Nr. 193/2024 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 26. febrúar 2024 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 193/2024

í stjórnsýslumálum nr. KNU23120116 og KNU24010003

Kæra [...] og [...]

á ákvörðunum

Útlendingastofnunar

I.       Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Dagana 28. og 30. desember 2023 kærðu [...], fd. [...] (hér eftir A) og [...], fd. [...] (hér eftir B), ríkisborgarar Kína, ákvarðanir Útlendingastofnunar, dags. 19. desember 2023, um að synja þeim um vegabréfsáritanir til Íslands.

Af kæru má ráða að kærendur krefjist þess að ákvarðanir Útlendingastofnunar verði felldar úr gildi og að þeim verði veittar vegabréfsáritanir til Íslands.

Fyrrgreindar ákvarðanir eru kærðar á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 og bárust kærur þeirra fyrir lok kærufrests.

Lagagrundvöllur

Í máli þessu gilda einkum ákvæði laga um útlendinga, reglugerð um útlendinga nr. 540/2017, ásamt síðari breytingum, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, reglugerð um vegabréfsáritanir nr. 795/2022, með síðari breytingum, Schengen-samningurinn og verklagsreglur þess samnings.

II.        Málsatvik og málsmeðferð

Með umsóknum, dags. 24. nóvember 2023, óskuðu kærendur eftir vegabréfsáritunum til Íslands og Schengen-svæðisins fyrir 16 daga dvöl, frá 15. til 30. janúar 2024. Umsóknum kærenda var synjað með ákvörðunum Útlendingastofnunar, dags. 19. desember 2023. Dagana 28. og 30. desember 2023 bárust kærunefnd kærur frá kærendum ásamt fylgigögnum. Frekari gögn voru lögð fram með tölvubréfum, dags. 2. og 15. janúar 2024.

III.    Málsástæður og rök kærenda

Í kæru sinni vísar A til fyrirliggjandi ákvarðana Útlendingastofnunar. Fram kemur að hún starfi við framleiðslu efnis á samfélagsmiðlinum TikTok og óski eftir vegabréfsáritun svo hún geti heimsótt Ísland ásamt kærasta sínum B en þau hafi séð fallegar myndir af landinu á samfélagsmiðlum. Fram kemur að A hafi aldrei sótt um Schengen áritun áður og hafi þurft að bíða lengi eftir niðurstöðu umsóknar sinnar. Vinnu sinnar vegna kveðst A oft þurfa að vaka á næturnar en þegar utanríkisþjónustan hafi hringt í hana vegna símaviðtals hafi hún verið nýfarin að sofa. Hafi hún því ekki geta svarað spurningum í viðtalinu með greinargóðum hætti, en bendir jafnframt á að ferðaáætlun þeirra hafi verið samin af B. Þá kveðst A hafa greint frá yfirmanni sínum samkvæmt rekstrarleyfi, sem hafi reynst rangt. A hafi því sent sendiráðinu tölvubréf og reynt að koma á framfæri frekari útskýringum en ekki fengið frekari viðbrögð. Meginástæður fyrir stjórnsýslukæru A er að hún hafi ekki verið í sínu besta ástandi þegar viðtalið fór fram þar vegna svefnleysis. Hún vilji því leiðrétta mistök sem gerð hafi verið í umsóknarferlinu á kærustigi.

Samhliða stjórnsýslukæru B lagði A fram frekari útskýringar og áréttaði að B hefði útbúið ferðaáætlun þeirra og áréttaði svefnleysi sitt í tengslum við símaviðtalið. Þá hafi A ekki enn verið búinn að fá viðbrögð við tölvubréfi sínu til sendiráðsins en hafi auk þess óskað eftir upplýsingum frá mannauðsdeild vinnuveitanda síns um það hvort sendiráðið hafi reynt að afla frekari upplýsinga með beinum hætti frá vinnuveitanda. A telur ástæður synjunarinnar ekki standast skoðun miðað við atvik málsins. Kærendur vísa til þess að öll þeirra fylgigögn séu rétt og sönn, þau hafi hrein sakavottorð, og vilji heimsækja Evrópu í fyrsta skipti á ævi þeirra. Þá hafi þau útbúið nýja ferðaáætlun vegna ákvarðana Útlendingastofnunar og viljað stytta ferðatíma sinn. Með tölvubréfi, dags. 15. janúar 2024, hafi kærendur áréttað breytingar á ferðaáætlun sinni og vísað til eigin fés þeirra en A kveðst eiga um [...] kínversk júan á bankareikningi sínum, en að B eigi um [...] júan. Þá hafi A jafnframt lagt fram kaupsamning að fasteign, auk þess sem A og B greina einnig frá fyrri ferðalögum sínum þar sem þau hafi hlítt lögum og reglugerðum viðkomandi landa.

Meðal fylgigagna sem lögð voru fram á kærustigi er ný ferðaáætlun og fylgigögn á borð við flugmiða og hótelbókanir.

IV.    Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Samkvæmt 1. mgr. 20. gr. laga um útlendinga þurfa útlendingar að hafa vegabréfsáritun til að koma hingað til lands, nema annað sé ákveðið í reglum sem ráðherra setur. Ríkisborgarar Kína þurfa vegabréfsáritun til Íslands, sbr. viðauka 8 við reglugerð um vegabréfsáritanir. Í 6. mgr. 20. gr. laga um útlendinga koma fram skilyrði til útgáfu vegabréfsáritunar og í 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir er tilgreint hvenær synja skuli um vegabréfsáritun. Heimilt er samkvæmt fyrrgreindri 6. mgr. 20. gr. að veita útlendingi vegabréfsáritun sem gildir á öllu Schengen-svæðinu ef grunnskilyrðum a - h liða sömu greinar er fullnægt.

Samkvæmt 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga skal vegabréfsáritun ekki veitt ef ástæða er til að vefengja uppgefinn tilgang ferðar útlendings hingað til lands eða réttmæti upplýsinga sem hann hefur veitt. Er þessi regla áréttuð í 8. mgr. ákvæðisins en þar kemur fram að við mat á umsókn um vegabréfsáritun skuli auk þjóðernis taka tillit til félagslegrar stöðu og hættu á að útlendingur dvelji lengur á Schengen-svæðinu en honum er heimilt. Með aðild að Schengen-samstarfinu tókust íslensk stjórnvöld á hendur skyldu til að fylgja samræmdum reglum um útgáfu vegabréfsáritana. Hafa stjórnvöld sem annast afgreiðslu umsókna um vegabréfsáritanir mótað tilteknar verklagsreglur til að styðjast við, byggðar á efnisreglum Schengen-samningsins. Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga kemur fram að við mat á einstökum atriðum sé nauðsynlegt að taka tillit til reynslu og framkvæmdar annarra Schengen-ríkja. Leiði það af eðli samstarfsins að mikilvægt sé að samræmis sé gætt á þessu sviði svo sömu skilyrði gildi um vegabréfsáritanir á Schengen-svæðinu. 

Samkvæmt 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir skal með fyrirvara um 1. mgr. 25. gr. reglugerðarinnar synjað um vegabréfsáritun í tilteknum tilvikum. Meðal þeirra tilvika sem tilgreind eru í ákvæðinu er ef umsækjandi getur ekki fært rök fyrir tilgangi eða skilyrðum fyrirhugaðrar dvalar sinnar, sbr. ii.-lið a-liðar ákvæðisins, eða ef rökstudd ástæða sé til að draga í efa að fylgiskjöl, sem umsækjandi leggur fram, séu ósvikin eða að innihald þeirra sé rétt, eða áreiðanleika framburðar umsækjanda eða ásetning hans til að yfirgefa yfirráðasvæði aðildarríkjanna áður en vegabréfsáritunin sem sótt er um rennur út, sbr. b-lið ákvæðisins.

Synjunarform Útlendingastofnunar er staðlað form sem öll þátttökuríki Schengen-samstarfsins notast við. Í forminu er hægt að merkja við reiti á bilinu 1-17, þ.e. ástæður þess að umsóknum sé synjað. Í ákvörðunum kærenda er merkt í reiti 10, 11, og 12 vegna synjunar á umsóknum þeirra, þ.e. upplýsingar um tilgang og skilyrði fyrirhugaðrar dvalar væru óáreiðanlegar, auk þess að rökstudd ástæða væri til að draga í efa yfirlýsingar varðandi atvinnu og ferðaáætlun, ásamt áreiðanleika fylgiskjala, þ.e. hvort þau séu ósvikin eða sannleiksgildi efnis þeirra. Í ákvörðunum kærenda eru frekari athugasemdir en í tilvikum beggja er vísað til þess að hótelbókanir hafi verið afbókaðar auk þess sem verulegur vafi væri um áreiðanleika atvinnustaðfestinga. Í tilviki A hafi einnig komið fram að hún hafi enga þekkingu á ferðinni, með hliðsjón af viðtali fulltrúa utanríkisþjónustunnar og í tilviki B hafi einnig verið verulegur vafi um áreiðanleika bankayfirlits. Uppfylltu kærendur þar með ekki skilyrði 20. gr. laga um útlendinga sem og 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir.

Með vísan til 21. gr. stjórnsýslulaga var kærendum jafnframt leiðbeint um að þau gætu óskað eftir skriflegum rökstuðningi innan 14 daga frá tilkynningu ákvörðunar. Samkvæmt gögnum málsins liggur ekki fyrir skriflegur rökstuðningur vegna ákvarðana í máli kærenda.

Meðferð umsókna kærenda fór fram hjá íslenska sendiráðinu í Peking, sbr. 10. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Þyki skilyrði ekki fyrir hendi til útgáfu áritunar er mál lagt fyrir Útlendingastofnun til ákvörðunar.

Líkt og þegar hefur komið fram lögðu kærendur fram nýja ferðaáætlun á kærustigi, en samhliða henni voru lagðar fram bókanir fyrir flug og hótel. Hefur kærunefnd ekki forsendur til þess að leggja mat á einstök atriði ferðaáætlunarinnar á borð við gildi bókana fyrir flug eða gistingu. Þó leggur nefndin mat á það hvort að ferðaáætlanir eða forsendur þeirra séu trúverðugar. Í því samhengi lítur nefndin til upplýsinga sem fram koma í endurriti símaviðtals sendiráðsins við A, dags. 18. desember 2023. Þar kemur m.a. fram að A hafi ekki þekkingu á ferðaáætlun þeirra, né hafi geta fært fram upplýsingar um vinnuveitanda sinn, yfirmann, eða verksvið fyrirtækisins. Við meðferð málsins færði A fram þær skýringar að viðtalið gefi ranga mynd af atvikum málsins vegna svefnleysis. Kærunefnd telur það ekki óeðlilegt að aðilar skipti með sér verkum við gerð ferðaáætlunar en í því samhengi skal athugast að kærendur eru í nánu sambandi. Telur nefndin ótrúverðugt að B hafi einhliða samið ferðaáætlun til landa sem þau hafa aldrei heimsótt án þess að gera A grein fyrir innihaldi ferðaáætlunarinnar. Auk þess telur nefndin það eðlilega kröfu að umsækjendur um vegabréfsáritanir geti veitt upplýsingar um grunnatriði á borð við vinnuveitanda og yfirmenn. Telur kærunefnd skýringar A um að hún hafi ekki getað upplýst um þetta vegna svefnleysis vera ótrúverðugar.

Framangreindu til viðbótar lítur nefndin einnig til þess að áreiðanleiki atvinnustaðfestinga beggja kærenda, auk bankayfirlita B, var dreginn í efa af fulltrúum utanríkisþjónustunnar og lagði Útlendingastofnun það til grundvallar í hinum kærðu ákvörðunum. Kærendur hafa ekki lagt fram gögn eða skýringar sem hrinda þeim forsendum og telur kærunefnd því ekki ástæðu til þess að hnekkja mati Útlendingastofnunar.

Við meðferð málsins vísaði A til meints tölvupósts til sendiráðsins í kjölfar símaviðtals, og athugasemda um að sendiráðið hafi ekki haft samband við vinnuveitanda sinn. Kærunefnd hefur yfirfarið málsmeðferð í málum kærenda og telur málin nægjanlega rannsökuð, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga, áður en Útlendingastofnun tók ákvarðanir sínar. Telur nefndin því málatilbúnað kæranda ekki til þess fallinn að fá hinum kærðu ákvörðunum hrundið með vísan til formannmarka við meðferð málsins. Loks bendir nefndin á að það standi kærendum ávallt til boða að sækja um vegabréfsáritanir að nýju, telji þau sig uppfylla skilyrði fyrir útgáfu vegabréfsáritana.

Að öllu framangreindu virtu tekur kærunefnd undir það mat Útlendingastofnunar að upplýsingar um tilgang og skilyrði fyrirhugaðrar dvalar, yfirlýsingar varðandi atvinnu og ferðaáætlun, og fylgiskjöl kærenda hafi ekki verið áreiðanleg, sbr. b-lið 1. mgr. 33. gr. reglugerðar um vegabréfsáritanir. Hafi þannig verið ástæða til að vefengja réttmæti upplýsinga sem kærendur veittu, sbr. 7. mgr. 20. gr. laga um útlendinga. Verða hinar kærðu ákvarðanir um að synja kærendum um vegabréfsáritanir til landsins því staðfestar.

Úrskurðarorð:

Ákvarðanir Útlendingastofnunar eru staðfestar.

The decisions of the Directorate of Immigration are affirmed.

Fyrir hönd kærunefndar útlendingamála,

Valgerður María Sigurðardóttir, varaformaður