Stjórnsýslukæra - ákvörðun ríkisskattstjóra um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána

[…]
[…]
[…]

Reykjavík 5. október 2016
Tilv.: FJR16060070/16.2.1

Vísað er til stjórnsýslukæru [A], kt. […], og [B], […], sem móttekin var með tölvupósti hinn 15. júní sl., þar sem kærð er til ráðuneytisins ákvörðun ríkisskattstjóra frá 23. maí sl., um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána.

Málavextir og málsástæður
Ákvörðun ríkisskattstjóra, dags. 23. maí 2016
Í ákvörðun ríkisskattstjóra greinir að einstaklingum hafi verið heimilað skv. 1. mgr. 3. gr. laga nr. 35/2014, um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána, að sækja um leiðréttingu á lánum sem lögin tóku til. Umsóknartímabil vegna leiðréttingar á verðtryggðum fasteignaveðlánum hafi verið frá 15. maí til 1. september 2014 skv. 1. mgr. 4. gr. sömu laga og bar einstaklingum að beina umsókn sinni til ríkisskattstjóra á rafrænu formi í gegnum þjónustusíðuna leidretting.is. Fram kemur að leiðrétting lána hafi byggst á því að einstaklingar sem eftir henni óskuðu áttu að eiga frumkvæði að því að koma þeirri ósk á framfæri við ríkisskattstjóra með þeim hætti sem umrædd lög og útfærsla þeirra kvað á um og innan lögfestra tímamarka.

Í ákvörðun ríkisskattstjóra er umsóknarferilinn rakinn. Þar greinir að innskráning á þjónustusíðuna leidretting.is hafi hvort tveggja verið möguleg með veflykli ríkisskattstjóra eða rafrænum skilríkjum. Í ferlinu hafi einstaklingar einnig veitt upplýsingar um tölvupóstfang sitt. Á forsíðu þjónustusíðunnar hafi einstaklingar getað sótt um leiðréttingu fasteignaveðlána eða ráðstöfun á séreignarsparnaði eða bæði úrræðin. Fram kemur að við umsókn um leiðréttingu hafi einstaklingar átt kost á að yfirfara þær upplýsingar sem lagðar yrðu til grundvallar við afgreiðslu umsókna þeirra. Þá greinir að til þess að umsókn yrði gild og skil á henni myndi eiga sér stað þurftu einstaklingar annars vegar að staðfesta að viðkomandi lánveitendum væri heimilað að miðla nauðsynlegum upplýsingum og gögnum til ríkisskattstjóra og hins vegar að velja að senda umsókn.

Í ákvörðun ríkisskattstjóra og gögnum málsins greinir að samkvæmt athugun embættisins í umsjónarkerfi leiðréttingarinnar og atvikaskráningarkerfi ríkisskattstjóra liggi fyrir að fyrsta innskráning kærenda á þjónustusíðuna leidretting.is hafi verið þann 28. júní 2014 (ranglega ritað 28. ágúst 2014 í ákvörðun ríkisskattstóra). Fram kemur að ekki hafi verið lokið við umsóknarferlið á þann hátt að umsókn um leiðréttingu hafi verið send. Af þeim sökum hafi ekki verið sótt um leiðréttingu innan lögákveðins umsóknartímabils, sbr. 4. gr. laga nr. 35/2014, og að ríkisskattstjóra hafi skort lagaheimild til að taka við umsóknum um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána að útrunnu umsóknartímabili.

Stjórnsýslukæra, móttekin 15. júní 2016
Í kærunni er niðurstöðu ríkisskattstjóra mótmælt á þeirri forsendu að kærendur telja sig hafa „sent leiðréttinguna á netinu en einhverra hluta vegna ekki komist í gegn“. Fram kemur að þau hafi verið búin að „setja allt upp í kerfinu og hægt er að sjá það í grunninum hjá skattinum“.

Umsögn ríkisskattstjóra, dags. 6. september 2016
Með bréfi, dags. 4. júlí sl., óskaði ráðuneytið eftir umsögn ríkisskattsjóra um framkomna stjórnsýslukæru ásamt því að þau gögn sem málið kynnu að varða yrðu send ráðuneytinu. Sú beiðni var ítrekuð með bréfi, dags. 24. ágúst sl. Umsögn barst ráðuneytinu með bréfi, dags. 6. september sl.

Í umsögninni og fylgiskjölum hennar greinir að þann 28. júní 2014 sé skráð innskráning á vefsíðuna leidretting.is en ekki hafi verið lokið við umsóknarferlið með því að senda umsókn. Fram kom að ríkisskattstjóri hefði engu við fyrri rökstuðning sinn að bæta.

Forsendur og niðurstaða
Í máli þessu er deilt um hvort að kærendur hafi sótt um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána innan lögbundins umsóknartímabils.

Í ákvörðun ríkisskattstjóra greinir að við skoðun embættisins í umsóknarkerfi leiðréttingarinnar og atvikaskráningarkerfi þess hafi kærendur skráð sig inn á þjónustusíðuna leidretting.is þann 28. júní 2014 en hafi ekki lokið við umsóknarferlið með því að senda umsókn um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána. Kærendur hafi því ekki sótt um leiðréttingu innan lögákveðins umsóknartímabils, sbr. 1. mgr. 4. gr. laga nr. 35/2014, og að ríkisskattstjóra hafi skort lagaheimild til að taka við umsóknum um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána að útrunnu umsóknartímabili.

Ráðuneytinu er kunnugt um að allar upplýsingar varðandi umsóknir um leiðréttingu verðtryggðra fasteignalána á vefnum leidretting.is hafi verið sóttar til umsóknarkerfis leiðréttingarinnar með vefþjónustum og að allar færslur á vefnum hafi verið skráðar af umsjónarkerfinu. Þá hafi allar aðgerðir sem einstaklingar framkvæmdu á vefnum verið skráðar í atvikaskráningarkerfi embættisins af vefnum sjálfum ásamt því að hafa verið skráðar í umsóknarkerfið sem lagði til upplýsingarnar. Því hafi verið til staðar tvöföld atvikaskráning til viðbótar við vistun á viðeigandi gögnum í gagnagrunni. Allar tilraunir einstaklinga til auðkenningar/innskráningar hafi verið skráðar í atvikaskráningarkerfi embættisins hvort sem þær báru árangur eða ekki. Þá hafi allar aðgerðir sem einstaklingur framkvæmdi á vefnum eftir að hann hafði auðkennt sig verið skráðar með sama hætti. Í þessu sambandi má nefna að í skráningu ríkisskattstjóra, sem ráðuneytið fékk senda frá embættinu, sést að kærandi opnar umsóknina þann 28. júní 2014, skráir þar inn netfangið […]@internet.is, skoðar undirliggjandi gögn í tengslum við leiðréttingu fasteignaveðlána en líkur ekki við umsókn um leiðréttingu með því að senda hana. Þann 19. ágúst 2014 reyna síðan báðir kærendur að skrá sig inn á síðuna leidretting.is en nota ekki rétta gerð veflykils. Að lokum, áður en umsóknarfresti lýkur, opnar kærandi að nýju umsóknina hinn 26. ágúst 2014 en sendir hana ekki.

Samkvæmt 4. gr. laga nr. 35/2014 var umsóknartímabil fyrir leiðréttingu verðtryggða fasteignaveðlána frá 15. maí til 1. september 2014. Í 2 mgr. greinarinnar er tilgreint hverjum er heimilt að sækja um leiðréttingu verðtryggra fasteignaveðlána og í 3. mgr. 4. gr. er tilgreint að umsókn skuli beint til ríkisskattstjóra á því formi sem hann ákveður og skuli málsmeðferðin vera rafræn. Þá skuli umsækjandi staðfesta að hann heimili viðkomandi lánveitanda að miðla nauðsynlegum upplýsingum og gögnum til ríkisskattstjóra um viðkomandi fasteignaveðlán. Í 5. mgr. 4. gr. er tilgreint að ef umsækjandi veitir ekki þær upplýsingar eða leggur ekki fram þau gögn sem óskað er eftir í rafrænu umsóknarferli skuli hafna umsókn.

Með lögunum var ríkisskattstjóra falið að annast móttöku umsókna um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána og afgreiðslu þeirra. Í athugasemdum við frumvarp það sem varð að lögum um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána er undirstrikað að framkvæmd leiðréttingar skuli háð frumkvæði einstaklinganna sjálfra. Samkvæmt upplýsingum frá embætti ríkisskattstjóra fengu umsækjendur sem sóttu um leiðréttingu senda tilkynningu þess efnis að umsókn um leiðréttingu hefði verið móttekin um leið og ýtt hafði verið á hnappinn „Senda umsókn“. Jafnframt var hægt að nálgast staðfestingu undir flipanum „Samskipti“ á vefsvæði umsækjenda á leidretting.is.

Fram hefur komið að kærendur hafi farið inn á vef ríkisskattsjóra leidretting.is bæði hinn 28. júní 2014 og 26. ágúst 2014 en ekki lokið við umsóknarferlið með því að senda umsókn um leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlán. Ríkisskattstjóri móttók því ekki umsókn um leiðréttingu frá kærendum og því voru forsendur til leiðréttingar ekki til staðar.

Líkt og áður greinir var frumkvæði að umsókn um leiðréttingu á ábyrgð og forræði einstaklinganna sjálfra. Hin lögbundnu skilyrði sem tilgreind eru m.a. í 4. gr. laga nr. 35/2014 eru ófrávíkjanleg og einstaklingar sem ekki sóttu sannanlega um leiðréttingu á vef ríkisskattstjóra innan þess umsóknartímabils sem lögin kveða á um teljast ekki eiga rétt á leiðréttingu verðtryggðra fasteignaveðlána. Með vísan til framangreinds er það því mat ráðuneytisins að staðfesta beri ákvörðun ríkisskattstjóra.

Úrskurðarorð

Ákvörðun ríkisskattstjóra er staðfest.

Fyrir hönd ráðherra