Ný lög girða fyrir óréttmætar afskriftir skulda

Fjarstæða er að halda því fram að þeir sem veðjuðu á fall krónunnar fái skuldir sínar felldar niður en hirði gróðann samkvæmt nýrri löggjöf um lausn á skuldvanda einstaklinga, heimila og fyrirtækja, eins og haldið hefur verið fram. Sértæk skuldaaðlögun byggist á því að þeir sem eiga í miklum greiðsluerfiðleikum greiði eins stóran hlut af skuldum sínum og greiðslugeta þeirra leyfir og að eignir gangi jafnframt upp í skuldir.

Það má öllum vera ljóst að enginn mun ríða feitum hesti frá því að ganga í gegnum sértæka skuldaaðlögun. Áður en ráðist er í skuldaaðlögun einstaklinga eru eignir og skuldir viðkomandi metnar sem og tekjur hans, hvaða nafni sem þær nefnast. Gerð er greiðsluáætlun þar sem miðað er við að viðkomandi hafi til ráðstöfunar það sem honum er nauðsynlegt til lágmarksframfærslu samkvæmt viðmiðum Ráðgjafarstofu um fjármál heimilanna. Tekjur umfram þetta viðmið fara til greiðslu á skuldum. Allar eignir umfram hóflegt húsnæði og einn bíl eru seldar eða teknar upp í skuldir af viðkomandi kröfuhöfum. Eingöngu persónubundnar skuldir munu koma til skoðunar við sértæka skuldaaðlögun en ljóst er að úrræðið mun bjarga þúsundum heimila frá þrotameðferð fyrir dómstólum.

Sértæk skuldaaðlögun mun ekki nýtast þeim sem hafa skuldsett sig langt umfram það sem raunhæft var miðað við tekjur og eignastöðu. Þeirra bíður annaðhvort greiðsluaðlögun fyrir dómi eða gjaldþrotameðferð.

Samkvæmt lögunum er alveg skýrt að eignarhaldsfélög sem stofnuð voru um kaup á hlutabréfum koma ekki til greina í sértæka skuldaðlögun. Þau eru algjörlega útilokuð frá þessu úrræði þar sem þau teljast ekki lífvænleg fyrirtæki í skilningi laganna heldur félög með fallnar forsendur.

Mögulegar skuldbreytingar og breytingar á skilmálum lánasamninga hjá fyrirtækjum sem kunna að leiða til eftirgjafar skulda munu byggjast á nákvæmum starfsreglum. Fjármálaeftirlitinu er falið eftirlit með því að þeim sé fylgt og hefur til þess ýmis úrræði sem skýrð eru í lögunum. Eftirlitsnefnd samkvæmt 4. grein laganna skal fylgjast með og kanna að eigin frumkvæði hvort eftirlitsskyldir aðilar á fjármálamarkaði framfylgja samræmdum reglum sem kunna að verða settar og að gætt sé sanngirni og jafnræðis milli skuldara

Í fréttum hefur komið fram gagnrýni á að umræddri lagasetningu hafi verið ýtt í gegnum þingið með óeðlilegum hraða. Hér er rétt að geta þess að við gerð frumvarpsins og undirbúnings lagasetningarinnar var haft víðtækt samráð þá fjölmörgu og ólíku hagsmunaaðila sem málið varðar. Í kjölfar þessa samráðs var málið kynnt opinberlega í lok september og kom þá fram að áformað væri að lögin tækju gildi 1. nóvember. Þá skal jafnframt bent á að þingmenn allra flokka féllust á frumvarpið yrði tekið til umfjöllunar á Alþingi með afbrigðum til að flýta fyrir málsmeðferðinni, þar sem nær öllum var ljóst mikilvægi þess að hrinda boðuðum aðgerðum sem fyrst í framkvæmd. Frumvarpið var samþykkt á Alþingi með stuðningi þingmanna allra flokka og aðeins einu mótatkvæði.