Mannanafnanefnd úrskurðir 28. október 2011
Mál nr. 72/2011 Eiginnafn: Víking
Millinafn: Víking
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 72/2011 en erindið barst nefndinni 16. september:
Sótt er um eiginnafnið Víking (kk.) annars vegar og millinafnið Víking hins vegar.
Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.
Varðandi umsókn um eiginnafn reynir á skilyrði nr. tvö hér að ofan. Í athugasemdum við 5. gr. í frumvarpi, sem varð að lögum nr. 45/1996, segir að íslenskt málkerfi sé samsafn þeirra reglna sem unnið hafa sér hefð í íslensku máli. Þarna segir að skilyrðinu sé einkum ætlað að koma í veg fyrir að rótgrónum nöfnum sé breytt til horfs sem stríðir gegn hefð þeirra. Nöfn eins og Guðmund og Þorstein (í nefnifalli) eru því óheimil. Á sama hátt stríðir nafnið Víking gegn hefð nafnsins Víkingur og er því ekki mögulegt að fallast á það.
Samkvæmt 2. mgr. 6. gr. laga nr. 45/1996 laga, um mannanöfn, skal millinafn dregið af íslenskum orðstofnum eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli en má þó ekki hafa nefnifallsendingu. Millinafnið Víking uppfyllir þannig ákvæði 6. gr. fyrrnefndra laga.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Víking (kk.) er hafnað.
Beiðni um millinafnið Víking er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 73/2011 Kenninafn: Írenudóttir
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 73/2011.
Með bréfi Þjóðskrár Íslands, dags. 16. september 2011, var óskað úrskurðar mannanafna-nefndar um beiðni xx um að taka upp föðurkenninguna Írenudóttir. Í 3. mgr. 8. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn kemur fram að föður- og móðurnöfn séu mynduð úr nafni föður eða móður í eignarfalli að viðbættu son ef karlmaður er en dóttir ef kvenmaður er. Eiginnafnið Írena er í eignarfalli Írenu. Því er Írenudóttir rétt myndað kenninafn.
Úrskurðarorð:
Fallist er á föðurkenninguna Írenudóttir.
Mál nr. 74/2011 Eiginnafn: André
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 74/2011 en erindið barst nefndinni 5. október.
Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.
Í máli þessu reynir á skilyrði nr. þrjú hér að ofan. Ritháttur nafnsins André (kk.) getur ekki talist í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls, miðað við að það sé borið fram „andre“. Á nafnið er því aðeins heimilt að fallast ef umbeðinn ritháttur þess telst hefðaður samkvæmt lögum um mannanöfn.
Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og sem eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:
1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
a. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
b. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
c. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
d. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
e. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.
Samkvæmt gögnum Þjóðskrár eru 10 karlar skráðir með eiginnafnið André sem uppfylla skilyrði vinnulagsreglnanna. Sá elsti þeirra er fæddur árið 1949 Það telst því vera hefð fyrir þessum rithætti.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið André (kk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 75/2011 Eiginnafn: Tói
Hinn 13. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 75/2011 en erindið barst nefndinni sama dag:
Eiginnafnið Tói (kk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Tóa, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Tói (kk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 76/2011 Eiginnafn: Ranka
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 76/2011 en erindið barst nefndinni 10. október:
Eiginnafnið Ranka (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Rönku, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Ranka (kvk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 77/2011 Eiginnafn: Dallilja
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 77/2011 en erindið barst nefndinni 6. október:
Eiginnafnið Dallilja (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Dallilju, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Dallilja (kvk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 78/2011 Eiginnafn: Móði
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 78/2011:
Mannanafnanefnd hefur borist ábending um að eiginnafnið Móði (kk.) sé ekki á mannanafnaskrá.
Eiginnafnið Móði tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Móða, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Móði (kk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 79/2011 Eiginnafn: Millý
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 79/2011 en erindið barst nefndinni 12. október:
Eiginnafnið Millý (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Millýjar, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Millý (kvk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 80/2011 Eiginnafn: Werner
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 80/2011 en erindið barst nefndinni 14. október:
Í úrskurði 30/2011, dags. 15. apríl 2011, hafnaði mannanafnanefnd beiðni um eiginnafnið Werner. Í ljósi nýrra upplýsinga var ákveðið að taka málið fyrir að nýju.
Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.
Í máli þessu reynir á skilyrði nr. þrjú hér að ofan. Ritháttur nafnsins Werner (kk.) getur ekki talist í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls enda er bókstafurinn w ekki í íslensku stafrófi. Á nafnið er því aðeins heimilt að fallast ef umbeðinn ritháttur þess telst hefðaður samkvæmt lögum um mannanöfn.
Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og sem eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:
1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
a. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
b. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
c. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
d. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
e. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.
Samkvæmt gögnum Þjóðskrár eru fimm karlar skráðir með eiginnafnið Werner sem uppfylla skilyrði vinnulagsreglnanna og er sá elsti fæddur árið 1928. Því telst vera hefð fyrir rithættinum Werner.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Werner (kk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 81/2011 Eiginnafn: Rúbý
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 81/2011 en erindið barst nefndinni 19. október:
Eiginnafnið Rúbý (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Rúbýjar, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Rúbý (kvk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 82/2011 Millinafn: Hornfjörð
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 82/2011 en erindið barst nefndinni 19. október:
Millinafnið Hornfjörð er dregið af íslenskum orðstofnum, hefur ekki nefnifallsendingu og hefur hvorki unnið sér hefð sem eiginnafn kvenna né sem eiginnafn karla. Nafnið er ekki heldur ættarnafn í skilningi 7. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn. Millinafnið Hornfjörð uppfyllir þannig ákvæði 6. gr. fyrrnefndra laga.
Úrskurðarorð:
Beiðni um millinafnið Hornfjörð er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.
Mál nr. 83/2011 Kenninafn: Konstantínusardóttir
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 83/2011.
Með bréfi Þjóðskrár Íslands, dags. 21. október 2011, var óskað úrskurðar mannanafnanefndar um beiðni xx um að taka upp föðurkenninguna Konstantínusardóttir. Í 3. mgr. 8. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn kemur fram að föður- og móðurnöfn séu mynduð úr nafni föður eða móður í eignarfalli að viðbættu son ef karlmaður er en dóttir ef kvenmaður er. Eiginnafnið Konstantínus er í eignarfalli Konstantínusar. Því er Konstantínusardóttir rétt myndað kenninafn.
Úrskurðarorð:
Fallist er á föðurkenninguna Konstantínusardóttir.
Mál nr. 84/2011 Eiginnafn: Diego
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 84/2011 en erindið barst nefndinni 19. október:
Öll skilyrði 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn þurfa að vera uppfyllt svo að mögulegt sé að samþykkja nýtt eiginnafn og færa það á mannanafnaskrá. Skilyrðin eru þessi: (1) Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli. (2) Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi. (3) Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsinga nr. 132/1974 og 261/1977 um íslenska stafsetningu.
Þegar svo háttar að eiginnafn uppfyllir ekki þau skilyrði, sem tilgreind eru í 1. og 3. málslið 1. mgr. 5. gr. laga nr. 45/1996, þ.e. tekur ekki íslenska eignarfallsendingu og/eða telst ekki ritað í samræmi við ritreglur íslensks máls, er unnt að samþykkja nafnið á mannanafnaskrá ef það telst hafa áunnið sér hefð. Hins vegar heimila mannanafnalög ekki að unnt sé að samþykkja nýtt eiginnafn á mannanafnaskrá á grundvelli hefðar ef nafnið brýtur í bág við íslenskt málkerfi, sbr. 2. málslið 1. mgr. 5. gr. sömu laga.
Í máli þessu reynir á skilyrði nr. þrjú hér að ofan. Ritháttur nafnsins Diego (kk.) getur ekki talist í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls þar sem ekki i er ekki ritað á undan e í ósamsettum orðum. Á nafnið er því aðeins heimilt að fallast ef umbeðinn ritháttur þess telst hefðaður samkvæmt lögum um mannanöfn.
Hugtakið hefð í mannanafnalögum varðar einkum erlend nöfn frá síðari öldum sem ekki hafa aðlagast ritreglum íslensks máls. Þau eru stundum nefnd ung tökunöfn og koma fyrst fram í íslensku máli árið 1703 þegar manntal á Íslandi var tekið fyrsta sinni. Túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga nr. 45/1996 styðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 14. nóvember 2006 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:
1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
a. Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
b. Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
c. Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
d. Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910;
e. Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1910.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað þó að það komi ekki fyrir í manntölum ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum eða þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.
Samkvæmt gögnum Þjóðskrár eru sex karlar skráðar með eiginnafnið Diego sem uppfylla skilyrði vinnulagsreglnanna og er sá elsti fæddur árið 1987. Því telst ekki vera hefð fyrir rithættinum Diego.
Eiginnafnið Diego uppfyllir þar af leiðandi ekki öll skilyrði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn og því er ekki mögulegt að fallast á það.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Diego (kk.) er hafnað.
Mál nr. 85/2011 Eiginnafn: Blín
Hinn 28. október 2011 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 85/2011 en erindið barst nefndinni sama dag:
Eiginnafnið Blín (kvk.) tekur íslenskri beygingu í eignarfalli, Blínar, og telst að öðru leyti uppfylla ákvæði 5. gr. laga nr. 45/1996 um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Blín (kvk.) er samþykkt og skal nafnið fært á mannanafnaskrá.