Mál nr. 145/2009
Úrskurður
Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 20. apríl 2010 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A nr. 145/2009.
1.
Málsatvik og kæruefni
Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 9. desember 2009, vakti Vinnumálastofnun athygli kæranda, A, á því að samkvæmt bráðabirgðaákvæði II með lögum um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, ljúki bótatímabili hennar hjá Atvinnuleysistryggingasjóði þann 31. desember 2009. Kærandi vildi ekki una þeirri ákvörðun og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með bréfi, dagsettu 29. desember 2009. Vinnumálastofnun krefst þess að hin kærða ákvörðun verði staðfest.
Kærandi telur að lög þau er varða mál hennar séu ósanngjörn og sett með stuttum fyrirvara. Lögin hafi hvorki verið kynnt í fjölmiðlum né á annan hátt. Kærandi kveðst búa ásamt manni og fimm börnum á svæði þar sem atvinnuleysi sé mest á landinu. Kærandi segir erfitt að láta enda ná saman fjárhagslega með fimm börn og að mikill missir verði að atvinnuleysisbótunum. Hún væntir þess að mál hennar verði tekið til ítarlegrar athugunar.
Í greinargerð Vinnumálastofnunar til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 10. mars 2010, kemur fram að kærandi hafi fyrst sótt um atvinnuleysisbætur hjá stofnuninni fyrir 15. nóvember 2005, í tíð laga nr. 12/1997 og hafi þegið atvinnuleysisbætur þann 1. júlí 2006 er lög um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, tóku gildi. Samkvæmt bráðabirgðaákvæði II með lögum um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, geti þeir sem hafa verið skráðir atvinnulausir hjá Vinnumálastofnun fyrir 15. nóvember 2005 að hámarki átt rétt til grunnatvinnuleysisbóta samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar til 31. desember 2009 en þó ekki lengur en í fimm ár frá því að þeir fyrst skráðu sig atvinnulausa hjá stofnuninni. Ákvæðið eigi við um þá sem hafi verið samfellt án atvinnu frá 15. nóvember 2005 eða starfað í skemmri tíma en sex mánuði á innlendum vinnumarkaði.
Í ákvæði til bráðabirgða III með lögum um atvinnuleysistryggingar komi fram að ákvæði laganna eigi að öllu leyti við um þá sem skráðir höfðu verið atvinnulausir fyrir gildistöku laganna, hafi þeir starfað samfellt í a.m.k. sex mánuði á innlendum vinnumarkaði. Hafi sá tryggði starfað í meira en sex mánuði áður en hann sótti aftur um atvinnuleysisbætur skuli ekki litið til fyrra bótatímabils samkvæmt eldri lögum um atvinnuleysistryggingar nr. 12/1997 og ekki gert að skilyrði að eldra tímabili ljúki áður en tímabil skv. 29. gr. gildandi laga um atvinnuleysistryggingar hefjist.
Samkvæmt greiðslusögu kæranda og fyrirliggjandi gögnum frá Ríkisskattstjóra hafi kærandi ekki starfað í sex mánuði á umræddu tímabili án þess að vera á sama tíma skráður atvinnulaus hjá stofnuninni. Þau hlutastörf er kærandi hafi gegnt hafi verið unnin samhliða greiðslu atvinnuleysisbóta til hennar. Samkvæmt 1. mgr. 29. gr. laga um atvinnuleysistryggingar teljist sá tími sem greiddar eru hlutfallslegar atvinnuleysisbætur til bótatímabilsins.
Kærandi hafi fengið greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði á tímabilinu. Í bráðabirgðaákvæði II með lögum um atvinnuleysistryggingar komi skýrt fram að sá tryggði þurfi að hafa starfað á innlendum vinnumarkaði í a.m.k. sex mánuði til að öðlast rétt samkvæmt ákvæðinu. Vinnumálastofnun telji að greiðslur úr Fæðingarorlofssjóði geti ekki talist starf á innlendum vinnumarkaði. Samkvæmt þeim gögnum sem liggi fyrir hjá Vinnumálastofnun hafi kærandi því ekki áunnið sér rétt á nýju bótatímabili, hvorki á grundvelli 29. gr. laga um atvinnuleysistryggingar né bráðabirgðaákvæðis III sömu laga. Það sé því niðurstaða Vinnumálastofnunar að bráðabirgðaákvæði II með lögum um atvinnuleysistryggingar eigi við í máli kæranda og geti hún því ekki notið greiðslu atvinnuleysistrygginga eftir 31. desember 2009 nema að öðrum ákvæðum laganna uppfylltum.
Vegna ummæla í kæru telji stofnunin rétt að taka fram að bráðabirgðaákvæði II hafi tekið gildi með lögum um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, þann 1. júlí 2006. Þá telji stofnunin að hún hafi uppfyllt leiðbeiningar- og tilkynningarskyldu sína samkvæmt stjórnsýslulögum, nr. 37/1993, og veitt kæranda nægilegan frest til að koma að athugasemdum og andmælum áður en ákvörðun var tekin á grundvelli bráðabirgðaákvæðis II með lögum um atvinnuleysistryggingar.
Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 18. mars 2010, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 6. apríl 2010. Engar frekari athugasemdir hafa borist frá kæranda.
2.
Niðurstaða
Lög um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, öðluðust gildi 1. júlí 2006 og leystu þá af hólmi lög sama efnis nr. 12/1997. Með hinum nýju lögum voru gerðar ýmsar breytingar á atvinnuleysistryggingakerfinu, meðal annars var boðið upp á að atvinnuleysisbætur yrðu tekjutengdar í allt að þrjá mánuði frá tilteknu tímamarki, sbr. 32. gr. laganna, og að lengd tímabils sem atvinnuleysisbætur væru greiddar fyrir takmarkaðist við ákveðið hámark, sbr. 29. gr. laganna. Þar sem meginreglur hinna nýju laga gátu annað hvort aukið réttindi þeirra sem voru þá á atvinnuleysisbótum eða dregið úr þeim, var með ákvæðum I–III til bráðabirgða tekin afstaða til réttarstöðu þeirra atvinnuleitanda sem nutu greiðslu atvinnuleysisbóta áður en hin nýju lög komu til framkvæmda. Kærandi var einn þeirra sem tilheyrði þessum hópi atvinnuleitanda.
Fallist verður á það með Vinnumálastofnun að ákvæði II til bráðabirgða hafi átt við um kæranda þegar hin kærða ákvörðun var tekin en lagaákvæðið er svohljóðandi:
Í ljósi þess að ákvæði þetta mælir fyrir um stöðvun greiðslu atvinnuleysisbóta frá og með 1. janúar 2010 að telja þá verður hin kærða ákvörðun staðfest með vísan til þess rökstuðnings sem Vinnumálastofnun hefur fært fyrir henni.
Úrskurðarorð
Ákvörðun Vinnumálastofnunar í máli A frá 9. desember 2009 um það að hún eigi ekki rétt til atvinnuleysisbóta frá og með 1. janúar 2010 er staðfest.
Brynhildur Georgsdóttir, formaður
Hulda Rós Rúriksdóttir
Helgi Áss Grétarsson