Mál nr. 276/2021 - Úrskurður

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 276/2021

Fimmtudaginn 26. ágúst 2021

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 5. júní 2021, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 31. maí 2021, um að fella niður bótarétt hans í tvo mánuði.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun 12. nóvember 2020 og var umsókn hans samþykkt 20. nóvember 2020. Í mars 2021 skráði kærandi sig á námskeið á vegum Vinnumálastofnunar. Þann 24. mars 2021 var kæranda tilkynnt að námskeiðið yrði haldið á tímabilinu 13. til 15. apríl 2021 og tekið fram að um skyldumætingu væri að ræða. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 3. maí 2021, var óskað eftir skriflegri afstöðu kæranda á ástæðum þess að hann hefði hafnað þátttöku í vinnumarkaðsúrræði. Í bréfinu vakti stofnunin athygli á því að samkvæmt 58. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar geti þeir sem hafni þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum, án gildra ástæðna, þurft að sæta biðtíma á grundvelli laganna. Skýringar bárust ekki. Með ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 31. maí 2021, var kæranda tilkynnt að bótaréttur hans væri felldur niður í tvo mánuði á grundvelli 58. gr. laga nr. 54/2006.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 5. júní 2021. Með bréfi, dags. 7. júní 2021, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 22. júní 2021. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 24. júní 2021, var greinargerðin send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að hann hafi upphaflega fengið rangar upplýsingar eða að hann hafi misskilið upplýsingar um dagsetningu og tíma á námskeiði sem hann hafði skráð sig á hjá Vinnumálastofnun. Kærandi hafi fengið þær upplýsingar í síma að annaðhvort yrði námskeiðið dagana 12., 13. eða 14. apríl og að hann myndi fá smáskilaboð um nánari tímasetningu. Kærandi hafi aldrei fengið smáskilaboðin og því hafi hann hringt 13. apríl og þá hafi honum verið sagt að námskeiðið væri byrjað. Þegar kærandi hafi frétt af hinni réttu dagsetningu og tíma hafi þrír tímar verið liðnir af námskeiðinu, hann hafi verið staddur í Grafarvogi og ekki haft farartæki eða peninga til að koma sér á námskeiðið í tíma. Einu ráðin sem kærandi hafi fengið frá fulltrúa Vinnumálastofnunar hafi verið að hann þyrfti bara að koma sér þangað. Eftir að kærandi hafði misst af námskeiðinu hafi hann reynt að útskýra málavexti í síma við fulltrúa Vinnumálastofnunar en svo virðist sem skýringar hans hafi ekki verið skráðar af fulltrúanum en í ákvörðun Vinnumálastofnunar komi fram að engar útskýringar hafi borist. Kærandi mótmæli ákvörðun Vinnumálastofnunar. Í fyrsta lagi hafi kærandi aldrei fengið smáskilaboð um tímasetningu og dagsetningu námskeiðsins. Í öðru lagi hafi fulltrúi Vinnumálastofnunar ekki skráð útskýringar kæranda eða boðið upp á önnur ráð en að hann ætti að drífa sig á námskeiðið þegar þrjár klukkustundir væru liðnar af námskeiðinu. Í þriðja lagi hafi fulltrúi Vinnumálastofnunar, sem kærandi hafi síðar haft samband við til að útskýra fjarveru sína á námskeiðinu, ekki tekið niður útskýringar kæranda. Kærandi óski eftir að ákvörðun Vinnumálastofnunar verði tekin til endurumfjöllunar. Kærandi sé alveg framfærslulaus nú og næstu tvo mánuði af þessum sökum.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að kærandi hafi skráð sig á námskeið á vegum stofnunarinnar og með tölvupósti þann 24. mars 2021 hafi kæranda verið gefnar upplýsingar um hvaða daga námskeiðið færi fram. Athygli kæranda hafi verið vakin á því að mætingarskylda væri á námskeiðið. Kæranda hafi verið bent á hvaða afleiðingar það kynni að hafa ef hann uppfyllti ekki kröfu um mætingarskyldu á námskeiðið. Jafnframt hafi verið áréttað að forföll á námskeiðið þyrfti að tilkynna með fyrirvara, ef til þess kæmi. Vinnumálastofnun hafi sent kæranda smáskilaboð þann 29. mars 2021 þar sem kærandi hafi verið minntur á umrætt námskeið. Þann 12. apríl 2021 hafi kærandi fengið annað smáskilaboð frá stofnuninni þar sem athygli kæranda hafi verið vakin á því að umrætt námskeið myndi hefjast morguninn eftir, eða þann 13. apríl 2021.

Þann 19. apríl 2021 hafi Greiðslustofu Vinnumálastofnunar borist tilkynning þess efnis að mæting kæranda á umrætt námskeið hafi verið ófullnægjandi. Námskeiðið hafi verið haldið dagana 13. til 15. apríl 2021, en kærandi hafi ekkert mætt umrædda daga. Þá hafi engin forföll verið boðuð. Umsókn kæranda hafi í kjölfarið verið frestað þann 3. maí 2021 og kæranda verið boðið að skila skriflegum skýringum á ástæðum höfnunar á þátttöku í vinnumarkaðsúrræði. Engar skýringar hafi borist frá kæranda og honum hafi í kjölfarið verið tilkynnt með erindi, dags. 31. maí 2021, að bótaréttur hans hafi verið felldur niður á grundvelli 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, frá og með 1. júní 2021 í 2 mánuði, sem ella hefðu verið greiddar atvinnuleysisbætur fyrir.

Þann 2. júní 2021 hafi kærandi hringt í ráðgjafa Vinnumálastofnunar og óskað eftir skýringum á ákvörðun, dags. 31. maí 2021, um niðurfellingu bóta. Ráðgjafi stofnunarinnar hafi leiðbeint kæranda að skila inn skriflegum skýringum. Engar skýringar hafi þó borist stofnuninni frá kæranda.

Í kæru til úrskurðarnefndar hafi kærandi skýrt frá ástæðum þess að hann hafi ekki mætt á umrætt námskeið. Hann beri fyrir sig að hann hafi ekki fengið fullnægjandi upplýsingar um námskeiðið og að hann hafi ekki fengið smáskilaboð frá stofnuninni um mætingu á umrætt námskeið. Þá kveðist hann hafa hringt í Vinnumálastofnun þann 13. apríl 2021 til að spyrja um umrætt námskeið, en þá hafi þegar verið liðnar um þrjár klukkustundir af námskeiðinu. Kærandi hafi kveðist að hann hafi ekki haft tök á því að mæta á námskeiðið þá þegar.

Í 13. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé kveðið á um almenn skilyrði fyrir atvinnuleysistryggingum launamanna. Í a-lið 1. mgr. 13. gr. sé kveðið á um það skilyrði að atvinnuleitandi skuli vera í virkri atvinnuleit. Samkvæmt h-lið 14. gr. felist virk atvinnuleit meðal annars í því að hafa vilja og getu til að taka þátt í þeim vinnumarkaðsaðgerðum sem standi til boða. Í 13. gr. laga nr. 55/2006 um vinnumarkaðsaðgerðir komi einnig fram skylda þess sem teljist tryggður samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar til að taka þátt í vinnumarkaðsúrræðum sem Vinnumálastofnun bjóði upp á.

Atvinnuleitendum beri samkvæmt 2. mgr. 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunni að verða á vinnufærni eða aðstæðum að öðru leyti samkvæmt 1. mgr. sömu greinar, þar á meðal um tilfallandi veikindi og fjarveru á boðaðan fund, án ástæðulausrar tafar. Kærandi hafi ekki tilkynnt Vinnumálastofnun um fjarveru sína á umrætt námskeið.

Samkvæmt 7. mgr. 9. gr. laga um atvinnuleysistryggingar skuli sá sem teljist tryggður á grundvelli laganna og eftir að umsókn hans hafi verið samþykkt og á þeim tíma sem hann fái greiddar atvinnuleysisbætur eða sæti biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögunum, hafa reglulegt samband við Vinnumálastofnun eftir nánara fyrirkomulagi sem stofnunin ákveði. Þegar Vinnumálastofnun upplýsi umsækjanda um að stofnunin hafi samþykkt umsókn um atvinnuleysisbætur skuli hún jafnframt upplýsa hlutaðeigandi um með hvaða hætti stofnunin muni koma upplýsingum eða öðrum boðum til hans á meðan á atvinnuleit standi. Komi Vinnumálastofnun upplýsingum eða boðum til umsækjanda með þeim hætti sem stofnunin hafi tiltekið við hlutaðeigandi teljist upplýsingarnar eða boðin hafa borist með sannanlegum hætti samkvæmt lögum þessum.

Þegar kærandi hafi sótt um greiðslu atvinnuleysistrygginga með umsókn, dags. 12. nóvember 2020, hafi honum verið greint frá því að Vinnumálastofnun myndi framvegis koma upplýsingum eða öðrum boðum til hans með rafrænum hætti. Athygli kæranda hafi jafnframt verið vakin á því að huga að því að allar tengiliðsupplýsingar, svo sem netfang og símanúmer væru rétt skráðar, þar sem stofnunin myndi til að mynda koma til með að senda honum mikilvægar upplýsingar í smáskilaboðum. Þegar Vinnumálastofnun hafi upplýst kæranda um að umsókn hans um atvinnuleysisbætur hefði verið samþykkt með erindi, dags. 20. nóvember 2020, hafi kæranda jafnframt verið greint frá því að Vinnumálastofnun myndi framvegis koma skilaboðum áleiðis til hans á ,,Mínum síðum“, með tölvupósti eða smáskilaboðum.

Samkvæmt kerfum stofnunarinnar hafi smáskilaboð um umrætt námskeið verið send á það símanúmer sem kærandi hafi skráð í kerfi stofnunarinnar er hann hafi sótt um greiðslu atvinnuleysistrygginga. Stofnunin hafi áður átt í samskiptum við kæranda í gegnum það símanúmer sem uppgefið sé í kerfum stofnunarinnar. Þá hafi tilkynningar jafnframt verið sendar á netfang kæranda. Þær upplýsingar sem kærandi hafi fengið um umrætt námskeið hafi verið skýrar, til að mynda upplýsingar um stað og stund. Með vísan til 7. mgr. 9 gr. laga um atvinnuleysistryggingar hafi því allar nauðsynlegar upplýsingar um umrætt námskeið borist kæranda með sannanlegum hætti.

Í 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé kveðið á um þegar þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum sé hafnað. Í 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar komi skýrt fram að hafni einstaklingur þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum skuli hann sæta tveggja mánaða biðtíma eftir atvinnuleysisbótum. Í greinargerð er fylgdi frumvarpi því er varð að lögum um atvinnuleysistryggingar sé efni 58. gr. laganna nánar skýrt. Þar segi að Vinnumálastofnun annist skipulag vinnumarkaðsaðgerða og að litið sé svo á að þeim sem tryggðir séu innan atvinnuleysistryggingakerfisins sé skylt að taka þátt í vinnumarkaðsúrræðum. Þá sé jafnframt tekið fram í greinargerðinni að bregðist hinn tryggði þeirri skyldu leiði það til viðurlaga í formi biðtíma eftir atvinnuleysisbótum.

Fyrir liggi að kærandi hafi skráð sig á námskeið á vegum Vinnumálastofnunar. Kæranda hafi verið tilkynnt með tölvupósti, dags. 24. mars 2021, að mætingarskylda væri á námskeiðið og hann kynni að sæta viðurlögum í formi niðurfellingu bóta ef hann uppfyllti ekki mætingarskyldu. Þá hafi kærandi jafnframt verið tvisvar sinnum minntur á mætingu á umrætt námskeið, bæði með tilkynningu í tölvupósti og smáskilaboðum sem sannanlega hafi borist kæranda í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar. Þrátt fyrir það hafi kærandi ekki mætt á umrætt námskeið.

Með vísan til alls framangreinds sé það afstaða Vinnumálastofnunar að kærandi skuli sæta viðurlögum á grundvelli 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og að þær skýringar sem kærandi hafi gefið úrskurðarnefndinni vegna fjarveru sinnar á umrætt námskeið geti ekki talist gildar í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar.

Með vísan til framangreinds sé það niðurstaða Vinnumálastofnunar að réttilega hafi verið staðið að ákvörðun stofnunarinnar um að kærandi skyldi sæta viðurlögum á grundvelli 58. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

IV.  Niðurstaða

Mál þetta lýtur að ákvörðun Vinnumálastofnunar um að fella niður bótarétt kæranda í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 58. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Í 58. gr. laga nr. 54/2006 er kveðið á um viðurlög við því ef þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum er hafnað. Segir þar í 1. mgr. að sá sem hafnar þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum, sbr. lög um vinnumarkaðsaðgerðir, samkvæmt ákvörðun Vinnumálastofnunar eftir að hafa verið í atvinnuleit í að minnsta kosti fjórar vikur frá móttöku Vinnumálastofnunar á umsókn um atvinnuleysisbætur, skuli ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta samkvæmt VII. kafla laganna fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila. Hið sama gildir þegar hinn tryggði mætir ekki til Vinnumálastofnunar á áður boðuðum tíma samkvæmt 6. mgr. 9. gr., 3. mgr. 13. gr. eða 3. mgr. 18. gr. laganna.

Í athugasemdum greinargerðar við frumvarp það er varð að lögum nr. 54/2006 segir meðal annars um 1. mgr. 58. gr. að ekki séu tilgreindar sérstakar vinnumarkaðsaðgerðir sem geti valdið því að hinn tryggði þurfi að sæta viðurlögum samkvæmt ákvæðinu heldur eigi það við um allar aðgerðir sem hinum tryggða sé boðið að taka þátt í til að auka líkur sínar á að fá vinnu við hæfi. Gert sé ráð fyrir að Vinnumálastofnun annist skipulag vinnumarkaðsaðgerða og að hinir tryggðu njóti faglegrar ráðgjafar sérfræðinga stofnunarinnar. Þannig megi ætla að þeim, sem eru tryggðir innan atvinnuleysistryggingakerfisins, verði boðin þátttaka í vinnumarkaðsúrræðum við hæfi en litið sé svo á að þeim sé skylt að taka þátt í slíkum úrræðum. Bregðist hinn tryggði þessum skyldum sínum leiði það til viðurlaga í formi biðtíma eftir atvinnuleysisbótum.

Samkvæmt gögnum málsins skráði kærandi sig á námskeið á vegum Vinnumálastofnunar sem haldið var á tímabilinu 13. til 15. apríl 2021. Þann 24. mars 2021 var kæranda greint frá því að um skyldumætingu væri að ræða. Þann 12. apríl 2021 var kærandi minntur á að námskeiðið myndi hefjast daginn eftir. Þá hefur Vinnumálastofnun greint frá því að kærandi hafi fengið áminningar um námskeiðið með smáskilaboðum 29. mars og 12. apríl 2021. Kærandi mætti ekkert á framangreint námskeið. Kærandi hefur borið því við að hann hafi ekki fengið upplýsingar um dagsetningu og tímasetningu námskeiðsins.

Að mati úrskurðarnefndar velferðarmála hefur kærandi ekki fært fram viðunandi skýringar sem réttlæta að hann hafi ekki mætt á vinnumarkaðsúrræðið sem honum var gert að sækja. Í 1. mgr. 58. gr. laga nr. 54/2006 kemur skýrt fram að sá sem hafnar þátttöku í vinnumarkaðsaðgerðum skuli sæta viðurlögum á grundvelli ákvæðisins. Ákvæðið er fortakslaust og því er ekki heimilt að beita vægari úrræðum en þar er kveðið á um. Að því virtu er hin kærða ákvörðun staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 31. maí 2021, um að fella niður bótarétt A, í tvo mánuði, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir