Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 268/2023

Miðvikudaginn 30. ágúst 2023

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Unnþór Jónsson lögfræðingur og Kristinn Tómasson læknir.

Með kæru, dags. 26. maí 2023, kærði B, fyrir hönd A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins frá 22. nóvember 2022 þar sem umsókn kæranda um örorkulífeyri og tengdar greiðslur var synjað.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um örorkulífeyri og tengdar greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins með rafrænni umsókn, móttekinni 13. október 2022. Með ákvörðun stofnunarinnar, dags. 22. nóvember 2022, var umsókn kæranda synjað á þeim grundvelli að endurhæfing hefði ekki verið fullreynd. Kærandi óskaði eftir rökstuðningi ákvörðunar Tryggingastofnunar með beiðnum, dags. 7. desember 2022 og 10. mars 2023, sem var veittur með bréfum stofnunarinnar, dags. 30. desember 2022 og 23. mars 2023.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 26. maí 2023. Með bréfi, dags. 5. júní 2023, óskaði úrskurðarnefnd eftir greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins ásamt gögnum málsins. Með bréfi, dags. 15. júní 2023, barst greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins og var hún send kæranda samdægurs til kynningar með bréfi úrskurðarnefndar. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Í kæru kemur fram að kærð sé ákvörðun Tryggingarstofnunar ríkisins um synjun um örorkumat, dags. 22. nóvember 2022.

Kærandi hafi sótt um örorkulífeyri með umsókn, dags 13. október 2022. Með bréfi, dags. 22. nóvember 2022, hafi henni verið synjað um örorkumat á þeim forsendum að endurhæfing væri ekki fullreynd.

Með umsókn kæranda um örorku hafi fylgt læknisvottorð, dags. 28. september 2022. Þar komi fram að hún hafi verið almennt heilsuhraust fram að þrítugu en að hún hafi farið að finna fyrir kvíða og þunglyndi í kjölfar fyrstu barnsfæðingar þegar hún hafi verið X ára gömul.

Í kæru er í kjölfarið gerð grein fyrir því sem kemur fram í læknisvottorði C, dags. 28. september 2022.

Í synjunarbréfi Tryggingastofnunar sé bent á að kærandi hafi einungis sinnt endurhæfingu í tíu mánuði en að endurhæfing geti verið greidd í allt að 36 mánuði og að fleiri komi að endurhæfingu en VIRK.

Í 1. mgr. 7. gr. laga nr. 99/2007 um félagslega aðstoð sé heimild til framlengingu endurhæfingartímabils í allt að 36 mánuði. Framlenging endurhæfingartímabils megi ekki verða til þess að fólki sé haldið í endurhæfingu í þeim eina tilgangi að fullnýta 36 mánaða tímabil endurhæfingarlífeyris. Ótækt sé að miða eingöngu við fjölda mánaða þegar metið sé hvenær endurhæfing teljist fullreynd.

III.  Sjónarmið Tryggingastofnunar ríkisins

Í greinargerð Tryggingastofnunar ríkisins kemur fram að kærandi hafi sótt um örorkulífeyri og tengdar greiðslur með umsókn, dags. 13. október [2022], en hafi verið synjað með bréfi, dags. 22. nóvember [2022], með vísan til þess að ekki væri tímabært að taka afstöðu til örorku kæranda þar sem endurhæfing hefði ekki verið fullreynd.

Ágreiningur málsins lúti að því hvort kærandi eigi rétt á örorkulífeyri samkvæmt 24. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar, með síðari breytingum.

Örorkulífeyrir greiðist samkvæmt 1. mgr. 24. gr. og 1. mgr. 25. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar þeim sem séu metnir til að minnsta kosti 75% örorku til langframa vegna afleiðinga læknisfræðilega viðurkenndra sjúkdóma eða fötlunar. Tryggingastofnun ríkisins meti örorku þeirra sem sæki um örorkubætur samkvæmt 2. mgr. 25. gr. laganna.

Hins vegar sé heimilt að setja það skilyrði að umsækjandi gangist undir sérhæft mat á möguleikum til endurhæfingar og viðeigandi endurhæfingu áður en til örorkumats komi, sbr. 2. mgr. 25. gr. laga um almannatryggingar, 7. gr. laga nr. 99/2007 um félagslega aðstoð og 2. gr. reglugerðar nr. 379/1999 um örorkumat.

Um endurhæfingarlífeyri sé fjallað í 7. gr. laga um félagslega aðstoð, með síðari breytingum. Í 1. mgr. segi að heimilt sé að greiða endurhæfingarlífeyri í allt að 36 mánuði þegar ekki verði séð hver starfshæfni einstaklings sem sé á aldrinum 18 til 67 ára verði til frambúðar eftir sjúkdóma eða slys. Greiðslur skuli inntar af hendi á grundvelli endurhæfingaráætlunar. Skilyrði fyrir greiðslum sé að umsækjandi taki þátt í endurhæfingu með starfshæfni að markmiði sem teljist fullnægjandi að mati framkvæmdaraðila og eigi hvorki rétt til launa í veikindaleyfi né greiðslna frá sjúkrasjóðum eða teljist tryggður samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar.

Heimilt sé að framlengja greiðslutímabil samkvæmt 1. mgr. um allt að 24 mánuði, enda sé starfsendurhæfing með það að markmiði að auka atvinnuþátttöku enn talin raunhæf að mati framkvæmdaraðila, sbr. 2. mgr. 7. gr. laga um félagslega aðstoð.

Kærandi hafi fyrst sótt um endurhæfingarlífeyri árið 2015 og fengið endurhæfingartímabil samþykkt með bréfi, dags. 5. nóvember 2015. Í kjölfarið hafi kærandi þegið endurhæfingarlífeyri samfleytt í samtals 22 mánuði eða frá 1. júní 2015 til 31. mars 2017. Kærandi hafi ekki sótt um framlengingu endurhæfingartímabilsins í mars 2017.

Kærandi hafi fyrst sótt um örorkulífeyri með umsókn, dags. 6. ágúst 2020, en þeirri umsókn hafi verið synjað með bréfi, dags. 20. ágúst 2020, með vísan til þess að ekki væri tímabært að taka afstöðu til örorku kæranda þar sem endurhæfing hefði ekki verið fullreynd.

Kærandi hafi sótt aftur um örorkulífeyri með umsókn, dags. 28. apríl 2021, en þeirri umsókn hafi verið synjað, dags. 2. júní 2021, með vísan til þess að ekki væri tímabært að taka afstöðu til örorku kæranda þar sem endurhæfing hefði ekki verið fullreynd.

Kærandi hafi á ný sótt um endurhæfingarlífeyri með umsóknum, dags. 14. júlí 2021 og 16. desember 2021.

Fyrri umsókninni hafi verið synjað með bréfi, dags. 22. nóvember 2021, með vísan til þess að virk starfsendurhæfing teldist ekki vera í gangi á því tímabili sem sótt hafi verið um. Á grundvelli seinni umsóknarinnar hafi nýtt endurhæfingartímabil hins vegar verið samþykkt með bréfi, dags. 21. desember 2021. Í kjölfarið hafi kærandi þegið endurhæfingarlífeyri samfleytt í samtals 10 mánuði eða frá 1. desember 2021 til 30. september 2022. Kærandi hafi ekki sótt um framlengingu endurhæfingartímabilsins í september 2022. Kærandi hafi því ekki lokið að fullu rétti sínum til endurhæfingarlífeyris samkvæmt 7. gr. laga um félagslega aðstoð og 4. gr. reglugerðar um framkvæmd endurhæfingarlífeyris nr. 661/2020.

Kærandi hafi sótt á ný um örorkulífeyri með umsókn, dags. 13. október 2022, en þeirri umsókn hafi verið synjað með bréfi, dags. 22. nóvember 2022, með vísan til þess að ekki væri tímabært að taka afstöðu til örorku kæranda þar sem endurhæfing hefði ekki verið fullreynd.

Kærandi hafi óskað eftir rökstuðningi fyrir þeirri ákvörðun 7. desember 2022, og aftur 10. mars 2023. Kærandi hafi fengið rökstuðning með bréfum, dags. 30. desember 2022 og 23. mars 2023.

Niðurstaða örorkumats um að synja kæranda um örorkulífeyri sem birt hafi verið kæranda með bréfi, dags. 22. nóvember 2022, hafi verið kærð til úrskurðarnefndar velferðarmála, dags. 26. maí 2023.

Við mat á umsóknum um örorkulífeyri styðjist tryggingalæknir við þau gögn sem liggi fyrir hverju sinni.

Við örorkumat þann 22. nóvember 2022 hafi legið fyrir umsókn kæranda um örorkulífeyri, dags. 13. október 2022, læknisvottorð, dags. 28. september 2022, spurningalisti vegna færniskerðingar, dags. 13. október 2022, og eldri gögn vegna fyrri umsókna um örorku- og endurhæfingarlífeyri.

Í læknisvottorði C, dags. 28. september 2022, sem hafi legið fyrir við synjun Tryggingastofnunar á umsókn um örorkulífeyri þann 22. nóvember 2022, sé kærandi greind með svefntruflun (e. nonorganic sleep disorders) (F51), þunglyndi (e. unhappiness) (R45.2) og gigt (e.fibromyalgia) (M79.0) sbr. ICD 10.

Í greinargerð Tryggingastofnunar er í kjölfarið nánar gerð grein fyrir því sem fram kemur í læknisvottorði C, dags. 28. september 2022, og spurningalista vegna færniskerðingar, dags. 13. október 2022.

Skýrsla skoðunarlæknis liggi ekki fyrir í málinu en að mati Tryggingastofnunar hafi ekki verið tilefni til þess að senda kæranda til skoðunarlæknis.

Tryggingastofnun leggi sjálfstætt mat á færniskerðingu umsækjanda á grundvelli framlagðra gagna þar sem meðal annars sé horft til sjúkdómsgreininga, heilsufarsögu og upplýsinga um meðferðir/endurhæfingu sem umsækjandi hafi undirgengist í kjölfar veikinda og/eða slysa. Við gerð örorkumats sé Tryggingastofnun því ekki bundin af ályktunum lækna eða annarra meðferðaraðila um meinta örorku eða óvinnufærni umsækjanda. Við það mat skipti þannig máli hvort gögnin komi frá hlutlausum aðila og enn fremur hvort þau séu vel rökstudd. Loks horfi Tryggingastofnun til þess hvort áverkar, fötlun eða sjúkdómar leiði almennt til þeirra einkenna sem lýst sé í gögnum málsins og hvort einkennin fái stoð í lýsingu atvika daglegs lífs. Tryggingastofnun hafi á ný lagt mat á þau gögn sem liggi fyrir í málinu. Samkvæmt læknisvottorði, dags. 28. september 2022, og öðrum fyrirliggjandi gögnum sé líkamleg færniskerðing kæranda, svo sem hún sé metin af sérfræðingum Tryggingastofnunar, slík að ekki sé tímabært að taka afstöðu til örorku kæranda þar sem endurhæfing hennar hafi ekki verið fullreynd heldur sé ráðið af eðli veikinda kæranda að endurhæfing geti komið að gagni. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum sé því ekki útilokað að færni kæranda aukist með endurhæfingu, þ.e. talið sé að enn sé hægt að vinna með heilsufarsvanda kæranda og því sé ekki tímabært að meta örorku kæranda.

Við það mat sé horft til þess hvers eðlis heilsufarsvandi kæranda sé og þeirra endurhæfingarúrræða sem séu fyrirhuguð.

Mati sínu til stuðnings vísi Tryggingastofnun til þess að í læknisvottorði, dags. 28. september 2022, segi að kærandi hafi á nýliðnu endurhæfingartímabili stopult mætt til sálfræðings þar sem tímarnir hafi oft fallið niður, að kærandi sé ekki á bíl og því hafi ferðalög verið nokkur hindrun á endurhæfingu hennar og að hún hafi byrjað í sjúkraþjálfun en hætt vegna verkja. Virðist því endurhæfing á nýliðnu endurhæfingartímabili ekki hafa verið reynd með fullnægjandi hætti. Auk þess vísi stofnunin til þess að í spurningalista færniskerðingar, dags. 13. október 2022, segi kærandi að fyrirhugað sé að hún sæki kvíðanámskeið, sálfræðitíma, sjúkraþjálfun og fylgi hreyfiseðli á næstu mánuðum. Virðist því kærandi stefna á að sinna áfram endurhæfingu að einhverju leyti. Þá vilji stofnunin benda á að í læknisvottorði, dags. 28. september 2022, segi að kærandi þiggi ekki endurhæfingarlífeyri lengur vegna þess að hann sé útrunninn. Kærandi hafi einungis lokið [10] mánuðum í endurhæfingu af 60 mögulegum. Kærandi hafi þannig ekki fullnýtt rétt sinn til endurhæfingarlífeyris samkvæmt 7. gr. laga um félagslega aðstoð og 4. gr. reglugerðar nr. 661/2020. Tryggingastofnun mæli því með því að kærandi láti áfram reyna á viðeigandi endurhæfingu og sæki á ný um endurhæfingarlífeyri hjá Tryggingastofnun.

Það sé því niðurstaða sérhæfðs mats Tryggingastofnunar á möguleikum kæranda til endurhæfingar að slíkt sé ekki fullreynt þar sem talið sé að enn sé hægt að vinna með heilsufarsvanda kæranda. Kærandi uppfylli ekki það skilyrði 2. mgr. 25. gr. almannatryggingarlaga um að viðeigandi endurhæfing skuli hafa verið fullreynd. Tryggingastofnun telji það því vera í fullu samræmi við öll gögn málsins að synja kæranda um örorkulífeyri að svo stöddu. Þar sé horft til þess hvers eðlis heilsufarsvandi kæranda sé og þeirra endurhæfingarúrræða sem séu fyrirhuguð. Í því sambandi vilji Tryggingastofnun einnig taka fram að mat á því hvort að endurhæfing sé fullreynd miðist við læknisfræðilegar forsendur endurhæfingarinnar en ekki önnur atriði eins og til dæmis framfærslu kæranda, vilja hans til þess að sinna endurhæfingu, búsetu eða aðrar félagslegar aðstæður hans eða það hvort að viðkomandi uppfylli ekki einhver önnur skilyrði endurhæfingarlífeyris hjá stofnuninni.

Samkvæmt 4. gr. reglugerðar nr. 379/1999 um örorkumat sé heimilt að meta umsækjanda að minnsta kosti 75% öryrkja án þess að byggja á staðli ef tryggingayfirlæknir telji sýnt af læknisvottorði eða öðrum gögnum að umsækjandi hafi hlotið örorku til langframa vegna læknisfræðilega viðurkenndra sjúkdóma eða fötlunar eða muni sannanlega hljóta slíka örorku. Um undantekningarákvæði sé að ræða sem skýra verði þröngt samkvæmt almennum lögskýringarsjónarmiðum. Ekki sé í reglugerðinni sjálfri að finna leiðbeiningar um það hvenær ákvæðið eigi við, en þar sem 2. mgr. 25. gr. almannatryggingalaga mæli fyrir um staðlað mat verði að gera mjög strangar kröfur við beitingu undantekningarákvæðisins. Slíkt sé að mati Tryggingastofnunar aðeins heimilt ef líkamleg og andleg færni sé svo mikið skert að augljóst sé að viðkomandi uppfylli skilyrði staðals eða fötlun hans verði jafnað til þess. Að mati Tryggingastofnunar eigi það ekki við í tilviki kæranda.

Einnig skuli áréttað að það sé ekki hlutverk Tryggingastofnunar að leggja til meðferðar- eða endurhæfingarúrræði heldur sé sú ábyrgð lögð á lækna kæranda, þ.e. að koma umsækjendum um endurhæfingarlífeyri og/eða örorkulífeyri í viðeigandi endurhæfingarúrræði sem taki mið af vanda einstaklingsins hverju sinni.

Af öllu framangreindu leiði sú niðurstaða sérhæfðs mats Tryggingastofnunar á möguleikum kæranda til endurhæfingar að slíkt sé ekki fullreynt. Samkvæmt því mati uppfylli kærandi ekki það skilyrði 2. mgr. 25. gr. almannatryggingarlaga um að viðeigandi endurhæfing skuli hafa verið fullreynd, sbr. 24. gr. laganna. Þá sé það einnig niðurstaða Tryggingastofnunar að kærandi uppfylli ekki undanþáguákvæði 4. gr. reglugerðar nr. 379/1999 sem geri ráð fyrir að örorka sé metin utan örorkustaðals.

Í ljósi alls framangreinds sé það niðurstaða stofnunarinnar að afgreiðslan á umsókn kæranda, þ.e. að synja umsókn kæranda um örorkulífeyri að svo stöddu til þess að sjá hver frekari framvinda verði í málum kæranda áður en læknisfræðileg skilyrði um örorkulífeyri, eins og þau séu útfærð samkvæmt staðli, verði talin uppfyllt, sé rétt. Sú niðurstaða sé byggð á faglegum sjónarmiðum sem og gildandi lögum og reglum.

Tryggingastofnun fari því fram á staðfestingu ákvörðunar sinnar frá 22. nóvember 2022 um að synja kæranda um örorkulífeyri og tengdar greiðslur.

IV.  Niðurstaða

Mál þetta varðar ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 22. nóvember 2022, þar sem kæranda var synjað um örorkulífeyri og tengdar greiðslur. Ágreiningur málsins lýtur að því hvort heimilt hafi verið að synja kæranda um örorkumat þágildandi 18. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar á þeim grundvelli að endurhæfing samkvæmt 7. gr. laga nr. 99/2007 um félagslega aðstoð hafi ekki verið fullreynd.

Samkvæmt þágildandi 1. mgr. 18. gr. laga um almannatryggingar eru greiðslur örorkulífeyris bundnar því skilyrði að umsækjendur hafi verið metnir til að minnsta kosti 75% örorku til langframa vegna afleiðinga læknisfræðilega viðurkenndra sjúkdóma eða fötlunar. Samkvæmt þágildandi 1. málsl. 2. mgr. 18. gr. laga um almannatryggingar metur Tryggingastofnun ríkisins örorku þeirra sem sækja um örorkulífeyri samkvæmt sérstökum örorkustaðli.

Samkvæmt þágildandi 3. málsl. 2. mgr. 18. gr. laga um almannatryggingar er heimilt að setja það skilyrði að umsækjandi gangist undir sérhæft mat á möguleikum til endurhæfingar og viðeigandi endurhæfingu áður en til örorkumats kemur, sbr. 7. gr. laga um félagslega aðstoð. Í þágildandi 1. mgr. og 2. mgr. 7. gr. laga um félagslega aðstoð segir:

„Heimilt er að greiða endurhæfingarlífeyri í allt að 18 mánuði þegar ekki verður séð hver starfshæfni einstaklings sem er á aldrinum 18 til 67 ára verður til frambúðar eftir sjúkdóma eða slys. Greiðslur skulu inntar af hendi á grundvelli endurhæfingaráætlunar. Skilyrði fyrir greiðslum er að umsækjandi taki þátt í endurhæfingu með starfshæfni að markmiði sem telst fullnægjandi að mati framkvæmdaraðila og eigi hvorki rétt til launa í veikindaleyfi né greiðslna frá sjúkrasjóðum eða teljist tryggður samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar.

Heimilt er að framlengja greiðslutímabil skv. 1. mgr. um allt að 18 mánuði ef sérstakar ástæður eru fyrir hendi.“

Meðfylgjandi umsókn kæranda um örorkulífeyri var læknisvottorð C, dags. 28. september 2022. Í vottorðinu kemur fram að sjúkdómsgreiningar kæranda séu:

„SVEFNTRUFLUN

ÞUNGLYNDI

FIBROMYALGIA“

Þá segir svo um heilsuvanda og færniskerðingu nú:

„Er með vefjagigt og áfallastreituröskun.

Farið 2x í burnout, fór á D síðast X. Verið í endurhæfingu á vegum Virk síðan í desember 2021, lauk endurhæfingu þar í sumarbyrjun og verið áfram í endurhæfingu á forsvari heilbrigðiskerfis.

Var hjá sálfræðingi, en gekk ansi stopult og tímar duttu oft út

Fór í vatnsleikfimi 2x í viku.

Er ekki á bíl og erfitt með að ferðast langar leiðir, sem var nokkur hindrun í endurhæfingunni. Fór á námskeið hjá F, […]

Var byrjuð í sjúkraþjalfun 1x í viku en leið illa eftir tímana þar. Var með slæma verki dagana á eftir.

Fær ekki endurhæfingarlífeyri lengur, það er útrunnið núna.

Er stöðugt með verki á víð og dreif um líkmann, mikill kvíði og svefntruflun.

fór í svefnrannsókn sem sýndi mikla fótaóeirð og er komin á lyf til að draga úr því.

Einnig kom í ljós að hún nær ekki góðum djúpsvefni og er svefnleysið mikið að hrjá hana

Er að berjast við að hafa sig upp á morgnana, átök að fara í sturtu og sinna heimilinu.

Stundum illt um allan líkama, verri ef hún gerir eitthvað sem reynir á.“

Lýsing læknisskoðunar er svohljóðandi í vottorðinu:

„Mikill áberandi kvíði og vanlíðan í viðtali.

Dreifð eymsli“

Í læknisvottorðinu kemur fram að kærandi hafi verið óvinnufær frá 1. júní 2019 og að ekki megi búast við því að færni aukist. Í nánara áliti læknis á vinnufærni segir:

„Hefur verið í langan tíma í endurhæfingu í þessari lotu og á tvö önnur endurhæfingartímabil sem hafa ekki skilað vinnufærni nema í stuttan tíma, þar sem hún hrynur endurtekið við álag.“

Þá liggur fyrir læknisvottorð E, dags. 2. júlí 2021, vegna eldri umsóknar um endurhæfingarlífeyri. Í vottorðinu kemur fram að sjúkdómsgreiningar kæranda hafi verið:

„Mixed anxiety and depressive disorder

Other stressful life events affecting family and household

Fibromyalgia

Non organic insomnia“

Þá segir svo um sjúkrasögu í vottorðinu:

„A var í starfsendurhæfingu hjá Virk tímabilið október 2014 – febrúar 2017. Starshæfni e. endurhæfingu metin 25%.

Vann sem verslunarstjóri í fullu starfi hjá G í H síðan nóv 2017. Fékk uppsögn í vinnu í lok X 2019 og missti íbúð á sama tíma.

Var á D:

2. febrúar 2015 til 25. apríl 2015.

2. desember 2016 til 23. desember 2016.

3. júní 2019 til 2. júlí 2019.

A fundist hún eins og sprungin blaðra; orkulaus og verkjuð. Þarf stundum að beita sig hörku til að fara í sturtu. Orkar oft ekki að passa eina barnabarn sitt […]. Segist hafa orðið f. áföllum sem hafi farið illa með hana, […]. Búin að leita aðstoðar í J o.fl.

Sefur illa.

Á eina X ára dóttur […]

A verið í mikilli vanvirkni undanarin 2 ár og hefur þyngst um ca 20 kg.

Lifað á fjárhgsáni hjá L og hefur það skítt. Vill nú reyna að koma sér ú túr þeirri symd sem hún hefur verið í.

Ekki treyst sér til frekari endurhæfingur hjá Virk þar sem hún hefur ekki treyst sér til að mæta skv. stundaskrá.“

Í fyrirliggjandi spurningalista vegna færniskerðingar, sem kærandi lagði fram með umsókn um örorkumat, svaraði hún spurningum sem snúa að líkamlegri og andlegri færni. Í lýsingu á heilsuvanda nefnir kærandi vefjagigt, mikla bak- og stoðkerfisverki, áfallastreituröskun, alvarlegar svefnraskanir, kvíða og þvagleka. Af svörum kæranda verður ráðið að hún eigi erfitt með ýmsar daglegar athafnir sökum verkja. Kærandi svarar spurningu um það hvort hún glími við geðræn vandamál þannig að hann glími við kvíða, þunglyndi og áfallastreituröskun. Um fyrirhugaða læknismeðferð á næstu mánuðum greinir kærandi frá því að hún ætli að byrja á kvíðanámskeiði, fara í sálfræðimeðferð, sjúkraþjálfun og fylgja eftir hreyfiseðli.

Úrskurðarnefnd velferðarmála, sem meðal annars er skipuð lækni, leggur sjálfstætt mat á öll fyrirliggjandi gögn. Eins og áður hefur komið fram er Tryggingastofnun ríkisins heimilt að setja það skilyrði að umsækjandi um örorkulífeyri gangist undir sérhæft mat á möguleikum til endurhæfingar og viðeigandi endurhæfingu áður en til örorkumats kemur, sbr. þágildandi 3. málsl. 2. mgr. 18. gr. laga um almannatryggingar. Í hinni kærðu ákvörðun kemur fram að ekki hafi verið tímabært að taka afstöðu til örorku kæranda þar sem endurhæfing hafi ekki verið fullreynd. Þá var kæranda bent á reglur um endurhæfingarlífeyri.

Fyrir liggur að kærandi býr við vandamál af andlegum og líkamlegum toga. Í fyrrgreindu læknisvottorði C, dags. 28. september 2022, kemur fram að kærandi sé óvinnufær og ekki megi búast við því að færni aukist. Í vottorðinu kemur fram að kærandi hafi verið í langan tíma í endurhæfingu sem hafi ekki skilað vinnufærni nema í stuttan tíma. Þá kemur fram að hún hafi mætt óreglulega til sálfræðings, sé ekki á bíl og eigi erfitt með að ferðast langar leiðir sem hafi verið hindrun í endurhæfingu hennar. Enn fremur er tekið fram að hún hafi verið byrjuð í sjúkraþjálfun en hafi fengið slæma verki dagana á eftir. Í svörum kæranda í spurningalista vegna færniskerðingar, dags. 13. október 2022, greinir kærandi frá því að hún ætli að byrja á kvíðanámskeiði, fara í sálfræðimeðferð, sjúkraþjálfun og fylgja eftir hreyfiseðli.

Úrskurðarnefnd velferðarmála telur að hvorki verði ráðið af þeim upplýsingum sem komi fram í læknisvottorði C né af eðli veikinda kæranda að frekari endurhæfing geti ekki komið að gagni. Þá liggur fyrir að kærandi hefur fengið greiddan endurhæfingarlífeyri frá Tryggingastofnun í 10 mánuði á núverandi endurhæfingartímabili en heimilt var að greiða endurhæfingarlífeyri í allt að 36 mánuði þegar hin kærða ákvörðun var tekin samkvæmt þágildandi 7. gr. laga um félagslega aðstoð. Með hliðsjón af framangreindu telur úrskurðarnefnd velferðarmála rétt að láta reyna á áframhaldandi endurhæfingu í tilviki kæranda áður en til örorkumats kemur.

Að öllu framangreindu virtu er það niðurstaða úrskurðarnefndar velferðarmála að staðfesta ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 22. nóvember 2022, um að synja kæranda um örorkumat.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins um að synja A, um örorkumat, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir