Mál nr. 90/2009
Úrskurður
Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 18. febrúar 2010 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 90/2009.
1.
Málsatvik og kæruefni
Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 11. ágúst 2009, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði á fundi sínum þann 10. ágúst 2009 fjallað um umsókn kæranda um atvinnuleysisbætur frá 10. apríl 2008. Fallist var á umsókn kæranda en réttur hans til atvinnuleysisbóta var felldur niður í 60 daga í upphafi bótatímabils með vísan til 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með erindi mótteknu 13. ágúst 2009. Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Vinnumálastofnun krefst þess að hin kærða ákvörðun verði staðfest.
Kærandi var ráðinn til starfa á skógræktarsvæðum í B þann 15. júní 2009. Í erindi kæranda kemur fram að hann hafi verið óánægður með skort á salernisaðstöðu á vinnustaðnum, skort á nauðsynlegum útifötum og skipulagsleysi varðandi vinnuna. Að sögn kæranda var ekki salerni á vinnustaðnum og hafi hann því þurft að aka í 12 km til þess að komast á salerni en hann þurfi að komast á salerni þrisvar sinnum á dag. Samkvæmt læknisvottorði C læknis, dags. 25. ágúst 2009, hefur kærandi haft vanda frá meltingarfærum sem veldur því að hann þarf að komast á salerni oft og fljótt.
Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur þann 10. apríl 2008. Þann 12. júní 2008 var hann látinn sæta viðurlögum í 40 daga skv. 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar vegna þess að hann sagði sjálfur upp störfum hjá X ehf. og var réttur hans til atvinnuleysisbóta felldur niður í 40 daga sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir. Kærandi var ráðinn til starfa á skógræktarsvæðum í B þann 15. júní 2009. Þann 23. júní mætti kærandi ekki til vinnu án þess að gera grein fyrir fjarveru sinni. Með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 16. júlí 2009, var kæranda gefinn kostur á að gera skriflega grein fyrir ástæðu uppsagnar sinnar. Skýringar kæranda bárust með tölvupósti þann 23. júlí 2009. Mál kæranda var tekið fyrir að nýju hjá Vinnumálastofnun þann 10. ágúst 2009 og umsókn hans um atvinnuleysisbætur samþykkt en með vísan til starfsloka hans hjá B var réttur hans til atvinnuleysisbóta felldur niður í 60 daga, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir. Bið í 60 daga var vegna ítrekunaráhrifa skv. 61. gr. laga um atvinnuleysistrygginga.
Í greinargerð Vinnumálastofnunar til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 17. nóvember 2009, er vitnað í 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistrygginga og athugasemdir við 54. gr. frumvarps sem varð að lögum um atvinnuleysistryggingar. Fram kemur að það sé mat Vinnumálastofnunar að ástæður starfsloka kæranda flokkist ekki sem gild ástæða í skilningi 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Ákvörðun Vinnumálastofnunar sé á því byggð að kærandi hafi einhliða og fyrirvaralaust rift ráðningarsamningi sínum við vinnuveitanda sinn án nokkurrar tilkynningar til yfirmanna sinna hjá B. Kærandi lýsi því í kæru sinni til úrskurðarnefndar að hann hafi hætt að mæta til vinnu eftir deilur við umsjónarmann sinn. Þótt kærandi hafi leitt að því líkum að aðstæður á vinnustað hafi ekki verið að öllu leyti ákjósanlegar og þá sérstaklega þegar litið sé til heilsufars kæranda verði ekki séð að það réttlæti fyrirvaralausa riftun á ráðningarsamningi.
Í greinargerð Vinnumálastofnunar er sérstaklega fjallað um ítrekunaráhrif fyrri viðurlagaákvörðunar skv. 61. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og þann tilgang þeirra að stuðla að virkri atvinnuleit. Vinnumálastofnun leggi áherslu á að virk atvinnuleit sé grundvallarþáttur í sjálfu atvinnuleysistryggingakerfinu og því séu úrræði á borð við 1. mgr. 61. gr. beinlínis nauðsynleg til að lög um atvinnuleysistryggingar nái fram tilgangi sínum. Í 5. mgr. 61. gr. laganna komi fram að ítrekunaráhrif samkvæmt ákvæðinu falli niður þegar nýtt tímabil hefjist skv. 29. gr., sbr. 30. eða 31. gr. laganna. Viðurlögin sem felist í 1. mgr. 61. gr. séu því þess eðlis að 60 daga tímabilið falli ekki niður nema viðkomandi bótaþegi fari á nýtt bótatímabil. Lengd þess tímabils sem atvinnuleysisbætur séu greiddar samfellt fyrir séu þrjú ár frá þeim degi er Vinnumálastofnun tók við umsókn viðkomandi. Biðtími eftir greiðslu atvinnuleysisbóta skv. X. kafla laga um atvinnuleysistryggingar teljist hluti tímabilsins, sbr. 1. mgr. 29. gr. laganna.
Kærandi uppfylli ekki skilyrði 31. gr. laga um atvinnuleysistryggingar en þar er greint frá því hvenær nýtt bótatímabil hefjist áður en fyrra tímabili ljúki að fullu, þar sem um sama bótatímabil sé að ræða. Núverandi bótatímabil kæranda haldi áfram að líða, sbr. 3. mgr. 29. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, og biðtími eftir greiðslu atvinnuleysisbóta teljist hluti þess tímabils.
Í samtali starfsmanns úrskurðarnefndarinnar við fulltrúa vinnuveitanda kæranda hjá B kom fram að skýringar kæranda fyrir uppsögn séu að hluta til komnar eftir að hann hætti að mæta til vinnu. Hann hafi ekki látið vinnuveitanda vita áður en hann hætti að mæta til vinnu.
Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 1. desember 2009, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 15. desember 2009. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda.
2.
Niðurstaða
Mál þetta lýtur að túlkun á 1. mgr. 54. gr. laga um atvinnuleysistryggingar en hún er svohljóðandi:
„Sá sem telst tryggður samkvæmt lögum þessum en hefur sagt starfi sínu lausu án gildra ástæðna skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að 40 dögum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá móttöku umsóknar um atvinnuleysisbætur. Hið sama gildir um þann sem missir starf af ástæðum sem hann á sjálfur sök á.“
Í skilningi 1. mgr. 54. gr. er orðalagið „gildar ástæður“ skýrt þröngt, sem þýðir í raun að fá tilvik falla þar undir. Í athugasemdum við 1. mgr. 54. gr. í frumvarpi til laga atvinnuleysistryggingar segir að nefnd er fjallaði um efni laganna hafi tekið afstöðu til þess hvað gætu talist gildar ástæður og komist að þeirri niðurstöðu að það væri erfiðleikum bundið að skilgreina nákvæmlega slíkar ástæður í lögum og reglugerðum þar sem ástæður þess að fólk segi störfum sínum lausum eða missi þau geti verið af margvíslegum toga. Því sé lagt til að lagaregla þessi verði áfram matskennd og Vinnumálastofnun sé þar með falið að meta hvernig atvik og aðstæður þess máls er fyrir henni liggur falli að umræddri reglu. Stofnuninni beri því að líta til almennra reglna og málefnalegra sjónarmiða við ákvarðanir um hvort umsækjendur um atvinnuleysisbætur skuli sæta biðtíma eftir atvinnuleysisbótum.
Í rökstuðningi Vinnumálastofnunar segir að ákvörðun stofnunarinnar sé á því byggð að kærandi hafi einhliða og fyrirvaralaust rift ráðningarsamningi sínum við vinnuveitanda sinn án nokkurrar tilkynningar til yfirmanna sinna hjá B. Jafnframt segir að þótt kærandi hafi leitt að því líkum að aðstæður á vinnustað hafi ekki verið að öllu leyti ákjósanlegar og þá sérstaklega þegar litið sé til heilsufars kæranda verði ekki séð að það réttlæti fyrirvaralausa riftun á ráðningarsamningi.
Af gögnum málsins virðist ljóst að kærandi lét vinnuveitanda sinn ekki vita áður en hann hætti að mæta til vinnu. Með hliðsjón af því og með vísan til rökstuðnings Vinnumálastofnunar að öðru leyti er fallist á niðurstöðu Vinnumálastofnunar.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 10. ágúst 2009 um niðurfellingu bótaréttar A í 60 daga er staðfest.
Brynhildur Georgsdóttir, formaður
Hulda Rós Rúriksdóttir
Helgi Áss Grétarsson