22 Önnur skólastig og stjórnsýsla mennta- og menningarmála
Skilgreining málefnasviðs
Starfsemi á þessu málefnasviði er á ábyrgð mennta- og barnamálaráðherra, félags- og vinnumarkaðsráðherra og menningar- og viðskiptaráðherra. Það skiptist í þrjá málaflokka sem sjá má í eftirfarandi töflu. Þar má jafnframt sjá fjárhagslega þróun málefnasviðsins og einstakra málaflokka á tímabilinu 2023–2025. Helstu áherslum, framtíðarsýn og meginmarkmiðum á málefnasviðinu er lýst í fjármálaáætlun.
Heildaryfirlit útgjalda og breytingar eftir tilefnum
Myndin hér á eftir sýnir sundurliðaðar breytingar á útgjaldaramma málefnasviðsins eftir helstu tilefnum sem nánar er greint frá í inngangskafla málefnasviða.
Heildargjöld málefnasviðs 22 Önnur skólastig og stjórnsýsla mennta- og menningarmála árið 2025 eru áætluð 6.762,8 m.kr. og aukast um 761,2 m.kr. á föstu verðlagi fjárlaga 2024, eða sem svarar til 13,4%. Þegar tekið er tillit til áhrifa af almennum launa- og verðlagsbreytingum hækka útgjöldin um 1.061 m.kr. milli ára, eða sem svarar til 18,6%.
Myndin endurspeglar þá útfærslu og forgangsröðun sem unnin er út frá stefnumótun málefnasviðsins. Sú niðurstaða getur eftir atvikum vikið frá þeim viðmiðum sem sett voru í fjármálaáætlun, t.a.m. þannig að nýju útgjaldasvigrúmi hafi að einhverju leyti verið jafnað á móti aðhaldsmarkmiði. Aðhaldsmarkmiðið felur m.a. í sér sértækar afkomubætandi aðhaldsráðstafanir á málefnasviðum og er nánar fjallað um þær í kafla 5 Gjöld ríkissjóðs.
Hagræn skipting útgjalda
Í eftirfarandi töflu eru útgjöld málefnasviðsins, þróun fjárheimilda og fjármögnun frá árinu 2023 greind í fjóra þætti eftir hagrænni skiptingu, eins og nánar er greint frá í inngangskafla málefnasviða. Hagræn skipting útgjalda niður á málaflokka birtist í fylgiriti með fjárlögum.
22.10 Leikskóla- og grunnskólastig
Starfsemi málaflokksins er í höndum mennta- og barnamálaráðuneytis, viðeigandi undirstofnana þess og sveitarfélaga. Nánar er fjallað um málaflokkinn í fjármálaáætlun, þar á meðal ábyrgðarskiptingu, helstu áskoranir og tækifæri, markmið og mælikvarða um árangur o.fl.
Í eftirfarandi töflu má sjá helstu verkefni málaflokksins árið 2025 og tengingu þeirra við markmið ásamt helstu breytingum sem verða á fjárveitingum á milli ára. Eingöngu eru sýndar breytingar sem verða á fjárveitingum til verkefna frá fjárlögum ársins 2024. Þannig endurspegla fjárhæðir ekki heildarfjárveitingar til verkefna nema í tilvikum þar sem breyting á milli ára felur í sér heildarfjármögnun verkefnisins.
|
Helstu verkefni 2025 |
Framkvæmdaraðili |
Breyting á fjárveitingu til verkefnis |
|
|
Markmið 1: Styrkja lestrarfærni grunnskólanemenda |
|||
|
Heildstæð skólaþjónusta í inngildandi skóla- og frístundastarfi. Innleiðing heildstæðrar skólaþjónustu með áherslu á þjónustu, snemmbæran stuðning og ráðgjöf á leik- og grunnskólastigi og á frístundaheimilum.* |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og Miðstöð menntunar og skólaþjónustu |
Innan ramma |
|
|
Samræmt námsmat og matsferill. Þróun og innleiðing heildstæðs safns matstækja auk þátttöku í alþjóðarannsóknum, þ.m.t. framvindupróf í íslensku og stærðfræði til að kanna kunnáttu, leikni og hæfni nemenda með hliðsjón af aðalnámskrá grunnskóla. Áhersla verður fyrst um sinn á stærðfræði og íslensku. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og Miðstöð menntunar og skólaþjónustu |
Innan ramma |
|
|
Málefni kennara og skólastjórnenda. Áframhaldandi áhersla á nýliðun kennara, þ.m.t. kennara með sérhæfingu í íslensku og íslensku sem öðru tungumáli, kennaraspá, auk áherslu á starfsþróun kennara og annars starfsfólks skóla og starfsumhverfi. Setning viðmiða um hæfni starfsfólks í íslensku sem ekki er með íslensku að móðurmáli, samhliða því sem framboð á námskeiðum í íslensku fyrir þennan hóp verði aukið, m.a. í Menntafléttu. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og háskóla-, vísinda- og nýsköpunarráðuneyti |
Innan ramma |
|
|
Opinber gæðaviðmið og miðlun námsgagna. Birting og innleiðing opinberra gæðaviðmiða fyrir náms- og kennslugögn þvert á skólastig og þróun miðlægrar stafrænnar námsgagnaveitu.** |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og Miðstöð menntunar og skólaþjónustu |
Innan ramma |
|
|
Stafræn námsgögn á íslensku. Útgáfa stafrænna námsgagna, útgáfa námsgagna fyrir nemendur sem nota táknmál, nemendur með fjölbreyttan tungumála- og menningarlegan bakgrunn með sérstaka áherslu á stuðningsefni fyrir íslenskunám, orðaforða og hugtakaskilning.** |
Miðstöð menntunar og skólaþjónustu |
Innan ramma |
|
|
Markmið 2: Styrkja færni grunnskólanemenda í stærðfræði og náttúrufræði |
|||
|
Heildstæð skólaþjónusta í inngildandi skóla- og frístundastarfi. Innleiðing heildstæðrar skólaþjónustu með áherslu á þjónustu, snemmbæran stuðning og ráðgjöf á leik- og grunnskólastigi og á frístundaheimilum. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og Miðstöð menntunar og skólaþjónustu |
Innan ramma |
|
|
Málefni kennara og annars starfsfólk skóla. Áframhaldandi áhersla á nýliðun kennara, þ.m.t. kennara með sérhæfingu í stærðfræði og náttúrugreinum, kennaraspá, auk áherslu á starfsþróun kennara og annars starfsfólks skóla og starfsumhverfi. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og háskóla-, vísinda- og nýsköpunarráðuneyti |
Innan ramma |
|
|
Markmið 3: Bætt líðan og aukin gæði menntunar í leik- og grunnskólum og í starfi frístundaheimila |
|||
|
Menntastefna 2030. Innleiðing á 2. áfanga menntastefnunnar, aðgerðaáætlun 2024–2027, m.t.t. forgangsröðunar. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og Miðstöð menntunar og skólaþjónustu |
Innan ramma
|
|
|
Fyrstu 1000 dagar barnsins – styrking leikskólastigs. Samráð við hagsmunaaðila, úttekt á námsumhverfi leikskólabarna, breytingar á viðeigandi lögum o.fl. Föruneyti barna – námskeið fyrir foreldra leik- og grunnskólabarna. Áframhaldandi áhersla á nýliðun kennara, þ.m.t. fjölgun kennara á leikskólastigi. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti |
Innan ramma |
|
|
Mat og eftirlit. Endurskoðun framkvæmdar og eftirfylgni ytra mats og eftirlits í leik- og grunnskólum, gæðaviðmiða innra og ytra mats fyrir leik- og grunnskóla; breytingar á ákvæðum laga leik- og grunnskóla og aðalnámskrám skólastiganna um mat og eftirlit, námsmat o.fl. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti |
Innan ramma |
|
|
Vellíðan og farsæld í leik- og grunnskólum. Áframhaldandi áhersla á forvarnir, góðan skólabrag og innleiðingu geðræktar í starfsemi leik- og grunnskóla. |
Mennta- og barnamálaráðuneyti og Miðstöð menntunar og skólaþjónustu |
Innan ramma |
|
*Styður jafnframt markmið 2.
**Styður jafnframt við markmið 2 og 3.
Heildarfjárheimild til málaflokksins fyrir árið 2025 er áætluð 1.424,9 m.kr. og hækkar um 463,3 m.kr. frá gildandi fjárlögum að frátöldum almennum launa- og verðlagsbreytingum en þær nema 44,6 m.kr.
Helstu breytingar á fjárheimildum málaflokksins eru eftirtaldar:
- Fjárheimild málaflokksins er aukin um 500 m.kr. vegna inngildingar barna af erlendum uppruna.
- Hlutdeild málaflokksins í aðhaldskröfu málefnasviðsins nemur 36,9 m.kr. og lækkar fjárheimild málaflokksins sem því nemur. Skiptist aðhaldið niður á milli verkefna og sjóða innan málaflokksins.
22.20 Framhaldsfræðsla og menntun óflokkuð á skólastig
Starfsemi málaflokksins er í höndum félags- og vinnumarkaðsráðuneytis og menningar- og viðskiptaráðuneytis sem bera ábyrgð á almennri stefnumótun í samráði við hagsmunaaðila sem og almennri stjórnsýslu og gæðaeftirliti en starfsemi málaflokksins er í höndum Samskiptamiðstöðvar heyrnarlausra og heyrnarskertra, sjálfseignarstofnana og félaga. Nánar er fjallað um málaflokkinn í fjármálaáætlun, þar á meðal ábyrgðarskiptingu, helstu áskoranir og tækifæri, markmið og mælikvarða um árangur o.fl.
Í eftirfarandi töflu má sjá helstu verkefni málaflokksins árið 2025 og tengingu þeirra við markmið ásamt helstu breytingum sem verða á fjárveitingum á milli ára. Eingöngu eru sýndar breytingar sem verða á fjárveitingum til verkefna frá fjárlögum ársins 2024. Þannig endurspegla fjárhæðir ekki heildarfjárveitingar til verkefna nema í tilvikum þar sem breyting á milli ára felur í sér heildarfjármögnun verkefnisins.
|
Helstu verkefni 2025 |
Framkvæmdaraðili |
Breyting á fjárveitingu til verkefnis |
|
Markmið 1: Að efla gæði og framboð íslenskunáms fyrir fullorðna innflytjendur til að auðvelda þeim að taka virkan þátt í samfélaginu |
||
|
Stuðningur við framkvæmd starfstengdrar íslenskufræðslu. Aðgerð nr. 2 í þingsályktun um aðgerðaáætlun í málefnum íslenskrar tungu fyrir árin 2024–2026. |
Félags- og vinnumarkaðs-ráðuneyti |
Innan ramma |
|
Bættar upplýsingar um framboð á íslenskunámi fyrir fullorðna innflytjendur. Aðgerðir nr. 3 og 18 í þingsályktun um aðgerðaáætlun í málefnum íslenskrar tungu fyrir árin 2024–2026. |
Félags- og vinnumarkaðs-ráðuneyti |
Innan ramma |
|
Mótun verklags um samanburð á gæðum íslenskunáms hjá mismunandi fræðsluaðilum. Aðgerð nr. 3 í þingsályktun um aðgerðaáætlun í málefnum íslenskrar tungu fyrir árin 2024–2026. |
Félags- og vinnumarkaðs-ráðuneyti |
Innan ramma |
|
Markmið 2: Að auðvelda fullorðnu fólki með stutta skólagöngu að afla sér menntunar og starfsréttinda |
||
|
Vinna að viðurkenningu á námslokum innan framhaldsfræðslu á öðru þrepi hæfniramma um íslenska menntun. Fræðslumiðstöð atvinnulífsins er framkvæmdaraðili. |
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins |
Innan ramma |
|
Efla samtal hagsmunaaðila um skilvirkari leiðir fullorðinna til að fá raunfærni metna til að ljúka námi. |
Fræðslumiðstöð atvinnulífsins |
Innan ramma |
|
Markmið 3: Að efla þjónustu við táknmálstalandi fólk |
||
|
Framkvæmd aðgerða skv. þingsályktun um málstefnu íslensks táknmáls. |
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra |
Innan ramma |
|
Gjaldfrjáls ráðgjöf um máltöku – sérstakri upplýsingasíðu komið í loftið. |
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra |
Innan ramma |
|
Fræðsluefni um íslenskt táknmál – nýttar nútímalegri leiðir en áður. |
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra |
Innan ramma |
|
Aðgengi að táknmálsnámi – fyrirhuguð byrjendanámskeið á færnistigi A1. |
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra |
Innan ramma |
|
Táknmálsfólk birti listrænt efni. |
Samskiptamiðstöð heyrnarlausra og heyrnarskertra |
Innan ramma |
Heildarfjárheimild til málaflokksins fyrir árið 2025 er áætluð 2.709,1 m.kr. og hækkar um 211,8 m.kr. frá gildandi fjárlögum að frátöldum almennum launa- og verðlagsbreytingum en þær nema 107,1 m.kr.
Engar breytingar eru á hagrænni skiptingu málaflokksins.
Helstu breytingar á fjárheimildum málaflokksins eru eftirtaldar:
- Fjárheimild málaflokksins er aukin tímabundið um 250 m.kr. til eflingar íslenskukennslu fyrir útlendinga.
- Hlutdeild málaflokksins í aðhaldskröfu málefnasviðsins nemur 23,9 m.kr.
22.30 Stjórnsýsla mennta- og barnamála
Starfsemi málaflokksins er í höndum skrifstofu mennta- og barnamálaráðuneytis, en einnig falla málefni Miðstöðvar menntunar og skólaþjónustu undir málaflokkinn. Nánar er fjallað um málaflokkinn í fjármálaáætlun, þar á meðal ábyrgðarskiptingu, helstu áskoranir, tækifæri, markmið og mælikvarða um árangur o.fl.
Heildarfjárheimild til málaflokksins fyrir árið 2025 er áætluð 2.628,8 m.kr. og hækkar um 86,3 m.kr. frá gildandi fjárlögum að frátöldum almennum launa- og verðlagsbreytingum en þær nema 149 m.kr.
Helstu breytingar á fjárheimildum málaflokksins eru eftirtaldar:
- Fjárheimild málaflokksins hækkar um 15 m.kr. vegna aukningar á almennu útgjaldasvigrúmi vegna breyttrar skipanar ráðuneyta.
- Fjárheimild málaflokksins lækkar um 12,5 m.kr. vegna tímabundins flutnings verkefna frá mennta- og barnamálaráðuneyti til forsætisráðuneytis.
- Hlutdeild málaflokksins í aðhaldskröfu málefnasviðsins nemur 16,2 m.kr.
- Fjárheimild málaflokksins hækkar um 100 m.kr. vegna aukinna verkefna tengdum farsæld barna á aðalskrifstofu ráðuneytis mennta- og barnamála. Flyst fjárveiting frá málaflokki 29.40 Annar stuðningur við fjölskyldur og börn.
Ábendingin verður notuð til að bæta gæði þjónustu og upplýsinga á vef Stjórnarráðsins. Hikaðu ekki við að hafa samband ef þig vantar aðstoð.