Nr. 541/2021 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Þann 4. nóvember 2021 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 541/2021
í stjórnsýslumálum nr. KNU21100007
Beiðni um frestun réttaráhrifa og endurupptöku í máli
[...]
I. Málsatvik
Með úrskurði kærunefndar útlendingamála í stjórnsýslumáli nr. KNU21070039, dags. 22. september 2021, staðfesti nefndin ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 21. júní 2021, um að taka umsókn [...], fd. [...], ríkisborgari Palestínu (hér eftir nefndur kærandi), um alþjóðlega vernd hér á landi ekki til efnismeðferðar og vísa honum frá landinu. Niðurstaða kærunefndar var birt fyrir kæranda þann 27. september 2021 og þann 4. október 2021 barst beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa á úrskurði nefndarinnar. Þá lagði kærandi fram beiðni um endurupptöku á úrskurði kærunefndar þann 12. október 2021. Þann 12. október 2021 bárust kærunefnd greinargerðir kæranda. Upplýsingar um málsmeðferð í máli kæranda bárust kærunefnd þann 14. október 2021 frá stoðdeild ríkislögreglustjóra og þann 19. október 2021 frá Útlendingastofnun.
Kærandi krefst þess að réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar útlendingamála verði frestað á meðan hann fari með mál sitt fyrir dómstóla, sbr. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016. Af endurupptökubeiðni kæranda má ráða að krafan byggi á 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
II. Málsástæður og rök kæranda
Beiðni kæranda um endurupptöku byggir á því að meira en tólf mánuðir eru liðnir síðan hann lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi, en tafir á afgreiðslu málsins séu ekki á hans ábyrgð. Með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga skuli umsókn hans því tekin til efnismeðferðar á Íslandi. Kærandi vísar til úrskurðar kærunefndar í máli nr. KNU17090040 frá 24. október 2017 máli sínu til stuðnings.
Krafa kæranda um að réttaráhrifum úrskurðar kærunefndar verði frestað byggir á því að framkvæmd úrskurðarins muni valda honum óafturkræfum skaða og leggur kærandi áherslu á að staða þeirra sem hafi hlotið alþjóðlega vernd í Grikklandi sé verri en þeirra sem enn dvelji í hæliskerfinu. Kærandi hafi lýst óviðunandi aðstæðum sínum í Grikklandi sem sé í samræmi við opinberar heimildir. Að mati kæranda hafi íslensk stjórnvöld lagt óeðlilega mikla áherslu á formlega eða lagalega stöðu handhafa alþjóðlegrar verndar í Grikklandi og þau takmörkuðu úrræði sem þeim standi til boða. Kærandi vísar í greinargerð sinni til ýmissa heimilda um aðstæður í Grikklandi máli sínu til stuðnings. Þá byggir kærandi á því að framkvæmd úrskurðarins feli í sér verulegar hindranir á aðgengi hans að dómstólum en óvíst sé hvort hann muni eiga kost á því að vera í netsambandi í Grikklandi. Kærandi leggur þá áherslu á að gætt sé sérstakrar varúðar við ákvarðanatöku um frestun réttaráhrifa með tilliti til þess að verið sé að setja líf og heilsu hans í hættu með brottvísun til Grikklands.
III. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 á aðili máls rétt á því að mál sé tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.
Í 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hafi samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöldum sé þó heimilt, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, að taka umsókn ekki til efnismeðferðar við þær aðstæður sem tilgreindar séu í umræddum stafliðum.
Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar séu ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skuli taka hana til efnismeðferðar.
Af orðalagi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leiðir að umrætt 12 mánaða tímabil hefst þegar umsækjandi leggur fyrst fram umsókn um alþjóðlega vernd hjá stjórnvöldum. Þá hefur í úrskurðum kærunefndar verið lagt til grundvallar að tímabilinu ljúki þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda er framkvæmd með flutningi umsækjanda til viðtökuríkis eða þegar kærandi fer úr landi sjálfviljugur eftir að ákvörðun í máli hans hefur verið tekin.
Kærunefnd telur að túlka beri 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga á þann hátt að þótt 12 mánaða fresturinn sé liðinn verði umsókn ekki tekin til efnismeðferðar af þeim sökum ef tafir á málsmeðferð eða flutningi verði fyrst og fremst raktar til athafna eða athafnaleysis umsækjanda sem hann ber sjálfur ábyrgð á, nema þær tafir hafi verið óverulegar og ljóst er að hægt hefði verið að flytja kæranda áður en 12 mánaða fresturinn var liðinn.
Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi þann 12. október 2020 og hefur hann ekki enn yfirgefið landið. Því eru liðnir rúmlega 12 mánuðir frá því að umsókn kæranda barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og því kemur til skoðunar hvort tafir á afgreiðslu umsóknar kæranda séu á ábyrgð hans sjálfs, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Þann 14. október 2021 óskaði kærunefnd útlendingamála eftir upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild ríkislögreglustjóra um hvort tafir hefðu orðið á meðferð umsóknar kæranda og ef svo væri, hvort þær væru á ábyrgð kæranda, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Svar frá stoðdeild ríkislögreglustjóra barst þann sama dag en þar kemur fram að stoðdeild hafi ekki borist verkbeiðni í máli kæranda. Svar frá Útlendingastofnun barst þann 19. október 2021 en þar kemur fram að stofnunin hafi engar forsendur til að líta svo á að kærandi hafi tafið mál sitt.
Með hliðsjón af framangreindu er því ekki grundvöllur fyrir kærunefnd til að ákvarða að tafir á afgreiðslu umsóknar kæranda hafi verið á hans ábyrgð, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Af framangreindu leiðir að skilyrði 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er uppfyllt og ber að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar.
Í ljósi framangreinds er því fallist á að atvik hafi breyst verulega í máli kæranda á þann hátt að hann eigi rétt á endurupptöku á máli sínu, sbr. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Það er jafnframt niðurstaða kærunefndar að fella ákvörðun Útlendingastofnunar í máli hans úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar á grundvelli 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Í ljósi framangreindrar niðurstöðu kærunefndar þykir ekki ástæða til að taka afstöðu til kröfu kæranda um frestun réttaráhrifa úrskurðar kærunefndar og þeirri kröfu því vísað frá kærunefnd.
Úrskurðarorð:
Fallist er á beiðni kæranda um endurupptöku á máli hans.
Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi og lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda til efnismeðferðar.
The appellant‘s request for re-examination of the case is granted.
The decision of the Directorate of Immigration is vacated. The Directorate shall examine the merits of the appellant‘s application for international protection in Iceland.
Tómas Hrafn Sveinsson
Bjarnveig Eiríksdóttir Sandra Hlíf Ocares