Nr. 414/2018 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 9. október 2018 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 414/2018

í stjórnsýslumáli nr. KNU18080014

Kæra […]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I.          Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 9. ágúst 2018 kærði einstaklingur er kveðst heita […], vera fæddur […] og vera ríkisborgari Afganistan (hér eftir nefndur kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 24. júlí 2018, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi og vísa honum frá landinu.

Gerð er krafa um að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar á Íslandi með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016.

Til vara er gerð krafa um að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka málið til meðferðar að nýju.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II.         Málsmeðferð

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi þann 7. febrúar 2018. Við leit að fingraförum kæranda í Eurodac gagnagrunninum þann 8. febrúar 2018 kom í ljós að fingraför hans höfðu verið skráð í grunninn af yfirvöldum í Noregi. Þann 9. febrúar 2018 var beiðni um viðtöku kæranda og umsóknar hans um alþjóðlega vernd beint til yfirvalda í Noregi, sbr. b-lið 1. mgr. 18. gr. reglugerðar Evrópuþingsins og ráðsins (ESB) nr. 604/2013 (hér eftir nefnd Dyflinnarreglugerðin). Þann 13. febrúar 2018 barst svar frá norskum yfirvöldum þess efnis að þau samþykktu viðtöku kæranda á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar. Útlendingastofnun ákvað þann 24. júlí 2018 að taka ekki umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi til efnismeðferðar og að vísa honum frá landinu. Ákvörðunin var birt fyrir kæranda þann 26. júlí 2018 og kærði kærandi ákvörðunina þann 9. ágúst 2018 til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda ásamt fylgigögnum bárust kærunefnd 20. ágúst 2018.

III.          Ákvörðun Útlendingastofnunar

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar var sú að umsókn kæranda um alþjóðlega vernd yrði ekki tekin til efnismeðferðar hér á landi og hann skyldi endursendur til Noregs. Flutningur kæranda til Noregs fæli ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. og 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Kærandi hefði ekki slík tengsl við Ísland að nærtækast væri að hann fengi hér vernd eða að sérstakar aðstæður væru fyrir hendi þannig að ástæða væri til að beita ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kærandi var talinn í sérstaklega viðkvæmri stöðu sem áhrif hefði á mál hans skv. 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga. Var umsókn kæranda um alþjóðlega vernd því synjað um efnismeðferð, sbr. c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, og skyldi hann fluttur til Noregs.

IV.          Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda kemur fram að hann eigi langa og erfiða reynslu að baki. Hann hafi flúið frá heimaríki ungur að árum en orðið viðskila við foreldra sína á flótta frá Afganistan til Pakistan. Þá hafi tveir menn handsamað kæranda og nauðgað honum. Kærandi kveður að honum hafi verið haldið nauðugum í sex mánuði og gefin lyf á borð við ópíum án vitundar hans. Hann hafi fundið fyrir stöðugum höfuðverk og ógleði og þá hafi hann verið brenndur með sjóðandi vatni og brennandi viðarkubb. Honum hafi að lokum tekist að flýja en vegna framangreindra atvika hafi hann byrjað að misnota fíkniefni. Hann hafi dvalið með öðrum fíkniefnaneytendum og búið um sig undir brúm í Kabúl. Í kjölfarið hafi kærandi orðið fyrir mikilli kynferðislegri misbeitingu, fólk hafi nálgast hann á götunni og hótað honum til þess að hann ætti við það kynmök. Kærandi kveður að hann hafi kynnst konu á þessum tíma og eigi með henni tvær dætur.

Í greinargerð lýsir kærandi aðstæðum sínum í Noregi og telur að þær hafi ekki verið góðar. Hann hafi dvalið í miðstöð fyrir útlendinga í um 20 mánuði en síðar hafi hann dvalið hjá bróður sínum. Kemur enn fremur fram að kærandi finni til óþæginda í fótleggjum og finni fyrir vanlíðan á hverjum degi. Hann sjái ekki nokkra gleði eða jákvæðni, hann sé sorgmæddur og þunglyndur.

Kærandi gerir athugasemd við rannsókn Útlendingastofnunar í máli hans. Kærandi bendir á að af samþykki norskra stjórnvalda að dæma þá megi ætla að hann verði sendur aftur til heimaríkis. Af upplýsingum um andlega og líkamlega heilsu kæranda og það grófa ofbeldi sem hann hafi mátt þola megi ráða að kærandi sé sérstaklega berskjaldaður fyrir þeim aðstæðum sem bíði hans við endursendingu til heimaríkis. Telur kærandi að Útlendingastofnun hafi ekki tekið til greina heimildir um aðstæður aðfluttra einstaklinga í Afganistan og þá hafi stofnunin ekki litið til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda og möguleika hans á því að lifa mannsæmandi lífi í heimaríki. Kærandi gerir einnig athugasemd við að Útlendingastofnun hafi tekið ákvörðun í máli hans áður en að gögn um heilsufar hafi legið fyrir. Gagnaöflunin hafi dregist þar sem að nafni kæranda hafi verið breytt við málsmeðferðina hjá Útlendingastofnun en Göngudeild sóttvarna hafi ekki verið tilkynnt um breytinguna og því hafi verið erfitt að nálgast umrædd gögn. Kæranda hafi verið veittur frestur til 28. maí 2018 til þess að leggja fram gögn í málinu auk þess sem sagt hafi verið að ekki yrði tekin ákvörðun í máli hans fyrr en komunótur Göngudeildar sóttvarna lægju fyrir. Þrátt fyrir það hafi ákvörðun í máli kæranda verið tekin 24. júlí 2018 og birt fyrir kæranda þann 26. júlí 2018 án þess að nokkur gögn hafi verið lögð fram eða að innt hafi verið eftir þeim. Telur kærandi að Útlendingastofnun hafi með framangreindu brotið gegn 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 23. og 25. gr. laga um útlendinga. Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að Útlendingastofnun verði gert að taka málið til meðferðar að nýju.

Kærandi telur að endursending hans til Noregs myndi brjóta gegn meginreglu þjóðaréttar um non-refoulement sem áréttuð er í 42. gr. laga um útlendinga. Kærandi bendir á að hans bíði endursending til heimaríkis verði umsókn hans synjað hér á landi og fjallar um herta stefnu norskra stjórnvalda í garð afganskra flóttamanna. Kærandi bendir á skýrslur alþjóðastofnana og frjálsra félagasamtaka til stuðnings þeirri fullyrðingu sinni að endursending kæranda til Noregs fæli í sér brot á framangreindri meginreglu þjóðaréttar. Kærandi telur að stjórnvöldum sé óheimilt að vísa til almennra staðhæfinga þess efnis að Noregur veiti fullnægjandi vernd gegn brottvísun umsækjenda um alþjóðlega vernd til landa þar sem einstaklingar eigi á hættu að verða fyrir ofsóknum og lífi þeirra og frelsi sé ógnað. Þess í stað beri íslenskum stjórnvöldum skylda til að líta til raunverulegra og einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda.

Kærandi byggir kröfu sína á því að að taka skuli mál hans til efnislegrar meðferðar hér á landi á grundvelli 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga vegna þess að uppi séu sérstakar ástæður sem mæli með því. Kærandi vísar til lögskýringargagna að baki ákvæðinu auk úrskurða kærunefndar útlendingamála til stuðnings þeirri fullyrðingu sinni að taka skuli mál einstaklinga í sérstaklega viðkvæmri stöðu til efnismeðferðar og að skoða beri einstaklingsbundnar aðstæður rækilega áður en tekin sé ákvörðun um endursendingu til Norðurlandanna.

Þá gerir kærandi jafnframt athugasemd við að í hinni kærðu ákvörðun sé vísað til 32. gr. a reglugerðar nr. 276/2018 um breytingu á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017 í tengslum við 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Af úrskurðum kærunefndar sé ljóst að nefndin hafi við túlkun sína á 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga gert mun minni kröfur um alvarleika en gerðar séu í umræddri reglugerð og hinni kærðu ákvörðun, við mat á heilsufari og sérstökum ástæðum. Einnig séu skilyrði reglugerðarinnar varðandi sérstakar ástæður mun þrengri en kveðið sé á um í athugasemdum í greinargerð með frumvarpi því sem varð að lögum nr. 80/2016 um útlendinga. Lögin geri það ekki að skilyrði að umsækjendur um alþjóðlega vernd séu haldnir skyndilegum, lífshættulegum sjúkdómi til þess að teljast til sérstaklega viðkvæmra einstaklinga. Það sé því hvergi að finna kröfur um hátt alvarleikastig erfiðleika, alvarlega mismunun, verulegar og óafturkræfar neikvæðar afleiðingar á andlega eða líkamlega heilsu eða að meðferð sjúkdóms sé aðgengileg hér á landi en ekki í viðtökuríki. Þessar kröfur í hinni kærðu ákvörðun Útlendingastofnunar hafi því enga stoð í lögum og gangi gegn lögmætisreglunni. Komist kærunefnd, þrátt fyrir framangreint, að þeirri niðurstöðu að reglugerðin eigi við þá séu aðstæður kæranda það einstaklingsbundnar og sérstakar að ekki verði fram hjá þeim litið, sbr. 32. gr. a reglugerðar um útlendinga.

V.           Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagagrundvöllur

Í 1. mgr. 36. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b- og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt c-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef heimilt sé að krefja annað ríki sem tekur þátt í samstarfi á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar um að taka við umsækjanda.

Fyrir liggur í máli þessu að norsk stjórnvöld hafa samþykkt viðtöku á kæranda á grundvelli d-liðar 1. mgr. 18. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar, en Ísland skuldbatt sig til að fylgja reglugerðinni með samningi Íslands, Noregs og Evrópusambandsins frá 19. janúar 2001, um viðmiðanir og fyrirkomulag við að ákvarða hvaða ríki skuli fara með beiðni um alþjóðlega vernd sem lögð er fram í aðildarríki eða á Íslandi eða í Noregi. Í III. kafla Dyflinnarreglugerðarinnar koma fram viðmið, í ákveðinni forgangsröð, um hvaða ríki skuli bera ábyrgð á umsókn um alþjóðlega vernd. Samþykki Noregs er byggt á því að kærandi hafi fengið synjun á umsókn sinni um alþjóðlega vernd þar í landi. Eru skilyrði c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga uppfyllt.

Í 2. mgr. 36. gr. kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skal taka hana til efnismeðferðar.

Í 32. gr. a-b reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017 koma fram viðmið varðandi mat á því hvort taka skuli umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar vegna sérstakra tengsla eða ef sérstakar ástæður mæla með því, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Í 32. gr. a kemur m.a. fram að með sérstökum ástæðum sé átt við einstaklingsbundnar ástæður er varða umsækjanda sjálfan, aðrar en þær sem myndu að jafnaði rúmast innan 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Þá er m.a. nefnt í dæmaskyni ef umsækjandi mun eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar, ef umsækjandi af sömu ástæðu getur vænst þess að staða hans verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki og ef umsækjandi glímir við mikil og alvarleg veikindi sem meðferð við er aðgengileg hér á landi en ekki í viðtökuríki.

Þá er í 3. mgr. 36. gr. laga um útlendinga tekið fram að ef beiting 1. mgr. myndi leiða til þess að brotið væri gegn 42. gr., t.d. vegna aðstæðna í því landi sem senda á umsækjanda til, skuli taka umsókn til efnismeðferðar. Í 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er kveðið á um að ekki sé heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Þá segir í 2. mgr. ákvæðisins að 1. mgr. eigi einnig við um sendingu útlendings til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.

Við mat á því hvort senda eigi umsækjanda um alþjóðlega vernd til ríkis, sem hefur samþykkt að taka við honum á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar, ber stjórnvöldum að leggja sjálfstætt mat á hvort aðstæður þar brjóti gegn 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sem kveður á um að enginn maður skuli sæta pyndingum eða ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Í dómaframkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu hefur verið lagt til grundvallar að sú meðferð, sem einstaklingur eigi von á, verði að ná tilteknu lágmarks alvarleikastigi til þess að falla undir 3. gr. sáttmálans. Við það mat verði að horfa til allra aðstæðna í fyrirliggjandi máli, svo sem lengdar og eðlis meðferðar, andlegra og líkamlegra áhrifa hennar og í einhverjum tilvikum kyns, aldurs og heilsufars viðkomandi. Þá ber stjórnvöldum að leggja mat á hvort málsmeðferð vegna umsókna um alþjóðlega vernd tryggi umsækjendum raunhæfa leið til að ná fram rétti sínum, sbr. 13. gr. sáttmálans. Í samræmi við framkvæmd Mannréttindadómstóls Evrópu skal mat á meðferð umsókna um alþjóðlega vernd og móttöku og aðbúnaði umsækjenda í viðtökuríki taka mið af einstaklingsbundnum aðstæðum í hverju máli.

Greining á hvort kærandi sé í sérstaklega viðkvæmri stöðu

Samkvæmt gögnum málsins er kærandi […] ógiftur karlmaður sem hefur nokkra sögu um fíkniefnaneyslu. Kærandi hefur m.a. lýst því að hafa verið haldið nauðugum af tveimur mönnum sem hafi beitt hann kynferðisofbeldi og pyndingum. Samkvæmt gögnum málsins glímir kærandi við sjálfsvígshugsanir, svefnleysi og þunglyndi og fengið lyf við andlegum veikindum.

Kærandi var metinn í sérstaklega viðkvæmri stöðu við meðferð máls hans hjá Útlendingastofnun, sbr. 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga. Að mati kærunefndar er ekki ástæða til hnekkja því mati Útlendingastofnunar.

Aðstæður og málsmeðferð í Noregi

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður og málsmeðferð í Noregi, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum og gögnum:

• 2017 Country Reports on Human Rights – Norway (United States Department of State, 20. apríl 2018);
• Amnesty International Report 2017/18 – Norway (Amnesty International, 22. febrúar 2018);
• Annual Report on the Situation of Asylum in the European Union 2017 (European Asylum Support Office, 18. júní 2018);
• Asylum Decisions by Citizenship and Outcome (2017) (vefsíða Utlendingsdirektoratet, https://www.udi.no/en/statistics-and-analysis/statistics/asylum-decisions-by-citizenship-and-outcome-2017/, sótt 21. september 2018);
• Family reunification regulation in Norway – A summary (Andrea Gustafsson Grönningsæter og Jan-Paul Brakke, Institutt for Samfunnsforskning, janúar 2017);
• Freedom in the World – Norway (Freedom House, 28. maí 2018);
• Informasjonsnotat om asylankomster (Utlendingsdirektoratet, 2017);
• The Organisation of Reception Facilities for Asylum Seekers in Norway (Utlendingsdirektoratet, 2014);
• UNHCR Observations on the proposed amendments to the Norwegian Immigration Act and Regulation: Høring – Endringer i utlendingslovgivningen (Innstramninger II) (UNHCR, 12. febrúar 2016);
• Your rights to healthcare as a refugee or an asylum seeker (af vefsíðu lýðheilsustofnunar Noregs, www.helsenorge.no, síðast uppfært 31. ágúst 2016) og
• Upplýsingar af vefsíðum landinfo (www.landinfo.no), norsku útlendingastofnunarinnar (www.udi.no), norsku kærunefndar útlendingamála (www.une.no), norska heilbrigðisráðuneytisins (www.legemiddelverket.no), um heilbrigðiskerfið í Noregi (www.helsenorge.no) og norskra hjálparsamtaka fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd (www.noas.no).

Af framangreindum skýrslum og gögnum má ráða að útlendingastofnun Noregs (n. Utlendingsdirektoratet) tekur ákvarðanir er varða umsóknir um alþjóðlega vernd þar í landi. Neikvæða ákvörðun útlendingastofnunar er þá hægt að kæra til sérstakrar kærunefndar útlendingamála (n. Utlendingsnemnda). Fái umsækjandi um alþjóðlega vernd í Noregi synjun á umsókn sinni hjá útlendingastofnun eða kærunefnd á hann möguleika á því að bera málið undir dómstóla. Þá geta umsækjendur um alþjóðlega vernd óskað eftir endurupptöku á máli sínu hjá kærunefndinni m.a. á grundvelli nýrra gagna sem gefa til kynna að úrskurður kærunefndarinnar sé byggður á röngum upplýsingum um umsækjanda eða um aðstæður hans. Umsækjendur um alþjóðlega vernd eiga þess kost að leggja fram beiðni fyrir Mannréttindadómstól Evrópu um bráðabirgðaráðstöfun skv. 39. gr. málsmeðferðarreglna dómstólsins, telji þeir endanlega niðurstöðu um synjun á alþjóðlegri vernd og brottvísun til heimaríkis hafa í för með sér hættu á ofsóknum eða að um meðferð sé að ræða sem brjóti í bága við ákvæði mannréttindasáttmálans.

Í ofangreindum gögnum kemur fram að umsækjendur um alþjóðlega vernd í Noregi geta fengið ákveðinn fjölda klukkustunda í lögfræðiþjónustu endurgjaldslaust ef umsókn þeirra um vernd hefur verið synjað af útlendingastofnun Noregs. Umsækjendur eiga því rétt á lögfræðiaðstoð sér að kostnaðarlausu við meðferð máls á kærustigi og hafa þeir nokkurt val um hvaða lögfræðingur sinni þeirra máli. Þá geta umsækjendur um alþjóðlega vernd leitað til mannúðarsamtaka sem veita lögfræðiþjónustu.

Af rannsókn kærunefndar á viðtöku umsækjenda um alþjóðlega vernd sem hafa fengið synjun í Noregi, en sæta endursendingu þangað frá öðrum aðildarríkjum Dyflinnarreglugerðarinnar, verður ráðið að þeir dvelji yfirleitt í svokölluðum viðkomumiðstöðvum (e. transit centres) þar til þeir eru endursendir til heimaríkis. Í viðkomumiðstöðvum í Noregi, líkt og í öðrum móttökumiðstöðvum, fá umsækjendur fæði og klæði eftir þörfum, auk vasapeninga. Þá eiga umsækjendur sem hafa fengið synjun á umsókn sinni rétt á nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu.

Kærandi vísar m.a. til þess í greinargerð sinni að mannréttindasamtökin Amnesty International hafi gagnrýnt svonefndar þvingaðar endursendingar til Afganistan. Þá sé Noregur meðal þeirra Evrópuríkja sem endursendi flesta afganska umsækjendur um alþjóðlega vernd til heimaríkis. Að mati kærunefndar bera gögn málsins með sér að í Noregi sé almennt veitt fullnægjandi vernd gegn brottvísun umsækjenda um alþjóðlega vernd til landa þar sem einstaklingar eiga á hættu að verða fyrir ofsóknum og lífi þeirra og frelsi ógnað (non-refoulement), sbr. 73. gr. norsku útlendingalaganna (n. lov om utlendingers adgang til riket og deres opphold her). Er þá sérstaklega litið til þess að þau gögn sem kærunefnd hefur kynnt sér benda eindregið til þess að málsmeðferð norskra yfirvalda sé fullnægjandi og veiti umsækjendum um alþjóðlega vernd viðunandi úrræði til að tryggja að réttur sé ekki á þeim brotinn og að einstaklingsbundið mat sé lagt á aðstæður þeirra. Þá bera tölfræðileg gögn sem kærunefnd hefur kynnt sér, um lyktir umsókna afganskra ríkisborgara um alþjóðlega vernd í Noregi, ekki með sér að afgönskum umsækjendum sé synjað sjálfkrafa um alþjóðlega vernd í Noregi eða þeir endursendir til heimaríkis án þess að leyst sé úr málum þeirra á einstaklingsgrundvelli.

Athugun kærunefndar á aðstæðum umsækjenda um alþjóðlega vernd í Noregi hefur ekki leitt í ljós gögn sem gefa tilefni til að líta svo á að aðstæður eða móttökuskilyrði þeirra þar í landi séu þess eðlis að hætta sé á að endursending kæranda þangað brjóti í bága við 1. eða 2. mgr. 42. gr. laga um útlendinga eða 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Þá benda öll gögn til þess að kæranda séu tryggð úrræði til að leita réttar síns í Noregi bæði fyrir landsrétti og fyrir Mannréttindadómstól Evrópu, sbr. 13. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Enn fremur er haft til hliðsjónar að Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna hefur ekki lagst gegn endursendingu umsækjenda um alþjóðlega vernd til Noregs á grundvelli Dyflinnarreglugerðarinnar.

Einstaklingsbundnar aðstæður kæranda

Áður hefur verið greint frá aðstæðum kæranda. Að mati kærunefndar bera gögn málsins ekki með sér að kærandi muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar eða að kærandi geti af sömu ástæðu vænst þess að staða hans verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki, sbr. viðmið í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga.

Samkvæmt gögnum málsins glímir kærandi m.a. við andleg veikindi sem þegar hefur verið greint frá. Það er þó mat kærunefndar, á grundvelli gagna málsins, að aðstæður kæranda teljist ekki til mikilla og alvarlegra veikinda sem meðferð sé aðgengileg við hér á landi en ekki í viðtökuríki, sbr. viðmið í 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Þá er það mat nefndarinnar að ekki sé fyrir hendi ástæða í máli kæranda er varðar heilsufar hans sem sé svo einstaklingsbundin og sérstök að ekki verði framhjá henni litið, sbr. 32. gr. a reglugerðar um útlendinga. Af þeim gögnum sem nefndin hefur kynnt sér um aðstæður og aðbúnað umsækjenda um alþjóðlega vernd í Noregi má ráða að umsækjendur hafi aðgang að nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu og er það mat kærunefndar að kærandi komi til með að hafa aðgang að fullnægjandi heilbrigðisþjónustu þar í landi.

Að teknu tilliti til einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda er það mat kærunefndar að ekki séu fyrir hendi sérstakar ástæður sem mæli með því að mál hans verði tekið til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Kærandi kvaðst í viðtali hjá Útlendingastofnun m.a. þann 9. maí 2018 ekki hafa sérstök tengsl við Ísland. Þar að auki er ekkert í gögnum málsins sem bendir til þess að kærandi hafi slík tengsl við landið að beita beri ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Þá telur kærunefnd ljóst að síðari málsliður 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga eigi ekki við í máli kæranda þar sem ekki eru liðnir 12 mánuðir frá því að kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi, en hann lagði fram umsókn sína þann 7. febrúar 2018.

Reglur stjórnsýsluréttar

Í greinargerð kæranda er gerð athugasemd við rannsókn Útlendingastofnunar með vísan til rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærandi telur að Útlendingastofnun hafi ekki rannsakað mál kæranda með fullnægjandi hætti. Þá gerir kærandi athugasemd við að Útlendingastofnun hafi tekið ákvörðun í málinu áður en hann lagði fram gögn um heilsufar hjá stofnuninni. Samkvæmt gögnum málsins leiðbeindi Útlendingastofnun kæranda um að leggja fram gögn um heilsufar hans og veitti frest til framlagningar greinargerðar og frekari gagna, sbr. 1. mgr. 18. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Kærunefnd telur ekki tilefni til að gera athugasemd við að Útlendingastofnun hafi tekið ákvörðun í málinu eftir að fresturinn leið þótt umrædd gögn hafi ekki borist frá kæranda. Þá hefur kærunefnd farið yfir hina kærðu ákvörðun og málsmeðferð stofnunarinnar og telur ekki tilefni til þess að gera athugasemdir við hana. Kærunefnd hefur endurskoðað alla þætti málsins og komist að sömu niðurstöðu og Útlendingastofnun.

Gildistaka breytinga á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017

Af greinargerð kæranda verður ráðið að hann telji ákvæði reglugerðar nr. 540/2017, sbr. reglugerð nr. 276/2018, ekki eiga sér viðhlítandi stoð í lögum. Af því tilefni tekur kærunefnd fram að reglugerðin er sett með stoð í 4. mgr. 36. gr. laga um útlendinga þar sem segir að ráðherra hafi heimild til að setja reglugerð um framkvæmd 36. gr. laganna. Löggjafinn hefur framselt ráðherra vald til að útfæra framangreind ákvæði nánar og ljóst að reglugerðina skortir ekki lagastoð. Eins og að framan greinir hefur kærunefnd lagt einstaklingsbundið mat á umsókn kæranda og komist að niðurstöðu um að synja henni um efnismeðferð með vísan til ákvæða laga um útlendinga eins og þau hafa verið útfærð í reglugerð um útlendinga. Er niðurstaða í málinu byggð á túlkun kærunefndar á framangreindum ákvæðum og sjónarmiðum sem nefndin telur málefnaleg eins og að framan hefur verið lýst. Að mati kærunefndar er því ekki tilefni til frekari umfjöllunar um þessar athugasemdir kæranda.

Frávísun

Kærandi kom hingað til lands þann 6. febrúar 2018 og sótti um alþjóðlega vernd þann 7. febrúar 2018. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um alþjóðlega vernd verið synjað um efnismeðferð og hefur hann því ekki tilskilin leyfi til dvalar enda verður að líta á umsókn hans um alþjóðlega vernd sem áform um að dveljast í landinu meira en 90 daga, sbr. til hliðsjónar 3. mgr. 42. gr. reglugerðar um útlendinga. Verður kæranda því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. og 5. mgr. 106. gr. laganna, enda hafði hann verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsóknar hans hófst hjá Útlendingastofnun.

Kærandi skal fluttur til Noregs eigi síðar en 6 mánuðum eftir birtingu þessa úrskurðar, sbr. til hliðsjónar 29. gr. Dyflinnarreglugerðarinnar, nema ákveðið verði að fresta réttaráhrifum úrskurðar þessa að kröfu kæranda, sbr. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga.

Samantekt

Í máli þessu hafa norsk stjórnvöld fallist á að taka við kæranda og umsókn hans um alþjóðlega vernd á grundvelli ákvæða Dyflinnarreglugerðarinnar. Í ljósi alls ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að rétt sé að synja því að taka til efnismeðferðar umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi og senda kæranda til Noregs með vísan til c-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Ákvörðun Útlendingastofnunar er því staðfest.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Anna Tryggvadóttir

Árni Helgason                                                                                  Erna Kristín Blöndal