Mál nr. 7/2010

Úrskurður

Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 24. júní 2010 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 7/2010.

1.

Málsatvik og kæruefni

Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 11. janúar 2010, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði á fundi sínum þann 31. desember 2009 fjallað um umsókn kæranda um atvinnuleysisbætur frá 1. desember 2009. Fallist var á umsókn kæranda en réttur hennar til atvinnuleysisbóta var felldur niður í 40 daga í upphafi bótatímabils með vísan til 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með erindi 5. janúar 2010. Kærandi krefst þess að mál hennar verði endurskoðað af sanngirni. Vinnumálastofnun krefst þess að hin kærða ákvörðun verði staðfest.

Vinnumálastofnun fjallaði um mál kæranda á fundi sínum þann 18. desember 2009 og ákvað að fresta afgreiðslu umsóknar hennar um atvinnuleysisbætur og óskaði eftir skriflegri afstöðu kæranda á ástæðum uppsagnar hennar til þess að unnt væri að meta rétt hennar til atvinnuleysistrygginga. Svarbréf kæranda er dagsett 22. desember 2009.

Kærandi starfaði sem B-fræðingur hjá X frá september 2006 og þar til henni var sagt þar upp störfum vegna samdráttar þann 30. september 2009. Kærandi starfaði á leikskóla hjá Y frá 27. september 2009 til 12. nóvember 2009. Hún sagði sjálf upp störfum á leikskólanum vegna þess að henni féll ekki við starfið og fannst það ekki höfða til sín. Meðal gagna málsins er bréf C sálfræðings, dags. 11. janúar 2010, en kærandi hefur verið í viðtölum hjá honum vegna kvíða- og streituvandamála í kjölfar atvinnumissisins. Í bréfi sálfræðingsins kemur fram að starfslokasamningur frá X hafi gert ráð fyrir þremur mánuðum á launum og hafi kærandi farið af launaskrá 30. nóvember 2009. Á tímabilinu frá 29. september til 12. nóvember 2009 hafi hún farið til reynslu í vinnu sem leiðbeinandi á leikskóla. Eftir þriggja vikna starf hafi hún talið fullreynt að starfið myndi ekki henta henni til lengdar vegna þess að hún hefði ekki eins mikið vald á starfinu og hún teldi nauðsynlegt. Það sem einkum hafi torveldað áframhald vinnunnar á leikskólanum hafi verið erill og kvíðavandamál í tengslum við það að bera ábyrgð á hóp af börnum við mismunandi órólegar aðstæður sem erfitt geti verið að hafa viðunandi stjórn á. Við þessar aðstæður hafi farið að bera á meiri erfiðleikum, kvíða og streitu vegna þeirrar tilfinningar að vera í starfsumhverfi þar sem hún hafi ekki vald á aðstæðum og þrífist þess vegna illa í starfinu.

Í greinargerð Vinnumálastofnunar til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 20. maí 2010, er bent á að ákvörðunin um niðurfellingu bótaréttar hafi verið tekin á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Í greinargerð með frumvarpi því sem varð að lögum um atvinnuleysistryggingar sé það áréttað að eitt af markmiðum vinnumarkaðskerfisins sé að stuðla að virkri atvinnuþátttöku fólks. Með hliðsjón af því sé ekki gefinn kostur á að fólk segi upp starfi sínu til að fá greiddar atvinnuleysisbætur án þess að sérstakar ástæður liggi að baki uppsögninni í tilvikum þegar annað starf er ekki í boði. Í athugasemdum við 1. mgr. 54. gr. í greinargerð með frumvarpi því sem varð að gildandi lögum um atvinnuleysistryggingar segi meðal annars að það sé erfiðleikum bundið að skilgreina nákvæmlega í lögum og reglugerðum hvaða ástæður sem liggja að baki ákvörðun þess að fólk segi störfum sínum lausum séu gildar, þar sem þær ástæður geti verið af margvíslegum toga. Því hafi verið lagt til að lagareglan sé matskennd og Vinnumálastofnun falið að meta atvik og aðstæður hverju sinni. Stofnuninni beri að líta til almennra reglna og málefnalegra sjónarmiða við ákvarðanir um hvort umsækjendur um atvinnuleysisbætur skuli sæta biðtíma eftir atvinnuleysisbótum.

Tilgangur laga um atvinnuleysistryggingar sé að tryggja þeim sem tryggðir séu og misst hafi fyrra starf sitt, tímabundna fjárhagsaðstoð í þrengingum sínum. Veiti lögin þeim fjárhagslegt úrræði og beri að gera ríkar kröfur til þeirra sem segi upp störfum sínum, um að hafa til þess gildar ástæður samkvæmt lögunum enda eigi almennt ekki að þiggja atvinnuleysisbætur í stað þess að gegna launuðu starfi. Það sé ljóst að kærandi hafi sagt starfi sínu lausu. Ágreiningurinn snúist um það hvort ástæður kæranda fyrir uppsögn á starfi sínu teljist gildar í skilningi framangreinds ákvæðis. Hafi orðalagið „gildar ástæður“ verið túlkað þröngt og hafi fá tilvik verið talin falla þar undir.

Af hálfu Vinnumálastofnunar kemur fram að í skýringum kæranda til Vinnumálastofnunar segi hún meðal annars að aðalástæða þess að hún sagði starfi sínu lausu hafi verið að henni hafi ekki líkað við starfið og viðfangsefnin ekki höfðað til hennar. Þá haldi kærandi því fram að síðasti vinnustaður hennar sé X og að ekki skuli líta til starfsloka hjá Y. Samkvæmt þeim gögnum sem fyrir liggi í máli þessu hafi kærandi starfað hjá X til 30. september 2009. Í vottorði frá Y komi fram að starfstíma hennar hjá leikskólanum hafi lokið 12. nóvember 2009. Það sé mat Vinnumálastofnunar að þær skýringar sem kærandi færi fyrir uppsögn sinn hjá Y flokkist ekki sem gildar ástæður í skilningi 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 21. maí 2010, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 4. júní 2010. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda.

2.

Niðurstaða

Mál þetta lýtur að túlkun á 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar en hún er svohljóðandi:

„Sá sem telst tryggður samkvæmt lögum þessum en hefur sagt starfi sínu lausu án gildra ástæðna skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að 40 dögum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá móttöku umsóknar um atvinnuleysisbætur. Hið sama gildir um þann sem missir starf af ástæðum sem hann á sjálfur sök á.“

Almenn lagarök mæla með því að ákvæði 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar um niðurfellingu bótaréttar skuli fyrst og fremst beitt þegar viðkomandi einstaklingur segir starfi sínu lausu og sækir í kjölfar þess um atvinnuleysisbætur. Í skilningi 1. mgr. 54. gr. er orðalagið „gildar ástæður“ skýrt þröngt, sem þýðir í raun að fá tilvik falla þar undir.

Í athugasemdum við 1. mgr. 54. gr. í frumvarpi til laga atvinnuleysistryggingar segir að nefnd er fjallaði um efni laganna hafi tekið afstöðu til þess hvað gætu talist gildar ástæður og komist að þeirri niðurstöðu að það væri erfiðleikum bundið að skilgreina nákvæmlega slíkar ástæður í lögum og reglugerðum þar sem ástæður þess að fólk segi störfum sínum lausum eða missi þau geti verið af margvíslegum toga. Því sé lagt til að lagaregla þessi verði áfram matskennd og Vinnumálastofnun sé þar með falið að meta hvernig atvik og aðstæður þess máls er fyrir henni liggur falli að umræddri reglu. Stofnuninni beri því að líta til almennra reglna og málefnalegra sjónarmiða við ákvarðanir um hvort umsækjendur um atvinnuleysisbætur skuli sæta biðtíma eftir atvinnuleysisbótum.

Kærandi sagði sjálf starfi sínu lausu hjá Y. Kærandi heldur því fram að síðasti vinnustaður hennar sé X og að ekki skuli líta til starfsloka hjá Y. Ekki er fallist á þessi sjónarmið hennar enda var hún síðast í starfi hjá Y. Það að kærandi var á launum hjá fyrri vinnuveitanda á grundvelli starfslokasamnings eftir að hún sagði starfi sínu lausu hjá Y skiptir ekki máli að mati nefndarinnar, enda ekkert í lögum um atvinnuleysistryggingar sem gefur vísbendingu til að horfa skuli til þess við mat skv. 1. mgr. 54. laganna.

Það er mat úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða að ekki hafi verið í ljós leitt að ástæður kæranda fyrir uppsögn á starfi sínu hjá Y hafi verið gildar í skilningi 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Ber því að staðfesta ákvörðun Vinnumálastofnunar um niðurfellingu bótaréttar í 40 daga.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 31. desember 2009 um niðurfellingu bótaréttar A í 40 daga er staðfest.

Brynhildur Georgsdóttir, formaður

Hulda Rós Rúriksdóttir

Helgi Áss Grétarsson