15. október 2020 Dómsmálaráðuneytið

Nr. 348/2020 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 15. október 2020 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 348/2020

í stjórnsýslumáli nr. KNU20090003

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 2. september 2020 kærði einstaklingur er kveðst heita [...], vera fæddur [...] og vera ríkisborgari Nígeríu (hér eftir nefndur kærandi) ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 13. ágúst 2020, um að synja honum um alþjóðlega vernd á Íslandi ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli 74. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga.

Þess er aðallega krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt alþjóðleg vernd á grundvelli 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga vegna stöðu hans sem flóttamanns, sbr. 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Þess er krafist til vara að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt alþjóðleg vernd á grundvelli 1. mgr. 40. gr. laga um útlendinga samkvæmt reglum um viðbótarvernd, sbr. 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Til þrautavara er þess krafist að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að kæranda verði veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um alþjóðlega vernd hér á landi þann 1. október 2019. Þann 8. nóvember 2019 komst Útlendingastofnun að þeirri niðurstöðu að umsókn kæranda skyldi ekki tekin til efnismeðferðar hér á landi. Flutningi kæranda úr landi var frestað en nokkru síðar var tekin sú ákvörðun að mál hans skyldi hljóta efnislega meðferð hér á landi. Kærandi kom í viðtal hjá Útlendingastofnun m.a. þann 4. júní 2020 ásamt talsmanni sínum. Með ákvörðun, dags. 13. ágúst 2020, synjaði Útlendingastofnun kæranda um alþjóðlega vernd ásamt því að synja honum um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða. Var sú ákvörðun kærð til kærunefndar útlendingamála þann 2. september 2020. Kærunefnd barst greinargerð kæranda þann 16. september 2020.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kærandi byggi umsókn sína um alþjóðlega vernd á því að hann sé í hættu í heimaríki sínu vegna ofsókna konu sem hann kveði vera stjúpmóður sína.

Niðurstaða ákvörðunar Útlendingastofnunar í máli kæranda var sú að kærandi sé ekki flóttamaður og honum skuli synjað um alþjóðlega vernd á Íslandi skv. ákvæðum 37. og 40. gr. laga um útlendinga. Kæranda var jafnframt synjað um dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða skv. 74. gr. laga um útlendinga. Þá taldi stofnunin að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga stæði endursendingu til heimaríkis ekki í vegi. Kæranda var vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga. Útlendingastofnun tilkynnti kæranda jafnframt að kæra frestaði réttaráhrifum ákvörðunarinnar, sbr. 1. mgr. 35. gr. laga um útlendinga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda kemur fram að hann hafi greint frá ástæðum flótta síns frá Nígeríu í viðtölum hjá Útlendingastofnun. Hann hafi fæðst og búið nær allt sitt líf í höfuðborg Edo fylkis í Nígeríu, Benínborg. Faðir kæranda og móðir hans hafi aldrei verið gift en faðir hans hafi verið giftur annarri konu og átt með henni þrjú börn. Kærandi hafi greint frá því að vegna ættbálkareglna í Benínborg, m.a. varðandi arftöku, hafi faðir hans viljað eignast son og því átt í ástarsambandi við móður hans. Í samræmi við gildandi rétt hafi kærandi átt rétt á að erfa allar eignir föður síns en það hafi eiginkona föður hans ekki getað sætt sig við og hún því hótað honum og reynt að ráða honum bana. Kærandi hafi allt frá unga aldri reynt að forðast eiginkonu föður síns en hún hafi að endingu ráðið vopnaða menn til að ráðast á logsuðuverkstæði hans í Benínborg sem og til að elta hann til Ítalíu.

Í greinargerð sinni vísar kærandi til umfjöllunar í greinargerð sinni til Útlendingastofnunar um ástand mannréttindamála í Nígeríu. Þar hafi m.a. verið fjallað um mannréttindabrot hryðjuverkahópa, og stjórnvalda, refsileysi vegna misbeitingar valds og brota í opinberu starfi. Í greinargerð sinni til kærunefndar fjallaði kærandi um spillingu innan lögreglunnar í Nígeríu og litla trú almennings á störfum hennar. Þá bendir kærandi á að vegna Covid-19 faraldursins hafi verið settar strangar reglur sem nígerísku lögreglunni hafi m.a. verið gert að framfylgja. Heimildir beri með sér að þessar strangari reglur hafi haft í för með sér að lögreglan hafi tekið einstaklinga af lífi í því skyni að framfylgja reglunum ásamt öðrum mannréttindabrotum.

Í greinargerð kæranda kemur fram gagnrýni á ákvörðun Útlendingastofnunar. Í ákvörðun Útlendingastofnunar sé staðhæft að almennum borgurum standi almennt til boða skilvirk vernd í Nígeríu standi þeir frammi fyrir ofsóknum aðila sem ekki tengjast stjórnvöldum. Þessu mótmælir kærandi. Af lestri aðalheimildar Útlendingastofnunar komi skýrt fram að skilvirkni lögreglunnar sé takmörkuð og að almenningur telji lögregluna almennt spillta og jafnvel vanhæfa. Fleiri heimildir styðji þetta og að ótti kæranda við að leita til lögreglunnar sé ástæðuríkur. Þá mótmælir kærandi því að hann hafi verið ótrúverðugur í viðtali sínu þann 4. júní 2020. Kærandi hafi átt erfitt með að muna nöfn fjölskyldumeðlima sinna. Af afriti efnisviðtalsins megi sjá að kærandi hafi afsakað sig og hann hafi kvaðst vera stressaður. Undir lok viðtalsins hafi hann þó getað nefnt nöfn tveggja systra sinna sem hann hafi haft einhver samskipti við. Kærandi telji þetta hins vegar vera aukaatriði í málinu, afsakanlegt og alls ekki tilefni til að veikja trúverðugleika hans á nokkurn máta. Þá séu athugsemdir um nákvæmt orðalag eða mögulegar ýkjur í einu svara hans, þ.e. um fjölda tilrauna stjúpmóður hans við líf hans, hártoganir sem ekki séu til þess fallnar að draga úr trúverðugleika hans. Kærandi telji að stjórnvöld verði að líta til eðli frásagnar hans, þ.e. að um sé að ræða fjölskyldudeilu, persónulegar hvatir og græðgi einstaklinga sem séu ekki á nokkurn máta opinberar persónur. Honum sé því ómögulegt að sanna mál sitt á nokkurn frekari máta.

Kærandi gerir kröfu um að honum verði veitt alþjóðleg vernd á Íslandi á grundvelli 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Hann hafi greint frá því hvernig hann hafi verið beittur ofbeldi og ofsóknum í heimaríki sínu af eiginkonu föður hans. Samkvæmt frásögn sinni, og í samræmi við 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sé hann því utan heimaríkis síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur, sbr. a- og d-lið 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, vegna aðildar sinnar að sérstökum þjóðfélagshópi, sbr. d-lið 3. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, og geti hann ekki vegna slíks ótta fært sér í nyt vernd stjórnvalda í Nígeríu enda séu það m.a. stjórnvöld sjálf sem standi að ofsóknunum, sbr. a-lið 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga og þá geti stjórnvöld ekki eða vilji ekki vernda hann fyrir ofsóknum annarra aðila, sbr. c-lið 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga. Í greinargerð sinni vísar kærandi til athugasemda í frumvarpi því sem varð að núgildandi lögum um útlendinga er varða skilgreiningu á þjóðfélagshópi í d-lið 3. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, en sú skilgreining sé afar opin. Þar komi fram að líta megi til tveggja atriða við mat á því hvort umsækjandi falli undir skilgreininguna, þ.e. einkenna sem umsækjandi geti ekki eða vilji ekki breyta annars vegar og hins vegar til sameiginlegra einkenna sem afmarki þjóðfélagshópinn í samfélaginu. Í þessu sambandi líti kærandi til þess að hann geti ekki breytt því að hann sé elsti og eini sonur föður síns. Bæði samfélagið og eiginkona föður kæranda telji að hann skuli erfa föður sinn einn þannig að þau telji kæranda tilheyra sérstökum þjóðfélagshópi sem elsti sonur. Í skilningi 2. málsl. 3. mgr. 38. gr. laga um útlendinga sé nóg að samfélagið og stjúpmóðir hans líti svo á að kærandi tilheyri þeim forréttindaþjóðfélagshópi sem elstu synir hafi tilheyrt í afar langan tíma í Nígeríu. Því sé ljóst að kærandi tilheyri sérstökum þjóðfélagshópi í skilningi d-liðar 3. mgr. 38. gr. laga um útlendinga. Af frásögn kæranda sé ljóst að bæði huglægt og hlutlægt séð óttist hann ofsóknir stjúpmóður sinnar og að sá ótti sé ástæðuríkur þegar horft sé til þeirra ofsókna sem hann hafi nú þegar orðið fyrir. Vísar kærandi til skotárásarinnar á verkstæði hans sem og flótta hans frá Ítalíu þar sem tveir menn hafi leitað hans. Því sé ljóst að ótti kæranda við að vera ofsóttur sé ástæðuríkur í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Þá hafi kærandi greint frá því að hann óttist stjúpmóður sína, sbr. c-lið 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, vegna afstöðu hennar, fyrri ofsókna og skorts á vernd yfirvalda. Þá hafi hann greint frá því að hann óttist stjórnvöld eða ríkið, sbr. a-lið 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, vegna kerfisbundins viljaleysis lögreglu til að vernda borgara sína gegn glæpum en með landlægri spillingu og mútuþægni yfirvalda og lögreglu taki yfirvöld í raun þátt í ofsóknum stjúpmóður kæranda. Stjórnvöld synji kæranda þannig um notkun réttarúrræða í skilningi d-liðar 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga þannig að hann verði fyrir alvarlegri mismunun en hann geti ekki greitt lögreglunni þær mútur sem til þarf enda eigi hann enga peninga. Þá falli þær ofsóknir sem hann hafi orðið fyrir af hálfu stjúpmóður sinnar undir a-lið 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga enda sé lífi hans og heilsu ógnað. Samkvæmt framangreindu sé kærandi því flóttamaður samkvæmt 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga og eigi rétt á alþjóðlegri vernd samkvæmt 1. mgr. 40. gr. laganna. Með því að senda hann til heimaríkis yrði brotið gegn meginreglu þjóðaréttar um non-refoulement, sbr. 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga auk þess sem að slík ákvörðun myndi brjóta í bága við stjórnarskrá Íslands og aðra alþjóðlega mannréttindasamninga.

Varakrafa kæranda byggir á því að honum skuli veitt alþjóðleg vernd á Íslandi á grundvelli 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga. Að öllu framangreindu virtu, s.s. þær ofsóknir sem kærandi hafi orðið fyrir, telji kærandi ljóst að hann uppfylli skilyrði fyrri hluta 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga þar sem raunhæf ástæða sé til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauða, ofbeldi eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð verði hann sendur aftur til heimaríkis. Þá telji kærandi að öryggisástandið í Nígeríu sé almennt svo óöruggt að íslenskum stjórnvöldum sé ekki stætt að senda hann þangað og vísar kærandi til tiltekinna heimilda máli sínu til stuðnings. Þá telji kærandi að síðari hluti 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga eigi við í málinu þar sem raunhæf ástæða sé til að ætla að kærandi verði fyrir alvarlegum skaða af völdum árása í vopnuðum átökum þar sem ekki sé greint á milli hernaðarlegra og borgaralegra skotmarka. Þegar 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga sé skoðuð, þau lögskýringargögn sem að baki henni standa og önnur þau gögn sem reifuð hafa verið í greinargerð þá sé ljóst að kærandi uppfylli skilyrði viðbótarverndar.

Þrautavarakrafa kæranda byggir á því að honum skuli veitt dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Kærandi byggir á því að honum verði veitt mannúðarleyfi í fyrsta lagi vegna erfiðra félagslegra aðstæðna sem myndu bíða hans í Nígeríu. Hann sé í afar takmörkuðu sambandi við móður sína og systkini og ljóst sé að hann fái engan stuðning frá þeim. Þá geti hann ekki sótt stuðning til föður síns þar sem stjúpmóðir hans ofsæki hann. Í öðru lagi vegna almenns ástands í Nígeríu og vísar til fyrri umfjöllunar um ástand mannréttinda í Nígeríu. Þá bendir kærandi á þá hættu sem stafi af Covid-19 faraldrinum en að mati kæranda væri ábyrgðarlaust af hálfu stjórnvalda að senda hann frá landi við þessar kringumstæður. Kærandi telji að hann hafi sýnt fram á ríka þörf fyrir vernd og því megi líta til almennra mannúðarsjónarmiða í skilningi 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Ákvæðið geti samkvæmt athugasemdum í frumvarpi því sem varð að núgildandi lögum um útlendinga tekið til óvenjulegra aðstæðna en hvergi sé að finna tæmandi talningu á þeim aðstæðum eða sjónarmiðum sem undir það geti fallið. Með hliðsjón af framangreindu telji kærandi að skilyrði 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga séu uppfyllt.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Lagagrundvöllur

Í máli þessu gilda einkum ákvæði laga um útlendinga nr. 80/2016, reglugerð nr. 540/2017 um útlendinga, ákvæði stjórnsýslulaga nr. 37/1993, stjórnarskrá lýðveldisins Íslands nr. 33/1944 og mannréttindasáttmáli Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994. Jafnframt ber að líta til ákvæða alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 1951, ásamt viðauka við samninginn frá 1967, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.

Auðkenni

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að til að sanna á sér deili hafi kærandi framvísað ítölsku kennivottorði, útgefnu í Genúa. Var það mat Útlendingastofnunar að kærandi hefði ekki sannað auðkenni sitt með fullnægjandi hætti. Leysti stofnunin því úr auðkenni kæranda á grundvelli trúverðugleikamats. Var það mat Útlendingastofnunar að kærandi sé ríkisborgari Nígeríu. Kærunefnd hefur ekki forsendur til að hnekkja framangreindu mati Útlendingastofnunar og verður því lagt til grundvallar að kærandi sé ríkisborgari Nígeríu.

Landaupplýsingar

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í Nígeríu m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum:

Amnesty International Report 2017/18 – Nigeria (Amnesty International, 22. febrúar 2018);
Country Background Note – Nigeria (U.K. Home Office, maí 2019);
Country Policy and Information Note – Nigeria: Actors of Protection (U.K. Home Office, 28. mars 2019);
Country Policy and Information Note – Nigeria: Medical and Healthcare issues (U.K. Home Office, janúar 2020);
DFAT Country Information Report – Nigeria (Department of Foreign Affairs and Trade, 9. mars 2018);
EASO COI Meeting Report – Nigeria – Practical Cooperation Meeting 12-13 June 2017 – Rome (European Asylum Support Office, 21. ágúst 2017);
EASO Country Guidance – Nigeria – Guidance note and common analysis (European Asy-lum Support Office, febrúar 2019);
EASO Country of Origin Information Report – Nigeria – Actors of Protection (European Asy-lum Support Office, 25. nóvember 2018);
EASO Country of Origin Information Report – Nigeria – Country Focus (European Asylum Support Office, 4. júní 2017);
EASO – Country of Origin Information Report – Nigeria – Security Situation (European Asy-lum Support Office, 25. nóvember 2018);
EASO – Country of Origin Information Report – Nigeria – Targeting of individuals (European Asylum Support Office, 25. nóvember 2018);
Freedom in the World 2020 – Nigeria (Freedom House, 4. mars 2020);
Mental health disorders in Nigeria: A highly neglected disease (Ann Nigerian Med, 15. maí 2017);
Nigeria 2018 Human Rights Report (U.S. Department of State, 13. mars 2019);
Nigeria 2019 Human Rights Report (U.S. Department of State, 11. mars 2020);
Nigeria 2018 International Religious Freedom Report (U.S. Department of State, maí 2019);
Nigeria: People with mental health conditions chained, abused (Human Rights Watch, 11. nóvember 2019);
The World Factbook – Nigeria (Central Intelligence Agency, 20. apríl 2020);
Upplýsingar af vefsíðu Interpol (www.interpol.int);
Upplýsingasíða Johns Hopkins háskólans (https://coronavirus.jhu.edu/map.html, sótt 5. október 2020) og
World Report 2020 – Nigeria (Human Rights Watch, janúar 2020).

Nígería er sambandslýðveldi með um 214 milljónir íbúa. Nígería var nýlenda Bretlands fram að sjálfstæði þess árið 1960 og sama ár gerðist Nígería aðili að Sameinuðu þjóðunum. Ríkið fullgilti bæði alþjóðasamning um borgaraleg og stjórnmálaleg réttindi ásamt alþjóðasamningi um efnahagsleg, félagsleg og menningarleg réttindi árið 1993. Þá fullgilti ríkið mannréttindasáttmála Afríku árið 1983 og samning Sameinuðu þjóðanna um réttindi barnsins árið 1991. Ríkið fullgilti sáttmála Sameinuðu þjóðanna gegn spillingu árið 2004, samning Sameinuðu þjóðanna gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu árið 2001 og valfrjálsa viðbótarbókun við þann samning árið 2009. Samkvæmt skýrslu utanríkisráðuneytis Bandaríkjanna um trúfrelsi frá árinu 2019 er talið að um helmingur íbúa landsins séu múslimar og hinn helmingurinn kristinn. Þar kemur fram að trúfrelsi sé verndað í stjórnarskrá Nígeríu og einnig sé að finna ákvæði sem banni stjórnvöldum að koma á ríkistrú. Flestir íbúar svæða í Norður-Nígeríu séu múslimar og í Suður-Nígeríu séu kristnir í meirihluta. Bæði kristnir og múslimar hafi greint frá mismunun á grundvelli trúar sinnar á þeim svæðum þar sem þeir séu í minnihluta.

Samkvæmt upplýsingum á vefsíðu Alþjóðasambands sakamálalögreglu (e. Interpol) er löggæsla ríkisins aðallega í höndum ríkislögreglu Nígeríu sem talin er samanstanda af rúmlega 350.000 lögregluþjónum. Ríkislögreglan annist löggæslustörf í öllum 36 fylkjum Nígeríu og höfuðborginni Abuja. Hlutverk ríkislögreglunnar sé að vernda einstaklinga og eignir, koma í veg fyrir afbrot, upplýsa og rannsaka glæpi auk þess að sækja afbrotamenn til saka. Samkvæmt skýrslum EASO frá 2017 og 2018 séu nokkrar sérhæfðar deildir innan ríkislögreglunnar sem annist sértæk brot. Ríkislögreglan hafi verið gagnrýnd fyrir spillingu og mannréttindabrot af ýmsum rannsakendum og samtökum. Dæmi séu um að lögregluþjónar hafi orðið uppvísir að því að kúga fé af almennum borgurum og sleppa sakborningum gegn mútugreiðslum. Þá hafi mannréttindasamtök greint frá því að u.þ.b. 100.000 lögregluþjónar hafi veitt efnamiklum einstaklingum persónulega þjónustu. Þá sé mikill skortur á lögreglumönnum í ríkinu, auk þess sem þjálfun lögreglumanna sé ábótavant og skortur sé á fjármagni frá ríkinu. Í ríkinu séu þó til staðar formlegar kvörtunarleiðir vegna misferlis lögreglu í starfi eða spillingar en þó tíðkist í miklum mæli að leysa slík mál á óformlegan hátt. Þá skorti skilvirkar leiðir til að eiga við, rannsaka og refsa vegna ofbeldis eða spillingar öryggissveita. Mútuþægni sé víðfeðmur vandi í ríkinu og samkvæmt skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2018 hafi stofnanir sem annist kvörtunarmál í ríkinu greint frá uppsögnum lægra settra lögreglumanna vegna kvartana almennings um fjárkúganir af hálfu lögreglu. Þó hafi fá mál verið rannsökuð eða farið fyrir dómstóla. Fram kemur í ofangreindum gögnum, t.a.m. skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2019, að töluverð spilling sé innan dómskerfisins, auk þess sem skortur sé á þjálfun dómara. Þó kemur fram í skýrslu breska innanríkisráðuneytisins frá 2019 að þrátt fyrir veikleika í stjórnkerfinu standi þeim sem óttist einstaklinga sem starfi ekki fyrir ríkið almennt til boða skilvirk vernd. Komið hafi verið á fót embætti umboðsmanns í Nígeríu árið 2004 (e. The Public Complaints Commission) en um sé að ræða sjálfstæða og óháða stofnun sem taki á móti kvörtunum borgara og tryggi rétt þeirra gagnvart nígerískum stjórnvöldum endurgjaldslaust. Hægt sé að nálgast skrifstofur umboðsmanns í öllum 36 fylkjum Nígeríu og er almennt talið að um sé að ræða skilvirkt úrræði fyrir borgara Nígeríu. Þá kemur fram að ýmsar eftirlitsnefndir starfi í Nígeríu sem almenningur geti beint kvörtunum sínum til, s.s. mannréttindanefndin (e. The National Human Rights Commission (NHRC)) sem hefur það hlutverk að rannsaka meint brot gegn mannréttindum. Þá geti almennir borgarar beint kvörtunum til sérstakrar nefndar (e. The Public Complaints Commission) ef þeir eru ósáttir við málsmeðferð stjórnvalda. Jafnframt geti almenningur leitað til nígeríska lögregluráðsins (e. The Nigerian Police Council) og framkvæmdastjórn lögreglunnar (e. Police Service Commission) sem hafi eftirlit með störfum lögreglunnar.

Samkvæmt ofangreindri skýrslu breska innanríkisráðuneytisins frá árinu 2020 er heilbrigðiskerfinu í Nígeríu skipt í fyrsta, annað og þriðja stig og skiptist jafnframt í opinberan- og einkageira. Fyrsta stig heilbrigðiskerfisins sé starfrækt á vegum sveitarfélaga, annað stig sé starfrækt á vegum ráðuneyta í hverju og einu fylki og þriðja stigið sé starfrækt á vegum alríkisins. Fyrsta stig heilbrigðiskerfisins feli í sér almenna heilbrigðisþjónustu fyrir borgara Nígeríu og fái jafnframt minnsta fjármagnið af stigunum þremur. Því sé almenn heilbrigðisþjónusta almennt illa skipulögð og innviðir hennar veikburða. Aðgengi sé þá ekki gott sökum skorts á heilbrigðisstofnunum og heilbrigðisstarfsfólki víða um Nígeríu. Þá sé lækniskostnaður almennt hár og aðgengi að lyfjum slæmt. Heilbrigðisþjónusta sé fjórfalt aðgengilegri í þéttbýli heldur en í strjábýli. Heilbrigðisþjónusta innan einkageirans sé almennt betri og skipulagðari en lækniskostnaður sé að meðaltali hærri en hjá opinbera geiranum. Þá kemur fram í tímaritsgrein frá árinu 2010 að talið sé að allt að 60% íbúa Nígeríu hafi ekki haft fullnægjandi aðgang að lyfjum. Þá kemur fram að heilbrigðisþjónusta sé töluvert aðgengilegri í suðurhluta landsins en í norðurhluta þess.

Í skýrslu sérstaks skýrslugjafa Sameinuðu þjóðanna frá árinu 2019 kemur fram að Evrópusambandið og alþjóða fólksflutningastofnunarinnar (IOM) starfi saman í sérstöku átaksverkefni er lúti að endursendingu fólks til Nígeríu. Fólksflutningastofnunin í samstarfi við ýmsar innlendar stofnanir s.s. innflytjendaþjónustu Nígeríu (e. Nigerian Immigration Service) nefnd ríkisins fyrir flóttamenn, innflytjendur og fólk á innri flótta (e. the National Commission for Refugees, Migrants and Internally Displaced Persons), NAPTIP, almannavarnir ríkisins og ETAHT (e. Edo State Taskforce against Human Trafficking) veiti ýmsa þjónustu vegna móttöku og aðlögunar einstaklinga sem snúi aftur til Nígeríu. Grunnþjónusta sé veitt, m.a. ferðir áfram til heimabæjar eða þorps, símar til frekari samskipta, matur, skammtíma húsnæði, heilbrigðisþjónusta og vernd. Þá sé einstaklingum með sérþarfir jafnframt vísað til heilbrigðisstofnana, sálfræðinga, í ráðgjöf og veitt aðstoð við fjölskyldusameiningu.

Ákvæði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 37. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:

Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki eða vill ekki vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um réttarstöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og bókun við samninginn frá 31. janúar 1967, sbr. einnig 38. gr. laga þessara.

Í 38. gr. útlendingalaga eru sett fram viðmið um það hvað felist í hugtakinu ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr., á hvaða grundvelli ofsóknir geta byggst og hvaða aðilar geta verið valdir að þeim. Í 1. mgr. ákvæðisins segir:

Ofsóknir skv. 1. mgr. 37. gr. eru þær athafnir sem í eðli sínu eða vegna þess að þær eru endurteknar fela í sér alvarleg brot á grundvallarmannréttindum, einkum ófrávíkjanlegum grundvallarmannréttindum á borð við réttinn til lífs og bann við pyndingum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu, bann við þrældómi og þrælkun og bann við refsingum án laga. Sama á við um samsafn athafna, þ.m.t. ólögmæta mismunun, sem hafa eða geta haft sömu eða sambærileg áhrif á einstakling.

Í 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga er fjallað um í hverju ofsóknir geta falist. Þá eru þær ástæður sem ofsóknir þurfa að tengjast skilgreindar nánar í 3. mgr. 38. gr. laganna.

Í 4. mgr. 38. gr. kemur fram að þeir aðilar sem geta verið valdir að ofsóknum eða ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð séu:

a. ríkið,

b. hópar eða samtök sem stjórna ríkinu eða verulegum hluta landsvæðis þess,

c. aðrir aðilar, sem ekki fara með ríkisvald, ef sýnt er fram á að ríkið eða hópar eða samtök skv. b-lið, þ.m.t. alþjóðastofnanir, geti ekki eða vilji ekki veita vernd gegn ofsóknum eða meðferð sem fellur undir 2. mgr. 37. gr., m.a. með því að ákæra og refsa fyrir athafnir sem fela í sér ofsóknir.

Orðasambandið „ástæðuríkur ótti við að vera ofsóttur“ í 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga inniheldur huglæga og hlutlæga þætti og þarf að taka tillit til hvors tveggja þegar mat er lagt á umsókn um alþjóðlega vernd. Mat á því hvort ótti umsækjanda sé ástæðuríkur getur verið byggt á persónulegri reynslu umsækjanda sem og á upplýsingum um ofsóknir sem aðrir í umhverfi hans eða þeir sem tilheyra sama hópi hafa orðið fyrir. Þótt umsækjandi um alþjóðlega vernd skuli njóta vafans upp að ákveðnu marki verður umsækjandi með rökstuddum hætti að leiða líkur að því að hans bíði ofsóknir í heimaríki. Frásögn umsækjanda og önnur gögn um einstaklingsbundnar aðstæður hans verða því almennt að fá stuðning í hlutlægum og áreiðanlegum upplýsingum um heimaríki umsækjanda, stjórnvöld, stjórnarfar og löggjöf þess. Þá er litið til sambærilegra upplýsinga um ástand, aðstöðu og verndarþörf þess hóps sem umsækjandi tilheyrir eða er talinn tilheyra. Umsækjandi sem hefur sýnt fram á með heildstæðri og trúverðugri frásögn af atburðum, og eftir atvikum með trúverðugum gögnum, sem eru í samræmi við áreiðanlegar og hlutlægar upplýsingar um almennt ástand í heimaríki hans, að hann hafi orðið fyrir ofsóknum í skilningi laga um útlendinga, eða beinum og marktækum hótunum um slíkar ofsóknir, yrði almennt talinn hafa sýnt fram áástæðuríkan ótta við ofsóknir snúi hann aftur til heimaríkis. Í þeim tilvikum hvílir það á stjórnvöldum að eyða öllum vafa um slíka hættu, t.d. með vísan til þess að aðstæður í heimaríki hans hafi breyst.

Kærunefnd hefur við mat sitt á umsókn kæranda haft til hliðsjónar handbók Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna um málsmeðferð og viðmið við mat á umsókn um alþjóðlega vernd (Handbook and Guidelines on Procedures and Criteria for Determining Refugee Status, Genf 2011). Þá hefur aðferðarfræði trúverðugleikamats kærunefndar tekið mið af skýrslu Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna og Flóttamannasjóðs Evrópusambandsins um trúverðugleikamat, eftir því sem við á (Beyond Proof: Credibility Assessment in EU Asylum Systems, Brussel 2013).

Kærandi byggir umsókn sína m.a. á því að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir í heimaríki vegna aðildar sinnar að tilteknum þjóðfélagshópi þar sem að hann sé elsti sonur föður síns sem skuli erfa eigur hans. Kærandi hafi greint frá því að hann hafi verið beittur ofbeldi og ofsóknum af hálfu stjúpmóður sinnar og að stjórnvöld geti ekki eða vilji ekki vernda hann fyrir ofsóknum. Þá óttist kærandi stjórnvöld vegna kerfisbundins viljaleysis lögreglu til að vernda borgara sína gegn glæpum.

Mat á trúverðugleika frásagnar kæranda er byggt á endurriti af viðtölum hans hjá Útlendingastofnun, öðrum gögnum málsins og upplýsingum um heimaríki kæranda.

Í greinargerð sinni og viðtölum hjá Útlendingastofnun hefur kærandi greint frá því að hann hafi verið beittur ofbeldi og ofsóknum í heimaríki af hálfu stjúpmóður sinnar en hann hafi allt frá unga aldri þurft að óttast og forðast hana. Í viðtali hjá Útlendingastofnun, dags. 4. júní 2020, kvaðst kærandi ekki geta lagt fram nein gögn sem sýni fram á að hann hafi sætt áreiti eða ofsóknum af hálfu stjúpmóður sinnar. Í sama viðtali lýsti kærandi atviki árið 2015 þar sem ráðist hafi verið á verkstæði hans en sú árás hafi verið skipulögð af stjúpmóður hans og hafi verið ástæða þess að hann ákvað að flýja heimaríki sitt. Þá greindi kærandi frá því í viðtölum hjá Útlendingastofnun, dags. 21. október 2019 og 4. júní 2020, að hann hafi séð tvo menn á Ítalíu sem hafi átt aðild að árásinni í heimaríki og hann þá talið að þeir hafi ætlað að drepa hann. Í viðtali kæranda þann 4. júní 2020 var kærandi spurður nánar út í atvik sem tengjast stjúpmóður hans og áreiti af hennar hálfu í heimaríki en gat kærandi ekki, þrátt fyrir ítrekaðar spurningar, nefnt fleiri dæmi þess að hún hafi áreitt hann fyrir utan það að blóðmóðir hans hafi óttast um hann og varað hann við frá unga aldri að einhver kynni að eitra fyrir honum.

Til að einstaklingur geti talist flóttamaður skv. 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga þurfa þær ofsóknir sem kærandi óttast að vera á grundvelli kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana. Af framburði kæranda má ráða að aðalástæða þeirrar hættu sem hann telji sig vera í tengist einni tiltekinni manneskju, þ.e. stjúpmóður hans. Í greinargerð kæranda kemur fram að hann tilheyri tilteknum þjóðfélagshópi í heimaríki þar sem hann sé elsti sonur föður síns og skuli samkvæmt því erfa eigur hans og hefur kærandi vísað til heimilda því til stuðnings. Samkvæmt þeim landaupplýsingum sem kærunefnd hefur kynnt sér þá eru mismunandi afbrigði af erfðarétti við lýði í Nígeríu en það stafar af því hversu margir mismunandi þjóðernishópar eru í landinu. Einstaklingur getur gert erfðaskrá og hefur þá tækifæri til þess að ákveða hverjir skuli verða arfleiddir og að hvaða marki í samræmi við lög. Ef einstaklingur gerir ekki erfðaskrá þá ræðst erfðaréttur viðkomandi erfingja af lögum og venjum í Nígeríu. Heimildir beri með sér að á því svæði sem kærandi hefur greint að hann sé frá sé venjan sú að elsti sonurinn skuli erfa eigur fjölskyldunnar. Hins vegar bera landaupplýsingar ekki með sér að þeir karlkyns einstaklingar sem eigi að erfa fjölskyldu sína sæti einhverskonar áreiti eða ofsóknum af hálfu samfélagsins af þessari ástæðu og þá kemur ekkert fram um að þessi hópur njóti ekki verndar stjórnvalda í heimaríki kæranda. Kærandi hefur ekki lagt fram eða vísað til gagna sem styðja frásögn hans. Þá fær frásögn kæranda í viðtali hjá Útlendingastofnun, sem að nokkru leyti var óljós og óstöðug, ekki stuðning í skýrslum um heimaríki kæranda. Að mati kærunefndar hefur kærandi því ekki lagt grunn að þeirri málsástæðu sinni að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir af hálfu stjúpmóður sinnar í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga.

Þá hefur kærandi borið fyrir sig að hann hafi ástæðuríkan ótta við stjórnvöld, sbr. a-lið 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga, vegna kerfisbundins viljaleysis lögreglu til að vernda borgara sína gegn glæpum en með landlægri spillingu og mútuþægni yfirvalda og lögreglu taki yfirvöld í raun þátt í ofsóknum stjúpmóður kæranda. Stjórnvöld synji honum þannig um notkun réttarúrræða í skilningi d-liðar 2. mgr. 38. gr. laga um útlendinga þannig að hann verði fyrir alvarlegri mismunun. Af þeim gögnum sem kærunefnd hefur kynnt sér er það mat nefndarinnar að kærandi, líkt og aðrir ríkisborgarar Nígeríu sem telja á réttindum sínum brotið, geti leitað aðstoðar og verndar yfirvalda þar í landi og fengið lausn mála sinna. Þá bera gögn um heimaríki kæranda með sér að til staðar sé kerfi sem kærandi geti leitað til telji hann að lögregla bregðist ekki rétt við leiti hann til þeirra og hann telji sig hafa verið beittan órétti af lögreglu. Af gögnum málsins má sjá að kærandi hafi ekki leitað til lögreglu vegna ofbeldis af hálfu stjúpmóður sinnar og þá hefur ekki verið sýnt fram á að lögregla hafi verið óviljug að bregðast við eða að kærandi geti ekki notið verndar lögreglu verði hann fyrir áreiti eða mismunun í heimaríki. Það er mat kærunefndar að kærandi hafi ekki sætt ofsóknum eða hafi ástæðu til að óttast ofsóknir af hálfu yfirvalda í heimaríki sem hafa eða gætu náð því alvarleikastigi sem 1. mgr. 38. gr. laga um útlendinga mælir fyrir um. Þá hefur ekki verið sýnt fram á að stjórnvöld í heimaríki kæranda geti ekki eða vilji ekki veita kæranda vernd, m.a. með því að ákæra eða refsa fyrir þær athafnir sem feli í sér ofsóknir, sbr. 2. og 4. mgr. 38. gr. laga um útlendinga. Kærandi hafi því raunhæfan möguleika á því að leita ásjár stjórnvalda þar í landi, ef hann telji sig þurfa á aðstoð að halda.

Með vísan til ofangreinds er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki með rökstuddum hætti leitt líkur að því að hann hafi ástæðuríkan ótta við ofsóknir í skilningi 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga, sbr. 1. mgr. 38. gr. laganna.

Telur kærunefnd því ljóst að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. mgr. 37. gr. laga um útlendinga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Ákvæði 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga er útlendingur einnig flóttamaður ef, verði hann sendur aftur til heimaríkis síns, raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu eða hann verði fyrir alvarlegum skaða af völdum árása í vopnuðum átökum þar sem ekki er greint á milli hernaðarlegra og borgaralegra skotmarka. Sama gildir um ríkisfangslausan einstakling.

Við mat á því hvort aðstæður kæranda séu slíkar að þær eigi undir 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga ber að líta til 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Mannréttindadómstóll Evrópu hefur fjallað um það mat sem þarf að fara fram þegar metið er hvort að einstaklingur sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir meðferð sem falli undir 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu sem bannar pyndingar og ómannlega eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Hefur dómstóllinn sagt að 3. gr. sáttmálans geti átt við þegar hættan stafar frá einstaklingum eða hópi fólks sem ekki séu fulltrúar stjórnvalda. Kærandi verður þó að geta sýnt fram á að gildar ástæður séu til að ætla að um raunverulega hættu sé að ræða og að stjórnvöld í ríkinu séu ekki í stakk búin til að veita viðeigandi vernd. Ekki er nóg að aðeins sé um að ræða möguleika á illri meðferð og verður frásögn kæranda hverju sinni að fá stuðning í öðrum gögnum (sjá t.d. dóma Mannréttindadómstóls Evrópu í máli NA gegn Bretlandi (mál nr. 25904/07) frá 7. júlí 2008 og H.L.R. gegn Frakklandi (mál nr. 24573/94) frá 29. apríl 1997).

Í ljósi þess sem að framan er rakið og þeirra gagna sem liggja fyrir um heimaríki kæranda telur kærunefndin að aðstæður hans þar séu ekki þannig að þær falli undir ákvæði 2. mgr. 37. gr. laganna. Telur kærunefndin því ljóst að kærandi uppfylli heldur ekki skilyrði 2. mgr. 37. gr. útlendingalaga fyrir viðurkenningu á stöðu sem flóttamaður hér á landi.

Alþjóðleg vernd á grundvelli 40. gr. laga um útlendinga

Þar sem kærunefnd hefur komist að þeirri niðurstöðu að kærandi uppfylli ekki skilyrði 1. eða 2. mgr. 37. gr. laga um útlendinga á kærandi ekki rétt á alþjóðlegri vernd hér á landi, sbr. 40. gr. laga um útlendinga.

Dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða skv. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga er heimilt að veita útlendingi sem staddur er hér á landi dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, þrátt fyrir að skilyrði 37. gr. séu ekki uppfyllt, ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf fyrir vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til. Kærunefnd telur, með vísan til orðalags ákvæðisins um „ríka þörf fyrir vernd“ auk lögskýringargagna sem fylgdu greininni, að dvalarleyfi á grundvelli 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga verði ekki veitt nema aðstæður, bæði almennar og sérstakar m.t.t. heilsufars og félagslegra þátta, auk atvika sem þar er vísað til, nái ákveðnu alvarleikastigi þegar málið er virt í heild.

Í athugasemdum við frumvarp til laga um útlendinga kemur fram að með ríkri þörf á vernd af heilbrigðisástæðum sé m.a. miðað við að um skyndilegan og lífshættulegan sjúkdóm sé að ræða og meðferð við honum væri aðgengileg hér á landi en ekki í heimaríki viðkomandi. Í þessu sambandi kemur jafnframt fram að meðferð teljist ekki óaðgengileg þótt greiða þurfi fyrir hana heldur er hér átt við þau tilvik þar sem meðferð sé til í heimaríkinu en viðkomandi eigi ekki rétt á henni. Þá kunna að falla undir 1. mgr. 74. gr. mjög alvarlegir sjúkdómar sem ekki teljast lífshættulegir, svo sem ef sýnt þykir að þeir muni valda alvarlegu óbætanlegu heilsutjóni eða óbærilegum þjáningum. Ef um langvarandi sjúkdóm sé að ræða væru ríkari verndarsjónarmið fyrir hendi ef sjúkdómur væri á lokastigi. Jafnframt væri rétt að líta til þess hvort meðferð hafi hafist hér á landi og ekki væri læknisfræðilega forsvaranlegt að rjúfa meðferð, sem og til atriða sem varði félagslegar aðstæður útlendings og horfur hans. Kærandi hefur leitað til læknis hér á landi vegna verkja í hægri fæti en samkvæmt heilsufarsgögnum þjáist kærandi af subluxation og niðursokknum ristarboga. Í greinargerð kæranda, dags. 16. september sl., er ekki vikið sérstaklega að þessu heilsufarsvandamáli en af gögnum má þó ráða að kærandi hafi fengið verkjalyf og teygjusokk og að röntgenmyndir hafi verið teknar af honum. Ekkert í gögnum málsins bendir hins vegar til þess að heilsufar kæranda sé þess eðlis að það geti verið grundvöllur dvalarleyfis skv. 74. gr. laga um útlendinga.

Kærandi byggir kröfu um dvalarleyfi á erfiðum félagslegum aðstæðum í heimaríki auk þess að byggja á því að almennt ástand mannréttindamála í Nígeríu sé slæmt. Í athugasemdum við frumvarp til laga um útlendinga er fjallað um erfiðar félagslegar aðstæður. Þar kemur fram að átt sé við að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimaríki og eru þar nefnd sem dæmi aðstæður kvenna sem hafa sætt kynferðislegu ofbeldi, sem leitt getur til erfiðrar stöðu þeirra í heimaríki, eða aðstæður kvenna sem ekki fella sig við kynhlutverk sem er hefðbundið í heimaríki þeirra og eiga á hættu útskúfun eða ofbeldi við endurkomu. Verndarþörf þjóðfélagshópa að öðru leyti myndi fara eftir aðstæðum í hverju máli. Þá segir í athugasemdunum að ákvæði 1. mgr. 74. gr. vísi einnig til alvarlegra aðstæðna í heimaríki og væri þar oft um að ræða viðvarandi mannréttindabrot í ríkinu eða þá aðstöðu að yfirvöld veiti ekki þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Þau gögn sem kærunefnd hefur skoðað bera ekki með sér að viðvarandi mannréttindabrot eigi sér stað í Nígeríu eða að yfirvöld þar í landi hafi ekki vilja eða getu til að veita þegnum sínum vernd. Með vísan til umfjöllunar um aðstæður í heimaríki telur kærunefnd að félagslegar aðstæður kæranda séu ekki slíkar að grundvöllur sé til veitingar dvalarleyfis á grundvelli mannúðarsjónarmiða.

Kærunefnd hefur jafnframt litið til þeirra tímabundnu erfiðleika sem heimaríki kæranda kann að þurfa að glíma við vegna Covid-19 faraldursins. Kærunefnd telur þá erfiðleika ekki vera þess eðlis að þeir leiði til þess, einir og sér eða í samhengi við önnur gögn málsins, að heimilt sé að veita kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða.Þegar upplýsingar um heimaríki kæranda og gögn málsins eru virt í heild er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á aðstæður sem ná því alvarleikastigi að hann teljist hafa ríka þörf á vernd líkt og kveðið er á um í 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga. Því er fallist á það með Útlendingastofnun að aðstæður kæranda í heimaríki séu ekki með þeim hætti að veita beri kæranda dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða, sbr. 1. mgr. 74. gr. laga um útlendinga.

Bann við endursendingu skv. 42. gr. laga um útlendinga

Samkvæmt 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga er ekki heimilt að senda útlending eða ríkisfangslausan einstakling til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir, sbr. 37. og 38. gr., eða vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð. Samkvæmt 2. mgr. sömu greinar er einnig óheimilt að senda útlending til svæðis þar sem ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis sem greinir í 1. mgr.

Með vísan til umfjöllunar að framan um heimaríki kæranda telur kærunefnd að þær aðstæður sem ákvæðið tekur til ekki eiga við í máli kæranda. Kærunefnd telur því að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga standi ekki í vegi fyrir endursendingu kæranda þangað.

Athugasemdir kæranda við ákvörðun Útlendingastofnunar

Kærandi gerði í greinargerð sinni nokkrar athugasemdir við ákvörðun Útlendingastofnunar í máli hans. Kærunefnd hefur að framan tekið afstöðu til þeirra að því leyti sem þau kunna að hafa áhrif á niðurstöðu þessa máls.

Frávísun og frestur til að yfirgefa landið

Kærandi kom hingað til lands 30. september 2019 og sótti um alþjóðlega vernd 1. október 2019. Eins og að framan greinir hefur umsókn hans um vernd og dvalarleyfi hér á landi verið synjað og hefur hann því ekki tilskilin leyfi til dvalar. Verður kæranda því vísað frá landinu á grundvelli c-liðar 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, sbr. 3. og 5. mgr. 106. laganna, enda hafði hann verið hér á landi í innan við níu mánuði þegar málsmeðferð umsóknar hans hófst hjá Útlendingastofnun.

Kærandi er að mestu við ágæta heilsu. Að mati kærunefndar og með vísan til 2. mgr. 104. gr. laga um útlendinga og þegar litið er til ferðatakmarkana vegna Covid-19 faraldursins teljast 30 dagar hæfilegur frestur til að yfirgefa landið.

Í ljósi Covid-19 faraldursins er athygli kæranda einnig vakin á því að Útlendingastofnun getur frestað framkvæmd ákvörðunar með vísan til 2. mgr. 103. gr. laga um útlendinga vegna sérstakra aðstæðna útlendings eða vegna þess að ómögulegt sé að framkvæma ákvörðun að svo stöddu.

Samantekt

Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar þykir rétt að staðfesta ákvörðun Útlendingastofnunar.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum eftir birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ákvörðunarinnar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest. Lagt er fyrir kæranda að hverfa af landi brott. Kæranda er veittur 30 daga frestur til að yfirgefa landið sjálfviljugur.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed. The appellant is requested to leave the country. The appellant has 30 days to leave the country voluntarily.

Hjörtur Bragi Sverrisson

Bjarnveig Eiríksdóttir Þorbjörg Inga Jónsdóttir

Efnisorð

Kærunefnd útlendingamála