Mál nr. 253/2021 - Úrskurður

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 253/2021

Fimmtudaginn 8. júlí 2021

A

gegn

Reykjavíkurborg

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.

Með kæru, dags. 23. maí 2021, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála synjun Reykjavíkurborgar, dags. 7. apríl 2021, á umsókn um styrk að fjárhæð 414.263 kr. á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Með umsókn, dags. 12. mars 2021, sótti kærandi um styrk hjá Reykjavíkurborg á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg að fjárhæð 414.263 kr. til greiðslu tannlæknakostnaðar. Umsókn kæranda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 31. mars 2021, með þeim rökum að hún samræmdist ekki reglum Reykjavíkurborgar. Kærandi áfrýjaði niðurstöðunni til velferðarráðs sem tók málið fyrir á fundi þann 7. apríl 2021 og staðfesti synjunina.

Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd velferðarmála þann 23. maí 2021. Með bréfi, dags. 27. maí 2021, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Reykjavíkurborgar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 7. júní 2021, og var hún send kæranda til kynningar með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 8. júní 2021. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að hann hafi sótt um lán/styrk vegna tannlæknakostnaðar. Kærandi sé með miklar tannskemmdir sem þurfi að bregðast strax við. Kærandi hafi fengið vilyrði um að hann ætti rétt á láni/styrk. Aldrei í umsóknarferlinu hafi verið nefnt að kærandi ætti ekki þann rétt ef tannlæknastofa byði upp á greiðsludreifingu. Ef kærandi hefði vitað það hefði hann ekki hafið ferlið.

Kærandi hafi sótt um stuttu áður en Reykjavíkurborg hafi breytt reglum um fjárhagsaðstoð en samt hafi verið miðað við þær við ákvörðun synjunar. Kærandi sé öryrki og sú greiðslubyrði sem í boði sé fyrir dreifingu kostnaðar hjá tannlækni sé langt umfram hans greiðslugetu. Kærandi fari fram á að ákvörðun Reykjavíkurborgar verði endurskoðuð og ef styrkur sé ekki í boði að hann geti þá fengið lán. Upphaflega hafi félagsráðgjafi nefnt að kærandi gæti sótt um 50% styrk og 50% lán. Kærandi sé ekki með kreditkort og hafi lítið tengslanet sem geti hlaupið undir bagga með honum. Það að láta fjarlægja skemmdar tennur og setja góm í staðinn sé stór hluti af sjálfsvirðingu kæranda sem hafi ekki verið mikil fyrir. Kærandi hafi liðið fyrir það í mörg ár að geta ekki brosað og skammast sín fyrir það. Því óski kærandi eftir því að Reykjavíkurborg endurskoði ákvörðun sína.

III.  Sjónarmið Reykjavíkurborgar

Í greinargerð Reykjavíkurborgar er greint frá aðstæðum kæranda. Tekið er fram að kærandi hafi leitað til tannlæknis nýverið og það standi til að hann fari í umfangsmiklar aðgerðir. Samkvæmt kostnaðaráætlun tannlæknis sé hlutur kæranda 414.263 kr.

Þágildandi reglur um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg, með áorðnum breytingum, hafi tekið gildi 1. janúar 2011 og verið samþykktar á fundi velferðarráðs Reykjavíkurborgar þann 17. nóvember 2010 og á fundi borgarráðs þann 25. nóvember 2010. Samkvæmt 24. gr. reglnanna verði öll skilyrði ákvæðisins að vera uppfyllt svo að heimilt sé að veita lán eða styrk vegna mikilla fjárhagslegra og félagslegra erfiðleika. Kæranda hafi verið synjað um styrk samkvæmt ákvæðinu þar sem hann hafi ekki uppfyllt öll skilyrði ákvæðisins.

Kærandi uppfylli ekki skilyrði a-liðar 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg þar sem hann hafi ekki þegið fjárhagsaðstoð til framfærslu undanfarna sex mánuði eða lengur og tekjur kæranda séu töluvert yfir viðmiðunarmörkum grunnfjárhæðar fjárhagsaðstoðar frá Reykjavíkurborg. Þá liggi fyrir að kærandi hafi hlotið lánafyrirgreiðslu hjá tannlækni til 18-24 mánaða sem samræmist ekki b-lið 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Fyrir hafi legið yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar um fjárhagsstöðu kæranda og teljist því skilyrðum c- og d-liða 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð Reykjavíkurborgar fullnægt, en þá sé til þess að líta að öðrum skilyrðum ákvæðisins sé ekki fullnægt. Þá sé talið að e-liður 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð Reykjavíkurborgar eigi ekki við í tilviki kæranda.  

Með hliðsjón af framansögðu hafi það verið mat áfrýjunarnefndar velferðarráðs að skilyrði 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg væru ekki uppfyllt og því hafi verið staðfest synjun þjónustumiðstöðvar um styrk að fjárhæð 414.263 kr. Ákvörðun áfrýjunarnefndar velferðarráðs Reykjavíkurborgar hafi hvorki brotið gegn fyrrgreindum reglum um fjárhagsaðstoð, sbr. 21. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga, né öðrum ákvæðum laga nr. 40/1991, með síðari breytingum.

IV.  Niðurstaða

Í máli þessu er ágreiningur um hvort Reykjavíkurborg hafi borið að samþykkja umsókn kæranda um styrk að fjárhæð 414.263 kr. á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg.

Markmið félagsþjónustu á vegum sveitarfélaga er að tryggja fjárhagslegt og félagslegt öryggi og stuðla að velferð íbúa á grundvelli samhjálpar, sbr. 1. mgr. 1. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga. Samkvæmt 2. mgr. 1. gr. laganna skal þess gætt við framkvæmd félagsþjónustunnar að hvetja einstaklinginn til ábyrgðar á sjálfum sér og öðrum, virða sjálfsákvörðunarrétt hans og styrkja hann til sjálfshjálpar. Með félagsþjónustu er átt við þjónustu, aðstoð og ráðgjöf, meðal annars í tengslum við fjárhagsaðstoð, sbr. 1. mgr. 2. gr. Í 1. mgr. 12. gr. laganna kemur fram að sveitarfélag skuli sjá um að veita íbúum þjónustu og aðstoð samkvæmt lögunum og jafnframt tryggja að þeir geti séð fyrir sér og sínum. Þá segir í 2. mgr. 12. gr. að aðstoð og þjónusta skuli jöfnum höndum vera til þess fallin að bæta úr vanda og koma í veg fyrir að einstaklingar og fjölskyldur komist í þá aðstöðu að geta ekki ráðið fram úr málum sínum sjálf. Í athugasemdum með ákvæði 12. gr. í frumvarpi til laga nr. 40/1991 kemur fram að skyldur sveitarfélaga miðist annars vegar við að veita þjónustu og aðstoð samkvæmt lögunum og hins vegar að tryggja að íbúar geti séð fyrir sér og fjölskyldum sínum.

Í VI. kafla laga nr. 40/1991 er kveðið á um fjárhagsaðstoð en í 19. gr. laganna kemur fram sú grundvallarregla að hverjum manni sé skylt að framfæra sjálfan sig, maka sinn og börn yngri en 18 ára. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf, miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri útfærslu að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar velferðarmála, enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.

Í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg, sem voru í gildi þegar kærandi sótti um umræddan styrk, var kveðið á um aðstoð vegna sérstakra erfiðleika. Samkvæmt því var heimilt að veita einstaklingum, hjónum eða sambúðarfólki lán eða styrk vegna mikilla fjárhagslegra og félagslegra erfiðleika, að uppfylltum öllum neðangreindum skilyrðum:

1. umsækjandi hafi fengið fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglum þessum undanfarna sex mánuði eða lengur,
2. staðfest sé að umsækjandi hafi ekki aðgang að lánafyrirgreiðslu banka, sparisjóða eða annarra lánastofnana,
3. fyrir liggi yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar eða Umboðsmanns skuldara um fjárhagsstöðu umsækjanda og tillögur að úrbótum þegar við á,
4. fyrir liggi á hvern hátt lán eða styrkur muni breyta skuldastöðu umsækjanda til hins betra þegar til lengri tíma er litið,
5. fyrir liggi samkomulag um félagslega ráðgjöf og/eða fjármálaráðgjöf þegar það á við.

Samkvæmt gögnum málsins hafði kærandi ekki notið fjárhagsaðstoðar sér til framfærslu frá Reykjavíkurborg síðastliðna sex mánuði eða lengur þegar umsókn um styrk vegna sérstakra erfiðleika barst Reykjavíkurborg. Þegar af þeirri ástæðu uppfyllti kærandi ekki skilyrði 24. gr. reglna Reykjavíkurborgar um fjárhagsaðstoð en líkt og að framan greinir þurfa öll skilyrði ákvæðisins að vera uppfyllt til að eiga rétt á styrk vegna sérstakra erfiðleika.

Með vísan til framangreinds er hin kærða ákvörðun staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 7. apríl 2021, um synjun á umsókn A, um styrk að fjárhæð 414.263 kr. á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir