Nr. 119/2018 - Úrskurður

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 119/2018

Fimmtudaginn 14. júní 2018

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Arnar Kristinsson lögfræðingur og Agnar Bragi Bragason lögfræðingur.

Með kæru, dags. 23. mars 2018, kærir A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dagsett sama dag, um að fella niður rétt hans til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um greiðslur atvinnuleysisbóta hjá Vinnumálastofnun þann 7. febrúar 2018. Meðfylgjandi umsókn kæranda var vinnuveitandavottorð frá B þar sem fram kemur að kæranda hafi verið sagt upp störfum samkvæmt ákvörðun vinnuveitanda. Vinnumálastofnun óskaði eftir upplýsingum frá B um ástæður uppsagnar og lágu þær upplýsingar fyrir 13. mars 2018. Með bréfi, dags. 15. mars 2018, óskaði Vinnumálastofnun eftir skriflegri afstöðu kæranda á ástæðum uppsagnar hans. Skýringar á ástæðum uppsagnar bárust frá kæranda samdægurs. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 23. mars 2018, var kæranda tilkynnt að umsókn hans um atvinnuleysisbætur hefði verið samþykkt og bótaréttur væri metinn 74%. Með vísan til starfsloka hans hjá B væri réttur til atvinnuleysisbóta hins vegar felldur niður í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 23. mars 2018. Með bréfi, dags. 4. apríl 2018, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 18. apríl 2018, og með bréfi úrskurðarnefndar, dagsettu sama dag, var greinargerðin send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá aðstæðum sínum og tekur fram að hann hafi þurft að taka strætó í vinnuna þar sem hann hafi verið bíllaus. Hann hafi þurft að taka þrjá strætisvagna og verið allt frá 40 mínútum og upp í klukkustund og 20 mínútur í vinnuna. Ef strætisvagninn hafi verið seinn hafi hann misst af skiptivagni og það hafi þýtt 15-20 mínútna seinkun. Kæranda hafi verið sagt upp störfum vegna þessa. 

Kærandi kveðst þurfa atvinnuleysisbætur fyrir einn mánuð þar sem hann sjái fram á að vera alveg tekjulaus og eigi ekki rétt á félagslegum bótum.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að lög nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir. Tilgangur laganna sé að tryggja þeim sem tryggðir séu og misst hafi fyrra starf sitt, tímabundna fjárhagsaðstoð í þrengingum sínum. Með lögunum sé verið að tryggja stöðu og öryggi fólks í atvinnuleysi. Því sé gert ráð fyrir að hinir tryggðu séu í virkri atvinnuleit þann tíma. Mál kæranda lúti að ákvörðun Vinnumálastofnunar um að hann skuli sæta tveggja mánaða biðtíma á greiðslum atvinnuleysisbóta með vísan til 54. gr. laga nr. 54/2006. Í greinargerð með frumvarpi því, sem hafi orðið að lögum um atvinnuleysistryggingar, sé það áréttað að eitt af markmiðum vinnumarkaðskerfisins sé að stuðla að virkri atvinnuþátttöku fólks. Vinnumálastofnun beri að líta til almennra reglna og málefnalegra sjónarmiða við töku ákvarðana um það hvort umsækjendur um atvinnuleysisbætur skuli sæta biðtíma eftir atvinnuleysisbótum. Það sé erfiðleikum bundið að skilgreina nákvæmlega í lögum og reglugerðum hvaða ástæður, sem liggi að baki uppsögn, séu gildar þar sem þær ástæður geti verið af margvíslegum toga. Orðalagið „gildar ástæður“ beri að túlka þröngt í þessu samhengi og þar af leiðandi falli færri tilvik en ella þar undir. Enn fremur komi fram að þar sem um sé að ræða matskennda lagareglu sé stofnuninni falið að meta atvik og aðstæður hverju sinni.

Við mat á því hvort starfsmaður kunni að hafa verið valdur að eigin uppsögn beri að horfa til þess hvort starfsmaður hafi mátt gera sér grein fyrir að hegðun hans gæti leitt til uppsagnar. Ein frumskylda launþega sé að sinna starfi sínu og vinna störfin í samræmi við það sem almennt megi gera kröfu til. Við mat á fyrrgreindum skilyrðum beri stofnuninni að horfa til uppsagnarbréfa eða annarra gagna sem fyrir liggi um ráðningarslit. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum hafi kæranda verið sagt upp störfum sökum þess að hann hafi ekki mætt til vinnu á tilskyldum tíma. Á vinnuveitendavottorði komi fram að honum hafi verið sagt upp störfum samkvæmt ákvörðun vinnuveitanda. Í skýringum frá kjaradeild B komi enn fremur fram að ástæða uppsagnar sé brot gegn hlýðniskyldu og að honum hafi áður verið veitt skrifleg áminning vegna sambærilegra ávirðinga. Ein af meginskyldum launþega sé að vinna þau störf sem hann hafi verið ráðinn til á þeim tíma sem samið sé um. Í skýringum kæranda til stofnunarinnar komi fram að honum hafi verið sagt upp störfum þar sem hann hafi ekki mætt á réttum tíma til vinnu þar sem hann hafi nýtt strætisvagna til að komast til vinnu og tímaáætlun þeirra ekki staðist. Það sé afstaða Vinnumálastofnunar að þar sem kæranda hafi verið veitt skrifleg áminning vegna mætingar að ekki sé ósanngjarnt að gera þá kröfu að kærandi gerði viðeigandi ráðstafanir vegna mætingar, svo sem að leggja fyrr af stað til vinnu, enda hafi honum mátt vera ljóst að honum yrði sagt upp störfum ef hann héldi uppteknum hætti og mætti ekki til vinnu á umsömdum tíma. Í ljósi framangreinds er það mat Vinnumálastofnunar að kærandi hafi mátt gera sér grein fyrir því að háttsemi hans myndi leiða til brottvikningar úr starfi og að hann hafi misst starf sitt af ástæðum sem hann sjálfur hafi átt sök á, sbr. 54. gr. laga nr. 54/2006. Því beri honum að sæta tveggja mánaða biðtíma eftir greiðslum atvinnuleysisbóta.

IV.  Niðurstaða

Ágreiningur máls þessa lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að fella niður rétt kæranda til atvinnuleysisbóta í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Ákvæði 1. mgr. 54. gr. laganna er svohljóðandi:

„Sá sem telst tryggður samkvæmt lögum þessum en hefur sagt starfi sínu lausu án gildra ástæðna skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá móttöku umsóknar um atvinnuleysisbætur, sbr. þó 4. mgr. Hið sama gildir um þann sem missir starf af ástæðum sem hann á sjálfur sök á.“

Óumdeilt er að kæranda var sagt upp störfum hjá B en ágreiningur málsins lýtur að því hvort hann hafi sjálfur átt sök á uppsögninni. Í athugasemdum við 1. mgr. 54. gr. í frumvarpi til laga um atvinnuleysistryggingar kemur fram að það sé erfiðleikum bundið að takmarka þau tilvik sem geti talist til gildra ástæðna í lögum og reglugerðum þar sem ástæður þess að fólk segi störfum sínum lausum eða missi þau geti verið af margvíslegum toga. Því sé lagt til að lagareglan verði áfram matskennd og Vinnumálastofnun falið að meta atvik og aðstæður hverju sinni. Stofnuninni beri að líta til almennra reglna og málefnalegra sjónarmiða við ákvarðanir á því hvort umsækjendur um atvinnuleysisbætur skuli sæta biðtíma eftir atvinnuleysisbótum. Jafnframt er bent á að um íþyngjandi ákvörðun sé að ræða. Úrskurðarnefnd velferðarmála telur að ráða megi af framangreindu að almennt beri að gera nokkuð ríkar kröfur til atvinnuleitanda þegar metið er hvort ástæður fyrir uppsögn séu gildar samkvæmt 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006.

Í vottorði vinnuveitanda, dags. 8. mars 2018, kemur fram að kæranda hafi verið sagt upp störfum samkvæmt ákvörðun vinnuveitanda. Í skýringum frá kjaradeild B kemur fram að ástæða uppsagnar sé brot gegn hlýðniskyldu með því að sniðganga fyrirmæli yfirmanns. Þá er vísað til þess að kæranda hafi áður verið veitt skrifleg áminning vegna sambærilegra ávirðinga. Í skýringum kæranda kemur fram að honum hafi verið sagt upp störfum sökum þess að hann hafi ekki mætt á réttum tíma til vinnu. Hann hafi nýtt strætisvagna til að komast í vinnu og tímaáætlun þeirra ekki staðist.

Eins og fram hefur komið er ákvörðun um að umsækjandi skuli sæta biðtíma íþyngjandi ákvörðun. Að mati úrskurðarnefndarinnar verður því að gera þær kröfur að fyrirliggjandi gögn bendi eindregið til þess að rétt sé að beita því úrræði vegna atvika sem umsækjandi á sjálfur sök á. Úrskurðarnefnd velferðarmála telur ljóst að kæranda hafi verið sagt upp störfum sökum þess að hann hafi ekki mætt á réttum tíma til vinnu. Þar sem kærandi hafði áður fengið skriflega áminningu vegna mætingar er það mat úrskurðarnefndarinnar að kæranda hefði mátt vera ljóst að honum yrði sagt upp störfum ef hann mætti ekki til vinnu á réttum tíma. Það er því álit úrskurðarnefndar velferðarmála að kærandi hafi misst starf sitt af ástæðum sem hann bar sjálfur ábyrgð á. Að því virtu átti kærandi ekki rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en að tveimur mánuðum liðnum frá móttöku umsóknar um atvinnuleysisbætur, sbr. 1. mgr. 54. gr. laga nr. 54/2006. Hin kærða ákvörðun er því staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 23. mars 2018, um að fella niður bótarétt A, í tvo mánuði er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Kári Gunndórsson