Sendinefnd Íslands kynnti endurskoðaða greinargerð fyrir landgrunnsnefnd Sameinuðu þjóðanna

Í gær kynnti sendinefnd Íslands endurskoðaða greinargerð um ytri mörk landgrunns Íslands á Reykjaneshrygg, utan 200 sjómílna, fyrir landgrunnsnefnd Sameinuðu þjóðanna í New York. Í haust mun svo sendinefndin hefja vinnu með sérstakri undirnefnd sem skipuð var til að yfirfara greinargerð Íslands.

Endurskoðaðri greinargerð var skilað til landgrunnsnefndarinnar 31. mars 2021. Greinargerðin, sem er afar ítarleg, var unnin af starfshópi undir forystu utanríkisráðuneytisins en tæknilegur undirbúningur var fyrst og fremst í höndum vísindamanna frá Íslenskum orkurannsóknum (ÍSOR) og Jarðvísindastofnun Háskóla Íslands.

Um er að ræða hlutagreinargerð sem nær til Reykjaneshryggjar, að norðausturhluta hans undanskildum. Greinargerðin tekur ekki til hins umdeilda Hatton Rockall-svæðis, sem er hluti af íslenska landgrunninu en Bretland, Írland og Danmörk/Færeyjar gera einnig tilkall til. Greinargerð um þessi svæði verður skilað síðar.

Samkvæmt hafréttarsamningi Sameinuðu þjóðanna eiga strandríki sjálfkrafa landgrunn að 200 sjómílum sem eru jafnframt ytri mörk efnahagslögsögunnar. Mörg ríki, þ.á m. Ísland, eiga hins vegar sökum náttúrulegra aðstæðna víðáttumeiri hafsbotnsréttindi samkvæmt ákvæðum samningsins. Viðkomandi ríki skulu senda landgrunnsnefndinni ítarlega greinargerð um ytri mörk landgrunnsins utan 200 sjómílna og yfirfer nefndin greinargerðina, leggur tæknilegt mat á hana og gerir tillögur um landgrunnsmörkin. Á grundvelli tillagna nefndarinnar getur strandríkið ákveðið á endanlegan og bindandi hátt mörk landgrunnsins gagnvart alþjóðlega hafsbotnssvæðinu sem liggur þar fyrir utan.

Þær náttúruauðlindir sem tilheyra landgrunninu eru jarðefnaauðlindir á borð við olíu, gas og málma, aðrar ólífrænar auðlindir hafsbotnsins og botnlaganna, t.d. jarðhiti, og lífverur í flokki botnsetutegunda og erfðaefni þeirra. Réttindi strandríkisins yfir landgrunninu utan efnahagslögsögunnar hafa ekki áhrif á réttarstöðu hafsins þar fyrir ofan sem telst úthaf og ná ekki til fiskistofna né annarra auðlinda þess.