Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 517/2020

Fimmtudaginn 25. febrúar 2021

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 15. október 2020, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar um greiðslu atvinnuleysisbóta til handa kæranda.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun 7. september 2020. Með erindi 10. september 2020 óskaði kærandi eftir að umsóknin tæki gildi 1. september 2020 í stað umsóknardags með vísan til þess að hún taldi sig hafa skilað umsókn fyrir þann tíma. Með ákvörðun, dags. 12. október 2020, var kæranda tilkynnt að umsókn hennar hefði verið samþykkt frá 7. september 2020 og bótaréttur metinn 100%. Vegna orlofsgreiðslna sem kærandi fékk frá fyrrum vinnuveitanda hófust greiðslur atvinnuleysisbóta ekki fyrr en 17. október 2020.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 15. október 2020. Með bréfi, dags. 19. nóvember 2020, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 12. janúar 2021. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 18. janúar 2021, var greinargerð Vinnumálastofnunar send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að hún hafi skráð sig atvinnulausa frá 1. september 2020 og það hafi hún gert 1. ágúst 2020. Þann 7. september 2020 hafi kærandi tekið eftir því að umsóknin hafi ekki farið í gegn. Vegna þessa óski kærandi eftir lagfæringu en hún þurfi á peningunum að halda.

Kærandi greinir einnig frá því að hún hafi unnið uppsagnarfrest sinn og tekið út orlof áður en hún hafi hætt störfum. Vinnumálastofnun greiði ekki út atvinnuleysisbætur fyrr en að loknu orlofi en kærandi telji að sú greiðsla hafi ekkert með Vinnumálastofnun að gera. Kærandi fer fram á greiðslur atvinnuleysisbóta frá 1. september 2020 en þann dag hafi hún orðið launalaus og það hafi ekkert með orlof hennar að gera.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar er vísað til 1. mgr. 9. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar þar sem fram komi að launamönnum og sjálfstætt starfandi einstaklingum sé heimilt að sækja um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar þegar þeir verði atvinnulausir. Þá segi í 1. mgr. 29. gr. laganna að sá sem teljist tryggður samkvæmt lögunum geti átt rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta samfellt í þrjú ár frá þeim degi er Vinnumálastofnun hafi tekið við umsókn hans um atvinnuleysisbætur nema annað leiði af lögunum. Í athugasemdum við 29. gr. í frumvarpi því er varð að lögum nr. 54/2006 komi fram að miðað sé við að það tímabil sem atvinnuleysisbætur séu greiddar hefjist þegar Vinnumálastofnun móttaki umsókn um atvinnuleysisbætur.

Vinnumálastofnun bendir á að það sé grundvallarskilyrði fyrir því að eiga rétt á greiðslu atvinnuleysistrygginga að hinn tryggði sæki um slíkt til stofnunarinnar. Stofnunin telji sér ekki heimilt að greiða atvinnuleysisbætur lengra aftur en frá dagsetningu umsóknar atvinnuleitanda um atvinnuleysisbætur. Algengt sé að fólk hefji umsóknarferli án þess að ljúka við umsókn, til að mynda til að kynna sér efni þeirra eða umsóknarferlið vegna hugsanlegs atvinnumissis. Í umsóknarviðmóti stofnunarinnar komi skilmerkilega fram að ljúka þurfi við umsókn og senda hana inn svo unnt sé að taka hana til afgreiðslu. Það sé mat stofnunarinnar að það eigi ekki að leynast neinum hvort hann hafi lokið við og sent inn umsókn um atvinnuleysisbætur til stofnunarinnar. Ljóst sé að Vinnumálastofnun hafi tekið við umsókn kæranda þann 7. september 2020 og því eigi hún ekki rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrir þann tíma, sbr. 1. mgr. 9. gr. og 1. mgr. 29. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Ákvæði 1. mgr. 9. gr. og 1. mgr. 29. gr. laganna séu fortakslaus að þessu leyti, sbr. fyrri úrskurð nefndarinnar í máli nr. 394/2020.

Varðandi ótekna orlofsdaga sem kærandi hafi fengið greidda út við starfslok þá sé í 14. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar mælt fyrir um hvað felist í virkri atvinnuleit, sem sé eitt almennra skilyrða þess að njóta greiðslna atvinnuleysistrygginga. Í g-lið ákvæðisins segi að eitt af skilyrðum þess að atvinnuleitandi geti talist í virkri atvinnuleit sé að hann eigi ekki rétt á launum eða öðrum greiðslum í tengslum við störf á vinnumarkaði þann tíma sem hann teljist vera í virkri atvinnuleit nema ákvæði 17. eða 22. gr. eigi við. Þá segir í 4. mgr. 51. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar að hver sá sem hafi fengið greitt út ótekið orlof við starfslok eða fái greiðslur vegna starfsloka teljist ekki tryggður samkvæmt lögunum á því tímabili sem þær greiðslur eigi við um. Við umsókn um atvinnuleysisbætur skuli hinn tryggði taka fram hvenær hann ætli að taka út orlof sitt fyrir lok næsta orlofstímabils.

Af framangreindum lagaákvæðum sé skýrt að kærandi teljist ekki tryggð þann tíma sem hún eigi ónýtta orlofsdaga hjá fyrrum vinnuveitanda. Af launaseðli fyrir ágústmánuð 2020 frá fyrrum vinnuveitanda kæranda sé ljóst að kærandi hafi átt 42 ótekna orlofsdaga við starfslok og að hún hafi fengið þá greidda. Samkvæmt framangreindu sé kærandi ekki tryggð á grundvelli laganna þann tíma. Vinnumálastofnun telji að kærandi eigi fyrst rétt á greiðslu atvinnuleysistrygginga frá 17. október 2020, þegar orlofstíma sé lokið að frádregnum þeim átta dögum sem kærandi hafi óskað eftir að færa til 1. júní 2021. Vinnumálastofnun bendi á að þó svo að fallist verði á kröfur kæranda um að umsókn hennar taki mið af 1. september 2020 í stað 7. september muni það ekki hafa áhrif á greiðslur atvinnuleysisbóta til hennar, enda hafi kærandi tekið út ótekið orlof á tímabilinu 1. september til 16. október 2020.

Með vísan til alls ofangreinds sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að kærandi eigi rétt á greiðslum atvinnuleysistrygginga frá [17.] október 2020 og að hafna beri beiðni hennar um afturvirkar greiðslur atvinnuleysistrygginga. Þá sé það jafnframt niðurstaða Vinnumálastofnunar að kærandi eigi ekki rétt á greiðslum atvinnuleysistrygginga sem nemi óteknum orlofsdögum þegar hún hafi hætt störfum hjá fyrrum vinnuveitanda.

IV.  Niðurstaða

Ágreiningur máls þessa lýtur að ákvörðun Vinnumálastofnunar um að greiða kæranda atvinnuleysisbætur frá og með 17. október 2020, í stað 1. september 2020 þegar kærandi varð atvinnulaus, vegna orlofsgreiðslna frá fyrrum vinnuveitanda.

Í 9. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar er fjallað um umsókn um atvinnuleysisbætur og er 1. mgr. lagagreinarinnar svohljóðandi:

Launamönnum og sjálfstætt starfandi einstaklingum er heimilt að sækja um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar þegar þeir verða atvinnulausir. Umsóknin skal vera skrifleg á þar til gerðum eyðublöðum og henni skal meðal annars fylgja vottorð fyrrverandi vinnuveitanda, staðfesting um stöðvun rekstrar og önnur nauðsynleg gögn að mati Vinnumálastofnunar. Í umsókn skulu koma fram allar þær upplýsingar er varða vinnufærni umsækjanda og þær rökstuddar fullnægjandi gögnum.

Í 1. mgr. 29. gr. laga nr. 54/2006 kemur fram að sá sem teljist tryggður samkvæmt lögunum geti átt rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta samfellt í 30 mánuði frá þeim degi er Vinnumálastofnun hafi tekið við umsókn hans um atvinnuleysisbætur nema annað leiði af lögunum. Í athugasemdum við 29. gr. frumvarps þess sem varð að lögum um atvinnuleysistryggingar kemur fram að miðað sé við að það tímabil sem atvinnuleysisbætur séu greiddar hefjist þegar Vinnumálastofnun móttaki umsókn um atvinnuleysisbætur.

Í 51. gr. laga nr. 54/2006 er fjallað um greiðslur sem eru ósamrýmanlegar atvinnuleysisbótum. Þar segir í 4. mgr. ákvæðisins:

„Hver sá sem hefur fengið greitt út ótekið orlof við starfslok eða fær greiðslur vegna starfsloka telst ekki tryggður samkvæmt lögum þessum á því tímabili sem þær greiðslur eiga við um. Við umsókn um atvinnuleysisbætur skal hinn tryggði taka fram hvenær hann ætlar að taka út orlof sitt fyrir lok næsta orlofstímabils.“

Í athugasemdum með ákvæðinu í frumvarpi til laga nr. 54/2006 segir svo:

„Lagt er til að atvinnuleitandi teljist ekki tryggður innan atvinnuleysistryggingakerfisins þann tíma er nemur þeim orlofsdögum sem hann hafði ekki nýtt sér þegar hann hætti störfum hjá fyrri vinnuveitanda og hann því fengið greidda út við starfslokin. Þó er gert ráð fyrir að umsækjandi geti tilgreint á umsókn um atvinnuleysisbætur hvenær hann ætli að taka út orlof sitt á orlofstímanum og er miðað við að hann hafi tekið út orlofið fyrir lok næsta orlofstímabils eða 15. september ár hvert, sbr. lög nr. 30/1987, um orlof. Kemur orlofsgreiðslan þá til frádráttar fyrir þann tíma sem hinn tryggði ætlaði í orlof samkvæmt umsókninni en ekki þegar í upphafi tímabilsins.“

Samkvæmt gögnum málsins voru starfslok kæranda 31. ágúst 2020 og átti hún þá 42 ótekna orlofsdaga sem voru greiddir út við starfslok. Kærandi var skráð í orlof 1. september til 16. október 2020, eða í 34 daga, vegna orlofsdaga fyrir árið 2020 en átta dagar fyrir árið 2021 voru færðir fram í júní 2021 í samráði við kæranda. Ljóst er að kærandi á ekki rétt á greiðslum atvinnuleysisbóta fyrir það tímabil sem orlofsgreiðslurnar áttu við um, enda eru þær greiðslur ósamrýmanlegar atvinnuleysisbótum. Að því virtu er ákvörðun Vinnumálastofnunar um að greiða kæranda atvinnuleysisbætur frá og með 17. október 2020 staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar um að greiða A, atvinnuleysisbætur frá 17. október 2020, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir