Mál nr. 12/2015
Úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu, 101 Reykjavík
Miðvikudaginn 6. maí 2015 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 12/2015:
Kæra A og B
á ákvörðun
Reykjavíkurborgar
og kveðinn upp svohljóðandi
Ú R S K U R Ð U R:
A og B hafa með kæru, dags. 2. mars 2015, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála synjun Reykjavíkurborgar, dags. 26. nóvember 2014, á umsókn þeirra um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 1.270.000 krónur.
I. Málavextir og málsmeðferð
Kærendur sóttu um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 1.270.000 krónur hjá Reykjavíkurborg með umsókn, dags. 8. september 2014. Umsókn kærenda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 23. september 2014, með þeim rökum að umsóknin samræmdist ekki reglum Reykjavíkurborgar. Kærendur áfrýjuðu synjuninni til velferðarráðs sem tók málið fyrir á fundi sínum þann 26. nóvember 2014 og samþykkti svohljóðandi bókun:
„Velferðarráð staðfesti synjun starfsmanna þjónustumiðstöðvar um styrk að upphæð kr. 1.270.000.- þar sem eigi verður talið að aðstæður umsækjanda falli að skilyrðum þeim sem sett eru í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð varðandi aðstoð vegna sérstakra erfiðleika.“
Niðurstaða velferðarráðs var tilkynnt kærendum með bréfi, dags. 26. nóvember 2014. Kærendur lögðu fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála 2. mars 2015. Með bréfi, dags. 3. mars 2015, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir greinargerð Reykjavíkurborgar þar sem fram kæmi meðal annars rökstuðningur fyrir hinni kærðu ákvörðun ásamt gögnum málsins. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 10. mars 2015. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 12. mars 2015, var bréf Reykjavíkurborgar sent kærendum til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki.
II. Málsástæður kærenda
Kærendur greina frá því að það sé alvarleg myglusveppasýking í húsnæði þeirra. Sýkingin sé svo skæð að Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur hafi tjáð þeim að þörf sé á úrbótum og í raun sé það nauðsynlegt sérstaklega vegna veikinda yngstu dóttur þeirra. Öll fjölskyldan hafi fengið mikið af loftvegasýkingum og flensulíkum veikindum ítrekað síðastliðin tvö ár. Börnin þeirra þrjú hafi misst mjög mikið úr skóla og leikskóla og heimilisfaðirinn hafi verið óþægilega oft frá vinnu vegna veikinda. Yngsta dóttir þeirra hafi veikst lífshættulega sumarið 2014 en læknar telji það ekki ólíklegt að myglusveppasýkingin hafi orsakað veikindin.
Kærendur taka fram að fjárhagsstaða þeirra sé mjög slæm, þau fái ekki lánafyrirgreiðslu frá banka og tryggingafélag þeirra taki ekki þátt í þessum úrbótum. Þau hafi því þurft að óska eftir fjárhagsaðstoð til að bæta úr lífshættulegu ástandi heimilisins. Ljóst sé að myglusveppasýkingin hafi valdið ítrekuðum veikindum hjá allri fjölskyldunni og ógni lífi yngstu dóttur þeirra.
III. Sjónarmið Reykjavíkurborgar
Í greinargerð Reykjavíkurborgar er greint frá aðstæðum kærenda og vísað til þess að þau hafi ekki uppfyllt skilyrði 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg til greiðslu styrks vegna sérstakra erfiðleika en öll skilyrði a–e-liða 24. gr. verði að vera uppfyllt svo heimilt sé að veita lán eða styrk samkvæmt ákvæðinu. Kærendur uppfylli ekki skilyrði a-liðar þar sem þau hafi ekki þegið fjárhagsaðstoð sér til framfærslu undanfarna sex mánuði eða lengur en tekjur þeirra séu töluvert yfir viðmiðunarmörkum grunnfjárhæðar fjárhagsaðstoðar frá Reykjavíkurborg. Þá sé ákvæði d-liðar ekki uppfyllt þar sem ekki liggi fyrir að styrkurinn muni breyta skuldastöðu kærenda til hins betra þegar til lengri tíma er litið og ekki liggi fyrir samkomulag um félagslega ráðgjöf og/eða fjármálaráðgjöf, sbr. e-lið 24. gr. reglnanna.
Samkvæmt 24. gr. reglnanna þurfi að uppfylla öll skilyrði ákvæðisins til að heimilt sé að veita styrk. Með hliðsjón af öllu framansögðu hafi það verið mat velferðarráðs að skilyrði 24. gr. reglnanna væru ekki uppfyllt og því hafi synjun um styrk verið staðfest.
IV. Niðurstaða
Málskotsheimild kærenda er reist á 63. gr. laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Fyrir nefndinni liggja reglur um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg frá 1. janúar 2011, með síðari breytingum. Í máli þessu er ágreiningur um hvort Reykjavíkurborg hafi borið að samþykkja umsókn kærenda um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 1.270.000 krónur.
Fjallað er um rétt til fjárhagsaðstoðar til þeirra sem eigi fá séð fyrir sjálfum sér, maka sínum og börnum yngri en 18 ára í IV. og VI. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja sér reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri nauðsyn að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.
Umsókn kærenda um styrk vegna sérstakra erfiðleika var synjað á þeirri forsendu að skilyrðum 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg hafi ekki verið fullnægt. Í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg er kveðið á um aðstoð vegna sérstakra erfiðleika. Samkvæmt því er heimilt að veita einstaklingum, hjónum eða sambúðarfólki lán eða styrk vegna mikilla fjárhagslegra og félagslegra erfiðleika, að uppfylltum öllum neðangreindum skilyrðum:
a) umsækjandi hafi fengið fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglum þessum undanfarna sex mánuði eða lengur,
b) staðfest sé að umsækjandi hafi ekki aðgang að lánafyrirgreiðslu banka, sparisjóða eða annarra lánastofnana,
c) fyrir liggi yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar eða Umboðsmanns skuldara um fjárhagsstöðu umsækjanda og tillögur að úrbótum þegar við á,
d) fyrir liggi á hvern hátt lán eða styrkur muni breyta skuldastöðu umsækjanda til hins betra þegar til lengri tíma er litið,
e) fyrir liggi samkomulag um félagslega ráðgjöf og/eða fjármálaráðgjöf þegar það á við.
Í a-lið 24. gr. reglnanna er gert að skilyrði að umsækjandi hafi notið fjárhagsaðstoðar sér til framfærslu síðastliðna sex mánuði eða lengur. Kærendur sóttu um styrk vegna sérstakra erfiðleika í september 2014 en samkvæmt gögnum málsins hafði hvorugt þeirra notið fjárhagsaðstoðar sér til framfærslu síðastliðna sex mánuði eða lengur þegar umsókn barst Reykjavíkurborg. Þegar af þeirri ástæðu áttu kærendur ekki rétt á styrk vegna sérstakra erfiðleika á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg.
Almennt ber sveitarfélögum að gæta jafnræðis og samræmis við ákvörðun um fjárhagsaðstoð. Það er álit úrskurðarnefndarinnar að ekkert hafi komið fram um að mat Reykjavíkurborgar á aðstæðum kærenda hafi verið ómálefnalegt eða andstætt þeim reglum sem um það gilda. Með vísan til þessa ber að staðfesta hina kærðu ákvörðun.
Úrskurð þennan kváðu upp Bergþóra Ingólfsdóttir formaður, Arnar Kristinsson og Gunnar Eydal, meðnefndarmenn.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 26. nóvember 2014, um synjun á umsókn A og B um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 1.270.000 krónur er staðfest.
Bergþóra Ingólfsdóttir, formaður
Arnar Kristinsson
Gunnar Eydal