Úrskurður nr. 72/2017

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 14. febrúar 2017 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 72/2017

Í stjórnsýslumáli nr. KNU16120050

Kæra [...] á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 15. desember 2016 kærði [...] (hér eftir nefndur kærandi), þá ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 29. nóvember 2016, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd frá [...], að synja honum um alþjóðlega vernd vegna aðstæðna í Grikklandi og synja honum um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða.

Kærandi krefst þess að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og að málið verði tekið til efnislegrar meðferðar hér á landi.

Fyrrgreind ákvörðun var kærð á grundvelli 1. mgr. 30. gr. þágildandi laga um útlendinga nr. 96/2002 og barst kæran fyrir lok kærufrests, sbr. 3. mgr. 30. gr. sömu laga.

Þann 1. janúar sl. tóku gildi lög um útlendinga nr. 80/2016 sem leystu af hólmi eldri lög um útlendinga, nr. 96/2002. Í 2. mgr. 121. gr. laga nr. 80/2016 kemur fram að ákvæði þeirra laga gildi um mál sem hafi borist kærunefnd útlendingamála fyrir gildistöku laganna en ekki verið afgreidd með úrskurði. Mál kæranda barst kærunefnd útlendingamála þann 15. desember 2016 og er nú tekið til úrskurðar á grundvelli laga nr. 80/2016 um útlendinga.

II. Málsatvik og málsmeðferð

Í gögnum málsins greinir að kærandi hafi sótt um alþjóðlega vernd hjá lögreglustjóranum á höfuðborgarsvæðinu þann 3. desember 2015. Kærandi mætti til viðtals hjá Útlendingastofnun þann 29. janúar 2016 ásamt löglærðum talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 10. mars 2016, synjaði Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar með vísan til a-liðar 1. mgr. 46. gr. a þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga. Kærandi kærði ákvörðunina við birtingu þann 15. mars sama ár. Kærunefnd útlendingamála kvað upp úrskurð í máli kæranda þann 30. ágúst 2016 þar sem ákvörðun Útlendingastofnunar var staðfest hvað varðaði umsókn kæranda um alþjóðlega vernd, en lagði fyrir stofnunina að taka mál kæranda fyrir að nýju hvað varðaði dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laga nr. 96/2002. Útlendingastofnun tók ákvörðun í máli kæranda þann 29. nóvember 2016 sem kærandi kærði við birtingu þann 15. desember 2016. Þann sama dag óskaði kærandi eftir frestun réttaráhrifa á meðan mál hans væri til meðferðar hjá kærunefnd. Með bréfi kærunefndar, dags. 16. desember 2016, féllst kærunefnd á beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa. Kærunefnd hefur borist greinargerð kæranda, dags. 25. janúar 2016.

Að öðru leyti hefur kæra þessi hlotið hefðbundna málsmeðferð, gagnaöflun er lokið og er málið hér með tekið til úrskurðar.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom fram að kæranda hefði verið veitt réttarstaða flóttamanns í Grikklandi. Útlendingastofnun vísaði til þess að samkvæmt a-lið 46. gr. a þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga gætu stjórnvöld, með fyrirvara um ákvæði 45. gr. laganna, synjað því að taka til efnismeðferðar umsókn samkvæmt 1. mgr. 46. gr. ef umsækjanda hefði verið veitt alþjóðleg vernd í öðru ríki.

Við meðferð málsins bar kærandi fyrir sig bágar aðstæður viðurkenndra flóttamanna í Grikklandi. Í ákvörðun sinni byggði Útlendingastofnun á því að með dómum Mannréttindadómstóls Evrópu hefði því verið slegið föstu að 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu legði ekki skyldu á aðildarríki að sjá öllum sem dvelja innan lögsögu þeirra fyrir heimili og ekki almenna skyldu á aðildarríki að veita viðurkenndum flóttamönnum fjárhagsaðstoð í því skyni að gera þeim kleift að viðhalda tilteknum lífskjörum.

Með vísan til framangreinds var það niðurstaða Útlendingastofnunar að 1. mgr. 45. gr. þágildandi laga nr. 96/2002 um útlendinga kæmi ekki í veg fyrir að kærandi yrði sendur aftur til Grikklands og var umsókn hans um alþjóðlega vernd frá [...] því synjað um efnismeðferð með vísan til a-liðar 1. mgr. 46. gr. a laga nr. 96/2002.

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kom einnig fram að með hugtakinu heimaland í 44. gr. þágildandi laga um útlendinga væri, samkvæmt lögskýringargögnum með ákvæðinu, átt við það land sem viðkomandi ætti ríkisfang í. Kærandi, sem ríkisborgari [...], gæti því ekki átt rétt á alþjóðlegri vernd sem flóttamaður vegna aðstæðna sinna í Grikklandi þar sem hann hefði þegar hlotið vernd. Kæranda var því synjað um stöðu flóttamanns hér á landi, sbr. 44. gr. þágildandi laga um útlendinga. Þá var það mat Útlendingastofnunar að skilyrði fyrir veitingu dvalarleyfis á grundvelli mannúðarsjónarmiða, samkvæmt ákvæðum 12. gr. f laga um útlendinga nr. 96/2002 um útlendinga, væru ekki uppfyllt í tilviki kæranda.

Með hinni kærðu ákvörðun var kæranda vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 18. gr. laga nr. 96/2002 um útlendinga. Útlendingastofnun tilkynnti jafnframt kæranda að kæra frestaði ekki framkvæmd ákvörðun hennar með vísan til c-liðar 1. mgr. 32. gr. sömu laga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð krefst kærandi þess að umsókn hans um alþjóðlega vernd frá [...] verði tekin til efnislegrar meðferðar hér á landi. Er krafan reist á ákvæði 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. núgildandi laga nr. 80/2016 um útlendinga, þar sem kveðið er á um að hafi meira en 12 mánuðir liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar séu ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skuli taka hana til efnismeðferðar. Kærandi hafi lagt fram umsókn um alþjóðlega vernd fyrir rúmum 14 mánuðum og beri enga ábyrgð á þeim töfum sem hafi orðið á afgreiðslu umsóknarinnar.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Úrlausnarefni kærumáls þessa er að skera úr um hvort rétt sé að taka ekki til efnismeðferðar umsókn kæranda um alþjóðlega vernd frá heimaríki hans [...] og vísa honum frá landinu.

Í 1. mgr. 40. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga kemur fram að flóttamaður skv. 37. gr. laganna, sem er hér á landi eða kemur hér að landi, hefur samkvæmt umsókn rétt á að fá hér alþjóðlega vernd. Stjórnvöld geta þó, á grundvelli a-, b- og c-liðar 1. mgr. 36. gr. laganna, synjað því að taka til efnismeðferðar umsókn á grundvelli 40. gr. við þær aðstæður sem tilgreindar eru í umræddum stafliðum. Á hinn bóginn er stjórnvöldum skylt að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsóknin barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs, sbr. 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Samkvæmt framansögðu er í ákvæðinu kveðið á um 12 mánaða tímabil sem leitt getur til þess að taka beri umsókn til efnismeðferðar. Í ákvæðinu er skýrt að upphaf tímabilsins er þegar umsókn er lögð fram. Í ákvæðinu er aftur á móti ekki vikið að því hvenær tímabilinu lýkur. Í athugasemdum sem fylgdu 36. gr. frumvarps til laga nr. 80/2016 er heldur ekki skýrt nánar hvenær 12 mánaða tímabilinu er ætlað að ljúka að öðru leyti en að þar er tekið dæmi um að undir 2. mgr. 36. gr. laganna falli tilvik þegar afgreiðsla á máli sem fellur undir c-lið 1. mgr. hefur dregist lengur en 12 mánuði og ástæður þess eru ekki á ábyrgð umsækjanda.

Kærunefnd útlendingamála telur því að skýra verði ákvæðið í samræmi við orðalag þess og þá á þann veg að þegar stjórnvald hefur mál til meðferðar sé skylt að taka málið til efnismeðferðar ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn barst fyrst íslenskum stjórnvöldum nema tafir á afgreiðslu hennar séu á ábyrgð umsækjanda sjálfs. Kærunefnd telur að fresturinn í 2. málsl. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga byrji að telja þegar kærandi sækir um alþjóðlega vernd og haldi áfram að telja þar til flutningur kæranda til endursendingarlands hefur farið fram enda sé flutningurinn á ábyrgð stjórnvalda.

Samkvæmt gögnum málsins sótti kærandi um alþjóðlega vernd hér á landi þann 3. desember 2015. Greint hefur verið frá meðferð málsins fyrir stjórnvöldum en kærandi verður ekki talinn bera ábyrgð á töfum á afgreiðslu umsóknarinnar. Verður hin kærða ákvörðun því felld úr gildi og lagt fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn kæranda til efnismeðferðar.

The decision of the Directorate of Immigration is vacated. The Directorate of Immigration shall examine the merits of the application of the applicant for asylum in Iceland.

Anna Tryggvadóttir

Erna Kristín Blöndal Þorbjörg I. Jónsdóttir