Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 5/2025

Miðvikudaginn 12. febrúar 2025

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur og Unnþór Jónsson lögfræðingur.

Með rafrænni kæru, móttekinni 3. janúar 2025, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 30. ágúst 2024, um stöðvun lífeyrisgreiðslna til kæranda vegna gæsluvarðhalds.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Með bréfi Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 30. ágúst 2024, var kæranda tilkynnt um stöðvun lífeyrisgreiðslna til hennar vegna 120 daga gæsluvarðhalds.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 3. janúar 2025. Með bréfi, dags. 8. janúar 2025, var kæranda tilkynnt að kæra hefði borist að liðnum kærufresti og var henni gefinn kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum, teldi hún að skilyrði, sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, gætu átt við í málinu. Athugasemdir bárust frá kæranda með tölvupósti 21. janúar 2025.

II.  Sjónarmið kæranda

Í kæru greinir kærandi frá því að hún sé í gæsluvarðhaldi og að Tryggingastofnun ríkisins hafi stöðvað greiðslur til hennar. Kærandi geti ekki sætt sig þetta, sérstaklega þar sem að hún sé í gæsluvarðhaldi og engin niðurstaða sé komin.

Í athugasemdum kæranda frá 21. janúar 2025 kemur fram að ástæða þess að kæra hafi komið of seint fram sé þekkingarleysi kæranda. Eftir að hún hafi leitað til umboðsmanns Alþingis hafi hún fengið upplýsingar um hvert hún ætti að snúa sér. Þess sé óskað að tekið verði tillit til þess og að málið verði tekið fyrir, enda aðstæður hennar þær að hún hafi verið á […].

III.  Niðurstaða

Mál þetta varðar ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins frá 30. ágúst 2024 um að stöðva lífeyrisgreiðslur til kæranda á þeim forsendum að hún hafi verið í gæsluvarðhaldi í 120 daga.

Samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar, með síðari breytingum, sbr. 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála, skal kæra til úrskurðarnefndar vera skrifleg og skal hún borin fram innan þriggja mánaða frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun.

Samkvæmt gögnum málsins liðu rúmlega fjórir mánuðir frá því að kæranda var tilkynnt um hina kærðu ákvörðun, dags. 30. ágúst 2024, þar til kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 3. janúar 2025. Kærufrestur samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga um almannatryggingar var því liðinn þegar kæran barst nefndinni.

Í 5. mgr. 7. gr. laga um úrskurðarnefnd velferðarmála er vísað til þess að um málsmeðferð, sem ekki er kveðið á um í lögunum, fari samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga og ákvæðum laga sem málskotsréttur til nefndarinnar byggist á hverju sinni.

Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir:

„Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema:

1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða

2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.

Kæru skal þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.“

Með vísan til þessa er nauðsynlegt að taka til skoðunar hvort atvik séu með þeim hætti að afsakanlegt verði talið að kæran hafi borist að liðnum kærufresti eða hvort veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, en ákvæðið mælir fyrir um skyldubundið mat stjórnvalds á því hvort atvik séu með þeim hætti að rétt sé að taka stjórnsýslukæru til efnislegrar meðferðar, þrátt fyrir að lögbundinn kærufrestur sé liðinn.

Fyrir liggur að í hinni kærðu ákvörðun frá 30. ágúst 2024 var kæranda leiðbeint um kæruheimild til úrskurðarnefndar velferðarmála og um tímalengd kærufrests. Í kæru er ekki að finna útskýringu á því hvers vegna kæran barst ekki til úrskurðarnefndarinnar innan kærufrests. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 8. janúar 2025, var kæranda veittur kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum teldi hún að skilyrði, sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, gætu átt við í málinu. Í athugasemdum kæranda frá 21. janúar 2025 vísar kærandi til þekkingarleysis á reglum varðandi kærufrest.

Í ljósi þessa að kæranda var leiðbeint um kæruheimild í hinni kærðu ákvörðun er það mat úrskurðarnefndar velferðarmála að ekkert í gögnum málsins bendi til þess að afsakanlegt sé að kæra hafi ekki borist fyrr. Þá verður ekki heldur talið að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, enda verður ekki ráðið af gögnum málsins að ágalli sé á hinni kærðu ákvörðun sem leitt gæti til ógildingar hennar. Með hliðsjón af framangreindu er kærunni vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Kæru A, er vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir