Mál nr. 658/2021 - Úrskurður

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 658/2021

Fimmtudaginn 31. mars 2022

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 8. desember 2021, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 11. nóvember 2021, um innheimtu ofgreiddra atvinnuleysisbóta.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi þáði atvinnuleysisbætur frá Vinnumálastofnun á tímabilinu júlí til september 2020. Þann 29. september 2020 var kæranda tilkynnt að hún hefði fengið ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 38.831 kr. sem henni bæri að endurgreiða Vinnumálastofnun. Þann 29. október 2020 var kæranda tilkynnt að hún hefði fengið ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 732 kr. sem henni bæri að endurgreiða Vinnumálastofnun. Með innheimtubréfi, dags. 11. nóvember 2021, var þess farið á leit við kæranda að hún greiddi skuld sína vegna ofgreiddra atvinnuleysisbóta.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 8. desember 2021. Með bréfi, dags. 10. desember 2021, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst 11. febrúar 2022 og var hún kynnt kæranda með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 15. febrúar 2022. Athugasemdir bárust frá kæranda 28. febrúar 2022 og voru þær kynntar Vinnumálastofnun með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 4. mars 2022. Frekari athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að vegna vangetu á milli fyrrum vinnuveitanda hennar og Vinnumálastofnunar sé hún stödd í því ferli að endurgreiða ofgreiðslu. Engin mistök hafi verið gerð af hálfu kæranda þar sem hún hafi gert allt samkvæmt Vinnumálastofnun og hafi fengið rökstuðning um það frá starfsmanni stofnunarinnar þegar hún hafi mætt þangað 1. nóvember 2021, sem sé skráð. Misskilningur hafi átt sér stað af hálfu Vinnumálastofnunar þess efnis að kærandi hefði ekki merkt við atvinnuleit þegar hún hafi gert það þann 21. september 2020. Kærandi hafi sent Vinnumálastofnun tölvupóst með skjáskoti og beðið um leiðréttingu vegna skerðingar að fjárhæð 105.276 kr. Þann 1. nóvember 2021 hafi kærandi bent starfsmanni á möguleg mistök á milli B og Vinnumálastofnunnar. Þann 31. júlí 2020 hafi kærandi fengið greitt frá fyrirtækinu en Vinnumálastofnun hafi ekki reiknað með því samkvæmt upplýsingum starfsmanns og því geti þarna hafa myndast misskilningur. Einnig hafi kærandi ítrekað sent tölvupósta varðandi það að starfshlutfall hennar hafi farið úr 53% niður í 0% þann 31. ágúst 2020 sem hún sé með sönnun fyrir. Eftir samskipti kæranda við Vinnumálastofnun varðandi kröfu sem hafi borist þann 21. október 2021 hafi verið tekin sú ákvörðun að leyfa henni að greiða skuldina án álags, sbr. bréf stofnunarinnar frá 11. nóvember 2021. Á þessum forsendum sé ákvörðun Vinnumálastofnunar kærð og vilji kærandi að málið verði skoðað enn betur. Að fella álagið sé ekki nóg og útskýri ekki kröfuna. Þá fari kærandi fram á að álagið af öllum fyrri endurgreiðslum verði endurgreitt með vöxtum þar sem hún hafi ekki sjálf stofnað til þeirra skulda.

Í athugasemdum vegna greinargerðar Vinnumálastofnunar vísar kærandi til þess að hún hafi ekki talið að skuld vegna ágústmánaðar hefði myndast vegna starfs hennar hjá C. Kærandi hafi sagt starfsmanni Vinnumálastofnunar að hún teldi að misskilningur hefði myndast hjá B, fyrrum vinnuveitanda, og Vinnumálastofnunar vegna samskiptaleysis eða vegna þess að Vinnumálastofnun hafi sagst ekki hafa fengið tilkynningu þann 21. september 2020 samkvæmt launaseðli. Kærandi hafi því þurft að hafa samband og leiðrétta þennan misskilning. Kærandi hafi sent tölvupóst með staðfestingu þess efnis að hún hefði staðfest atvinnuleit og væri komin með vinnu. Kærandi hafi fengið skerðingu að fjárhæð 105.276 kr. með vísan til þess að hún hefði ekki verið í atvinnuleit, þrátt fyrir að hún hafi staðfest atvinnuleit. C komi þessu ekkert við.

Kærandi tekur fram að hún hafi mætt til Vinnumálastofnunar og beðið um útskýringar varðandi skuld sína en ekki hafi verið hægt að svara henni. Kærandi hafi sagst ekki ætla að borga fyrr en hún fengi útskýringar varðandi skuldina. Eftir þessi samskipti hafi kærandi óskað eftir að starfsmaður stofnunarinnar myndi hafa samband við sig með tölvupósti. Starfsmaðurinn hafi hringt nokkrum dögum síðar og sagt kæranda að Vinnumálastofnun hefði ákveðið að fella niður álagið. Starfsmaðurinn hafi ekki getað svarað af hverju það hafi verið fellt niður. Kærandi hafi strax beðið um nýtt innheimtubréf með nýjum upplýsingum. Tveimur dögum síðar hafi sami starfsmaður hringt og reynt að sannfæra kæranda um að hún þyrfti ekki nýtt innheimtubréf heldur vildi Vinnumálastofnun að hún myndi skoði gamla bréfið. Kæranda hafi fundist þetta ótrúverðugt og því hafi hún óskað eftir nýju bréfi og fengið það 11. nóvember 2021.

Kærandi bendi á að henni hafi verið sagt upp í lok ágúst og því hafi hún auðvitað skráð tekjuáætlun eins og alla hina mánuðina. Kærandi hafi beðið um upplýsingar varðandi septembermánuðinn því að hún hafi ekki verið með nein laun. Hún hafi fengið staðfestingu á vinnu 18. september 2020 og hafið störf 21. september 2020. Kærandi hafi ekki fengið nein viðeigandi svör fyrr en hún hafi verið byrjuð í vinnunni. Kærandi taki það á sig að hafa ekki sett inn tekjuáætlun fyrir september, enda hafi hún enn verið skráð í fulla atvinnuleit og hafi ekki verið viss um að fá vinnu. Kærandi sé samt sem áður staðföst í því að hafa skráð tekjuáætlun fyrir ágúst. Vinnumálastofnun vilji meina að kærandi hafi ekki sent viðeigandi gögn. B hafi sagst hafa sent Vinnumálastofnun viðeigandi gögn. Eftir að Vinnumálastofnun hafi ekki getað svarað innan sjö daga þá hafi kærandi hringt í launadeild B þar sem henni hafi verið bent á að hún þyrfti ekki að ráðstafa neinu heldur myndi B senda Vinnumálastofnun gögn eins og þau hafi áður gert. B hafi greitt kæranda laun fyrir ágústmánuðinn þann 31.7.2020, eða 290.808 kr. Vinnumálastofnun hafi greitt kæranda 47.245 kr. þann 11. ágúst 2020. Einnig hafi Vinnumálastofnun greitt kæranda 141.096 kr. þann 28. ágúst 2020. Kærandi haldi að þarna hafi komið upp misskilningur hjá Vinnumálastofnun vegna samskiptaleysis við B. Kærandi geri sér grein fyrir því að mikið hafi verið að gera hjá báðum stofnunum á þeim tíma sem hún hafi sótt um bætur. Kærandi harmi það samt sem áður að vegna samskiptaleysis eða misskilnings stofnana eigi hún að borga fleiri skuldir af atvinnuleysisbótum en hún hafi þegar greitt. Einnig bendi kærandi á að á launaseðli fyrir 30. september 2020 hafi skuld hennar við Vinnumálastofnun verið 22.470 kr. sem hún hafi borgað með álagi. Á launaseðli fyrir 2. nóvember 2020 sé skuld við Vinnumálastofnun að fjárhæð 23.202 kr., tveimur mánuðum eftir að hún hafi afskráð sig af atvinnuleysisbótum og sagt skilið við Vinnumálastofnun. Þess vegna hafi kærandi beðið um nánari skoðun þar sem hún telji að skuldin að fjárhæð 23.202 kr. sé ekki fyrir septembermánuðinn eins og Vinnumálastofnun telji. Þá árétti kærandi ósk sína um að álagið af þeim skuldum sem hún hafi þegar greitt til baka til Vinnumálastofnunar verði endurgreitt á þeim forsendum að Vinnumálastofnun hafi séð það að álagið á síðustu skuld hafi ekki verið réttmætt.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að kærandi hafi þann 18. júní 2020 sótt um greiðslur atvinnuleysistrygginga og tilgreint að hún starfaði þó enn í 53% starfshlutfalli hjá B. Með erindi, dags. 13. ágúst 2020, hafi kæranda verið tilkynnt að umsókn hennar hefði verið samþykkt og að útreiknaður bótaréttur væri 100%. Kærandi hafi því fengið greiddar 47% atvinnuleysisbætur á móti 53% launagreiðslu frá atvinnurekanda sínum. Þann 21. september 2020 hafi Vinnumálastofnun borist tilkynning þess efnis að kærandi hefði afskráð sig af atvinnuleysisbótum í gegnum „Mínar síður“ þar sem hún hefði byrjað að vinna hjá C þann dag. Þann 29. september 2020 hafi kæranda verið tilkynnt að við útreikning atvinnuleysisbóta hefði komið í ljós að hún hefði fengið ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 38.831 kr. Þá hafi kæranda verið tilkynnt þann 29. október 2020 að hún hefði fengið ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 732 kr.

Þann 1. október 2020 hafi kærandi sent Vinnumálastofnun tölvupóst og óskað eftir því að greiðslur til hennar yrðu leiðréttar. Kærandi hafi farið fram á að henni yrðu greiddar 105.276 kr. sem hafi verið dregnar af bótum hennar vegna þess að hún hefði ekki verið í atvinnuleit. Kærandi hafi áréttað að hún hefði sannarlega staðfest atvinnuleit sína og að hún hefði jafnframt tilkynnt stofnuninni að hún hefði hafið störf hjá C þann 21. september. Þá hafi kærandi talið að sú skuld sem hafi myndast vegna ágústmánaðar væri tilkomin vegna þess að hún hafi hafið störf hjá C. Kærandi hafi jafnframt farið fram á það að umrædd skuld yrði felld niður, enda hefði hún látið Vinnumálastofnun vita með sannanlegum hætti hvenær hún hefði hafið störf hjá C. Því erindi hafi verið svarað af Vinnumálastofnun þann 15. október 2020. Starfsmaður Vinnumálastofnunar hafi tjáð kæranda að skerðing á bótum stafaði af því að hún hafi hafið störf hjá C þann 21. september 2021.

Í október 2021 hafi skuld kæranda enn verið ógreidd hjá stofnuninni. Með innheimtubréfi, dags. 21. október 2021, hafi þess verið farið á leit við kæranda að hún greiddi skuld sína vegna ofgreiddra atvinnuleysisbóta. Athygli kæranda hafi jafnframt verið vakin á því að henni hefði áður verið tilkynnt um ofgreiðslu atvinnuleysisbóta með útgáfu greiðsluseðla og með tilkynningu á „Mínum síðum“. Kæranda hafi verið tilkynnt að upphæð skuldarinnar næmi 23.202 kr., auk álags að fjárhæð 3.481 kr. Heildarskuld kæranda við Vinnumálastofnun væri því 26.683 kr. Síðar hafi verið tekin sú ákvörðun að fella niður álag á skuld kæranda. Kæranda hafi því verið sent uppfært innheimtubréf, dags. 11. nóvember 2021, þar sem tilgreint hafi verið að upphæð skuldarinnar væri nú kr. 23.202. 

Lög nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir, sbr. 1. gr. laganna. Eins og áður hafi verið rakið hafi kærandi starfað í 53% starfshlutfalli hjá B og þegið á móti 47% atvinnuleysisbætur frá Vinnumálastofnun á tímabilinu ágúst til september 2020. Í 17. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé fjallað um atvinnuleysistryggingar samhliða minnkuðu starfshlutfalli. Í 1. mgr. 17. gr. segi orðrétt:

,,Launamaður, sbr. a-lið 3. gr., sem missir starf sitt að hluta telst hlutfallslega tryggður samkvæmt lögum þessum og nemur tryggingarhlutfallið mismun réttar hans hefði hann misst starf sitt að öllu leyti, sbr. 15. gr., og þess starfshlutfalls sem hann gegnir áfram, frá þeim tíma er hann missti starf sitt að hluta nema annað leiði af lögum þessum. Hið sama gildir þegar launamaður missir starf sitt en ræður sig til starfa í minna starfshlutfall hjá öðrum vinnuveitanda.“

Þegar atvinnuleitandi tilgreini að hann sé í hlutastarfi skrái Vinnumálastofnun hlutfall starfsins í kerfi stofnunarinnar. Jafnframt er þess óskað að viðkomandi atvinnuleitandi skrái inn tekjuáætlun vegna hlutastarfsins. Engin tekjuáætlun hafi legið fyrir vegna ágúst- og septembermánaða vegna hlutastarfs kæranda hjá B en slíkar upplýsingar séu lagðar til grundvallar við útreikning atvinnuleysisbóta. Óljóst sé hvort kærandi sjálf hafi ekki skráð inn tekjuáætlun eða hvort um sé að ræða mistök stofnunarinnar. Samkvæmt upplýsingum úr staðgreiðsluskrá Skattsins hafi tekjur kæranda vegna hlutastarfsins verið 351.886 kr. í ágúst og 353.764 kr. í september. Í ljósi þess að engin tekjuáætlun hafi legið fyrir við útreikning atvinnuleysisbóta hafi aðeins verið hægt að miða við rauntekjur kæranda vegna umrædds hlutastarfs, en þær upplýsingar hafi ekki legið fyrir fyrr en búið hafi verið að greiða kæranda atvinnuleysisbætur vegna ágúst- og septembermánaða. Það hafi leitt til þess að skuld hafi myndast við Vinnumálastofnun.

Meginregluna um skerðingu atvinnuleysisbóta vegna tekna sé að finna í 36. gr. laga um atvinnuleysistryggingar en 1. mgr. ákvæðisins sé svohljóðandi:

„Þegar samanlagðar tekjur af hlutastarfi hins tryggða, sbr. 17. gr. eða 22. gr., og atvinnuleysisbætur hans skv. 32-34. gr. eru hærri en sem nemur óskertum rétti hans til atvinnuleysisbóta að viðbættu frítekjumarki skv. 4. mgr. skal skerða atvinnuleysisbætur hans um helming þeirra tekna sem umfram eru. Hið sama gildir um tekjur hins tryggða fyrir tilfallandi vinnu, elli- eða örorkulífeyrisgreiðslur samkvæmt lögum um almannatryggingar, um elli- og örorkulífeyrisgreiðslur úr almennum lífeyrissjóðum, greiðslur úr sjúkrasjóðum stéttarfélaga sem eru komnar til vegna óvinnufærni að hluta, fjármagnstekjur hins tryggða og aðrar greiðslur sem hinn tryggði kann að fá frá öðrum aðilum. Eingöngu skal taka tillit til þeirra tekna sem hinn tryggði hefur haft á þeim tíma er hann fær greiddar atvinnuleysisbætur, sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum.“

Í samræmi við framangreint ákvæði og 17. gr. laganna séu atvinnuleysistryggingar einstaklinga í hlutastörfum skertar með þeim hætti að fyrst sé starfshlutfall viðkomandi dregið frá bótarétti hans. Atvinnuleitandi með 100% bótarétt í 40% hlutastarfi fái því aðeins greiddar 60% af þeim bótum sem hann eigi rétt til, sbr. 17. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Í tilviki kæranda hafi það leitt til þess að hún hafi átt rétt til 47% atvinnuleysisbóta. Skerðing vegna tekna hlutastarfs sé svo framkvæmd með þeim hætti að óskertur réttur atvinnuleitanda til atvinnuleysisbóta, að viðbættu frítekjumarki, sé dreginn frá samanlögðum tekjum hans og þeim atvinnuleysisbótum sem hann eigi rétt á. Helmingur þeirrar upphæðar sem nái umfram fullar atvinnuleysisbætur, ásamt frítekjumarki, myndi skerðingu atvinnuleitanda. Framangreind aðferðafræði hafi leitt til þess að skuld hafi myndast við Vinnumálastofnun að fjárhæð 38.831 kr. fyrir ágústmánuð og 732 kr. vegna septembermánaðar.

Ofgreiddar atvinnuleysisbætur séu innheimtar samkvæmt 2. mgr. 39. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, en þar segi orðrétt:

„Hafi hinn tryggði fengið hærri atvinnuleysisbætur skv. 32. eða 33. gr. en hann átti rétt á samkvæmt álagningu skattyfirvalda eða öðrum ástæðum ber honum að endurgreiða þá fjárhæð sem ofgreidd var að viðbættu 15% álagi. Hið sama gildir um atvinnuleysisbætur sem hinn tryggði hefur fengið greiddar fyrir tímabil er hann uppfyllti ekki skilyrði laganna. Fella skal niður álagið samkvæmt þessari málsgrein færi hinn tryggði rök fyrir því að honum verði ekki kennt um þá annmarka er leiddu til ákvörðunar Vinnumálastofnunar.“

Í athugasemdum með 39. gr. frumvarps þess sem hafi orðið að lögum um atvinnuleysistryggingar sé sérstaklega áréttað að leiðrétting eigi við í öllum tilvikum sem kunni að valda því að atvinnuleitandi hafi fengið ofgreiddar atvinnuleysisbætur. Ástæða ofgreiðslunnar hafi með öðrum orðum ekki áhrif á skyldu viðkomandi til að endurgreiða þá fjárhæð. Ákvæði 2. mgr. 39. gr. sé því fortakslaust að því er varði skyldu til þess að endurgreiða ofgreiddar bætur. Í því samhengi vísi Vinnumálastofnun til úrskurðar nefndarinnar í máli nr. 249/2021. Jafnframt bendi Vinnumálastofnun á úrskurð nefndarinnar í máli nr. 86/2013 um að það sé á ábyrgð þess er fái greiddar atvinnuleysisbætur að tryggja að Vinnumálastofnun berist nauðsynlegar upplýsingar er geti haft áhrif á rétt hans til greiðslu atvinnuleysisbóta.

Upphafleg skuld kæranda við Vinnumálastofnun hafi verið 39.563 kr., auk álags. Með heimild í 3. mgr. 39. gr. hafi 16.361 kr. verið skuldajafnaðar við síðar tilkomnar atvinnuleysisbætur kæranda. Þá hafi álag á skuld kæranda verið fellt niður, sbr. niðurlag ákvæðis 2. mgr. 39. gr. laganna, þar sem óljóst sé hvort skuldamyndunina megi rekja til mistaka kæranda eða mistaka Vinnumálastofnunar við skráningu tekjuáætlunar í kerfi stofnunarinnar. Því standi skuld kæranda við Vinnumálastofnun nú í 23.202 kr. Kæranda beri að greiða Vinnumálastofnun þá fjárhæð, sbr. 2. mgr. 39. gr. laganna.

Þá hafi kærandi jafnframt farið fram á það að henni verði greiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 105.276 kr. sem hafi verið dregnar af atvinnuleysisbótum hennar í september. Ástæða þess að bætur til kæranda hafi verið skertar um 105.276 kr. í septembermánuði hafi verið sú að kærandi hafi afskráð sig af atvinnuleysisbótum þann 21. september 2020. Samhliða afskráningu hafi kærandi greint frá því að hún hefði hafið störf hjá C frá og með 21. september. Ljóst sé að kærandi sé ekki tryggð á grundvelli laga um atvinnuleysistryggingar hafi hún hafið störf, enda teljist hún þá ekki vera í virkri atvinnuleit, sbr. 13. og 14. gr. laganna. Bætur til hennar í septembermánuði hafi því verið réttilega skertar um 105.276 kr.

Í kæru greini kærandi frá því að hún hafi ítrekað sent Vinnumálastofnun tölvupóst og skýrt frá því að hún hefði misst starf sitt að fullu hjá B þann 31. ágúst 2020. Kærandi hafi sent Vinnumálastofnun tölvupóst þann 14. september 2020 þar sem hún hafi greint frá því að henni hafi verið sagt upp í lok ágúst og því væri hún nú að fullu atvinnulaus. Kærandi hafi óskað eftir leiðbeiningum um það hvort hún ætti að breyta umsókn sinni eða hvort hún þyrfti að hafa samband við atvinnurekanda og fá staðfestingu á uppsögn. Þann 2. október 2020 hafi ráðgjafi stofnunarinnar svarað tölvupósti kæranda og greint henni frá því að hafi hún orðið alveg atvinnulaus í lok ágúst þyrfti hún að senda Vinnumálastofnun staðfestingu frá vinnuveitanda því til stuðnings. Með tölvupósti, dags. 15. október, hafi kærandi sagst hafa áttað sig á því að hún hefði fengið þrjá mánuði greidda í uppsagnarfrest. Hvort kærandi eigi við að hún hafi fengið þrjá mánuði greidda í uppsagnarfrest frá 31. ágúst 2020 sé óljóst en ljóst sé að kærandi eigi ekki rétt til 100% atvinnuleysisbóta frá 31. ágúst 2020 hafi hún fengið greiddan uppsagnarfrest. Kærandi hafi aftur á móti ekki sent stofnuninni nein gögn frá vinnuveitanda sínum þess efnis að hún hefði orðið að fullu atvinnulaus í lok ágúst, líkt og óskað hafi verið eftir.

Með vísan til framangreinds sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að kæranda beri að greiða Vinnumálastofnun ofgreiddar atvinnuleysisbætur að fjárhæð 23.202 kr., sbr. 2. mgr. 39. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Þá sé það jafnframt niðurstaða Vinnumálastofnunar að atvinnuleysisbætur kæranda í septembermánuði hafi verið réttilega skertar, enda teljist kærandi ekki hafa verið í virkri atvinnuleit frá 21. september 2020.

IV.  Niðurstaða

Kærð er ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 11. nóvember 2021, um að innheimta ofgreiddar atvinnuleysisbætur fyrir ágúst og september 2020, samtals að fjárhæð 23.202 kr., án álags, vegna tekna sem kærandi fékk þá mánuði.

Í 36. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar er kveðið á um frádrátt frá atvinnuleysisbótum vegna tekna hins tryggða. Þar segir í 1. mgr.:

„Þegar samanlagðar tekjur af hlutastarfi hins tryggða, sbr. 17. eða 22. gr., og atvinnuleysisbætur hans skv. 32.–34. gr. eru hærri en sem nemur óskertum rétti hans til atvinnuleysisbóta að viðbættu frítekjumarki skv. 4. mgr. skal skerða atvinnuleysisbætur hans um helming þeirra tekna sem umfram eru. Hið sama gildir um tekjur hins tryggða fyrir tilfallandi vinnu, elli- eða örorkulífeyrisgreiðslur samkvæmt lögum um almannatryggingar, um elli- og örorkulífeyrisgreiðslur úr almennum lífeyrissjóðum, greiðslur úr sjúkrasjóðum stéttarfélaga sem eru komnar til vegna óvinnufærni að hluta, fjármagnstekjur hins tryggða og aðrar greiðslur sem hinn tryggði kann að fá frá öðrum aðilum. Eingöngu skal taka tillit til þeirra tekna sem hinn tryggði hefur haft á þeim tíma er hann fær greiddar atvinnuleysisbætur, sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum.“

Kærandi fékk greiddar atvinnuleysisbætur frá Vinnumálastofnun í júlí, ágúst og september 2020 samhliða hlutastarfi hjá B. Ekki lá fyrir tekjuáætlun fyrir ágústmánuð og því fékk kærandi greiddar hærri atvinnuleysisbætur en hún átti rétt á. Í septembermánuði lá fyrir tekjuáætlun en rauntekjur kæranda voru örlítið hærri en tekjuáætlunin gerði ráð fyrir og fékk hún því einnig greiddar hærri atvinnuleysisbætur en hún átti rétt á þann mánuð. Þann 21. september 2020 hóf kærandi störf hjá C og var því afskráð af atvinnuleysisbótum frá og með þeim degi. Kærandi fékk því ekki greiddar fullar atvinnuleysibætur þann mánuð en á greiðsluseðli, dags. 30. september 2020, er það skráð sem „skerðing ekki í atvinnuleit“.

Í 39. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar er kveðið á um leiðréttingu á atvinnuleysisbótum. Þar segir í 2. mgr. að hafi hinn tryggði fengið hærri atvinnuleysisbætur samkvæmt 32. eða 33. gr. laganna en hann átti rétt á samkvæmt álagningu skattyfirvalda eða af öðrum ástæðum, beri honum að endurgreiða þá fjárhæð sem ofgreidd hafi verið að viðbættu 15% álagi. Hið sama gildi um atvinnuleysisbætur sem hinn tryggði hafi fengið greiddar fyrir tímabil er hann uppfyllti ekki skilyrði laganna. Í sömu málsgrein segir einnig að fella skuli niður álagið samkvæmt málsgreininni færi hinn tryggði rök fyrir því að honum verði ekki kennt um þá annmarka er leitt hafi til ákvörðunar Vinnumálastofnunar. Samkvæmt 3. mgr. 39. gr. laganna er heimilt að skuldajafna ofgreiddum atvinnuleysisbótum á móti síðar tilkomnum atvinnuleysisbótum sama einstaklings en þó aldrei hærri fjárhæð en sem nemur 25% af síðarnefndu atvinnuleysisbótum í hverjum mánuði. Í athugasemdum með frumvarpi því er varð að lögum nr. 54/2006 segir meðal annars svo í skýringum við ákvæðið:

„Efni ákvæðisins felur í sér möguleika á leiðréttingu á fjárhæð tekjutengdra atvinnuleysisbóta eftir að þær hafa verið keyrðar saman við álagningu skattyfirvalda að því er varðar það viðmiðunartímabil sem lagt er til að verði haft til hliðsjónar við útreikningana. Er því gert ráð fyrir að Vinnumálastofnun hafi heimildir til að leiðrétta fjárhæð atvinnuleysisbótanna til samræmis við álagningu skattyfirvalda. Er gert ráð fyrir að leiðréttingin geti átt sér stað nokkru eftir að bæturnar hafa verið greiddar eða þegar endanleg álagning skattyfirvalda liggur fyrir. Á sama hátt er jafnframt gert ráð fyrir að Vinnumálastofnun geti leiðrétt fjárhæð grunnatvinnuleysisbóta. Slíkt getur átt við þegar upplýsingar þær er liggja grunnatvinnuleysisbótum til grundvallar hafa verið rangar eða hinn tryggði ekki tilkynnt til Vinnumálastofnunar um að hann sé ekki lengur í atvinnuleit.

Þannig er gert ráð fyrir að hinn tryggði endurgreiði Atvinnuleysistryggingasjóði þær fjárhæðir sem ofgreiddar eru í þeim tilvikum er hann fékk hærri greiðslur úr sjóðnum en honum bar. Á þetta við um öll tilvik sem kunna að valda því að hinn tryggði hafi fengið ofgreitt úr Atvinnuleysistryggingasjóði.“

Samkvæmt framangreindu er ljóst að endurkröfuheimild Vinnumálastofnunar er meðal annars bundin við það að einstaklingur hafi fengið greiddar hærri atvinnuleysisbætur en hann átti rétt á. Þar sem kærandi var með hærri tekjur í ágúst og september 2020 en tekjuáætlun gerði ráð fyrir fékk kærandi greiddar hærri atvinnuleysisbætur en hún átti rétt á þá mánuði. Ákvæði 2. mgr. 39. gr. laganna er fortakslaust að því er varðar skyldu til þess að endurgreiða ofgreiddar bætur. Í máli þessu hefur Vinnumálastofnun ákveðið að fella niður álagið sem lagt var á skuld kæranda og er því ekki ágreiningur um það atriði. Með vísan til framangreinds er hin kærða ákvörðun staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 11. nóvember 2021, í máli A, um innheimtu ofgreiddra atvinnuleysisbóta, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir