Mál nr. 35/2012

Úrskurður

Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 26. mars 2013 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 35/2012.

1.

Málsatvik og kæruefni

Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 12. desember 2011, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði ákveðið á grundvelli 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, að stöðva greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda þar sem kærandi hafi verið við vinnu hjá B. samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur. Var það niðurstaða Vinnumálastofnunar að kærandi skuli ekki eiga rétt á atvinnuleysisbótum fyrr en hann hafi starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með erindi, dags. 30. janúar 2012. Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Vinnumálastofnun telur að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.

Í bréfi Vinnumálastofnunar til kæranda, dags. 17. nóvember 2011, kom fram að stofnunin hefði undir höndum upplýsingar um að kærandi hefði verið við vinnu hjá B. samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur og án þess að hafa tilkynnt það til stofnunarinnar. Kæranda var gefinn kostur á að skila inn skýringum og athugasemdum skv. 13. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993.

Kærandi óskaði eftir því að mál hans yfir tekið til meðferðar á ný með tilliti til nýrra gagna, á grundvelli 24. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993. Vinnumálastofnun tók málið upp að nýju eins og fram kemur í bréfi frá 18. janúar 2012. Ekki var talið að fyrri ákvörðun stofnunarinnar í málinu hafi verið byggð á röngum eða ófullnægjandi upplýsingum og var hún því staðfest.

Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun 3. febrúar 2010.

Kærandi kveðst hafa fengið hlutastarf í tvo mánuði og fengið greiddar fyrir það 25.000 kr. á mánuði. Hann kveðst hafa hringt til Vinnumálastofnunar til þess að tilkynna þetta og hafi honum verið sagt að gera það á Netinu sem hann hafi gert. Kærandi kveður fyrsta dag sinn sem íhlaupamann hjá B. hafa verið 21. nóvember 2011. Kærandi kveðst hafa verið launalaus síðan í byrjun desember 2011. Hann hafi leitað að vinnu en enga vinnu fengið. Hlutastarfið hafi átt að vera til þess að opna dyr hans að starfi og honum sé refsað fyrir það með því að taka hann af bótum. Kærandi kveðst ekki lengur vera í hlutastarfi.

Meðal gagna málsins er tölvubréf frá C rannsóknarlögreglumanni, dags. 16. desember 2011, til Vinnumálastofnunar. Þar kemur fram að hann hafi orðið vitni að því að kærandi hafi verið við vinnu í D. Hafi lögreglumaðurinn fregnað að kærandi hafi verið í umræddri vinnu frá sumri 2011.

Í greinargerð sinni til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 29. maí 2012, bendir Vinnumálastofnun á að lög um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verða atvinnulausir. Mál þetta varði viðurlög vegna brota á 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar þar sem kærandi var í starfi á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fékk greiddar atvinnuleysistryggingar, án þess að tilkynna til stofnunarinnar að atvinnuleit væri hætt skv. 35. gr. a eða 10. gr. laganna.

Með lögum nr. 134/2009 um breytingar á lögum um atvinnuleysistryggingar hafi verið gerðar veigamiklar breytingar á 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Vinnumálastofnun bendir á að verknaðarlýsing ákvæðis 60. gr. laganna geri grein fyrir því hvaða atvik geti leitt til þess að viðurlögum á grundvelli ákvæðisins er beitt. Segir í athugasemdum með 23. gr. frumvarpsins er varð að lögum nr. 134/2009 að Vinnumálastofnun skuli beita viðurlögunum ef atvinnuleitandi starfi á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fái greiddar atvinnuleysisbætur án þess að tilkynna stofnuninni um að atvinnuleit sé hætt skv. 10. gr. eða 35. gr. a laganna.

Þá bendir Vinnumálastofnun á að í 13. gr. laga um atvinnuleysistryggingar segi jafnframt að það sé skilyrði fyrir því að launamaður teljist vera tryggður í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar að hann sé í virkri atvinnuleit. Í 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé að finna nánari útlistun á því hvað teljist til virkrar atvinnuleitar. Það sé ljóst að aðili sem starfi á vinnumarkaði geti hvorki talist vera án atvinnu eða í virkri atvinnuleit í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar, hvort sem hann þiggi laun fyrir eður ei.

Af gögnum málsins megi ráða að rannsóknarlögreglumaðurinn C hitti fyrir kæranda á starfsstöð B. 16. nóvember 2011 og eftir því sem hann fregnaði hafi kærandi unnið þar frá því um sumarið. Kærandi hafi fyrst tilkynnt um störf sín hjá B. 23. nóvember 2011 í gegnum vefskráningarkerfi stofnunarinnar.

Kærandi hafi ekki tilkynnt fyrirfram um þessar breytingar á högum sínum til stofnunarinnar en rík skylda hvíli á þeim sem njóti greiðslna atvinnuleysistrygginga að sjá til þess að stofnunin hafi réttar upplýsingar sem geti ákvarðað bótarétt viðkomandi. Í ljósi afdráttarlausrar verknaðarlýsingar í 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og þeirrar skyldu sem hvíli á atvinnuleitendum til að tilkynna til stofnunarinnar að atvinnuleit sé hætt eða tilkynningu um tekjur, sbr. 10. gr. og 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar, verði að telja að kærandi hafi brugðist skyldum sínum við stofnunina og eigi að sæta viðurlögum í samræmi við brot sitt.

Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 30. maí 2012, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 13. júní 2012. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda.

2.

Niðurstaða

Mál þetta lýtur að túlkun á 1. mgr. 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, eins og því ákvæði hefur verið breytt með 23. gr. laga nr. 134/2009 og 4. gr. laga nr. 103/2011 en helsti tilgangur ákvæðisins er að tryggja að atvinnuleitendur veiti réttar upplýsingar um hagi sína í atvinnumálum og upplýsi um breytingar sem á þeim kunna að verða. Með þessu á meðal annars að sporna gegn „svartri atvinnustarfsemi“. Síðan 3. september 2011 hefur ákvæðið verið svohljóðandi:

„Sá sem lætur vísvitandi hjá líða að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunna að verða á högum hans á því tímabili sem hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum eða veitir vísvitandi rangar upplýsingar sem leiða til þess að hann telst ranglega tryggður að fullu eða að hluta samkvæmt lögum þessum skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði áður en hann sækir aftur um atvinnuleysisbætur. Hið sama gildir um þann sem starfar á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum án þess að hafa tilkynnt Vinnumálastofnun um að atvinnuleit sé hætt skv. 10. gr. eða um tilfallandi vinnu skv. 35. gr. a. Skal honum jafnframt verða gert að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur skv. 39. gr.“

Ofangreint ákvæði var í gildi þegar Vinnumálastofnun bárust upplýsingar frá rannsóknarlögreglumanni um starf kæranda hjá B., sbr. rafpóst lögreglumannsins til Vinnumálastofnunar dags. 16. nóvember 2011. Kærandi upplýsti Vinnumálastofnun ekki fyrirfram um þessa vinnu sína en í 3. mgr. 9. gr. laga um atvinnuleysistryggingar er kveðið á um þá skyldu atvinnuleitanda að upplýsa Vinnumálastofnun um breytingar á högum viðkomandi eða annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögunum, eins og námsþátttöku og tekjur fyrir tilfallandi vinnu.

Með vísan til gagna þessa máls er ljóst að kærandi starfaði á vinnumarkaði í nóvember 2011 á sama tíma og hann þáði atvinnuleysisbætur án þess að tilkynna Vinnumálastofnun um tilfallandi vinnu eða að atvinnuleit hafi verið hætt. Verður að telja í ljósi afdráttarlausrar verknaðarlýsingar í 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og þeirrar skyldu atvinnuleitanda sem kveðið er á um í 35. gr. a sömu laga, að kærandi hafi brugðist trúnaðar- og upplýsingaskyldum sínum gagnvart Vinnumálastofnun. Háttsemi kæranda hefur því réttilega verið heimfærð til ákvæðis 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og ber kæranda því að sæta viðurlögum þeim sem þar er kveðið á um. Skal kærandi ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði.

Með vísan til framangreinds og þeirra raka sem Vinnumálastofnun hefur fært fram fyrir hinni kærðu ákvörðun, verður hún staðfest.

Úrskurðarorð

Hin kærða ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 18. janúar 2012 í máli A þess efnis að kærandi skuli ekki eiga rétt á atvinnuleysisbótum fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði og um stöðvun á greiðslum atvinnuleysistrygginga til kæranda er staðfest.

Brynhildur Georgsdóttir, formaður

Hulda Rós Rúríksdóttir

Helgi Áss Grétarsson