Mál nr. 24/2017
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 24/2017
Miðvikudaginn 26. apríl 2017
AgegnTryggingastofnun ríkisins
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eggert Óskarsson lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.
Með kæru, dags. 19. janúar 2017, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins frá 20. október 2016 um upphafstíma milligöngu meðlagsgreiðslna.
I. Málsatvik og málsmeðferð
Kærandi sótti um milligöngu meðlagsgreiðslna frá 1. júní 2015 með rafrænni umsókn, móttekinni 14. október 2016 af Tryggingastofnun ríkisins. Með bréfi, dags. 20. október 2016, samþykkti Tryggingastofnun ríkisins að hafa milligöngu um meðlagsgreiðslur frá 1. október 2015.
Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála þann 19. janúar 2017. Með bréfi, dagsettu sama dag, óskaði úrskurðarnefnd eftir greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins ásamt gögnum málsins. Greinargerð Tryggingastofnunar barst með bréfi, dags. 1. febrúar 2017. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 2. febrúar 2017, var greinargerð Tryggingastofnunar send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi gerir ekki formlegar kröfur í málinu en af gögnum málsins má ráða að hann krefjst þess að ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins verði breytt á þá leið að upphafstími milligöngu meðlagsgreiðslna til kæranda verði 1. júní 2015 en ekki 1. október 2015 eins og kærð ákvörðun kveður á um.
Í kæru segir að kærandi hafi frá 15. janúar 2015 verið að reyna að fá meðlag frá barnsmóður sinni. Deilumálið hafi endað fyrir dómstólum þar sem sátt hafi náðst um að barnsmóðir hans myndi greiða meðlag með barninu afturvirkt frá 1. júní 2015 því að þá hafi meðlagsgreiðslum verið hætt. Hún hafi tafið málið eins og hún hafi getað og það eigi ekki að koma niður á honum að hann fái greitt afturvirkt frá 1. júní 2015 en hann hafi fengið greitt afturvirkt frá 1. október 201[5].
III. Sjónarmið Tryggingastofnunar ríkisins
Í greinargerð Tryggingastofnunar kemur fram að kærð sé ákvörðun stofnunarinnar um upphafstíma á milligöngu meðlags til kæranda.
Með bréfi Tryggingastofnunar, dags. 20. október 2016, hafi verið samþykkt að hafa milligöngu um meðlag til kæranda með syni hans frá 1. október 2015, eða 12 mánuði aftur í tímann frá því að umsókn og meðlagsákvörðun hafi borist stofnuninni.
Í 67. gr. barnalaga nr. 76/2003 sé kveðið á um greiðsluskyldu Tryggingastofnunar. Þar segi að Tryggingastofnun sé skylt að greiða rétthafa greiðslna, samkvæmt IV. og IX. kafla, sem búsettur sé hér á landi, samkvæmt dómi, dómsátt, úrskurði sýslumanns eða samningi staðfestum af honum, þó innan þeirra marka sem lög um almannatryggingar setja.
Í 63. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar sé kveðið á um það að hver sá sem fái úrskurð stjórnvalds um meðlag með barni sem hann hafi á framfæri sínu, eða um aðrar greiðslur samkvæmt IX. kafla barnalaga nr. 76/2003, geti snúið sér til Tryggingastofnunar ríkisins og fengið fyrirframgreiðslu meðlags eða annarra framfærsluframlaga samkvæmt úrskurðinum. Í 4. mgr. sömu greinar segi síðan að Tryggingastofnun sé einungis heimilt að greiða meðlag aftur í tímann í allt að 12 mánuði, talið frá byrjun þess mánaðar sem stjórnvaldsúrskurður, staðfestur samningur eða vottorð sýslumanns um að hann hafi veitt viðtöku ósk móður um öflun faðernisviðurkenningar berst stofnuninni.
Í 6. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar segi að heimilt sé að setja reglugerð um framkvæmd greinarinnar. Það hafi verið gert með reglugerð nr. 945/2009 um framkvæmd meðlagsgreiðslna og annarra framfærsluframlaga.
Í 7. gr. reglugerðarinnar í III. kafla segi að heimilt sé að greiða meðlag í allt að 12 mánuði aftur í tímann, talið frá byrjun þess mánaðar sem gögn samkvæmt 5. gr. berist Tryggingastofnun, þ.e. umsókn og meðlagsákvörðun.
Kærandi hafi sótt um milligöngu Tryggingastofnunar á meðlagi með syni sínum, B, með rafrænni umsókn, dags. 14. október 2016. Kærandi hafi óskaði eftir greiðslum í samræmi við dómsátt sem gerð hafi verið fyrir Héraðsdómi […]þann X 2016 sem hafi borist á sama tíma og umsókn. Í dómsáttinni komi fram að barnsmóðir kæranda skuli greiða honum meðlag með syni hans frá 1. júní 2015 til 18 ára aldurs.
Samkvæmt framangreindum laga- og reglugerðarákvæðum sé Tryggingastofnun einungis heimilt að hafa milligöngu um meðlag 12 mánuði aftur í tímann talið frá byrjun þess mánaðar sem nauðsynleg gögn, þ.e. umsókn og meðlagsákvörðun, berist Tryggingastofnun. Þar sem umsókn kæranda og staðfesting á samkomulagi um meðlag hafi borist Tryggingastofnun í október 2016 hafði stofnunin einungis heimild til að hafa milligöngu um greiðslu meðlagsins frá 1. október 2015, eða 12 mánuði aftur í tímann. Vegna þessara skýlausu ákvæða hafi Tryggingastofnun ekki heimild til að breyta þeirri ákvörðun sinni.
Að gefnu tilefni ber að taka það fram að ákvörðun Tryggingastofnunar hafi engin áhrif á skyldu barnsmóður kæranda samkvæmt dómsáttinni til að greiða kæranda meðlag frá 1. júní 2015 og fram að þeim tíma sem Tryggingastofnun hóf milligöngu meðlagsins. Kærandi geti því sótt þær greiðslur samkvæmt almennum reglum úr hendi barnsmóður sinnar.
IV. Niðurstaða
Kærð er ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 20. október 2016, um upphafstíma milligöngu meðlagsgreiðslna með syni kæranda.
Kveðið er á um greiðsluskyldu Tryggingastofnunar ríkisins í 67. gr. barnalaga nr. 76/2003. Þar segir að Tryggingastofnun sé skylt að greiða rétthafa greiðslna, samkvæmt IV. og IX. kafla, sem búsettur sé hér á landi, samkvæmt dómi, dómsátt, úrskurði sýslumanns eða samningi staðfestum af honum, þó innan þeirra marka sem lög um almannatryggingar setja.
Samkvæmt 1. mgr. 63. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar getur hver sá sem fær úrskurð um meðlag með barni sem hann hefur á framfæri sínu snúið sér til Tryggingastofnunar ríkisins og fengið fyrirframgreiðslu meðlags eða annarra framfærsluframlaga samkvæmt úrskurðinum. Sama gildir þegar lagt er fram staðfest samkomulag um meðlagsgreiðslur og aðrar greiðslur samkvæmt IX. kafla barnalaga, nr. 76/2003. Samkvæmt 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar er Tryggingastofnun heimilt að greiða meðlag aftur í tímann allt að 12 mánuði, talið frá byrjun þess mánaðar sem stjórnvaldsúrskurður, staðfestur samningur eða vottorð sýslumanns um að hann hafi veitt viðtöku ósk móður um öflun faðernisviðurkenningar berst stofnuninni, enda eigi þá 4. mgr. 20. gr. laganna ekki við.
Samkvæmt framangreindu lagaákvæði ber Tryggingastofnun ríkisins að hafa milligöngu um meðlagsgreiðslur berist beiðni þar um frá meðlagsmóttakanda á grundvelli lögformlegrar meðlagsákvörðunar. Þann 14. október 2016 sótti kærandi um milligöngu Tryggingastofnunar um meðlagsgreiðslur með syni sínum frá 1. júní 2015. Stofnunin samþykkti umsóknina á grundvelli dómsáttar, dags. 12. október 2016, en samkvæmt henni ber barnsmóður kæranda að greiða meðlag með syni þeirra frá 1. júní 2015 til 18 ára aldurs barnsins. Lögum samkvæmt er Tryggingastofnun ekki heimilt að greiða meðlag lengra aftur í tímann en kveðið er á um í 4. mgr. 63. gr. laga um almannatryggingar, þ.e. stofnuninni er einungis heimilt að greiða meðlag aftur í tímann allt að 12 mánuði, talið frá byrjun þess mánaðar sem stjórnvaldsúrskurður eða staðfestur samningur berst stofnuninni. Ákvörðun Tryggingastofnunar er byggð á framangreindu lagaákvæði. Að því virtu er það niðurstaða úrskurðarnefndar velferðarmála að staðfesta ákvörðun Tryggingastofnunar um að hafa milligöngu um meðlagsgreiðslur til kæranda frá 1. október 2015.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins um hafa milligöngu meðlagsgreiðslna með syni A, frá 1. október 2015 er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Rakel Þorsteinsdóttir