Nr. 99/2023 Úrskurður
KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA
Hinn 23. febrúar 2023 er kveðinn upp svohljóðandi
úrskurður nr. 99/2023
í stjórnsýslumáli nr. KNU22120070
Beiðni um endurupptöku í máli [...]
I. Málsatvik
Hinn 24. ágúst 2022 staðfesti kærunefnd útlendingamála ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 31. maí 2022, um að taka umsókn [...], fd. [...], ríkisborgara Líbíu (hér eftir kærandi), um alþjóðlega vernd á Íslandi ekki til efnismeðferðar og vísa honum frá landinu. Niðurstaða kærunefndar var birt kæranda 25. ágúst 2022. Hinn 30. ágúst 2022 barst kærunefnd beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa á úrskurði nefndarinnar. Með úrskurði kærunefndar nr. 357/2022, dags. 7. september 2022, var þeirri beiðni kæranda hafnað. Hinn 21. desember 2022 barst kærunefnd beiðni kæranda um endurupptöku. Kærunefnd bárust upplýsingar um málsmeðferð í máli kæranda frá Útlendingastofnun og stoðdeild ríkislögreglustjóra 23. janúar 2023. Þá bárust kærunefnd andmæli kæranda 10. febrúar 2023.
Beiðni kæranda um endurupptöku málsins byggir á 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
II. Málsástæður og rök kæranda
Beiðni kæranda um endurupptöku málsins byggir á því að meira en 12 mánuðir séu nú liðnir frá því hann lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi, en tafir á afgreiðslu málsins séu ekki á hans ábyrgð. Með vísan til 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016 skuli umsókn kæranda því tekin til efnismeðferðar hér á landi. Kærandi vísar til úrskurðar kærunefndar nr. 580/2017, dags. 24. október 2017, máli sínu til stuðnings.
III. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
Samkvæmt 24. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 á aðili máls rétt á því að mál sé tekið upp á ný ef ákvörðun hefur byggst á ófullnægjandi eða röngum upplýsingum um málsatvik eða íþyngjandi ákvörðun um boð eða bann hefur byggst á atvikum sem breyst hafa verulega frá því að ákvörðun var tekin.
Í 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga kemur fram að flóttamaður samkvæmt 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hafi samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöldum sé þó heimilt, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, að taka umsókn ekki til efnismeðferðar við þær aðstæður sem tilgreindar séu í umræddum stafliðum.
Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar séu ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skuli taka hana til efnismeðferðar.
Af orðalagi 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga leiðir að umrætt 12 mánaða tímabil hefst þegar umsækjandi leggur fyrst fram umsókn um alþjóðlega vernd hjá stjórnvöldum. Þá hefur í úrskurðum kærunefndar verið lagt til grundvallar að tímabilinu ljúki þegar endanleg niðurstaða stjórnvalda er framkvæmd með flutningi umsækjanda til viðtökuríkis eða þegar umsækjandi fer úr landi sjálfviljugur eftir að ákvörðun í máli hans hefur verið tekin.
Kærunefnd telur að túlka beri 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga á þann hátt að þótt 12 mánaða fresturinn sé liðinn verði umsókn ekki tekin til efnismeðferðar af þeim sökum ef tafir á málsmeðferð eða flutningi verði fyrst og fremst raktar til athafna eða athafnaleysis umsækjanda sem hann ber sjálfur ábyrgð á, nema þær tafir hafi verið óverulegar og ljóst er að hægt hefði verið að flytja umsækjanda áður en 12 mánaða fresturinn var liðinn.
Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi 7. desember 2021 og rann því umræddur 12 mánaða frestur út á miðnætti 7. desember 2022. Kemur því til skoðunar hvort tafir á afgreiðslu umsóknar kæranda séu á ábyrgð hans sjálfs, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.
Hinn 23. janúar 2023 óskaði kærunefnd útlendingamála eftir upplýsingum frá Útlendingastofnun og stoðdeild. Sneri fyrirspurn nefndarinnar að því hvort tafir hefðu orðið á meðferð umsóknar kæranda og ef svo væri, hvort þær tafir væru á ábyrgð kæranda, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Svör bárust frá Útlendingastofnun og stoðdeild sama dag.
Í svari Útlendingastofnunar kemur fram að ekki verði séð að kærandi hafi tafið mál sitt við meðferð málsins hjá Útlendingastofnun. Í svari stoðdeildar kemur fram að 14. september 2022 hafi starfsmenn stoðdeildar hringt í kæranda en hann ekki svarað. Þann sama dag hafi starfsmenn stoðdeildar farið að dvalarstað kæranda og reynt að ná tali af honum, hann hafi ekki verið á staðnum og reynt hafi verið að hringja í hann án árangurs. Hinn 22. september 2022 hafi starfsmenn stoðdeildar aftur farið að dvalarstað kæranda en hann hafi ekki verið þar og ekki svarað símanum. Þann sama dag hafi starfsmenn stoðdeildar aftur farið að dvalarstað kæranda og náð af honum tali. Honum hafi verið tjáð að hann ætti að fara til Spánar eftir viku en hann yrði upplýstur um nákvæma tímasetningu. Hinn 28. september 2022 hafi kærandi haft samband við starfsmenn stoðdeildar og honum tjáð að hann ætti að fara til Spánar 10. október 2022. Þann sama dag hafi starfsmenn stoðdeildar farið að dvalarstað kæranda og reynt að ná sambandi við kæranda en án árangurs. Herbergisfélagi hans hafi greint frá því að hann hafi ekki verið heima í nokkra daga. Hinn 6. október hafi textaskilaboð verið send í síma kæranda og hann beðinn að hafa samband við stoðdeild sem hann hafi ekki gert. Önnur textaskilaboð hafi verið send í síma kæranda þann sama dag og ítrekað við hann að hann ætti að fara til Spánar eins og búið hafi verið að tilkynna honum. Hann hafi aftur verið beðinn að hafa samband sem hann hafi ekki gert. Í kjölfarið hafi kærandi verið eftirlýstur. Til hafi staðið að flytja kæranda til Spánar 6. október 2022 en hann hafi látið sig hverfa af dvalarstað sínum um leið og hann hafi frétt af fyrirhuguðum flutningi. Reynt hafi verið að hafa samband við kæranda í viku fyrir flutning en án árangurs.
Með tölvubréfi kærunefndar, dags. 7. febrúar 2023, var kæranda send þau gögn sem bárust frá stoðdeild og honum veittur frestur til að koma að andmælum í samræmi við 13. gr. stjórnsýslulaga. Í tölvubréfi frá lögmanni kæranda, dags. 10. febrúar 2023, kom fram að kærandi hygðist ekki andmæla framangreindum gögnum.
Líkt og að framan greinir er í 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga mælt fyrir um lögbundinn tólf mánaða frest fyrir stjórnvöld til að ljúka afgreiðslu umsóknar um alþjóðlega vernd. Líkt og að framan greinir lagði kærandi fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi 7. desember 2021. Þegar stoðdeild ríkislögreglustjóra hitti kæranda 22. september 2022 var því fullnægjandi tími til þess að framkvæma flutning á kæranda til viðtökuríkis áður en 12 mánaða fresturinn sem áskilinn er í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga rann út. Í lögskýringargögnum með ákvæðinu er ekki að finna leiðbeiningar um það hvenær um tafir sé að ræða á málsmeðferð sem með réttu geti talist vera á ábyrgð umsækjanda. Samkvæmt orðanna hljóðan verður að ætla að málefnalegt sé að telja að undir það heyri a.m.k. þegar umsækjendur reyni að tefja málsmeðferð, svo sem með því að láta sig hverfa. Af gögnum málsins er ljóst að kærandi hafi látið sig hverfa um leið og stoðdeild hafði samband við hann vegna fyrirhugaðs flutnings. Stoðdeild hafi ítrekað reynt að hafa samband við kæranda án árangurs. Með vísan til framangreinds telur kærunefnd að tafir á afgreiðslu umsóknar kæranda hafi verið á hans ábyrgð, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Af því leiðir að skilyrði 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga fyrir því að umsókn kæranda verði tekin til efnismeðferðar eru ekki uppfyllt.
Í ljósi framangreinds er því ekki fallist á að atvik hafi breyst verulega í máli kæranda á þann hátt að hann eigi rétt á endurupptöku á máli sínu, sbr. 1. mgr. 24. gr. stjórnsýslulaga. Endurupptöku á máli hans er þar með hafnað.
Úrskurðarorð:
Kröfu kæranda um endurupptöku er hafnað.
The appellant‘s request to re-examine the cases is denied.
Þorsteinn Gunnarsson
Bjarnveig Eiríksdóttir Sandra Hlíf Ocares