24. nóvember 2022 Dómsmálaráðuneytið

Nr. 469/2022 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Hinn 24. nóvember 2022 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 469/2022

í stjórnsýslumáli nr. KNU22100002

Kæra […]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Hinn 29. september 2022 kærði […], fd. […], ríkisborgari Nígeríu (hér eftir nefndur kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 19. september 2022, um að synja honum um alþjóðlega vernd á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 74. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga.

Kærandi krefst þess aðallega að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og að honum verði veitt staða flóttamanns hér á landi með vísan til 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Til vara krefst kærandi þess að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og að honum verði veitt viðbótarvernd með vísan til 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Til þrautavara krefst kærandi þess að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og að honum verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða með vísan til 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsmeðferð

Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi 3. mars 2022. Kærandi kom í viðtal hjá Útlendingastofnun m.a. 26. apríl 2022 ásamt talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 19. september 2022, synjaði Útlendingastofnun kæranda um alþjóðlega vernd ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Var sú ákvörðun kærð til kærunefndar útlendingamála hinn 29. september 2022. Kærunefnd barst greinargerð kæranda ásamt fylgiskjölum 12. október 2022. Viðbótargögn og upplýsingar frá kæranda bárust kærunefnd 13., 16., 20 og 31. október 2022 og 3. nóvember 2022.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kærandi byggi umsókn sína um alþjóðlega vernd á því að hann sé í hættu í heimaríki sínu vegna ofsókna af hálfu nígerískra lögregluyfirvalda og ofbeldis sem hann hafi orðið fyrir af hálfu stjúpföður síns.

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar í máli kæranda var sú að kærandi væri ekki flóttamaður og honum skyldi synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi samkvæmt ákvæðum 37. og 40. gr. laga um útlendinga. Kæranda var jafnframt synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða samkvæmt 74. gr. laga um útlendinga. Þá taldi stofnunin að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga stæði endursendingu til heimaríkis ekki í vegi.

Kæranda var vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga. Útlendingastofnun tilkynnti kæranda jafnframt að kæra frestaði réttaráhrifum ákvörðunarinnar, sbr. 1. mgr. 35. gr. laga um útlendinga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda kemur fram að hann sé frá Lagos í Nígeríu. Kærandi hafi dvalið þar í fótboltabúðum frá október 2020 þar til hann hafi yfirgefið heimaríki sitt í júlí 2021 til að spila fótbolta í Úkraínu. Þar hafi hann dvalið þar til hann hafi sótt um alþjóðlega vernd hér á landi. Kærandi hafi greint frá því að hafa flúið heimaríki sitt vegna ofsókna og hótana og ofbeldis af hálfu stjúpföður síns. Jafnframt hafi kærandi tekið þátt í mótmælum gegn SARS (e. Special Anti-Robbery Squad) og hafi lögreglan leitað hans í kjölfarið. Lögreglan hafi tvisvar sinnum komið að heimili hans í leit að honum eftir mótmælin. Lögreglan hafi yfirheyrt móður kæranda og beitt hana harðræði til að reyna að komast að því hvar hann væri staddur. Kærandi eigi þrjú hálfsystkini en hann þekki ekki blóðföður sinn og hafi aldrei haft tengsl við hann. Kærandi hafi ekki leitað til lögreglu vegna líkamlegs ofbeldis af hálfu stjúpföður síns þar sem það hefði ekki borið árangur vegna þess hve algengt sé að börn séu beitt ofbeldi til hlýðni. Fjölskylda kæranda hafi búið í borginni […] sem sé mjög hættulegt svæði í Nígeríu, en þar ráði Boko Haram ríkjum, auk þess sem mikið sé af glæpagengjum sem hafi orðið til þess að fjölskylda kæranda hafi neyðst til að flýja til […]. Kærandi sé fullviss um að hann muni verða myrtur af SARS ef honum verði gert að snúa aftur til heimaríkis. Hann hafi einu sinni verið beittur ofbeldi af SARS þar sem þeir hafi haldið því fram að hann væri glæpamaður. Þá muni kærandi ekki geta framfleytt sér í heimaríki.

Áður en kærandi hafi komið til Íslands hafi hann búið í Úkraínu þar sem hann hafi fengið boð um að spila fótbolta. Kærandi hafi verið með umsókn um alþjóðlega vernd í vinnslu í Úkraínu en ekki hafi verið búið að vinna umsóknina þegar stríðið hafi brotist út þar í landi. Kærandi hafi farið til Úkraínu með það að meginmarkmiði að sækja um alþjóðlega vernd þar í landi þar sem hann hafi óttast verulega um líf sitt í heimaríki.

Í greinargerð kæranda er fjallað um aðstæður í Nígeríu. Þar er m.a. gerð grein fyrir ástandi mannréttindamála í Nígeríu með vísan til skýrslna alþjóðlegra stofnana og mannréttindasamtaka. Fjallað er um mannréttindabrot af hálfu nígerískra yfirvalda, spillingu og refsileysi á öllum stigum stjórnsýslunnar, áhrif hryðjuverkahópa og glæpagengja á landið og það ofbeldi sem sé viðvarandi þar. Þá er einnig fjallað um stöðu þeirra sem taki þátt í mótmælum í Nígeríu.

Kærandi krefst þess aðallega að honum verði veitt alþjóðleg vernd sem flóttamaður hér á landi, samkvæmt 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Kærandi hafi sýnt fram á með frásögn sinni, gögnum og greinargerðum sem hann hafi lagt fram bæði hjá Útlendingastofnun og kærunefnd að ógnin sem hann eigi á hættu nái því alvarleikastigi að teljast til ofsókna í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga.

Verði ekki fallist á aðalkröfu málsins krefst kærandi þess til vara að honum verði veitt viðbótarvernd hér á landi með vísan til 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Kærandi eigi á hættu að vera tekinn af lífi eða sæta pyndingum eða annarri ómannúðlegri og vanvirðandi meðferð verði honum gert að snúa aftur til heimaríkis. Kærandi telur að með endursendingu hans til heimaríkis yrði brotið gegn meginreglunni um bann við endursendingu, sbr. 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga.

Til þrautavara krefst kærandi þess að honum verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Kærandi vísar m.a. til athugasemda við ákvæðið í frumvarpi því er varð að lögum um útlendinga. Þar komi fram að með erfiðum almennum aðstæðum sé m.a. vísað til alvarlegra aðstæðna í heimaríki og tekin sem dæmi viðvarandi mannréttindabrot og sú aðstaða að yfirvöld veiti ekki þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Heimilt sé að veita útlendingi dvalarleyfi á grundvelli 74. gr. laga um útlendinga þótt skilyrðum 37. gr. laganna sé ekki öllum fullnægt, m.a. þegar rík mannúðarsjónarmið standi til þess og vegna sérstakra tengsla við landið. Stjórnvöldum sé veitt svigrúm við mat á því hvenær rétt sé að veita dvalarleyfi samkvæmt ákvæðinu. Í greinargerð kæranda kemur fram að engin leið sé fyrir hann til að leita til yfirvalda í heimaríki sínu þar sem mikil spilling ríki alls staðar og hættuleg glæpagengi hafi mikil ítök þar í landi.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagagrundvöllur

Í máli þessu koma einkum til skoðunar ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016, reglugerð nr. 540/2017 um útlendinga, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

Auðkenni

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að til að sanna á sér deili hafi kærandi framvísað nígerísku vegabréfi. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi sé nígerískur ríkisborgari.

Landaupplýsingar

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í Nígeríu m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:

2021 Country Reports on Human Rights Practices: Nigeria (U.S. Department of State, 12. apríl 2022);
2021 Report on International Religious Freedom: Nigeria (U.S. Department of State, 2. júní 2022);
Actors of Protection - Nigeria (EUAA, nóvember 2018);
Amnesty International Report 2021/22 – Nigeria (Amnesty International, 29. mars 2022);
Country of Origin report – Nigeria (The Netherlands, Ministry of Foreign Affairs, 22. júní 2021);
Country Policy and Information Note – Nigeria: Actors of Protection (U.K. Home Office, október 2021);
Country Information Note – Nigeria: Medical treatment and healthcare (U.K. Home Office, desember 2021);
Country Policy and Information Note – Nigeria: Country Background Note (U.K. Home Office, 7. janúar 2020);
DFAT Country Information Report – Nigeria (Australian Department of Foreign Affairs and Trade, 3. desember 2020);
EASO COI Meeting Report: Nigeria – Practical Cooperation Meeting 12-13 June 2017 – Rome (European Asylum Support Office, 22. ágúst 2017);
Country Guidance: Nigeria; Common analysis and guidance note (EUAA, október 2021);
Freedom in the World 2022 – Nigeria (Freedom House, 24. febrúar 2022);
Key socio-economic indicators (EUAA, nóvember 2018);
Medical Country of Origin Information Report: Nigeria (EUAA, apríl 2022);
Nigeria – Country Focus (EUAA, júní 2017);
Nigeria: Denials and cover up mark 100 days since Lekki shooting (https://www.amnesty.org/en/latest/news/2021/01/nigeria-denials-and-cover-up-mark-100-days-since-lekki-shooting/, 28. janúar 2021);
Nigeria Police Effectiveness (Ireland - Refugee Documentation Centre (RDC), 9. september 2019);
Nigeria – Security situation (EUAA, júní 2021);
Stjórnarskrá Nígeríu (Constitution of the Federal Republic of Nigeria 1999, https://www.wipo.int/edocs/lexdocs/laws/en/ng/ng014en.pdf);
Targeting of individuals - Nigeria (EUAA, nóvember 2018);
The World Factbook (CIA, uppfært 20. október 2022);
Vefsíða SabiLaw (https://sabilaw.org/warrant-of-arrest-contents-and-issuance/, 19. apríl 2021) og
World Report 2022 – Nigeria (Human Rights Watch, 13. janúar 2022).

Nígería er sambandslýðveldi með um 225 milljónir íbúa. Nígería var nýlenda Bretlands fram að sjálfstæði þess árið 1960 og sama ár gerðist Nígería aðili að Sameinuðu þjóðunum. Ríkið fullgilti bæði alþjóðasamning um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi ásamt alþjóðasamningi um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi árið 1993. Þá fullgilti ríkið mannréttindasáttmála Afríku árið 1983 og samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins árið 1991. Ríkið fullgilti sáttmála Sameinuðu þjóðanna gegn spillingu árið 2004, samning Sameinuðu þjóðanna gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu árið 2001 og valfrjálsa viðbótarbókun við þann samning árið 2009. Samkvæmt skýrslu utanríkisráðuneytis Bandaríkjanna um trúfrelsi frá árinu 2022 er talið að um helmingur íbúa landsins séu múslimar og hinn helmingurinn kristinn. Þar kemur fram að trúfrelsi sé verndað í stjórnarskrá Nígeríu og einnig sé að finna ákvæði sem banni stjórnvöldum að koma á ríkistrú. Flestir íbúar svæða í Norður-Nígeríu séu múslimar og í Suður-Nígeríu séu kristnir í meirihluta. Bæði kristnir og múslimar hafi greint frá mismunun á grundvelli trúar sinnar á þeim svæðum þar sem þeir séu í minnihluta.

Samkvæmt upplýsingum á vefsíðu Alþjóðasambands sakamálalögreglu (e. Interpol) er löggæsla ríkisins aðallega í höndum ríkislögreglu Nígeríu sem talin er samanstanda af rúmlega 350.000 lögregluþjónum. Ríkislögreglan annist löggæslustörf í öllum 36 fylkjum Nígeríu og höfuðborginni Abuja. Hlutverk ríkislögreglunnar sé að vernda einstaklinga og eignir, koma í veg fyrir afbrot, upplýsa og rannsaka glæpi auk þess að sækja afbrotamenn til saka. Samkvæmt skýrslum EUAA frá 2018 eru nokkrar sérhæfðar deildir innan ríkislögreglunnar sem annist sértæk brot. Ríkislögreglan hafi verið gagnrýnd fyrir spillingu og mannréttindabrot af ýmsum rannsakendum og samtökum. Dæmi séu um að lögregluþjónar hafi orðið uppvísir að því að kúga fé af almennum borgurum og sleppa sakborningum gegn mútugreiðslum. Þá sé talið að allt að 80% lögreglumanna einblíni á að veita efnamiklum einstaklingum persónulega þjónustu. Þá sé mikill skortur á lögreglumönnum í ríkinu, auk þess sem þjálfun á lögreglumönnum sé ábótavant og skortur sé á fjármagni frá ríkinu. Í ríkinu séu þó til staðar formlegar kvörtunarleiðir vegna misferlis lögreglu í starfi eða spillingar, t.d. mannréttindanefndin NHRC. Þá skorti skilvirkar leiðir til að eiga við, rannsaka og refsa vegna ofbeldis eða spillingar öryggissveita. Fram kemur í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins frá 2022 að yfirvöld í Nígeríu hafi tekið skref í átt að því að rannsaka, ákæra og refsa meðlimum lögreglu- og öryggissveita sem ásakaðir hafi verið um brot. Þó hafi refsileysi og spilling verið áframhaldandi vandamál.

Fram kemur í framangreindum gögnum, t.a.m. skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2021, að töluverð spilling sé innan dómskerfisins, auk þess sem skortur sé á þjálfun dómara. Þó kemur fram í skýrslu breska innanríkisráðuneytisins frá október 2021 að þrátt fyrir veikleika í stjórnkerfinu hafi yfirvöld almennt getu og vilja til að veita vernd. Komið hafi verið á fót embætti umboðsmanns í Nígeríu árið 2004 (e. The Public Complaints Commission) en um sé að ræða sjálfstæða og óháða stofnun sem taki á móti kvörtunum borgara og tryggi rétt þeirra gagnvart nígerískum stjórnvöldum endurgjaldslaust. Hægt sé að nálgast skrifstofur umboðsmanns í öllum 36 fylkjum Nígeríu. Þá kemur fram að ýmsar eftirlitsnefndir starfi í Nígeríu sem almenningur geti beint kvörtunum sínum til, s.s. mannréttindanefndin (e. The National Human Rights Commission (NHRC)) sem hefur það hlutverk að rannsaka meint brot gegn mannréttindum. Þá geti almennir borgarar beint kvörtunum til umboðsmannsins í Nígeríu ef þeir eru ósáttir við málsmeðferð stjórnvalda. Jafnframt geti almenningur leitað til nígeríska lögregluráðsins (e. The Nigeria Police Council) og framkvæmdastjórn lögreglunnar (e. Police Service Commission) sem hafi eftirlit með störfum lögreglunnar. Í skýrslu Amnesty International fyrir árið 2021 kemur fram að í Lagos hafi sérstakt viðbragðsteymi gegn heimilis- og kynferðisofbeldi verið gert að sérstakri stofnun til þess að efla baráttu í fylkinu gegn kynferðis- og heimilisofbeldi. Stofnunin (e. Domestic and Sexual Violence Agency (DSVA)) fari með rannsókn, eftirlit og stuðning vegna mála er lúta að ofbeldi.

Samkvæmt skýrslu EUAA frá júní 2021 er öryggisástand landsins hvað verst í norðurhluta Nígeríu þar sem hryðjuverkahópurinn Boko Haram ber ábyrgð á morðum mörg þúsund íbúa. Öryggisástand í norðurhluta og norðausturhluta Nígeríu hafi farið versnandi á árunum 2019 og 2020 og yfirvöld á viðkomandi svæðum geti einungis veitt takmarkaða vernd. Átök og árásir af hálfu hryðjuverkahópa hafi jafnframt farið að gera vart við sig í norðvesturhluta Nígeríu frá árinu 2019. Helstu átök í suðurhluta Nígeríu megi rekja til ágreinings í tengslum við olíuauðlindir á svæðinu. Samkvæmt skýrslu innanríkisráðuneytis Bretlands frá október 2021 hafa öryggissveitir Nígeríu sætt gagnrýni fyrir að hafa ekki tekist að útrýma hættunni sem stafi af Boko Haram, en talið sé að til þess þurfi öryggissveitir landsins meiri mannafla, vopn, þjálfun og fjármagn. Yfirvöld hafi þó gripið til ýmissa aðgerða í þeim tilgangi að útrýma hryðjuverkahópum, þ. á m. Boko Haram, en með takmökuðum árangri.

Samkvæmt skýrslu utanríkisráðuneytis Bandaríkjanna frá 2022 búa yfir 250 mismunandi þjóðarbrot í Nígeríu. Þrjú stærstu þjóðarbrotin séu Hausa, Igbo og Yoruba, en saman myndi þau um helming íbúafjölda landsins. Meðlimir úr öllum þjóðarbrotum hafi orðið fyrir mismunun en mismununin hafi einkum birst í ráðningum innan einkageirans og hverfaskiptingu í þéttbýli. Fram kemur að spenna milli ákveðinna þjóðarbrota í Nígeríu eigi sér langa sögu. Stjórnvöld í Nígeríu hafi gert tilraunir til að sporna við slíkri mismunun og hafi slíkar tilraunir yfirleitt samanstaðið af öryggisaðgerðum, þar á meðal lögregluaðgerðum og aðgerðum á vegum hersins. Lög í Nígeríu banni mismunun á grundvelli þjóðarbrots. Engu að síður hafi aðilar flestra þjóðarbrota greint frá því að vera jaðarsettir þegar komi að fulltrúum í stjórnmálum landsins og/eða tekjuúthlutun stjórnvalda.

Í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins um trúfrelsi frá árinu 2021 kemur fram að átök hafi verið viðvarandi árið 2020 milli Fulani herdsmen, sem séu að mestu múslimar, og bænda, sem séu að mestu kristnir, í Norður og Mið-Nígeríu. Fram kemur í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins um trúfrelsi frá árinu 2022 að samkvæmt frjálsu félagasamtökunum International Crisis Group hafi óöryggi og ofbeldi milli framangreindra hópa aukist árið 2021. Þó sé erfitt að rekja orsök átakanna eingöngu til trúarbragða. Alþjóða- og félagasamtök hafi gagnrýnt stjórnvöld í Nígeríu fyrir getuleysi til að koma í veg fyrir eða draga úr ofbeldi milli kristinna og múslimskra samfélaga. Í skýrslu innanríkisráðuneytis Bretlands frá janúar 2020 og skýrslu International Crisis Group frá september 2017 kemur fram að þessi átök snúist fyrst og fremst um baráttu þessara tveggja hópa um landsvæði, þar sem að þurrkar hafi leitt til skorts á beitilandi í norðri og vaxandi landbúnaður hafi leitt til aukinnar þarfar á ræktarlandi í svokölluðu miðjubelti Nígeríu.

Fram kemur í skýrslu EUAA frá júní 2021 að lögreglusveitin SARS (e. Special Anti-Robbery Squad) hafi verið stofnuð árið 1992 til að stemma stigu við vopnuðum ránum í landinu. Meðlimir sveitarinnar hafi verið ásakaðir í gegnum árin um að ógna, handtaka, kúga, pynta, nauðga og myrða almenna borgara. Samkvæmt frétt á vefsíðu Amnesty International frá 28. janúar 2021 voru haldin mótmæli við Lekki tollhliðið í Lagos 20. október 2020. Þar hafi a.m.k. 12 mótmælendur verið myrtir af öryggissveitum. Hinn 11. október 2020 hafi ríkislögreglustjóri Nígeríu tilkynnt, í kjölfar víðtækra mótmæla gegn SARS, um upplausn sveitarinnar. Í kjölfarið hafi verið tilkynnt að sett yrði á laggirnar ný sveit, Special Weapons and Tactics (SWAT), sem leitt hafi til frekari mótmæla af hálfu almennings. Fyrsta verkefni sveitarinnar hafi verið að framkvæma hefðbundnar eftirlitsferðir til að takast á við aukið óöryggi í landinu. Samkvæmt skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins stofnaði ríkisstjórn Lagos-fylkis sérstakan dómstól í október 2020 til að rannsaka meint brot af hálfu sveitarinnar SARS og meintan þátt nígeríska hersins og lögreglunnar í skotárásum gegn mótmælendum við Lekki tollhliðið í Lagos. Ríkisstjórn Lagos hafi birt skýrslu dómstólsins í desember 2021 þar sem fram hafi komið ýmsar tillögur að úrbótum, m.a. að ákæra ætti meðlimi hersins og lögreglunnar sem hafi verið á vettvangi, stofnun dómstóls sem hafi það hlutverk að dæma í framtíðarmálum er varði glæpi af hálfu öryggissveita landsins, greiðsla skaðabóta til særðra mótmælenda og opinber afsökunarbeiðni til mótmælenda sem hafi tekið þátt í #EndSARS mótmælunum. Í febrúar 2021 hafi fyrrum meðlimur SARS verið sakfelldur í hæstarétti Edo-fylkis fyrir morð, samsæri og stórþjófnað árið 2015 og dæmdur til dauða. Samkvæmt skýrslu Amnesty International frá mars 2022 voru a.m.k. 300 einstaklingar sem tóku þátt í mótmælum gegn lögreglu- og öryggissveitum landsins árið 2020 ennþá í haldi lögreglu. Samkvæmt framangreindri frétt samtakanna hafi nígerísk yfirvöld jafnframt staðið að baki rógsherferð gegn mótmælendum sem tekið hafi þátt í mótmælum gegn öryggissveitum landsins ásamt því að ógna þeim og áreita. Þá hafi nokkrir leiðtogar mótmælanna gegn SARS verið handteknir, pyntaðir og bankareikningar þeirra frystir af yfirvöldum. Margir aðrir leiðtogar hafi flúið í útlegð.

Samkvæmt skýrslu breska innanríkisráðuneytisins frá desember 2021 er heilbrigðiskerfinu í Nígeríu skipt í fyrsta, annað og þriðja stig og skiptist jafnframt í opinberan- og einkageira. Fyrsta stig heilbrigðiskerfisins sé starfrækt á vegum sveitarfélaga, annað stigið sé starfrækt á vegum ráðuneyta í hverju og einu fylki og þriðja stigið sé starfrækt á vegum alríkisins. Almenn heilbrigðisþjónusta sé almennt illa skipulögð og innviðir hennar veikburða. Aðgengi sé þá ekki gott sökum skorts á heilbrigðisstofnunum og heilbrigðisstarfsfólki víða um Nígeríu. Þá sé lækniskostnaður almennt hár og aðgengi að lyfjum slæmt. Heilbrigðisþjónusta sé fjórfalt aðgengilegri í þéttbýli heldur en í strjálbýli. Heilbrigðisþjónusta innan einkageirans sé almennt betri og skipulagðari en lækniskostnaður sé að meðaltali hærri en hjá opinbera geiranum. Allt að 60% íbúa Nígeríu hafi ekki haft fullnægjandi aðgang að lyfjum en aðgengi sé þó betra á þéttbýlli svæðum landsins. Þá komi fram að heilbrigðisþjónusta sé töluvert aðgengilegri í suðurhluta landsins en í norðurhluta þess.

Í skýrslu sérstaks skýrslugjafa Sameinuðu þjóðanna frá árinu 2019 kemur fram að Evrópusambandið og alþjóða fólksflutningastofnunin (IOM) starfi saman í sérstöku átaksverkefni er lúti að endursendingu fólks til Nígeríu. Fólksflutningastofnunin í samstarfi við ýmsar innlendar stofnanir, svo sem innflytjendaþjónustu Nígeríu (e. Nigerian Immigration Service), nefnd ríkisins fyrir flóttamenn, innflytjendur og fólk á innri flótta (e. the National Commission for Refugees, Migrants and Internally Displaced Persons), NAPTIP, almannavarnir ríkisins og ETAHT (e. Edo State Taskforce against Human Trafficking) veiti ýmsa þjónustu vegna móttöku og aðlögunar einstaklinga sem snúi aftur til Nígeríu. Grunnþjónusta sé veitt, m.a. ferðir áfram til heimabæjar eða þorps, símar til frekari samskipta, matur, skammtímahúsnæði, heilbrigðisþjónusta og vernd. Þá sé einstaklingum með sérþarfir jafnframt vísað til heilbrigðisstofnana, sálfræðinga, í ráðgjöf og veitt aðstoð við fjölskyldusameiningu.

Ákvæði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 37. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:

Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um réttarstöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og bókun við samninginn frá 31. janúar 1967, sbr. einnig 38. gr. laga þessara.

Í 38. gr. laga um útlendinga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir samkvæmt 1. mgr. 37. gr., á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggst og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:

Ofsóknir samkvæmt 1. mgr. 37. gr. eru þær athafnir sem í eðli sínu eða vegna þess að þær eru endurteknar fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samsafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.

Í 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga er fjallað um í hverju ofsóknir geta falist. Þá eru þær ástæður sem ofsóknir þurfa að tengjast skilgreindar nánar í 3. mgr. 38. gr. laganna.

Í 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga kemur fram að þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð séu:

a. ríkið,

b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess,

c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök samkvæmt b-lið, þ.m.t. alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 37. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.

Orðasambandið „ástæðuríkur ótti við að vera ofsóttur“ í 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga inniheldur huglæga og hlutlæga þætti og þarf að taka tillit til hvors tveggja þegar mat er lagt á umsókn um alþjóðlega vernd. Mat á því hvort ótti umsækjanda sé ástæðuríkur getur verið byggt á persónulegri reynslu umsækjanda sem og á upplýsingum um ofsóknir sem aðrir í umhverfi hans eða þeir sem tilheyra sama hópi hafa orðið fyrir. Umsækjandi sem hefur sýnt fram á að hann hafi þegar orðið fyrir ofsóknum í heimaríki, sbr. 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, eða beinum og marktækum hótunum um slíkar ofsóknir, yrði almennt talinn hafa sýnt fram á ástæðuríkan ótta við slíkar ofsóknir snúi hann aftur til heimaríkis nema talið verði að miklar líkur séu á því að slíkar ofsóknir yrðu ekki endurteknar, t.d. þar sem aðstæður í heimaríki hans hafi breyst. Þótt umsækjandi um alþjóðlega vernd skuli njóta vafa upp að ákveðnu marki, verður umsækjandinn með rökstuddum hætti að leiða líkur að því að hans bíði ofsóknir í heimaríki. Frásögn umsækjanda og önnur gögn um einstaklingsbundnar aðstæður hans verða því almennt að fá stuðning í hlutlægum og áreiðanlegum upplýsingum um heimaríki umsækjanda, stjórnvöld, stjórnarfar og löggjöf þess. Þá er litið til sambærilegra upplýsinga um ástand, aðstöðu og verndarþörf þess hóps sem umsækjandi tilheyrir eða er talinn tilheyra.

Kærunefnd hefur við mat sitt á umsókn kæranda haft til hliðsjónar handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna um málsmeðferð og viðmið við mat á umsókn um alþjóðlega vernd (Handbook and Guidelines on Procedures and Criteria for Determining Refugee Status, Genf 2019). Þá hefur aðferðarfræði trúverðugleikamats kærunefndar tekið mið af skýrslu Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna og Flóttamannasjóðs Evrópusambandsins um trúverðugleikamat, eftir því sem við á (Beyond Proof: Credibility Assessment in EU Asylum Systems, Brussel 2013).

Kærandi byggir umsókn sína á því að hann sé í hættu í heimaríki sínu vegna ofsókna, hótana og ofbeldis af hálfu stjúpföður síns. Kærandi hafi jafnframt tekið þátt í mótmælum gegn lögreglusveitinni SARS og nú sé hann eftirlýstur af nígerískum yfirvöldum. Þá sé kærandi viss um að hann muni verða myrtur af SARS verði honum gert að snúa aftur til heimaríkis.

Mat á trúverðugleika frásagnar kæranda er byggt á endurritum af viðtölum hans hjá Útlendingastofnun, öðrum gögnum málsins og upplýsingum um heimaríki kæranda.

Í viðtali hjá Útlendingastofnun greindi kærandi frá því að hafa í eitt sinn verið beittur líkamlegu ofbeldi af hálfu meðlima SARS, sem nú hefur verið leyst upp, og sakaður um að vera glæpamaður. Kvað kærandi það hafa verið ástæðuna fyrir því að hann hafi ákveðið að taka þátt í mótmælum gegn sveitinni í nokkur skipti. Kærandi greindi jafnframt frá því að meðlimir lögreglusveitarinnar SARS hafi stundað það að stoppa fólk úti á götu, ræna það, beita ofbeldi og jafnvel skjóta það. Kærandi kvaðst m.a. hafa tekið þátt í mótmælum í október 2020 við Lekki tollhliðið í borginni Lagos og orðið vitni að því þegar lögreglan hafi skotið mótmælendur. Frásögn kæranda um SARS fær vissan stuðning í þeim gögnum sem kærunefnd hefur skoðað. Með vísan til þess og framburðar kæranda er að mati kærunefndar ekki ástæða til að draga í efa að kærandi hafi í eitt skipti sætt áreiti og ofbeldi af hálfu meðlima SARS og tekið þátt í mótmælum gegn sveitinni. Verður það því lagt til grundvallar í málinu.

Í viðtali hjá Útlendingastofnun greindi kærandi frá því að í kjölfar mótmælanna í október 2020 hafi lögreglumenn í tvígang mætt á heimili móður hans í leit að honum. Kærandi hafi verið heima í hvorugt skipti en lögreglumennirnir hafi beitt móður hans ofbeldi. Þá kvaðst kærandi nú vera eftirlýstur af nígerísku lögreglu fyrir að hafa tekið þátt í mótmælunum. Til stuðnings frásögn sinni lagði kærandi fram skjal við meðferð málsins hjá kærunefnd sem hann kveður vera frumrit handtökuskipunar á hendur sér. Að mati kærunefndar er skjalið ótrúverðugt og ótraust, m.a. þar sem enginn öryggisstimpill er á skjalinu eða aðrir öryggisþættir sem hægt er að sannreyna, ýmsar stafsetningarvillur eru í skjalinu og búið er að stækka og teygja úr kennimerki nígerísku lögreglunnar á áberandi hátt neðst í skjalinu. Í grein á vefsíðu lögfræðisamtakanna SabiLaw kemur fram að samkvæmt nígerísku stjórnarskránni og sakamálalögum landsins sé handtökuskipun í Nígeríu einungis útgefin af dómstólum, að lokinni fyrirtöku um það hvers vegna viðkomandi skuli vera handtekinn. Því geti handtökuskipun t.a.m. ekki verið gefin út af nígeríska lögregluembættinu. Dregur framangreint talsvert úr trúverðugleika frásagnar kæranda um að hann hafi verið áreittur af lögreglu í kjölfar mótmælanna í október 2020 og verður skjalið ekki lagt til grundvallar í málinu. Að öðru leyti hefur kærandi ekki lagt fram gögn sem sýna fram á að yfirvöld í Nígeríu leiti hans. Ekkert hefur komið fram sem bendir til þess að kærandi sé útsettari en aðrir í hans stöðu fyrir einhvers konar áreiti af hálfu þarlendra yfirvalda vegna þátttöku sinnar í mótmælum í landinu. Þrátt fyrir að heimildir beri með sér að nígerísk yfirvöld hafi tekið hart á þátttakendum í mótmælum gegn öryggissveitum landsins benda þær einkum til þess að leiðtogar eða skipuleggjendur mótmælanna hafi verið þeir sem átt hafi á hættu að sæta handtöku og áreiti af hálfu stjórnvalda vegna mótmælanna. Þá beri gögn með sér að stjórnvöld í Lagos hafi að einhverju leyti brugðist við gagnrýni á aðgerðir sínar t.d. með því að setja á fót sérstakan dómstól í október 2020 til að rannsaka meint brot af hálfu sveitarinnar SARS og meintan þátt nígeríska hersins og lögreglunnar í skotárásum gegn mótmælendum við Lekki tollhliðið í Lagos. Þó heimildir bendi til þess að stjórnvöld gangi harkalega fram gagnvart mótmælendum og eigi langt í land með að tryggja réttindi almennings til þess að mótmæla verður ekki séð að yfirvöld leiti einstaka mótmælendur uppi til þess að saksækja þá fyrir þátttöku þeirra í mótmælunum árið 2020. Af frásögn kæranda að dæma var hann einungis þátttakandi í mótmælum en kom ekki að þeim með öðrum hætti. Með vísan til trúverðugleika kæranda, trúverðugleika framlagðs skjals og þeirra heimilda sem kærunefnd hefur skoðað er það mat kærunefndar að kæranda hafi ekki tekist að sýna fram á að hann eigi á hættu ofsóknir af hálfu nígerískra yfirvalda í skilningi 1. mgr. 37. gr., sbr. 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, á grundvelli stjórnmálaskoðana sinna eða annarra ástæðna er fram koma í 1. mgr. 37. gr. laganna.

Auk framangreinds hefur kærandi greint frá því að hafa sætt ofbeldi, hótunum og ofsóknum af hálfu stjúpföður síns þegar hann hafi búið á heimili hans og móður sinnar. Kærandi hefur ekki lagt fram gögn sem eru til þess fallin að sýna fram á ofsóknir af hálfu stjúpföður hans. Þrátt fyrir að ekki sé hægt að útiloka að mati kærunefndar að kærandi hafi sætt einhvers konar áreiti af hálfu stjúpföður síns er það mat kærunefndar að það nái ekki því alvarleikastigi að geta talist ofsóknir í skilningi 1. mgr. 37. gr. laganna. Horfir kærunefnd jafnframt til þess að kærandi er í dag fullorðinn maður og er ekki tilneyddur til að búa hjá móður sinni og stjúpföður í heimaríki. Gögn um heimaríki kæranda benda til þess að þar séu til staðar úrræði sem hann geti leitað til, m.a. stofnun gegn kynferðis- og heimilisofbeldi telji hann ástæður til. Ennfremur er það mat kærunefndar að ekki hafi verið sýnt fram á að stjórnvöld geti ekki eða vilji ekki veita kæranda viðeigandi vernd, m.a. með því að ákæra og refsa fyrir afhafnir sem kunni að fela í sér ofsóknir, telji hann þörf á því, sbr. 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga. Verður því ekki fallist á að kærandi hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir í heimaríki af hálfu stjúpföður síns.

Með vísan til framangreinds er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki með rökstuddum hætti leitt líkur að því að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sbr. 1. mgr. 38. gr. laganna.

Telur kærunefnd því ljóst að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Ákvæði 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga er útlendingur einnig flóttamaður ef, verði hann sendur aftur til heimaríkis síns, raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu eða hann verði fyrir alvarlegum skaða af völdum árása í vopnuðum átökum þar sem ekki er greint á milli hernaðarlegra og borgaralegra skotmarka. Sama gildir um ríkisfangslausan einstakling.

Við mat á því hvort aðstæður kæranda séu slíkar að þær eigi undir 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga ber að líta til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur fjallað um það mat sem þarf að fara fram þegar metið er hvort kærandi sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir meðferð sem falli undir 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu sem bannar pyndingar og ómannlega eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Hefur dómstóllinn sagt að 3. gr. sáttmálans geti átt við þegar hættan stafar frá einstaklingum eða hópi fólks sem ekki séu fulltrúar stjórnvalda. Kærandi verður þó að geta sýnt fram á að gildar ástæður séu til að ætla að um raunverulega hættu sé að ræða og að stjórnvöld í ríkinu séu ekki í stakk búin til að veita viðeigandi vernd. Ekki er nóg að aðeins sé um að ræða möguleika á illri meðferð og verður frásögn kæranda að fá stuðning í öðrum gögnum (sjá t.d. dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli NA gegn Bretlandi (mál nr. 25904/07) frá 7. júlí 2008 og H.L.R. gegn Frakklandi (mál nr. 24573/94) frá 29. apríl 1997).

Í viðtali hjá kærunefnd greindi kærandi frá því að vera fæddur og uppalinn í Lagos fylki í suðurhluta Nígeríu og hafa verið búsettur þar alla tíð þar til hann hafi yfirgefið heimaríki sitt árið 2021. Þau gögn sem kærunefnd hefur kynnt sér benda til þess að ástandið í Nígeríu sé ótryggt á sumum svæðum, þá einkum í norðurhluta landsins. Þótt hryðjuverkahópar starfi í landinu er það engu að síður mat kærunefndar að þau gögn og heimildir sem nefndin hefur yfirfarið við meðferð málsins bendi ekki til þess að aðstæður í Lagos séu slíkar að kærandi eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu verði honum gert að snúa aftur til Nígeríu.

Í ljósi þess sem að framan er rakið og þeirra gagna sem liggja fyrir um heimaríki kæranda telur kærunefndin að aðstæður hans þar séu ekki þannig að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 37. gr. laganna. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi uppfylli heldur ekki skilyrði 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Alþjóðleg vernd á grundvelli 40. gr. laga um útlendinga

Þar sem kærunefnd hefur komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga á kærandi ekki rétt á alþjóðlegri vernd hér á landi, sbr. 40. gr. laga um útlendinga.

Dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða samkvæmt 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga er heimilt að veita útlendingi sem staddur er hér á landi dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, þrátt fyrir að skilyrði 37. gr. séu ekki uppfyllt, ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf fyrir vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til. Kærunefnd telur, með vísan til orðalags ákvæðisins um „ríka þörf fyrir vernd“ auk lögskýringargagna sem fylgdu greininni, að dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga verði ekki veitt nema aðstæður, bæði almennar og sérstakar m.t.t. heilsufars og félagslegra þátta, auk atvika sem þar er vísað til, nái ákveðnu alvarleikastigi þegar málið er virt í heild.

Ráða má að kærandi byggi á því að hann muni búa við erfiðar félagslegar aðstæður verði honum gert að snúa aftur til heimaríkis síns, m.a. þar sem hann eigi enga peninga. Þá ríki mikil spilling alls staðar þar í landi og hættuleg glæpagengi hafi þar mikil ítök.

Í athugasemdum við frumvarp til laga um útlendinga er fjallað um erfiðar félagslegar aðstæður. Þar kemur fram að átt sé við að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimaríki og eru þar nefnd sem dæmi aðstæður kvenna sem hafa sætt kynferðislegu ofbeldi, sem leitt getur til erfiðrar stöðu þeirra í heimaríki, eða aðstæður kvenna sem ekki fella sig við kynhlutverk sem er hefðbundið í heimaríki þeirra og eiga á hættu útskúfun eða ofbeldi við endurkomu. Verndarþörf þjóðfélagshópa að öðru leyti myndi fara eftir aðstæðum í hverju máli. Þá segir í athugasemdunum að með erfiðum almennum aðstæðum að öðru leyti sé einnig vísað til alvarlegra aðstæðna í heimaríki og væri þar oft um að ræða viðvarandi mannréttindabrot í ríkinu eða þá aðstöðu að yfirvöld veiti ekki þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Af þeim gögnum og skýrslum sem kærunefnd hefur farið yfir má ráða að þrátt fyrir að ótryggt ástand ríki á ákveðnum landsvæðum í heimaríki kæranda þá teljist svæðið þar sem kærandi hafði búsetu öruggt svæði. Þá horfir kærunefnd til þess að kærandi á móður og þrjú systkini í heimaríki sínu og má ráða að samband þeirra sé ágætt. Með vísan til fyrri umfjöllunar um aðstæður kæranda og mats á trúverðugleika hans er það niðurstaða kærunefndar að gögn málsins bendi ekki til þess að almennar og félagslegar aðstæður sem bíða kæranda í heimaríki nái því alvarleikastigi sem 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga kveði á um.

Í athugasemdum með frumvarpi til laga um útlendinga kemur fram að ákvæðið um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða yrði að jafnaði ekki talið ná til neyðar af efnahagslegum rótum, svo sem fátæktar, hungursneyðar eða húsnæðisskorts. Við meðferð málsins hafa ekki komið fram gögn sem kalla á að vikið sé frá þeim meginsjónarmiðum sem fram koma í þessum athugasemdum.

Kærandi kveðst vera við fullkomna heilsu og hefur ekkert komið fram sem bendir til annars en að hann sé vinnufær og fær um að framfleyta sér í heimaríki. Þegar upplýsingar um heimaríki kæranda og gögn málsins eru virt í heild er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á aðstæður sem ná því alvarleikastigi að hann teljist hafa ríka þörf á vernd líkt og kveðið er á um í 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Því er fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda í heimaríki séu ekki með þeim hætti að veita beri kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Bann við endursendingu samkvæmt 42. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er ekki heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan einstakling til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Samkvæmt 2. mgr. sömu greinar er einnig óheimilt að senda útlending til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.

Með vísan til umfjöllunar að framan um heimaríki kæranda telur kærunefnd að þær aðstæður sem ákvæðið tekur til ekki eiga við í máli kæranda. Kærunefnd telur því að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga standi ekki í vegi fyrir endursendingu kæranda þangað.

Frávísun og frestur til að yfirgefa landið

Kærandi kom hingað til lands 3. mars 2022 og sótti um alþjóðlega vernd sama dag. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um vernd og dvalarleyfi hér á landi verið synjað og hefur hann því ekki tilskilin leyfi til dvalar enda verður að líta á umsókn hans um alþjóðlega vernd sem áform um að dveljast í landinu meira en 90 daga, sbr. til hliðsjónar 3. mgr. 43. gr. reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017. Verður kæranda því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 2. og 5. mgr. 106. laganna, enda hafði hann verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsóknar hans hófst hjá Útlendingastofnun.

Kærandi er við góða heilsu. Að mati kærunefndar og með vísan til 2. mgr. 104. gr. laga um útlendinga teljast 15 dagar hæfilegur frestur til að yfirgefa landið.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að samkvæmt 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum eftir birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest. Lagt er fyrir kæranda að hverfa af landi brott. Kæranda er veittur 15 daga frestur til að yfirgefa landið sjálfviljugur.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed. The appellant is requested to leave the country. The appellant has 15 days to leave the country voluntarily.

Tómas Hrafn Sveinsson

Sindri M. Stephensen Þorbjörg I. Jónsdóttir

Efnisorð

Kærunefnd útlendingamála