Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 407/2020

Þriðjudaginn 15. desember 2020

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 24. ágúst 2020, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar um að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til hennar á bið.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun 10. júní 2020. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 28. júlí 2020, var kæranda tilkynnt að umsókn hennar hefði verið samþykkt og bótaréttur metinn 80%. Með símtali 13. ágúst 2020 var kærandi upplýst um að eldri viðurlög myndu seinka greiðslum atvinnuleysisbóta.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála þann 24. ágúst 2020. Með bréfi, dags. 25. ágúst 2020, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst 4. nóvember 2020 og með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 9. nóvember 2020, var greinargerð Vinnumálastofnunar send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.   

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að hún hafi sótt um atvinnuleysisbætur í júní 2020. Tíu vikum síðar hafi hún ákveðið að athuga stöðu umsóknarinnar og þá komist að því að hún væri í þriggja mánaða banni. Í bréfi Vinnumálastofnunar þar sem umsókn kæranda sé samþykkt hafi hún ekki verið upplýst um þriggja mánaða biðtímann. Kærandi hafi ekki haft vitneskju um ákvörðun Vinnumálastofnunar um biðtímann. Hún hafi fengið rukkun frá Ríkisskattstjóra vegna skulda en ekki tengt það við Vinnumálastofnun. Kærandi hafi síðan tekið eftir því að frestur til að kæra þá ákvörðun væri runninn út en hún vilji athuga hvort hægt sé að endurskoða málið.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að málið varði í grunninn þá ákvörðun stofnunarinnar að láta kæranda sæta biðtíma eftir greiðslum atvinnuleysistrygginga. Ákvörðun um biðtíma á grundvelli 59. gr. og 61. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar sé frá 19. febrúar 2019. Kærufrestur vegna þeirrar ákvörðunar sé liðinn, sbr. 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála. Til umfjöllunar sé því hvort kærandi hafi átt að sæta eftirstöðvum biðtíma þegar hún hafi sótt um atvinnuleysisbætur í júní 2020.

Fyrir liggi að kærandi hafði ekki tekið út biðtíma þegar hún hafi sótt um greiðslur atvinnuleysisbóta að nýju. Viðurlagaákvörðunin hafi verið tekin á grundvelli 59. gr. laga nr. 54/2006 og þar sem um hafi verið að ræða seinni viðurlagaákvörðun vegna kæranda á sama bótatímabili hafi komið til ítrekunaráhrifa samkvæmt 1. mgr. 61. gr. laga nr. 54/2006 og henni því gert að sæta þriggja mánaða biðtíma eftir greiðslum atvinnuleysisbóta. Í 5. mgr. 61. gr. laganna sé fjallað um hvenær biðtími samkvæmt ákvæðinu geti fallið niður en þar segi að ítrekunaráhrif samkvæmt ákvæðinu falli niður þegar nýtt tímabil hefjist samkvæmt 29. gr., sbr. 30. eða 31. gr. laganna. Í 31. gr. komi fram að nýtt tímabil hefjist þegar hinn tryggði sæki að nýju um atvinnuleysisbætur eftir að hafa starfað samfellt á innlendum vinnumarkaði í að minnsta kosti 24 mánuði frá því að hann hafi síðast fengið greiddar atvinnuleysisbætur. Þegar kærandi hafi sótt um atvinnuleysisbætur hafði hún ekki unnið samfellt í að minnsta kosti 24 mánuði frá því að hún hafi síðast fengið greiddar atvinnuleysisbætur og hafði því ekki áunnið sér rétt til nýs bótatímabils. Að því virtu hafi kærandi þurft að sæta biðtíma áður en greiðslur atvinnuleysisbóta gætu hafist.

IV.  Niðurstaða

Ágreiningur máls þessa lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda á bið.

Með ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 19. febrúar 2019 var bótaréttur kæranda felldur niður í þrjá mánuði á grundvelli 1. mgr. 59. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysisbætur, sbr. 1. mgr. 61. gr. laganna. Kærandi hefur vísað til þess að hún hafi ekki haft vitneskju um þá ákvörðun og því óskað eftir endurskoðun hennar, þrátt fyrir að kærufrestur væri liðinn.

Samkvæmt 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála skal stjórnsýslukæra berast úrskurðarnefnd velferðarmála skriflega innan þriggja mánaða frá því að aðila máls var tilkynnt um ákvörðun, nema á annan veg sé mælt í lögum sem hin kærða ákvörðun byggist á. Í 5. mgr. 7. gr. laga nr. 85/2015 er vísað til þess að um málsmeðferð, sem ekki er kveðið á um í lögunum, fari samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga og ákvæðum laga sem málskotsréttur til nefndarinnar byggist á hverju sinni. Þegar kæra berst að liðnum kærufresti skal vísa henni frá samkvæmt 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 nema afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, sbr. 1. tölul. lagaákvæðisins, eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, sbr. 2. tölul. þess. Ákvæði 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga mælir þannig fyrir um skyldubundið mat stjórnvalds á því hvort atvik séu með þeim hætti að rétt sé að taka stjórnsýslukæru til efnislegrar meðferðar þrátt fyrir að lögbundinn kærufrestur sé liðinn. Í 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga segir að kæru skuli þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.

Með vísan til þess að kæra í máli þessu barst rúmlega einu og hálfu ári eftir að ákvörðun um niðurfellingu bótaréttar var tilkynnt kæranda er þeim þætti málsins vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála, sbr. 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga.

Til skoðunar er því ákvörðun Vinnumálastofnunar um að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til handa kæranda á bið í þrjá mánuði í kjölfar umsóknar hennar í júní 2020. Fyrir liggur að kærandi var ekki upplýst um þá ákvörðun í bréfi stofnunarinnar frá 28. júlí 2020, heldur að því er virðist með símtali 13. ágúst 2020 þegar hún leitaði eftir upplýsingum um stöðu umsóknar um atvinnuleysisbætur. Ákvörðun Vinnumálastofnunar um að setja greiðslur á bið er stjórnvaldsákvörðun sem ber að birta í samræmi við 1. málsl. 1. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 en þar kemur fram að eftir að stjórnvald hefur tekið ákvörðun skal hún tilkynnt aðila máls nema það sé augljóslega óþarft. Úrskurðarnefndin brýnir fyrir Vinnumálastofnun að gæta að framangreindu þegar teknar eru stjórnvaldsákvarðanir hjá stofnuninni.

Í 29. gr. laga nr. 54/2006 er kveðið á um að sá sem teljist tryggður samkvæmt lögunum geti átt rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta samfellt í 30 mánuði frá þeim degi er Vinnumálastofnun tók við umsókn hans um atvinnuleysisbætur nema annað leiði af lögunum. Biðtími eftir greiðslu atvinnuleysisbóta samkvæmt X. kafla telst hluti tímabilsins sem og sá tími er viðurlög samkvæmt XI. kafla standa yfir. Í 4. mgr. 29. gr. laganna kemur fram að tímabilið samkvæmt 1. mgr. haldi áfram að líða þegar hinn tryggði sækir að nýju um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar eftir að hafa starfað í skemmri tíma en 24 mánuði á innlendum vinnumarkaði frá því að hann fékk síðast greiddar atvinnuleysisbætur. Þá segir í 31. gr. laga nr. 54/2006 að nýtt tímabil samkvæmt 29. gr. hefjist þegar hinn tryggði sækir að nýju um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar eftir að hafa starfað samfellt á innlendum vinnumarkaði í að minnsta kosti 24 mánuði frá því að hann fékk síðast greiddar atvinnuleysisbætur.   

Þegar umsókn kæranda barst Vinnumálastofnun þann 10. júní 2020 hafði hún samkvæmt gögnum málsins ekki starfað í 24 mánuði á innlendum vinnumarkaði frá því að hún fékk síðast greiddar atvinnuleysisbætur. Kærandi hafði því ekki áunnið sér rétt til nýs bótatímabils samkvæmt 31. gr. laga nr. 54/2006 og því hélt allur ótekinn biðtími vegna eldri viðurlaga áfram að líða þegar hún skráði sig atvinnulausa að nýju 10. júní 2020. Með vísan til framangreinds er ákvörðun Vinnumálastofnunar um að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til handa kæranda á bið staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Kæru A, vegna ákvörðunar Vinnumálastofnunar, dags. 19. febrúar 2019, er vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

Ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 13. ágúst 2020 um að setja greiðslur atvinnuleysisbóta til handa kæranda á bið, er staðfest.

Kári Gunndórsson