Nr. 258/2021 Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 10. júní 2021 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 258/2021

í stjórnsýslumáli nr. KNU21030018

Kæra […]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I.          Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 2. mars 2021 kærði einstaklingur er kveðst heita […], vera fæddur […] og vera ríkisborgari Palestínu (hér eftir nefndur kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 15. febrúar 2021, um að taka ekki til efnismeðferðar umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi og vísa honum frá landinu.

Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að lagt verði fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn hans um alþjóðlega vernd á Íslandi til efnismeðferðar aðallega á grundvelli 3. mgr. 36. gr., sbr. 1. mgr. 42. gr. laga um útlendinga nr. 80/2016, og til vara með vísan til 2. mgr. 36. gr. laganna. Kærandi krefst þess til þrautavara að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi og að lagt verði fyrir Útlendingastofnun að taka umsókn hans til nýrrar meðferðar á grundvelli 10. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 og 2. mgr. 23. gr. laga um útlendinga.

Fyrrgreind ákvörðun er kærð á grundvelli 7. gr. laga um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II.         Málsmeðferð

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd á Íslandi hinn 23. júlí 2020. Við leit að fingraförum kæranda í Eurodac gagnagrunninum, hinn 31. júlí 2020, kom í ljós að fingraför hans höfðu m.a. verið skráð í grunninn af yfirvöldum í Grikklandi. Þá kom þar fram að kæranda hefði verið veitt alþjóðleg vernd þar í landi hinn 31. október 2018. Með umsókn framvísaði kærandi flóttamannavegabréfi gefnu út af grískum stjórnvöldum með gildistíma til 8. maí 2021. Kærandi kom til viðtals hjá Útlendingastofnun, m.a. hinn 15. september 2020, ásamt löglærðum talsmanni sínum. Útlendingastofnun ákvað hinn 15. febrúar 2021 að taka ekki umsókn kæranda um alþjóðlega vernd hér á landi til efnismeðferðar og að honum skyldi vísað frá landinu. Ákvörðunin var birt fyrir kæranda hinn 16. febrúar 2021 og kærði kærandi ákvörðunina hinn 2. mars 2021 til kærunefndar útlendingamála. Greinargerð kæranda barst kærunefnd 11. mars 2021, ásamt fylgigögnum.

III.          Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í ákvörðun Útlendingastofnunar kemur fram að kæranda hafi verið veitt alþjóðleg vernd í Grikklandi. Umsókn hans um alþjóðlega vernd yrði því ekki tekin til efnismeðferðar, sbr. a-lið 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga, enda fæli flutningur kæranda til Grikklands ekki í sér brot gegn 42. gr. laga um útlendinga, sbr. jafnframt 3. mgr. 36. gr. laganna. Þá taldi Útlendingastofnun að kærandi hefði ekki slík tengsl við Ísland að nærtækast væri að hann fengi hér vernd eða að sérstakar ástæður mæltu annars með því að taka bæri umsókn kæranda til efnismeðferðar, sbr. 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Kæranda var vísað frá landinu, sbr. c-lið 1. mgr. 106. gr. laga um útlendinga, og skyldi hann fluttur til Grikklands.

IV.          Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda er vísað til viðtala hans hjá Útlendingastofnun. Þar kemur fram að kærandi hafi í fyrsta viðtali reynt að útskýra líkamleg einkenni sín en í endurriti viðtalsins segi að kærandi sé með vandamál […], geti ekki rætt um þau og finnist það mjög óþægilegt. Kemur fram að vegna líkamlegra einkenna hans og kynhneigðar hafi honum verið ómögulegt að fá vernd í Grikklandi og því hafi hann yfirgefið landið. Í síðara viðtali hafi kærandi lýst líkamlegum einkennum sínum sem svo að hann sé „intersex“. Þá hafi hann lýst þeirri miklu skömm sem hann finni fyrir vegna þess og þeim margvíslegu leiðum sem hann hafi leitað til þess að fela einkenni sín. Kemur jafnframt fram að kærandi hafi í viðtalinu greint frá því að hann hafi engum getað treyst fyrir líkamlegum einkennum sínum og ávallt verið í felum í Grikklandi. Þá kemur fram í greinargerð kæranda að kærandi hafi verið greindur með „[…]“ hjá Göngudeild sóttvarna og sagður óviss um kynhneigð sína. Kærandi gagnrýnir þá greiningu og hve léttvægt deildin hafi tekið á stöðu kæranda. Greinilegt sé að afar lítil vinna hafi farið í að greina raunverulega hvað hafi verið að hrjá kæranda og telur kærandi að Útlendingastofnun hafi borið að stíga inn í þessar aðstæður og óska eftir ítarlegri greiningu frá göngudeildinni ellegar leita til annars aðila sem sérhæfir sig í þeim einkennum sem hann hafi lýst, sbr. 1. mgr. 25. gr. laga um útlendinga. Vísar kærandi þá til nýrra heilsufarsgagna sem hann telur að undirstriki sérstaklega viðkvæma stöðu hans, sbr. 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga.

Í greinargerð kæranda koma fram frekari athugasemdir við hina kærðu ákvörðun. Gerir kærandi þar m.a. athugasemdir við trúverðugleikamat Útlendingastofnunar, t.a.m. hvað varðar aðgengi að húsnæði, framfærslu, félagslegri þjónustu, heilbrigðisþjónustu og atvinnu. Þá kveður kærandi að mat Útlendingastofnunar um hatursglæpi og fordóma í Grikklandi sé rangt og telur að hann muni mæta fordómum, mismunun og ofbeldi verði hann endursendur þangað. Þá mótmælir kærandi afstöðu stofnunarinnar hvað varðar áhrif Covid-19 faraldursins á aðstæður í Grikklandi og telur að ekki sé hægt að segja til um það hvaða áhrif faraldurinn muni hafa til langs tíma á heilsufar flóttafólks og hversu rík þjónustuþörf þeirra muni verða. Þá vísar kærandi í greinargerð sinni til greinargerðar hans til Útlendingastofnunar en þar hafi kærandi vísað til tveggja úrskurða kærunefndar, í málum nr. KNU19040112 og KNU19040113 frá 25. júlí 2019, sem hann telji vera fordæmi í málinu. Kærandi gerir athugasemd við að í hinni kærðu ákvörðun hafi Útlendingastofnun ekki fjallað um hvernig atvik í máli kæranda kunni að vera frábrugðin þeim sem um ræðir í framangreindum fordæmum og telur að hann hafi sýnt fram á að verulegar líkur séu á því að hann, eins og einstaklingar í sambærilegri stöðu, verði fyrir alvarlegri mismunun í Grikklandi vegna þeirra samlegðaráhrifa sem kærunefnd hafi nefnt í úrskurðunum. Vísar kærandi jafnframt til jafnræðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga máli sínu til stuðnings.

Kærandi byggir aðallega á því að í ljósi frásagnar hans af aðstæðum sínum í Grikklandi og fjölmargra heimilda um aðstæður flóttafólks þar í landi muni hann verða fyrir ómannúðlegri og vanvirðandi meðferð þar í landi komi til endursendingar. Því beri kærunefnd að taka máls hans til efnismeðferðar hér á landi á grundvelli 3. mgr. 36. gr., sbr. 42. gr. laga um útlendinga.

Þá byggir kærandi til vara á því að taka beri umsókn hans til efnismeðferðar á grundvelli 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Frásögn kæranda sé í samræmi við opinberar og áreiðanlegar heimildir um þá mismunun sem ríki gagnvart einstaklingum með alþjóðlega vernd í Grikklandi. Telur kærandi að grísk stjórnvöld muni útiloka hann frá menntun og atvinnuþátttöku og þá muni nauðsynleg heilbrigðisþjónusta vera honum óaðgengileg. Í ljósi þeirrar alvarlegu mismununar sem kærandi telur að hann muni búa við í Grikklandi og í ljósi þess að staða hans muni verða verulega síðri en staða almennings falli staða kæranda undir ströng skilyrði 32. gr. a reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017.

Kærandi krefst þess til þrautavara að ákvörðun Útlendingastofnunar verði felld úr gildi og málið sent til nýrrar meðferðar á grundvelli rannsóknarreglu 10. gr. stjórnsýslulaga og 2. mgr. 23. gr. laga um útlendinga. Kærandi vísar til fjögurra úrskurða kærunefndar í málum nr. KNU20120016, KNU20120061, KNU20110059 og KNU21010004 en í þeim málum hafi kærunefnd ógilt hinar kærðu ákvarðanir á þeim grundvelli að heilsufarsgögn hafi bent til þess að kærendur þyrftu frekari heilbrigðisþjónustu í Grikklandi en í málunum hafi ekki legið fyrir hvort kærendur hefðu fengið kennitölu og skattnúmer. Telur kærandi að sama sé uppi á teningnum í sínu máli auk þess sem ljóst sé að hann hafi þörf á frekari heilbrigðisþjónustu.

V.           Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Ákvæði 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga er mælt fyrir um að umsókn um alþjóðlega vernd skuli tekin til efnismeðferðar nema undantekningar sem greindar eru í a-, b- og c-liðum ákvæðisins eigi við. Samkvæmt a-lið 1. mgr. 36. gr. er stjórnvöldum heimilt að synja því að taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar hafi umsækjandi komið til landsins að eigin frumkvæði eftir að hafa hlotið virka alþjóðlega vernd eða annars konar vernd í öðru ríki eða ef hann, eftir að hafa dvalist í ríki þar sem hann þurfti ekki að sæta ofsóknum, gat óskað eftir því að fá viðurkennda stöðu sem flóttamaður og, ef hann var talinn flóttamaður, fengið vernd í samræmi við alþjóðasamning um stöðu flóttamanna.

Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum málsins var kæranda veitt alþjóðleg vernd í Grikklandi þann 31. október 2018. Að mati kærunefndar telst sú vernd sem kærandi nýtur í Grikklandi virk alþjóðleg vernd í skilningi a-liðar 1. mgr. 36. gr. laga um útlendinga.

Aðstæður í Grikklandi

Kærunefnd útlendingamála hefur lagt mat á aðstæður í Grikklandi, m.a. með hliðsjón af eftirfarandi skýrslum og gögnum:

• 2020 – Country Reports on Human Rights Practices – Greece (United States Department of State, 30. mars 2021);

• Amnesty International Report 2020/21 – Greece (Amnesty International, 7. apríl 2021);

• Annual report 2019 – Executive Summary (The Greek Ombudsman Independent Authority, 31. desember 2019);
• Annual Review of The Human Rights Situation of Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex People in Europe and Central Asia 2021 (The International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association, ILGA, 2020);
• Asylum Information Database, Country Report: Greece (European Council on Refugees and Exiles, júní 2020);
• Beneficiaries of international protection in Greece – Access to documents and socio-economic rights (Refugee Support Aegean, 22. mars 2021);
• Commissioner for Human Rights: Report of the Commissioner for Human Rights of the Council of Europe, Dunja Mijatovic, following her visit to Greece from 25 to 29 June 2018 (Council of Europe, 6. nóvember 2018);
• Country report – Non–discrimination – Transposition and implementation at national level of Council Directives 2000/43 and 2000/78 Greece (European Commision, 14. október 2020);

• EU LGBTI survey II - A long way to go for LGBTI equality – Country data – Greece (European Union Agency For Fundamental Rights, 14. maí 2020);
• EU/Greece: Pressure to Minimize Number of Migrants Identified as ´vulnerable´ (Human Rights Watch, 1. júní 2017);

• Freedom in the World 2020 – Greece (Freedom House, 5. júní 2020);
• Greece as a Country of Asylum – UNHCR‘s Recommendations (UNHCR, 6. apríl 2015);
• Migration Flows and Refugee Protection – Administrative challenges and human rights issues (The Greek Ombudsman, apríl 2017);

• Over the Rainbow? - The Road to LGBTI Inclusion (Organisation for Economic Co-operation and Developement, 24. júní 2020);
• Petition to the European Parliament – Regarding degrading reception conditions and EU funding in Greece (Solidarity Now, mars 2017);
• Racist Violence Report Network: Annual Report 2020 (The UN Refugee Agency, 22. apríl 2021);
• Report on LGBT refugees and migrants in Greece (Kmop, maí 2017);
• Report on the Living Conditions of Beneficiaries of International Protection in Greece (Passerell, nóvember 2020);
• Reports of the Special Rapporteur on the human rights of migrants on his mission to Greece, (United Nations, General Assembly, 24. apríl 2017);

• State of the World‘s Minorities and Indigenous Peoples 2016 – Greece (Minority Rights Group International, 12. júlí 2016);
• Upplýsingar af vefsíðu Doctors of the world (https://mdmgreece.gr/);
• Upplýsingar af vefsíðu Athens Housing Collective (https://www.safeplaceinternational.org/athenshousingcollective);
• Upplýsingar af vefsíðu Emantes (https://www.emantes.com/);
• Upplýsingar af vefgátt um evrópsk réttarkerfi (e. European e-Justice Portal): https://e-justice.europa.eu;
• Upplýsingasíða Refugee Info Greece (http://refugee.info/greece/, sótt 10. júní 2021);
• Upplýsingasíða Johns Hopkins háskólans (https://coronavirus.jhu.edu/map.html, sótt 10. júní 2021);
• Upplýsingasíða Sóttvarnarstofnunar Evrópu (https://www.ecdc.europa.eu/en/cases-2019-ncov-eueea, sótt 10. júní 2021) og
• World Report 2021 – European Union (Human Rights Watch, 13. janúar 2021).

Af framangreindum gögnum verður ráðið að grísk stjórnvöld hafa verið gagnrýnd vegna aðbúnaðar umsækjenda um alþjóðlega vernd og flóttamanna þar í landi. Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna hefur meðal annars bent á þau neikvæðu áhrif sem efnahagsástand í Grikklandi hafi haft á aðstæður einstaklinga sem hlotið hafi vernd þar í landi og möguleika þeirra á að aðlagast grísku samfélagi. Að mati kærunefndar er ljóst af framangreindum gögnum að þeir einstaklingar sem hlotið hafa alþjóðlega vernd í Grikklandi lifi oft á jaðri samfélagsins og búa í sumum tilvikum við félagslega einangrun. Einstaklingar með alþjóðlega vernd eiga hins vegar sambærilegan rétt til félagslegrar aðstoðar og grískir ríkisborgarar og í dvalarleyfi þeirra felst jafnframt aðgangur að vinnumarkaði. Þá veita frjáls félagasamtök einstaklingum með alþjóðlega vernd aðstoð við að kynna sér réttindi sín í Grikklandi.

Samkvæmt skýrslu European Council on Refugees and Exciles (ECRE) frá því í júní 2020 eiga einstaklingar sem hlotið hafa alþjóðlega vernd í Grikklandi rétt á endurgjaldslausri grunnheilbrigðisþjónustu með sömu skilyrðum og grískir ríkisborgarar, þ. á m. nauðsynlegri geðheilbrigðisþjónustu og lyfjum. Samkvæmt fyrrnefndri skýrslu hefur bág fjárhagsstaða gríska ríkisins haft mikil áhrif á heilbrigðiskerfi landsins og hefur kostnaðarþátttaka almennings aukist við kaup á lyfjum og þjónustu. Þannig geti verið vandkvæðum bundið að sækja sér heilbrigðisþjónustu þar í landi og þá sérstaklega sérhæfða heilbrigðisþjónustu, m.a. vegna skorts á fjármagni og starfsfólki. Þetta eigi jafnt við um alla borgara Grikklands, bæði gríska ríkisborgara og aðra sem hafi rétt til dvalar í ríkinu. Auk þess hafi útgáfa kennitalna (AMKA) falið í sér hindranir fyrir einstaklinga með alþjóðlega vernd við að afla sér heilbrigðisþjónustu. Samkvæmt upplýsingasíðu Refugee Info Greece fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd í Grikklandi hafi allir umsækjendur um alþjóðlega vernd fengið svokallað AMKA eða kennitölu sem veitti þeim m.a. aðgang að heilbrigðiskerfinu. Í janúar 2020 hafi skilyrði fyrir útgáfu kennitölu (AMKA) breyst og fái umsækjendur um alþjóðlega vernd nú útgefin ákveðin heilbrigðisþjónustunúmer sem sé tímabundið úrræði, meðan þeir sem hlotið hafa alþjóðlega vernd fái útgefna kennitölu (AMKA) sem teljist varanlegt úrræði. Þegar umsækjanda sé veitt alþjóðleg vernd í Grikklandi verði heilbrigðisþjónustunúmerið óvirkt mánuði eftir að viðkomandi hljóti dvalarleyfi. Einstaklingar geti þá í kjölfarið sótt um kennitölu (AMKA) í næstu þjónustumiðstöð. Til að sækja um kennitölu (AMKA) þurfi einstaklingar að framvísa dvalarleyfi eða ferðaskilríkjum og staðfestingu á heimilisfangi. Til að fá kennitölu gefna út sé nægilegt að sýna fram á heimilisfang í búðum eða í gistiskýli.

Í skýrslu ECRE kemur fram að aðgengi einstaklinga með alþjóðlega vernd í Grikklandi að húsnæði sé háð sömu skilyrðum og takmörkunum og aðgengi annarra ríkisborgara þriðju ríkja með heimild til dvalar í Grikklandi. Fá gistiskýli séu í boði fyrir heimilislausa auk þess sem ekkert húsnæði sé til staðar sem einungis sé ætlað einstaklingum með alþjóðlega vernd. Erfitt geti reynst að fá pláss í gistiskýlum þar sem aðsóknin sé mikil og dæmi séu um að einstaklingar með alþjóðlega vernd hafist við í yfirgefnum húsum og yfirfullum íbúðum við mjög bágar aðstæður. Eigi þetta einnig við um einstaklinga sem hafi verið sendir aftur til Grikklands frá öðrum Evrópuríkjum. Þá hafi í mars 2020 verið gerðar breytingar á útlendingalöggjöfinni í Grikklandi sem kveði á um að þegar ákvörðun um að veita alþjóðlega vernd liggi fyrir skuli draga úr fjár- og húsnæðisstuðningi. Handhöfum alþjóðlegrar verndar sem dvelji í úrræðum innan hins svokallaða ESTIA kerfi eða öðrum úrræðum, þar með talið hótelum og íbúðum, sé skylt að yfirgefa þau innan 30 daga eftir að hafa hlotið alþjóðlega vernd. Þó séu undantekningar frá þessari reglu, sérstaklega þegar um sé að ræða fólk sem glími við alvarlegan heilsubrest. Í skýrslu Passerell frá því í nóvember 2020 kemur fram að félagasamtök bjóði upp á gistiúrræði fyrir einstaklinga með alþjóðlega vernd í Grikklandi en langur biðlisti sé eftir plássi þar og barnafjölskyldur og einstaklingar í viðkvæmri stöðu gangi fyrir.

Þá kemur fram í skýrslu ECRE að einstaklingar með alþjóðlega vernd eigi sambærilegan rétt á félagslegri aðstoð og grískir ríkisborgarar. Þær félagslegu bætur sem í boði séu í Grikklandi séu t.d. bætur fyrir fjölskyldur, en skilyrði fyrir slíkum bótum sé að sýnt sé fram á tíu ára óslitna og varanlega búsetu í Grikklandi. Þá veiti grísk yfirvöld einstaklingum, m.a. handhöfum alþjóðlegrar verndar, sem búi undir fátæktarmörkum fjárhagsaðstoð í formi mánaðarlegra greiðslna, svokallaðan KEA styrk. Einstaklingar sem hyggist nýta sér úrræðið þurfi að uppfylla ýmis skilyrði; þeir þurfi m.a. að hafa kennitölu, skattnúmer (AFM), gilt dvalarleyfi og bankareikning. Þá þurfi þeir að leggja fram ýmis gögn, m.a. framvísa leigusamningi í þeim tilvikum þegar þeir búi í leiguhúsnæði og í tilviki heimilislausra einstaklinga þurfi þeir að framvísa vottorði um heimilisleysi frá gistiskýlinu eða sveitarfélaginu þar sem þeir búi. Samkvæmt framangreindri skýrslu er erfitt að uppfylla skilyrðin. Þá séu í reynd engir aðrir framfærslustyrkir en KEA í boði. Jafnframt séu engin sérúrræði til staðar varðandi félagsþjónustu fyrir fólk í viðkvæmri stöðu, s.s. þolendur pyndinga.

Samkvæmt skýrslu ECRE hafa einstaklingar með alþjóðlega vernd aðgang að atvinnumarkaðnum með sömu skilyrðum og ríkisborgarar Grikklands. Ekki sé þörf á sérstöku atvinnuleyfi. Atvinnuleysi sé hins vegar mikið í landinu og samkeppni við grískumælandi einstaklinga og erfiðleikar við að fá skattnúmer (AFM) útgefið dragi úr atvinnumöguleikum handhafa alþjóðlegrar verndar. Þessir erfiðleikar við að sækja sér atvinnu hafi leitt til þess að einstaklingar reyni að afla sér tekna með óformlegum og jafnvel ólöglegum leiðum sem hindri þar með aðlögun þeirra að samfélaginu. Samkvæmt rannsókn frá árinu 2018 hafi meirihluti þeirra flóttamanna sem þá hafi verið starfandi verið í óskráðu starfi. Þeir einstaklingar sem ekki starfi innan hins hefðbundna atvinnumarkaðar hafi ekki aðgang að almannatryggingakerfinu og vinni sér ekki inn atvinnutengd réttindi, s.s. atvinnuleysisbætur. Mikill meirihluti einstaklinga með alþjóðlega vernd og umsækjendur um vernd reiði sig því á fjárhagsaðstoð og dreifingu matvæla og muna af hálfu stjórnvalda og mannúðarsamtaka til þess að uppfylla grunnþarfir sínar. Í skýrslu ECRE kemur fram að einstaklingar með alþjóðlega vernd hafi mætt erfiðleikum við að fá útgefið skattnúmer hjá grískum stjórnvöldum. Útgáfa skattnúmers sé grundvöllur þess að geta lifað og starfað löglega í Grikklandi og þess að einstaklingar geti sótt aðstoð og réttindi hjá grískum stjórnvöldum. Skattnúmerið sé forsenda þess að geta sótt um félagslega aðstoð, til að vinna hvort sem er sem starfsmaður hjá öðrum eða að hefja eigin rekstur, og til þess að gera samninga um leigu á húsnæði. Samkvæmt upplýsingasíðu fyrir umsækjendur um alþjóðlega vernd þurfi einstaklingar sem hyggist sækja um skattnúmer að framvísa ferðaskilríki eða dvalarleyfi og staðfestingu á heimilisfangi eða heimilisleysi. Umsóknarferlið fari einungis fram á grísku en umsækjendur geti leitað eftir aðstoð hjá endurskoðendum eða frjálsum félagasamtökum.

Vegna heimilda um þessa erfiðleika varðandi útgáfu skattnúmera sendi kærunefnd útlendingamála árið 2020 fyrirspurn til Flóttamannastofnunar Sameinuðu þjóðanna og óskaði eftir upplýsingum um hvort stofnuninni væri kunnugt um hindranir sem einstaklingar með alþjóðlega vernd í Grikklandi kunni að mæta við að verða sér úti um slíkt skattnúmer. Í svari Flóttamannastofnunnar, dags. 10. mars 2020, kemur m.a. fram að almennt þurfi að sækja um skattnúmerið í eigin persónu hjá viðeigandi stjórnvaldi, umsóknina þurfi að fylla út á grísku og sýna þurfi skilríki s.s. dvalarskírteini. Þá sé engin túlkaþjónusta í boði en öll málsmeðferðin, bæði skriflega umsóknin og samskipti við stjórnvöld, þurfi að fara fram á grísku. Starfsmenn grískra yfirvalda séu ekki skyldugir samkvæmt lögum til þess að tala ensku í störfum sínum eða vinna með gögn sem ekki séu skrifuð eða þýdd yfir á grísku. Niðurstaða umsóknar um skattnúmer sé því undir því komin að starfsmaðurinn sé viljugur til samvinnu og að umsækjandi um skattnúmer hafi grunn í ensku eða grísku. Þá kom fram í svari Flóttamannastofnunar að það væri mismunandi og oft misvísandi framkvæmd milli þeirra stjórnvalda sem sjái um útgáfu númeranna. Framkvæmdin færi í raun eftir því hversu vant starfsfólkið væri að þjónusta þennan hóp. Þá geti viðmót og vilji starfsmanna stjórnvaldsins haft áhrif á niðurstöðu varðandi útgáfu skattnúmers og þeir umsækjendur sem njóti aðstoðar frjálsra félagasamtaka eða lögmanna í umsóknarferlinu séu líklegri til þess að fá jákvætt svar við umsókn sinni. Þá hafi komið upp vandamál hjá þessum hópi varðandi það að tengja skattnúmer hjóna saman. Grísk skattayfirvöld hafi árið 2018, gefið út fyrirmæli um ítarlegri skoðun á skilríkjum erlendra umsækjenda um skattnúmer, sem hafi í kjölfarið leitt til þess að biðtími eftir niðurstöðu hafi lengst töluvert hjá þeim hópi. Flóttamannastofnun, gríski umboðsmaðurinn og frjáls félagasamtök hafi í kjölfarið ítrekað lýst yfir áhyggjum vegna þessa og því hafi grísk stjórnvöld brugðist við með breytingu á framkvæmd, en þó sé þörf á frekari aðgerðum til að bæta þetta ferli. Þá sé óvíst hver staðan sé varðandi þann málafjölda sem enn bíði afgreiðslu af þessum sökum.

Í skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2020 kemur fram að dæmi séu um að flóttafólk sé beitt ofbeldi, þ. á m. af hendi grísku lögreglunnar. Þá kemur fram að þarlend lög og stjórnarskrá leggi bann við pyndingum og annarri ómannúðlegri eða vanvirðandi meðferð eða refsingu. Enn fremur séu ofbeldisbrot rannsökuð af grísku lögreglunni en embætti umboðsmanns rannsaki meint brot lögreglu. Af framangreindri skýrslu verði ráðið að ýmsir annmarkar séu á dómskerfi landsins en sjálfstæði dómstóla sé tryggt í framkvæmd, svo og réttindi brotaþola og sakborninga. Þá kemur fram í vefgátt um evrópsk réttarkerfi (e. European e-Justice Portal) að útlendingar í Grikklandi sem séu þolendur glæpa og tali hvorki né skilji grísku eigi rétt á túlkaþjónustu og upplýsingum um mál þeirra á tungumáli sem þeir skilji.

Í framangreindri skýrslu bandaríska utanríkisráðuneytisins fyrir árið 2020 og skýrslu samtaka um skráningu ofbeldis sem grundvallast á fordómum (e. Racist Violence Recording Network, RVRN), kemur fram að áreiti og mismunun í garð LGBTI+ einstaklinga sé útbreitt vandamál í Grikklandi þrátt fyrir bætta löggjöf síðastliðinn áratug í landinu sem miði að því að vernda slíka einstaklinga. Dæmi séu um að LGBTI+ einstaklingar séu beittir ofbeldi. Aðgerðasinnar hafi komið því á framfæri að LGBTI+ einstaklingar hafi verið hikandi við að tilkynna slík tilvik vegna vantrausts í garð yfirvalda. Á árinu 2020 hafi fyrrgreind samtök RVRN skráð 30 árásir gagnvart LGBTI+ einstaklingum ýmist á grundvelli kynhneigðar og kynvitundar. Grísk löggjöf kveði á um vernd gegn hatursglæpum, t.d. framfylgi stjórnvöld lögum sem leggi bann við mismunun á grundvelli m.a. kynþáttar, uppruna, kynhneigðar og kynvitundar og kveði á um refsiauka í tilviki hatursglæpa á sama grundvelli. Þá séu lög sem kveði á um bann við mismunun gagnvart LGBTI+ einstaklingum m.a. þegar kemur að aðgengi að húsnæði, atvinnu og þjónustu á vegum hins opinbera, s.s. menntun og heilbrigðisþjónustu. Gríski umboðsmaðurinn hafi haft það hlutverk að fylgja eftir framfylgni laganna. Þá eru ýmis hjálparsamtök í Grikklandi, m.a samtökin Athens Housing Collective (AHC) og Emantes, sem hafi það að markmiði að veita LGBTI+ einstaklingum stuðning eftir dvöl þeirra í flóttamannabúðunum, þ. á m. sálfræðiþjónustu, mataraðstoð, starfsþjálfun og aðgengi að húsnæði ásamt öðrum úr LGBTI+ samfélaginu. Í skýrslu samtakanna Organisation for Economic Co-operation and Developement (OECD) kemur fram að Grikkland sé meðal þeirra 17 landa innan OECD sem hafi víðtæka löggjöf sem kveði á um vernd réttinda minnihlutahópa á grundvelli kynhneigðar og kynvitundar. Mikil þróun hafi orðið á löggjöfinni síðastliðin áratug en frá árinu 2019 hafi Grikkland verið yfir meðaltali OECD ríkja hvað varðar löggjöf sem kveði á um vernd LGBTI+ einstaklinga gagnvart mismunun og ofbeldi. Í niðurstöðum úr LGBTI+ könnun sem stofnunin European Union Agency for Fundamental Rights framkvæmdi árið 2019 kemur m.a. fram að 57% einstaklinga í Grikklandi telji að fordómar gagnvart LGBTI+ einstaklingum hafi minnkað í landinu á undanförnum fimm árum en um 18% telji að fordómar hafi aukist. Þá telji 39% einstaklinga að yfirvöld í Grikklandi hafi fullnægjandi aðgerðir til að stemma stigu við fordómum gagnvart LGTBI+ einstaklingum. Í skýrslu samtakanna Kmop um aðstæður LGBTI+ flóttafólks í Grikklandi frá árinu 2017 kemur fram að slíkir einstaklingar geti staðið frammi fyrir erfiðleikum þar í landi vegna kynhneigðar, s.s. samfélagslegri útskúfun og áreiti frá öðru flóttafólki. Þá kemur fram í skýrslunni að LGBTI+ flóttafólk finni almennt fyrir meira öryggi í Grikklandi í samanburði við heimaríki sitt.

Í skýrslu ECRE kemur fram að handhöfum alþjóðlegrar verndar á Grikklandi sé veitt dvalarleyfi til þriggja ára. Þá fái einstaklingar sem hafa hlotið viðbótarvernd, dvalarleyfi til eins árs sem sé hægt að framlengja að þeim tíma loknum til tveggja ára og sama gildir um þá sem hafa fengið dvalarleyfi á grundvelli mannúðarástæðna. Þá kemur fram að umsókn um framlengingu dvalarleyfis skuli fara fram ekki seinna en 30 dögum áður en leyfið rennur út. Þrátt fyrir að umsókn um endurnýjun dvalarleyfis berist of seint kemur fram að það eitt og sér hafi ekki í för með sér að umsókninni verði synjað. Frá árinu 2017 hefur umsókn um endurnýjun farið fram í gegnum tölvubréf. Þeir einstaklingar sem ekki hafa aðgang að tölvu eða eru ólæsir hafa því mætt hindrunum við að fá endurnýjun á dvalarleyfum sínum. Þá kemur fram í skýrslunni að yfirleitt taki um einn og hálfan mánuð að fá dvalarleyfi endurnýjað þó dæmi séu um að endurnýjun hafi tekið um sex mánuði. Við endurnýjun fari fram skoðun á sakaskrá einstaklingsins. Ef dvalarleyfi rennur út á meðan einstaklingur bíður eftir endurnýjun eigi hann rétt á að fá útgefið vottorð sem gefur til kynna að hann hafi sótt um endurnýjun og er gilt í fjóra mánuði. Dæmi eru þó um að handhafar slíks vottorðs hafi átt í erfiðleikum með að nálgast tiltekin félagsleg réttindi eins og fjárhagsaðstoð frá hinu opinbera. Þá sé vinnumálastofnun Grikklands (e. Manpower Employment Organization) gjarnan treg til að taka á móti slíkum vottorðum þar sem vottorðin séu m.a. án myndar af einstaklingnum og ekki vatnsmerkt.

Ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga

Í 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga kemur fram að ef svo standi á sem greini í 1. mgr. skuli þó taka umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar ef útlendingurinn hefur slík sérstök tengsl við landið að nærtækast sé að hann fái hér vernd eða ef sérstakar ástæður mæli annars með því. Í 32. gr. a og 32. gr. b reglugerðar um útlendinga nr. 540/2017, sbr. 4. mgr. 36. gr. laganna, koma fram viðmið varðandi mat á því hvort taka skuli umsókn um alþjóðlega vernd til efnismeðferðar vegna sérstakra tengsla eða ef sérstakar ástæður mæla með því. Þá segir í 2. mgr. 36. gr. laganna að ef meira en 12 mánuðir hafa liðið frá því að umsókn um alþjóðlega vernd barst fyrst íslenskum stjórnvöldum og tafir á afgreiðslu hennar eru ekki á ábyrgð umsækjanda sjálfs skuli taka hana til efnismeðferðar. Ákvæði 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga verður því aðeins beitt ef stjórnvöld telja, á grundvelli hlutlægra og trúverðugra upplýsinga sem eru nægilega nákvæmar og uppfærðar eftir því sem við á, að skilyrði þess séu uppfyllt. Ákvæði 2. mgr. 36. gr. er til viðbótar þeirri vernd sem 3. mgr. 36. gr. veitir umsækjendum um alþjóðlega vernd.

Á grundvelli 4. mgr. 36. gr. laga um útlendinga setti ráðherra reglugerð nr. 276/2018 um breytingu á reglugerð um útlendinga nr. 540/2017, en með henni bættust tvær greinar, 32. gr. a og 32. gr. b, við reglugerðina. Í 32. gr. a reglugerðarinnar kemur fram að með sérstökum ástæðum samkvæmt 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga sé átt við einstaklingsbundnar ástæður er varða umsækjanda sjálfan. Þá eru í ákvæðinu jafnframt talin upp viðmið í dæmaskyni sem leggja skuli til grundvallar við mat á því hvort sérstakar ástæður séu fyrir hendi en þau viðmið varða aðallega alvarlega mismunun eða alvarleg veikindi. Þar sem tilvikin eru talin upp í dæmaskyni geta aðrar aðstæður, sambærilegar í eðli sínu og af svipuðu alvarleikastigi, haft vægi við ákvörðun um hvort sérstakar ástæður séu til að taka mál umsækjanda til efnismeðferðar hér á landi, svo framarlega sem slíkar aðstæður séu ekki sérstaklega undanskildar, sbr. 3. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar.

Samkvæmt 2. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar skal líta til þess hvort umsækjandi muni eiga erfitt uppdráttar í viðtökuríki vegna alvarlegrar mismununar, svo sem ef ríkið útilokar viðkomandi frá menntun, nauðsynlegri heilbrigðisþjónustu, nauðsynlegri þjónustu vegna fötlunar, eða atvinnuþátttöku á grundvelli kynhneigðar, kynþáttar eða kyns eða ef umsækjandi getur vænst þess að staða hans, í ljósi framangreindra ástæðna, verði verulega síðri en staða almennings í viðtökuríki. Kærunefnd telur að orðalagið „muni eiga“ feli ekki í sér kröfu um afdráttarlausa sönnun þess að umsækjandi verði fyrir alvarlegri mismunun sem leiði til þess að hann muni eiga erfitt uppdráttar. Orðalagið gerir þó kröfu um að tilteknar líkur verði að vera á alvarlegri mismunun, þ.e. að sýna verður fram á að kærandi sé í raunverulegri hættu á að verða fyrir mismunun af þeim toga, með þeim afleiðingum, og af því alvarleikastigi sem ákvæðið lýsir en að ekki sé nægilegt að aðeins sé um að ræða möguleika á slíkri mismunun. Af því leiðir að þó svo að dæmi séu um að einstaklingar í sambærilegri stöðu og kærandi í viðtökuríki hafi orðið fyrir alvarlegri mismunun af þeim toga sem 32. gr. a reglugerðar um útlendinga mælir fyrir um telst kærandi ekki sjálfkrafa eiga slíkt á hættu heldur þarf að sýna fram á að verulegar ástæður séu til að ætla að kærandi, eða einstaklingur í sambærilegri stöðu og kærandi, verði fyrir slíkri meðferð.

Þá skal líta til þess hvort umsækjandi glími við mikil og alvarleg veikindi, s.s. skyndilegan og lífshættulegan sjúkdóm og meðferð við honum er aðgengileg hér á landi en ekki í viðtökuríki. Í reglugerðinni kemur fram að meðferð teljist, að öllu jöfnu, ekki óaðgengileg þótt greiða þurfi fyrir hana heldur sé átt við þau tilvik þar sem meðferð er til í viðtökuríkinu en umsækjanda muni ekki standa hún til boða. Við mat á því hvort umsækjandi glími við mikil og alvarleg veikindi lítur kærunefnd m.a. til heilsufarsgagna málsins og hlutlægra og trúverðugra gagna um hvort sú heilbrigðisþjónusta sem hann þarfnast sé honum aðgengileg í viðtökuríki.

Af 3. mgr. 32. gr. a reglugerðarinnar má jafnframt ráða að heilsufar umsækjanda hafi takmarkað vægi umfram það sem leiðir af 2. mgr. 32. gr. a, nema það teljist til ástæðna sem séu svo einstaklingsbundnar og sérstakar að ekki verði fram hjá þeim litið. Þá tekur 3. mgr. 32. gr. a af tvímæli um það að efnahagslegar ástæður geta ekki talist til sérstakra ástæðna í skilningi 2. mgr. 36. gr. laga um útlendinga. Slíkar aðstæður gætu þó fallið undir 3. mgr. 36. gr. nái þær því alvarleikastigi sem við á, sbr. umfjöllun hér í framhaldinu.

Samkvæmt gögnum málsins er kærandi […] ára intersex einstaklingur. Í viðtali hjá Útlendingastofnun, dags. 5. ágúst 2020, greindi kærandi frá því að hann sé með nokkur líkamleg vandamál sem honum finnist óþægilegt að tala um. Kærandi sé t.a.m. […] og með vandamál […]. Í viðtali kæranda hjá stofnuninni, dags. 15. september 2020, greindi kærandi frá því að […] og að hann sé intersex. Kærandi greindi frá því að eiga erfitt með tjá sig um málið en kvað lækni hafa sagt við sig að hann […]. Kærandi greindi frá því að hafa klætt sig þannig að enginn tæki eftir því að hann sé öðruvísi og ítrekað reynt að forðast fólk. Þá hafi kærandi verið beittur ofbeldi og fjárkúgun í heimaríki vegna kyneinkenna sinna.

Í komunótu Göngudeildar sóttvarna, dags. 20. ágúst 2020, kemur fram að kærandi sé óviss með kynhneigð sína og finni fyrir skömm vegna þess. Í nótu sálfræðings á Göngudeild sóttvarna, dags. 1. september 2020, kemur fram að kærandi telji sig vera með […] en að skýringar hans á vandanum hafi verið óskýrar. Var kærandi í kjölfarið skráður með greininguna […]. Samkvæmt gögnum málsins sótti kærandi tvo tíma til viðbótar hjá sálfræðingi Göngudeildar sóttvarna.

Í samskiptaseðli hjúkrunar á Heilsugæslunni Firði, dags. 21. desember 2020, kemur fram að kærandi hafi lítið sofið undanfarið, sé mjög þungur andlega, hafi dregið sig algerlega í hlé og líði mjög illa andlega. Þá kemur fram að kærandi hafi verið með sjálfsvígshugsanir og hugsi daglega um að stökkva út um glugga. Kemur jafnframt fram að kærandi hafi í kjölfarið verið sendur á geðdeild. Í göngudeildarnótu bráðaþjónustu geðsviðs Landspítala, dags. sama dag, kemur fram að kærandi hafi greint frá því að vera með innkirtlasjúkdóm. Þá sé hann mjög einangraður í búsetuúrræði, hræddur við að tjá sig í gegnum símatúlk og hafi áður haft hugsanir og fyrirætlanir um að skaða sjálfan sig en hafi tekið fram að hann hygðist ekki gera það og hafi ekki gert tilraun til þess. Var hann því metinn í lítilli sjálfsvígshættu en tekið fram að hann þyrfti að hefja meðferð með þunglyndislyfjum hjá sínum heimilislækni og honum ávísað svefnlyfjum. Þá kemur fram í samskiptaseðli Heilsugæslunnar Firði, dags. 4. janúar 2021, að kærandi hafi mætt í tíma til heimilislæknis og fengið ávísað þunglyndislyfjum.

Í bréfi frá félagsráðgjafa Hafnafjarðarbæjar, dags. 11. janúar 2021, kemur fram að kærandi hafi gaman að vera í samskiptum við fólk en vegna stöðu sinnar sem intersex einstaklings hafi reynsla hans og ótti hamlað honum mikið. Fljótlega eftir að hafa komið í þjónustu Hafnafjarðarbæjar hafi komið í ljós að kærandi sé félagslega einangraður, hann haldi sig alfarið inni á herbergi nema þegar hann fari í búð, sæki viðtöl eða læknisþjónustu. Fram kemur að þegar starfsmenn Hafnafjarðarbæjar hafi rætt við kæranda þá hafi hann ítrekað ekki hitt neinn í marga daga eða jafnvel vikur. Hafi kærandi tjáð að vegna stöðu sinnar óttist hann að umgangast fólk, einkum samlanda sína. Var kæranda í kjölfarið vísað til sálfræðings til meðferðar. Í bréfi sálfræðings, dags. 20. janúar 2021, kemur fram að kærandi sé með svokölluð intersex einkenni sem séu meðfædd frávik á líkamlegum kyneinkennum. Þessi frávik valdi honum miklum vanda í daglegu lífi. Hann þurfi að undirbúa sig í hvert skipti sem hann fari út meðal fólks og þurfi m.a. að fela einkenni sín með fatnaði og atferli því hann óttist að upp komist um frávikin. Kærandi hafi trúað einstaklingi í heimaríki fyrir einkennum sínum og sá aðili brugðist trausti hans með því að beita hann harðræði og misnotkun. Kærandi óttist strangar kröfur í heimaríki um að festa ráð með einstaklingi af gagnstæðu kyni og þá kemur fram að kærandi sé óviss um hvaða kynhneigð hann hefur. Í bréfinu kemur fram það mat sálfræðingsins að hægt sé að aðstoða kæranda að lifa án ótta en slík vinna taki tíma og kalli á öruggar aðstæður. Til þess að hægt sé að veita honum betri aðstoð og losa hann úr því fangelsi sem hann segist vera í þurfi nokkurn tíma og þolinmæði.

Meðal gagna málsins er bréf frá […], dags. 9. mars 2021, þar sem fram kemur að kærandi hafi mætti í fjögur viðtöl eftir tilvísun frá sálfræðingi. Þar kemur m.a. fram að kærandi sé með meðfædd ódæmigerð kyneinkenni sem falli undir skilgreininguna á því að vera intersex sem hann hafi eftir fremsta megi reynt að fela á unglingsárunum. Kærandi hafi lýst yfir ótta við að upp komist um ódæmigerð kyneinkenni hans og vonleysi með að geta ekki stofnað til fjölskyldu eða myndað langtímatengsl við fólk vegna sérstöðu sinnar. Þá hafi kærandi lýst einkennum sem að mati formannsins gætu bent til þess að hormónaframleiðsla eða -upptaka sé takmörkuð.

Þann 15. febrúar 2021 tók Útlendingastofnun ákvörðun í máli kæranda þar sem m.a. var fjallað um aðgengi flóttafólks að heilbrigðisþjónustu í Grikklandi. Er þar m.a. rakið að einstaklingar sem hlotið hafa alþjóðlega vernd í Grikklandi eigi rétt á heilbrigðisþjónustu til jafns við gríska ríkisborgara. Þá rakti Útlendingastofnun þau heilsufarsgögn sem lágu fyrir í málinu m.a. frá Göngudeild sóttvarna, Heilsugæslunni Firði og bráðageðdeild Landspítalans og hefur efni þeirra verið rakið hér að framan. Var það mat Útlendingastofnunar að kærandi væri einstaklingur í sérstaklega viðkvæmri stöðu í skilningi 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga. Tók stofnunin fram að kærandi væri með intersex einkenni og ætti við nokkuð erfiðan tilfinningavanda að stríða. Þá tók stofnunin fram að samkvæmt mati sálfræðings hefði kærandi einkenni þunglyndis og kvíða sem væru mjög alvarleg og einkenni streitu sem metin væru alvarleg. Af viðtali kæranda hjá Útlendingastofnun er ekki að sjá að hann hafi verið sérstaklega spurður að því hvort hann sé með kennitölu eða skattnúmer í Grikklandi og þá kom fram í tölvubréfi frá Útlendingastofnun, dags. 20. maí 2021, að upplýsingar um hvort kærandi hefði skattnúmer og kennitölu í Grikklandi hafi ekki legið fyrir þegar ákvörðunin hafi verið tekin.

Aðstæður einstaklinga sem hlotið hafa alþjóðlega vernd í Grikklandi hafa þegar verið raktar. Eins og komið hefur fram hafa einstaklingar sem hlotið hafa alþjóðlega vernd að mestu sambærileg réttindi að lögum og grískir ríkisborgarar, m.a. hvað varðar grunnheilbrigðisþjónustu, félagslega aðstoð og rétt til að stunda atvinnu. Aftur á móti, líkt og að framan greinir og fram kom m.a. í úrskurðum kærunefndar frá 25. mars 2020 í málum nr. KNU19090042 og KNU20020034, KNU19110022 og KNU19110023 og KNU19110050 og KNU19110051, virðast vera ýmsar hindranir á möguleikum flóttamanna til þess að sækja réttindi sín, t. a. m. við að fá útgefið skattnúmer í Grikklandi, en númerið er, líkt og áður hefur komið fram, nauðsynlegt til þess að starfa löglega í landinu, sækja um félagslegar bætur og gera leigusamning um húsnæði. Það er því grunnforsenda þess að geta framfleytt sér löglega í Grikklandi. Þá hafa gögn bent til þess að erfiðleikar við útgáfu kennitalna (AMKA) til flóttamanna hafi falið í sér hindranir fyrir einstaklinga með alþjóðlega vernd við að afla sér heilbrigðisþjónustu í landinu. Það er þó almennt mat kærunefndar, m.a. með vísan til gagna sem kærunefnd aflaði sérstaklega frá Flóttamannastofnun Sameinuðu þjóðanna, að þrátt fyrir að einstaklingar með alþjóðlega vernd geti mætt ýmsum hindrunum við umsókn og útgáfu skattnúmers þá bendi gögn og skýrslur um Grikkland ekki til þess að það sé þeim ómögulegt. Þá hefur kærunefnd talið það sama eiga við um útgáfu kennitalna til flóttamanna. Í fyrrgreindum málum var það þó m.a. mat nefndarinnar að í ljósi aðgangshindrana að grunnþjónustu og lagalegum réttindum í Grikklandi, og þeirrar stöðu sem uppi var á þeim tíma vegna átaka við landamærin og fordæmalausrar stöðu vegna Covid-19 faraldursins, að ástæða hafi verið til að ætla að foreldrar með börn á framfæri sínu væru í verri aðstöðu en áður til að sækja sér réttindi sín, framfleyta fjölskyldu sinni og verða sér úti um húsnæði, og þar með tryggja grunnþarfir barnanna.

Í því máli sem hér er til meðferðar er kærandi ungur, intersex einstaklingur sem ljóst þykir að hafi þurft á sérstökum stuðningi að halda hér á landi vegna líkamlegs atgervis og andlegrar heilsu sinnar. Þá hefur komið fram að það var mat Útlendingastofnunar að kærandi sé einstaklingur í sérstaklega viðkvæmri stöðu í skilningi 6. tölul. 3. gr. laga um útlendinga. Samkvæmt framansögðu hefur kærandi verið greindur með þunglyndi og líkamsskynjunarröskun og er það mat kærunefndar, í ljósi gagna málsins, að nauðsynlegt sé að kærandi hafi áfram greiðan aðgang að heilbrigðisþjónustu m.a. vegna intersex einkenna sinna og andlegra veikinda sinna. Kærunefnd telur sig ekki vera í aðstöðu til að draga nægilega skýrar ályktanir af þeim læknisfræðilegu gögnum sem liggja fyrir í málinu um veikindi kæranda og hvaða afleiðingar það kunni að hafa fái hann ekki viðeigandi heilbrigðisþjónustu. Kærunefnd telur með vísan til framangreindra atriða, þeirra aðgangshindrana sem geti verið til staðar að heilbrigðisþjónustu í Grikklandi og fjallað hefur verið um og þess álags sem Covid-19 faraldurinn hefur haft á heilbrigðiskerfið í Grikklandi, að fara verði fram frekari rannsókn á andlegu og líkamlegu heilsufari kæranda, þeirri læknisþjónustu sem hann komi til með að þurfa á að halda og raunverulegu aðgengi hans að heilbrigðisþjónustu í Grikklandi. Er það mat kærunefndar að sérstakt tilefni sé, einkum í ljósi framangreindrar stöðu kæranda, til að afla upplýsinga um hvort kærandi hafi kennitölu í Grikklandi ásamt því að kanna hvort hann hafi skattnúmer þar í landi. Skoðast það í ljósi þess að slíkar skráningar eru almennt forsenda aðgengis að félags- og heilbrigðisþjónustu í Grikklandi. Kærunefnd telur, fái Útlendingastofnun ekki svar frá grískum yfirvöldum um hvort kærandi hafi kennitölu og skattnúmer í Grikklandi eða komi í ljós að kærandi hafi ekki slík númer, að meta þurfi sérstaklega hvort rof á meðferð eða þjónustu sem kærandi þurfi á að halda kunni að hafa þær afleiðingar að málið yrði tekið til efnismeðferðar á grundvelli sérstakra ástæðna.

Meginmarkmið stjórnsýslukæru er að tryggja réttaröryggi borgara með því að gera þeim kleift að fá umfjöllun um mál sín á tveimur stjórnsýslustigum. Vegna einstaklingsbundinna aðstæðna kæranda og skorts á upplýsingum um hvort kærandi hafi kennitölu og skattnúmer í Grikklandi telur kærunefnd ekki annað tækt en að senda málið til nýrrar meðferðar hjá stofnuninni til frekari rannsóknar.

Með vísan til þess sem að framan er rakið er það niðurstaða kærunefndar að fella beri ákvörðun Útlendingastofnunar úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda til nýrrar meðferðar.

Í ljósi framangreindrar niðurstöðu er, að mati kærunefndar, ekki tilefni til umfjöllunar um aðrar málsástæður kæranda.

Úrskurðarorð:

Ákvörðun Útlendingastofnunar er felld úr gildi. Lagt er fyrir Útlendingastofnun að taka mál kæranda til meðferðar á ný.

The decision of the Directorate of Immigration is vacated. The Directorate is instructed to re-examine the case.

Tómas Hrafn Sveinsson

Bjarnveig Eiríksdóttir                                                                Sandra Hlíf Ocares