Aðgerðir stjórnvalda vegna erfiðleika í sauðfjárrækt

Í stjórnarsáttmála ríkisstjórnarinnar er sérstaklega fjallað um að bregðast beri við vanda sauðfjárbænda til skemmri og lengri tíma. Alþingi hefur samþykkt tillögur sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra um að í fjáraukalögum 2017 verði varið 665 milljónum króna til að koma til móts við sauðfjárbændur.

Í fyrsta lagi munu bændur eiga kost á greiðslum sem miðist við fjölda kinda á vetrarfóðrum samkvæmt haustskráningu Matvælastofnunar. Skilyrði fyrir þessum greiðslum verði m.a. að viðkomandi bóndi búi á lögbýli og hafi fleiri en 150 vetrarfóðraðar kindur. Til þessa verkefnis verði varið 400 m.kr.

Í öðru lagi er 150 m.kr. aukalega varið í svæðisbundinn stuðning við bændur sem eiga erfitt með að sækja atvinnu utan bús vegna fjarlægðar frá þéttbýli. Þessi fjárhæð kemur til viðbótar þeim 150 m.kr. sem varið er til þessara mála samkvæmt gildandi búvörusamningi.

Þá verði ráðist í úttekt á afurðastöðvakerfinu sem verði grundvöllur viðræðna stjórnvalda, sláturleyfishafa og bænda um breytingar til hagsbóta fyrir neytendur og bændur. Til þessa verkefnis verður varið allt að 65 m.kr.

Verkefni er lúta að kolefnisjöfnun eru styrkt sérstaklega enda er mikilvægt að nýta krafta bænda til að vinna að markmiðum Íslands í loftslagsmálum. Þá er lögð áhersla á að efla nýsköpun og vöruþróun til að mæta kröfum ólíkra markaða og að styrkja útflutning. Til að undirbyggja framangreind verkefni og tengja þau við  endurskoðun búvörusamninga verði heimilt að verja þeim 50 m. kr. sem eftir standa.

Þá verði málefni ungra sauðfjárbænda tekin til sérstakrar skoðunar af Byggðastofnun í ljósi umræðu um skuldavanda þeirra og kostir eins og endurfjármögnun og/eða lenging lána kannaðir sérstaklega.

Kristján Þór Júlíusson sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra: „Við erum að bregðast við fordæmalausum vanda sem felst í því að afurðaverð til bænda hefur fallið um þriðjung vegna utanaðkomandi aðstæðna. Ég vona að um málið geti myndast pólitísk sátt enda erum við að styrkja tekjugrundvöll greinarinnar og jafnframt að styðja þá bændur sem byggja tekjur sínar nær alfarið á búrekstrinum. Þetta á ekki hvað síst við um bændur sem búa hvað lengst frá þéttbýli.

Oddný Steina Valsdóttir formaður Landssambands sauðfjárbænda: „Landssamtök sauðfjárbænda fagna því að komnar eru fram aðgerðir gagnvart greininni. Það er mikilvægt að brugðist sé strax við þeim rekstrarvanda sem bændur standa frammi fyrir. Þá telja samtökin einnig jákvætt að farið verði í úttekt á afurðageiranum enda greining sem er nauðsynlegur liður fyrir framtíðarlausnir. Í framhaldinu er nauðsynlegt að fara í frekari vinnu til framtíðarlausna. Það er mikilvægt að fyrir liggi ákveðið ferli og ekki þurfi að treysta á sértækar aðgerðir þegar fall verður á mörkuðum vegna utanaðkomandi aðstæðna.“