Úrskurður nr. 24/2015
Kærunefnd útlendingamála
Þann 19. mars 2015 er kveðinn upp svohljóðandi úrskurður nr. 24/2015
Í stjórnsýslumáli nr. KNU15010097
Kæra […]
á ákvörðun
Útlendingastofnunar
I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild
Með stjórnsýslukæru, dags. 5. janúar 2015, kærði […], fd. […], ríkisborgari […] (hér eftir nefndur kærandi), þá ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 15. desember 2014, að synja honum og dóttur hans, […], fd. […], um hæli á Íslandi ásamt því að synja þeim um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laga nr. 96/2002 um útlendinga.
Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og henni breytt á þann hátt að kærandi og dóttir hans fái réttarstöðu flóttamanna skv. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna, sbr. 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga.
Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 1. mgr. 30. gr. laga nr. 96/2002 um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests skv. 3. mgr. 30. gr. sömu laga.
II. Málsatvik og málsmeðferð
Í gögnum málsins kemur meðal annars fram að kærandi hafi áður sótt um hæli á Íslandi þann 30. maí 2014 á lögreglustöðinni á Húsavík ásamt eiginkonu sinni og dóttur. Hinn 17. júlí 2014 dró kærandi umsókn sína tilbaka og fór kærandi sjálfviljugur af landi brott með fjölskyldu sinni. Kærandi sótti hins vegar aftur um hæli hér á landi þann 5. nóvember 2014 ásamt fjölskyldu sinni.
Með ákvörðun Útlendingastofnun frá 15. desember 2014 var kæranda synjað um hæli hér á landi auk þess að vera synjað um dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f laga um útlendinga. Kærandi kærði ákvörðun Útlendingastofnunar við birtingu þann 5. janúar 2015 og óskaði eftir frestun réttaráhrifa. Þann 9. febrúar 2015 synjaði kærunefnd útlendingamála beiðni kæranda um frestun réttaráhrifa á ákvörðun Útlendingastofnunar. Með bréfi dags. 4. mars 2015 var kærandi boðaður til viðtals þann 12. mars. 2015 hjá kærunefnd útlendingamála. Kærandi þáði boðið en mætti ekki til viðtals. Úrskurður kærunefndar byggist því á fyrirliggjandi gögnum í máli kæranda.
Kæra þessi hefur hlotið hefðbundna málsmeðferð, gagnaöflun er lokið og er málið hér með tekið til úrskurðar.
III. Ákvörðun Útlendingastofnunar
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kærandi sé maki […] og handhafi dvalarleyfis í […] til fimm ára. Jafnframt greinir að kæranda hafi verið veitt flóttamannastaða í Þýskalandi árið 2010 sem hann hafi afsalað sér árið 2013 er hann snéri að nýju til […] ásamt […] eiginkonu sinni og barni. Þá greinir að Útlendingastofnun einnig frá því að kærandi hefur áður sótt um hæli á Íslandi en dregið umsókn sína tilbaka og yfirgefið landið.
Í ákvörðun Útlendingastofnunar greinir að frásögn kæranda hafi verið stöðug og í samræmi við frásögn eiginkonu hans. Fram kemur að stofnunin dragi ekki í efa frásögn kæranda er varði ósætti milli hans og tengdaforeldra hans. Með tilliti til upplýsinga um aðstæður í […] taldi stofnunin hins vegar enga stoð fyrir því að tengdaforeldrar hans geti stíað þeim hjónum í sundur eða hafi völd til þess að taka barn þeirra af þeim. Þá tók Útlendingastofnun einnig fram að engin gögn bentu til þess að kærandi og dóttir hans sæti mismunun í […] vegna uppruna þeirra.
Stofnunin bendir á að samkvæmt b-lið 1. mgr. 46. gr. a útlendingalaga geti stjórnvöld synjað að taka umsókn til efnismeðferðar ef umsækjandi hefur komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið vernd í öðru ríki eða eftir að hafa dvalist í öðru ríki þar sem hann þurfti ekki að sæta ofsóknum og hafði ekki ástæðu til að óttast að verða sendur aftur til heimalands síns. Af þeim ástæðum leit Útlendingastofnun ekki til aðstæðna í heimalandi kæranda, […], enda lá fyrir í málinu að hann væri handhafi fullgilds dvalarleyfis í […].
Komst stofnunin að þeirri niðurstöðu að aðstæður kæranda væru ekki með þeim hætti sem greinir í 1. eða 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga og að umsókn hans um hæli hafi verið bersýnilega tilhæfulaus. Þá komst stofnunin einnig að þeirri niðurstöðu að endursending kæranda til […] fæli ekki í sér brot gegn 1. mgr. 45. gr. útlendingalaga eða 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu. Vísað var til þess að […] sé á lista Útlendingastofnunar yfir örugg ríki, sbr. 3. mgr. 50. gr. d útlendingalaga.
Að öðru leyti er vísað til þess er fram kemur í ákvörðun Útlendingastofnunar.
IV. Málsástæður og rök kæranda
Greinargerð kæranda er tvískipt. Annars vegar gerir kærandi athugasemdir við það að Útlendingastofnun hafi ekki litið til aðstæðna hans í heimalandi sínu og beiti b-lið 1. mgr. 46. gr. a útlendingalaga. Hins vegar gerir kærandi þá kröfu að honum verði veitt staða flóttamanns vegna ofsókna í […].
Í greinargerð kæranda kemur fram að kærandi sé fæddur og uppalinn í […] og hafi […] ríkisborgararétt. Árið 2009 hafi kærandi yfirgefið […] vegna ofsókna og mismununar sem hann hafði sætt þar í landi af hendi stjórnvalda vegna […] og meðlimur í rokkhljómsveit. Kærandi kvaðst hafa verið á leiðinni til Íslands en ákveðið að sækja um hæli í Þýskalandi þar sem hann hafi týnt peningunum sínum. Í Þýskalandi hafi honum veitt staða flóttamanns hinn 18. nóvember 2010. Þar hafi hann kynnst eiginkonu sinni í lok árs 2011. Þegar eiginkona hans greindi foreldrum sínum frá sambandi sínu við kæranda hafi þau verið mótfallin því og reynt að stía þeim í sundur.
Kærandi tekur fram að hótanir frá tengdaforeldrum hans hafi m.a. birst í hótunum gegnum tölvupóst en einnig hafi þau einu sinni komið heim til þeirra og þá hafi kærandi hringt á lögregluna. Kærandi segir tengdaföður sinn, sem starfi sem forstöðumaður á frístundaheimili, vera […] sem sé áhrifamikill í […] samfélagi og hafi tengsl við stjórnmálamenn. Kærandi kveður að tengdafaðir hans hafi í eitt skiptið reynt að fá þýsk stjórnvöld til að […]. Í framhaldi af því hafi kærandi og eiginkona hans ákveðið að fara til […] og hafi kærandi afsalað sér stöðu hans sem flóttamanns í Þýskalandi. Fjölskyldan hafi síðan yfirgefið […] í maí 2014 þar sem þeim hafi þótt erfitt að þykjast vera […].
Þá mótmælir kærandi því að Útlendingastofnun hafi beitt b-lið 1. mgr. 46. gr. útlendingalaga og ekki litið til aðstæðna í heimalandi hans, […]. Kærandi hafi orðið fyrir ofsóknum og mismunun í […]. Líf kæranda sé í hættu verði hann endursendur til […] en hann kveðst hafa […]. Kærandi tekur einnig fram að sú staðreynd að hann hafi afsalað sér stöðu sinni sem flóttamaður í Þýskalandi á sínum tíma eigi ekki að hafa áhrif á hælisumsókn hans og möguleika á veitingu stöðu flóttamanns að nýju.
Kærandi kveðst einnig hafa sætt mismunun og fordómum í […]. Þá hafi hann og eiginkona hans leitað til stjórnvalda í […] en ekki fengið þá aðstoð eða vernd sem þau ættu að fá.
VI. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála
1. Lagarök
Í máli þessu gilda ákvæði laga nr. 96/2002, um útlendinga, með síðari breytingum, reglugerð nr. 53/2003, um útlendinga með áorðnum breytingum og alþjóðasamningur um stöðu flóttamanna frá 1951 ásamt viðauka við samninginn frá 1967. Jafnframt ber að líta til ákvæða Mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. lög nr. 62/1994, og annarra alþjóðlegra skuldbindinga Íslands á sviði mannréttinda eftir því sem tilefni er til.
2. Niðurstaða
Líkt og fram hefur komið krefst kærandi þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og henni breytt á þann hátt að kærandi og dóttir hans fái réttarstöðu flóttamanna skv. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna, sbr. 1. mgr. 44. gr. útlendingalaga.
Auðkenni
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að þegar kæranda sótti um hæli hér á landi lagði hann fram […] vegabréf. Telur kærunefndin því ljóst að hann sé […] ríkisborgari.
Landaupplýsingar
Í […] er þingbundin […] með um […] milljónir íbúa. Samkvæmt skýrslu Freedom House frá árinu 2014 um […] (Freedom in the World 2014. Freedom House, […]) er dómskerfið sjálfstætt og ríkisborgarar njóti fullra réttinda fyrir dómstólum. Einnig er mismunun bönnuð samkvæmt dönskum lögum. Í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins frá árinu 2014 […] kemur fram að margs konar mannréttindasamtök störfuðu án takmarkana af hálfu stjórnvalda. Samtökin rannsökuðu mannréttindamál og birtu niðurstöður sínar oft í samvinnu við stjórnvöld. Í skýrslunni kemur einnig fram að umboðsmaður […] þingsins rannsakaði kærur er vörðuðu stjórnvöld og meðferð þeirra á borgurum þess. Umboðsmaður […] þingsins starfaði í samvinnu við stjórnvöld og án pólitískra afskipta, þá var hann einnig talinn áhrifaríkur og virkur í starfi sínu.
Kærunefndin vekur jafnframt athygli á að árið 2009 settu […] stjórnvöld á stofn jafnréttisnefnd […] sem hefur það meginmarkmið að úrskurða í málum er varða mismunun á grundvelli m.a. kyns, kynþáttar og trúarbragða. Samkvæmt heimasíðu nefndarinnar er öllum gjaldfrjálst að senda nefndinni kæru og er ferlið öllum opið […].
[…] gerðist aðili að Flóttamannasamningi Sameinuðu þjóðanna […] 1952 og aðili að samningi Sameinuðu þjóðanna gegn pyndingum og annarri grimmilegri, ómannlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu þann […]. Auk þess gerðist […] aðili að Evrópusambandinu þann […] en til þess að gerast aðili að Evrópusambandinu þarf ríki að tryggja ríkisborgurum sínum grundvallarmannréttindi og mannfrelsi. Þá er […] á lista Útlendingastofnunar yfir örugg ríki, sbr. 3. mgr. 50. gr. d útlendingalaga.
Ákvæði 1. og 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga
Til að teljast flóttamaður hér á landi þarf kærandi að sýna fram á að aðstæður hans séu slíkar að þær falli undir flóttamannasamninginn eða ákvæði 1. eða 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga. Kærandi byggir kröfu sína á því að hann hafi þörf fyrir vernd hér á landi á grundvelli þess að tengdaforeldrar hans séu að reyna að stía honum og eiginkonu sinni í sundur. Einnig telur hann sig og dóttur sína verða fyrir mismunun í […] vegna þess að þau séu af […] uppruna.
Í 1. mgr. 44. gr. laga nr. 96/2002 um útlendinga, sem byggir á A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins, segir:
Flóttamaður samkvæmt lögum þessum telst vera útlendingur sem er utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta hverfa aftur þangað, sbr. A-lið 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna frá 28. júlí 1951 og viðauka við samninginn frá 31. janúar 1967. Um skilyrði þess að teljast flóttamaður er frekar mælt í 44. gr. a.
Almennt ber að telja ótta umsækjanda ástæðuríkan ef hann getur sýnt fram á, upp að hæfilegu marki, að áframhaldandi dvöl í ættlandi sé honum óbærileg af ástæðum sem tilgreindar eru í ákvæðinu, eða yrði óbærileg af sömu ástæðum ef hann sneri aftur. Þessi sjónarmið þurfa jafnframt ekki endilega að byggjast á persónulegri reynslu umsækjanda, heldur geta ofsóknir sem vinir hans eða ættingjar eða aðrir sem tilheyra sama þjóðfélagshópi hafa orðið fyrir, gefið til kynna að ótti hans við að verða fyrr eða síðar fórnarlamb ofsókna sé ástæðuríkur.
Í 2. mgr. 44. gr. er kveðið á um að flóttamaður samkvæmt útlendingalögum telst einnig útlendingur sem telst ekki flóttamaður samkvæmt ákvæði A-liðar 1. gr. alþjóðasamnings um stöðu flóttamanna ef raunhæf ástæða er til að ætla að hann eigi á hættu að sæta dauðarefsingu, pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu verði hann sendur aftur til heimalands. Er hér um að ræða svokallaða viðbótarvernd sem kom inn í útlendingalögin með lögum nr. 115/2010 um breytingar á útlendingalögum. Þeir sem teljast falla undir þessa málsgrein fá stöðu sína viðurkennda eftir málsmeðferðarreglum sem eru sambærilegar að öllu leyti við ákvörðun á því hvort um flóttamann skv. 1. mgr. 44. gr. laganna er að ræða og eiga þeir rétt á hæli skv. 46. gr. laganna með sama hætti og flóttamenn skv. 1. mgr. 44. gr. Er þetta í samræmi við skýrslu nefndar um meðferð hælisumsókna sem kynnt var árið 2009 og byggist á því að ljóst sé að þörf þeirra sem falla undir 2. mgr. 44. gr. laganna fyrir vernd sé í raun hin sama og þeirra sem uppfylla skilyrði flóttamannahugtaksins og réttindi sem fylgja slíkri vernd ættu því að vera sambærileg réttindum einstaklinga sem veitt er réttarstaða flóttamanns.
Í athugasemdum við frumvarp til laga nr. 115/2010 um breytingar á útlendingalögum greinir að telja verði að ákvæði 2. mgr. 44. gr. laganna, eins og það er lagt til í frumvarpinu, geti tekið til einstaklinga sem stafar alvarleg ógn af tilviljanakenndu ofbeldi, eftir mati á aðstæðum í hverju tilviki. Er þá til þess að líta að þær aðstæður mundu oft falla að skilyrðinu um að raunhæf ástæða væri til að ætla að viðkomandi ætti á hættu að sæta pyndingum eða annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð, eða að aðstaða viðkomandi myndi falla undir ákvæði 45. gr. um bann við því að vísa fólki brott.
Hvað varðar frekari afmörkun hugtaksins er í fyrrgreindum athugasemdum einnig vísað í dóm Evrópudómstólsins (Mál C-465/07, Elgfaji v Staatssecretaris van Justitie) þar sem því var slegið föstu að til þess að einstaklingur teldist uppfylla skilyrði viðbótarverndar á þeim grundvelli að honum væri búin alvarleg og bein lífshætta vegna handahófskennds ofbeldis, réði ekki úrslitum hvort hann gæti sannað að ofbeldið beindist persónulega að sér. Nægilegt gæti verið fyrir hann að sýna fram á að slík hætta væri til staðar þegar víðtækt handahófskennt ofbeldi viðgengist í viðkomandi landi og rökstudd ástæða væri til að ætla að maður sem kæmi til landsins eða ákveðins hluta þess yrði slík hætta búin, með því einu að vera staddur á svæðinu.
Líkt og fram kemur að ofan er það skilyrði skv. A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins og 1. og 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga að flóttamaður sé útlendingur sem sé utan heimalands síns af ástæðuríkum ótta við að vera ofsóttur vegna kynþáttar, trúarbragða, þjóðernis, aðildar að tilteknum þjóðfélagshópi eða vegna stjórnmálaskoðana og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta færa sér í nyt vernd þess lands; eða sá sem er ríkisfangslaus og er utan þess lands þar sem hann áður hafði reglulegt aðsetur vegna slíkra atburða og getur ekki, eða vill ekki, vegna slíks ótta hverfa aftur þangað. Fyrir liggur að að kærandi er með […] ríkisfang og getur því ekki talist vera ríkisfangslaus.
Í handbók um réttarstöðu flóttamanna frá árinu 2008 (Handbók um réttarstöðu flóttamanna. Um málsmeðferð og skilyrði samkvæmt flóttamannasamningnum frá 1951 og bókun frá 1967 um réttarstöðu flóttamanna. Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna, Reykjavík 2008) er tekið fram að hugtakið ,,heimaland“ eigi við um það land sem viðkomandi á ríkisfang í. Almenn forsenda þess að veitt sé réttarstaða flóttamanns er að umsækjandi sem á ríkisfang sé utan þess lands þar sem hann á ríkisfang og er þessi regla án undantekninga. Ljóst er að í þessu máli ber kærandi aðallega fyrir sig ofsóknir í […] sem er ekki hans heimaland heldur ríki sem hann hefur dvalarleyfi í.
Í ljósi framangreinds er það mat kærunefndar að aðstæður kæranda falli utan skilgreiningar um flóttamann skv. A-lið 1. gr. flóttamannasamningsins og 1. og 2. mgr. 44. gr. útlendingalaga þar sem hann sé ekki að sækja um hæli frá heimalandi. Því er kröfu hans um hæli hér á landi hafnað.
Dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f. útlendingalaga
Samkvæmt 12. gr. f laga um útlendinga er heimilt að veita útlendingi dvalarleyfi, þótt skilyrðum sé annars ekki fullnægt, ef rík mannúðarsjónarmið standa til þess eða vegna sérstakra tengsla hans við landið. Í 2. mgr. ákvæðisins kemur fram að veita má dvalarleyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða ef útlendingur getur sýnt fram á ríka þörf á vernd, t.d. af heilbrigðisástæðum, eða vegna erfiðra félagslegra aðstæðna viðkomandi eða erfiðra almennra aðstæðna í heimaríki eða í landi sem honum yrði vísað til eða vegna annarra atvika sem ekki má með réttu gera honum að bera ábyrgð á. Sérstaklega skal taka tillit til þess ef um barn er að ræða og skal það sem barni er fyrir bestu haft að leiðarljósi við ákvörðun.
Í athugasemdum við 12. gr. f laganna, sbr. 2. gr. laga nr. 115/2010, greinir að fara skuli fram heildarmat á öllum þáttum málsins áður en leyfi á grundvelli mannúðarsjónarmiða er veitt. Þá er að auki vikið nánar að þeim viðmiðum sem nefnd eru í 2. mgr. 12. gr. f. Með mjög íþyngjandi félagslegum aðstæðum viðkomandi er vísað til þess að útlendingur hafi þörf á vernd vegna félagslegra aðstæðna í heimalandi. Með íþyngjandi aðstæðum að öðru leyti er einnig vísað til alvarlegra aðstæðna í heimaríki og væri þar oft um að ræða viðvarandi mannréttindabrot í ríkinu eða þá aðstöðu að yfirvöld veiti ekki þegnum sínum vernd gegn ofbeldisbrotum eða glæpum. Auk þess sem áður er rakið, gæti ákvæðið, tekið til óvenjulegra aðstæðna á borð við náttúruhamfarir eða langvarandi stríðsástand í heimaríki, en ekki yrði að jafnaði talið að ákvæðið tæki til neyðar af efnahagslegum rótum, svo sem fátæktar, hungursneyðar eða húsnæðisskorts.
Ljóst er að kærandi hefur einungis dvalið hér á landi í tengslum við hælisumsókn sína frá 5. nóvember 2014 og í skamman tíma um sumarið 2014. Þá tók kærandi einnig fram bæði við skýrslutöku hjá lögreglustjóranum á Suðurnesjum og í viðtali hjá Útlendingastofnun þegar kærandi sótti um hæli í fyrsta sinn þann 30. maí 2014 að einu tengsl hans við Ísland væru tengd […].
Þegar framburður kæranda og gögn málsins eru virt í heild er það niðurstaða kærunefndar að kærandi hafi ekki sýnt fram á að aðstæður hans í […] eða tengsl hans við Ísland séu með þeim hætti að uppfyllt séu skilyrði til að veita dvalarleyfi á grundvelli 12. gr. f. útlendingalaga.
Ákvæði 45. gr. útlendingalaga
Í ákvæði 1. mgr. 45. gr. laga nr. 96/2002 um útlendinga segir orðrétt:
Ekki má samkvæmt lögunum senda útlending til svæðis þar sem hann hefur ástæðu til að óttast ofsóknir sem geta leitt til þess að hann skuli teljast flóttamaður eða ef ekki er tryggt að hann verði ekki sendur áfram til slíks svæðis. Samsvarandi verndar skal útlendingur njóta sem vegna svipaðra aðstæðna og greinir í flóttamannahugtakinu er í yfirvofandi hættu á að láta lífið eða verða fyrir ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð.
Líkt og greint hefur verið frá þá er kærandi með gilt dvalarleyfi í […].[…] er aðili að fjölmörgum alþjóðlegum sáttmálum sem og Evrópusambandinu en til þess að gerast aðili að því þarf ríki að tryggja ríkisborgurum sínum grundvallarmannréttindi og mannfrelsi. Vísar kærunefndin að öðru leyti til umfjöllunar um landaupplýsingar að ofan varðandi aðstæður í […].
Í ljósi framangreinds verður ekki fallist á með kæranda að raunveruleg hætta sé á að kærandi verði látinn sæta meðferð í […] sem nái því marki að teljast ómannúðleg eða vanvirðandi meðferð í skilningi 3. gr. mannréttindasáttmála Evrópu, sbr. 13. gr. hans, 1. mgr. 45. gr. laga um útlendinga og 33. gr. flóttmannasamnings Sameinuðu þjóðanna.
Beiting b-liðar 1. mgr. 46. gr. a útlendingalaga
Kærandi telur að Útlendingastofnun hafi verið óheimilt að beita b-lið 1. mgr. 46. gr. a útlendingalaga í máli hans og borið að líta til aðstæðna í heimalandi hans, […], við ákvarðanatöku sína.
Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að samkvæmt b-lið 1. mgr. 46. gr. a útlendingalaga geta stjórnvöld synjað að taka til efnismeðferðar umsókn skv. 1. mgr. 46. gr. ef umsækjandi hefur komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið vernd í öðru ríki eða eftir að hafa dvalist í ríki eða á svæði þar sem hann þurfti ekki að sæta ofsóknum og hafði ekki ástæðu til að óttast að verða sendur aftur til heimalands síns. Við meðferð málsins hjá Útlendingastofnun hafi legið fyrir að kærandi er handhafi gilds dvalarleyfis í […] og því sé ekki litið til aðstæðna í heimalandi hans, […]. Kærandi hafi hins vegar borið fyrir sig ofsóknum í […] og því voru aðstæður þar í landi hafðar til hliðsjónar við úrlausn máls kæranda.
Í athugasemdum við frumvarp til laga nr. 115/2010 um breytingar á útlendingalögum er tekið fram að í b-lið 1. mgr. 46. gr. a útlendingalaga er um að ræða regluna um fyrsta griðland. Í athugasemdunum kemur fram er við það miðað að hælisumsókn skuli afgreidd í fyrsta ríki sem flóttamaður kemur til og veitt getur honum vernd. Í orðalagi ákvæðisins koma fram skilyrði þess að ákvæðið eigi við, þar á meðal að stjórnvöld hafi gengið úr skugga um að verði umsækjandi sendur til ríkisins þurfi hann ekki að óttast ofsóknir eða að verða sendur áfram til heimalands síns í andstöðu við meginregluna um að vísa fólki ekki brott þangað sem líf þess eða frelsi kann að vera í hættu (non-refoulement) eða þar sem hætta er á ómannúðlegri eða vansæmandi meðferð.
Í 2. mgr. 46. gr. a útlendingalaga segir að þó skuli taka umsókn til efnismeðferðar ef svo standi á sem segi í b-, c-, og d-lið 1. mgr., ef útlendingurinn hafi slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða sérstakar ástæður mæli annars með því.
Það liggur fyrir að kærandi er með gilt dvalarleyfi í […] til fimm ára og að hann sé eiginmaður […] ríkisborgara og eigi með henni barn sem sé […] ríkisborgari. Það er mat kærunefndar að ekki liggi fyrir nokkur gögn þess efnis að hætta sé á að dönsk stjórnvöld vísi kæranda aftur til […]. Þá liggur einnig fyrir að kærandi hefur ekki þau tengsl við Ísland að beita eigi 2. mgr. 46. gr. a.
Þegar framangreindar upplýsingar eru virtar er það mat kærunefndarinnar að Útlendingastofnun hafi ekki borið að taka umsókn kæranda til efnismeðferðar hér á landi, sbr. 2. mgr. 46. gr. a laga um útlendinga.
Niðurstaða
Með vísan til alls þess sem að framan er rakið og forsendna hinnar kærðu ákvörðunar er það niðurstaða kærunefndar útlendingamála að staðfesta skuli hina kærðu ákvörðun Útlendingastofnunar.
Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 33. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá því að beiðni um það er synjað. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd hennar ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því ákvörðun var tekin.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 15. desember 2014, í máli […] er staðfest.
The Directorate of Immigration‘s decision, dated 15 December 2014, in the case […] is affirmed.
Hjörtur Bragi Sverrisson, formaður
Anna Valbjörg Ólafsdóttir Pétur Dam Leifsson