Mál nr. 20/2014

Á fundi úrskurðarnefndar fæðingar- og foreldraorlofsmála þann 13. janúar 2015 var tekið fyrir mál nr. 20/2014:

Kæra A

á ákvörðun

Vinnumálastofnunar-Fæðingarorlofssjóðs

og kveðinn upp svohljóðandi

Ú R S K U R Ð U R:

A hefur með kæru, dags. 17. október 2014, skotið til úrskurðarnefndar fæðingar- og foreldraorlofsmála ákvörðun Vinnumálastofnunar-Fæðingarorlofssjóðs (hér eftir Fæðingarorlofssjóður), dags. 17. september 2014, þar sem umsókn kæranda um fæðingarstyrk námsmanna var synjað.

I. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi var í skiptinámi í B landi skólaárið 2012 til 2013. Þótt vorönn skólans ljúki almennt í júní var hluta af prófum kæranda frestað fram í ágúst og lauk hann síðustu prófum 9. ágúst 2013. Liggur fyrir að þetta var gert þar sem fleiri próf hans voru skipulögð á sama tíma um vorið og þess vegna tók hann hluta prófanna í próflotu endurtektarprófa. Hann stundaði nám við Háskóla Íslands á haustönn 2013. Hann skilaði lokaritgerð í BS-námi sínu 10. janúar 2014 og útskrifaðist frá skólanum febrúar 2014. Þann 29. janúar 2014 hóf kærandi störf á innlendum vinnumarkaði og útskrifaðist frá Háskóla Íslands í febrúar 2014.

Með umsókn, dags. 15. maí 2014, sótti kærandi um greiðslu fæðingarstyrks námsmanna í þrjá mánuði vegna væntanlegrar fæðingar barns hans þann 12. júní 2014. Barnið fæddist Y. júní 2014. Umsókn kæranda var synjað með bréfum Fæðingarorlofssjóðs, dags. 19. júní 2014, 8. og 17. júlí 2014, á þeim forsendum að hann hafi ekki verið í fullu námi samfellt í a.m.k. sex mánuði síðustu tólf mánuðina fyrir fæðingardag barns og ekki í námi og vinnu samfellt á því tímabili. Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd fæðingar- og foreldraorlofsmála 17. október 2014. Með bréfi, dags. 23. október 2014, óskaði úrskurðarnefnd fæðingar- og foreldraorlofsmála eftir greinargerð Fæðingarorlofssjóðs ásamt gögnum málsins. Greinargerð Fæðingarorlofssjóðs barst með bréfi, dags. 7. nóvember 2014. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 12. nóvember 2014, var greinargerð Fæðingarorlofssjóðs send kæranda til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki.

II. Sjónarmið kæranda

Kærandi kveðst telja sig eiga rétt á fæðingarstyrk námsmanna bæði vegna reglna um nám í sex mánuði síðustu tólf mánuðina fyrir fæðingardag barns og nám og vinnu samfellt á því tímabili. Kærandi hafi lokið vorönn skólaársins 2012 til 2013 þann 9. ágúst 2013 með 100% námsárangri en hann hafi verið í skiptinámi í B landi. Á haustönn 2013 hafi kærandi verið í námi við Háskóla Íslands og skilað lokaritgerð þann 10. janúar 2014. Kærandi hafi lokið haustönn 2013 með 80% námsárangri og útskrifast í febrúar 2014. Í janúar 2014 hafi kærandi flutt til Íslands og byrjað í 100% vinnu en barn hans hafi fæðst þann Y. júní 2014.

Kærandi greinir frá því að vorönn skólaársins 2012 til 2013 hafi lokið þann 9. ágúst 2013 þar sem hann hafi þurft að þreyta próf þann dag. Skólinn hans í B landi hafi lengt vorönnina þar sem áfangar hafi rekist saman og því hafi hann tekið lokapróf á þeim tíma sem endurtektarprófin fóru fram. Í tilviki kæranda hafi ekki verið um að ræða endurtektarpróf og lengd annarinnar hafi verið ákveðin af skólanum sjálfum. Fæðingarorlofssjóður hafi ekki heimild til að meta lengd náms á öðrum forsendum en þeim sem viðkomandi háskóli haldi fram. Þá telur kærandi rangt af Fæðingarorlofssjóði að miða lok náms við skil á lokaritgerð en ekki við útskrift.

III. Sjónarmið Fæðingarorlofssjóðs

Í greinargerð Fæðingarorlofssjóðs kemur fram að skv. 1. mgr. 19. gr. laga um fæðingar- og foreldraorlof, nr. 95/2000, (ffl.), eigi foreldrar sem hafi verið í fullu námi í a.m.k. sex mánuði á síðustu tólf mánuðum fyrir fæðingu barns, frumættleiðingu eða töku barns í varanlegt fóstur og staðist kröfur um námsframvindu á þeim tíma rétt á fæðingarstyrk. Foreldri skuli leggja fram staðfestingu frá viðkomandi skóla um að það hafi verið skráð í fullt nám og hafi staðist kröfur um námsframvindu á þeim tíma. Heimilt sé að taka tillit til ástundunar náms í stað námsárangurs á þeirri skólaönn sem barn fæðist. Skilgreiningu á fullu námi sé að finna í 4. mgr. 7. gr. ffl., sbr. 4. gr. laga nr. 74/2008. Þar komi fram að fullt nám í skilningi laganna teljist vera 75–100% samfellt nám, verklegt eða bóklegt, í viðurkenndri menntastofnun innan hins almenna menntakerfis á Íslandi sem standi yfir í a.m.k. sex mánuði. Enn fremur sé átt við 75–100% nám á háskólastigi og annað nám sem geri sambærilegar kröfur til undirbúningsmenntunar og nám á háskólastigi. Einstök námskeið teljist ekki til náms. Í 3. mgr. 19. gr. ffl. sé að finna heimild til greiðslu fæðingarstyrks fyrir námsmenn erlendis.

Fæðingardagur barns kæranda hafi verið hinn Y. júní 2014 og verði því, við mat á því hvort kærandi hafi stundað fullt nám samfellt í a.m.k. sex mánuði á síðustu tólf mánuðum fyrir fæðingu barnsins, að horfa til tímabilsins frá Y. júní 2013 fram að fæðingardegi barnsins. Í bréfi C skóla, dags. 11. ágúst 2014, komi fram að kærandi hafi lokið 30 ECTS-einingum á hverri önn skólaárið 2012 til 2013 og að hann hafi tekið síðasta prófið sitt dagana 5. til 9. ágúst 2013. Í tölvupósti frá C skóla, dags. 15. september 2014, komi fram að vorönn standi frá lokum janúar til júníloka og að upptökupróf séu haldin í ágúst. Í tilviki kæranda hafi tvö prófa hans verið skipulögð á sama tíma og kærandi hafi því tekið annað prófið á réttum tíma en hitt prófið hafi hann tekið sem upptökupróf í ágúst. Á námsferilsyfirliti Háskóla Íslands, dags. 15. maí 2014, komi fram að kærandi hafi fengið 42 ECTS-einingar metnar sem skiptinám á vorönn 2013 og hann hafi lokið 24 ECTS-einingum á haustönn 2013. Í bréfi Háskóla Íslands, dags. 2. júlí 2014, komi fram að kærandi hafi lokið BS-ritgerð sinni þann 10. janúar 2014. Á heimasíðu skólans komi fram að síðustu skiladagar lokaritgerða vegna útskriftar í febrúar 2014 hafi verið 10. janúar.

Samkvæmt framangreindu hafi kærandi verið í fullu námi við C skóla frá 18. til 30. júní 2013 eða í 13 daga. Upptökupróf sem kærandi hafi tekið dagana 5. til 9. ágúst 2013 tilheyri vorönn 2013. Kærandi hafi ekki verið skráður í fullt nám á biðtímanum frá því að önninni lauk í lok júní og fram að upptökuprófinu í ágúst. Kærandi hafi síðan verið í fullu námi við Háskóla Íslands frá september 2013 til 10. janúar 2014 eða í fjóra mánuði og tíu daga. Alls hafi kærandi því verið í fullu námi í skilningi laganna í fjóra mánuði og 23 daga á tólf mánaða tímabilinu fyrir fæðingardag barnsins. Þegar um sé að ræða nám við háskóla teljist 30 einingar á önn vera 100% nám og því teljist 22 til 30 einingar vera fullt nám samkvæmt ffl. Með hliðsjón af þeim gögnum sem fyrir liggi um námsframvindu og uppsetningu náms kæranda líti Fæðingarorlofssjóður svo á að kærandi uppfylli ekki almenna skilyrðið um að hafa verið í fullu námi samfellt í a.m.k. sex mánuði síðustu tólf mánuðina fyrir fæðingardag barns.

Í 12. mgr. 19. gr. ffl. sé að finna undanþágu frá framangreindu skilyrði en þar segi að heimilt sé að greiða foreldri fæðingarstyrk sem námsmanni þegar foreldri hafi lokið a.m.k. einnar annar námi skv. 1. mgr. og hafi síðan verið samfellt á innlendum vinnumarkaði. Skilyrði sé að nám og starf hafi verið samfellt í a.m.k. sex mánuði. Kærandi hafi skilað lokaritgerð sinni til BS-gráðu þann 10. janúar 2014 og því hafi námi hans verið lokið á þeim tíma. Samkvæmt ráðningarsamningi X, dags. 28. febrúar 2014, og samkvæmt tímaskýrslu hafi kærandi hafið störf hjá fyrirtækinu þann 29. janúar 2014. Á E-104 vottorði, dags. 28. janúar 2014, komi fram að kærandi hafi verið búsettur og tryggður í B landi til 28. janúar 2014, sbr. einnig útprentun úr Þjóðskrá Íslands. Samkvæmt framangreindu verði ekki séð að nám kæranda og starf hafi varað samfellt í a.m.k. sex mánuði, sbr. einnig úrskurð úrskurðarnefndar fæðingar- og foreldraorlofsmála í máli nr. 13/2010. Með vísan til alls framangreinds telji Fæðingarorlofssjóður að umsókn kæranda um greiðslu fæðingarstyrks til foreldra í fullu námi hafi réttilega verið synjað. Kærandi eigi þess í stað rétt á fæðingarstyrk skv. 18. gr. ffl. og hafi verið afgreiddur með hann, sbr. greiðsluáætlun til hans, dags. 6. ágúst 2014.

IV. Niðurstaða

Kærð er synjun Fæðingarorlofssjóðs á umsókn kæranda um fæðingarstyrk námsmanna.

Samkvæmt 1. mgr. 19. gr. ffl. eiga foreldrar sem verið hafa í fullu námi í a.m.k. sex mánuði á síðustu tólf mánuðum fyrir fæðingu barns, frumættleiðingu eða töku barns í varanlegt fóstur og staðist kröfur um námsframvindu rétt til fæðingarstyrks. Foreldri skal leggja fram staðfestingu frá viðkomandi skóla um að það hafi verið skráð í fullt nám og staðist kröfur um námsframvindu. Heimilt er að taka tillit til ástundunar náms í stað námsárangurs á þeirri skólaönn sem barn fæðist.

Í 4. mgr. 7. gr. ffl. segir að fullt nám samkvæmt lögunum sé 75–100% nám, verklegt eða bóklegt, í viðurkenndri menntastofnun innan hins almenna menntakerfis á Íslandi sem stendur yfir í a.m.k. sex mánuði. Enn fremur sé átt við 75–100% nám á háskólastigi og annað nám sem geri sambærilegar kröfur til undirbúningsmenntunar og nám á háskólastigi. Einstök námskeið teljist ekki til náms.

Barn kæranda fæddist Y. júní 2014. Tólf mánaða viðmiðunartímabil skv. 1. mgr. 19. gr. ffl. er því frá Y. júní 2013 fram að fæðingu barnsins. Kærandi stundaði nám í D við Háskóla Íslands en var í skiptinámi í B landi skólaárið 2012 til 2013. Samkvæmt gögnum málsins fékk kærandi 42 ECTS-einingar metnar á vorönn 2013 vegna skiptinámsins. Kærandi þreytti próf í ágúst 2013 þar sem tvö próf voru sett á sama tíma á vorönn 2013. Að mati kæranda ber því að miða lok vorannar 2013 við þann tíma. Úrskurðarnefndin getur ekki fallist á það sjónarmið kæranda. Samkvæmt upplýsingum frá C skóla byrjar vorönn í lok janúar og stendur til loka júní en upptökupróf eru haldin í ágúst. Að því virtu tilheyrði próf sem kærandi þreytti í ágúst 2013 vorönn 2013 sem lauk í lok júní. Kærandi lauk 24 ECTS-einingum á haustönn 2013 og skilaði lokaritgerð þann 10. janúar 2014. Kærandi var því í fullu námi frá 18. til 30. júní 2013 og 1. september 2013 til 10. janúar 2014 eða í fjóra mánuði og 23 daga á framangreindu tólf mánaða viðmiðunartímabili. Það er því mat úrskurðarnefndarinnar að kærandi hafi ekki fullnægt skilyrði 1. mgr. 19. gr. ffl. um að hafa verið í fullu námi í a.m.k. sex mánuði á síðustu tólf mánuðum fyrir fæðingu barns.

Í 12. mgr. 19. gr. ffl. er kveðið á um undanþágu þess efnis að heimilt sé að greiða foreldri fæðingarstyrk sem námsmanni þegar foreldri hafi lokið a.m.k. einnar annar námi skv. 1. mgr. og hafi síðan verið samfellt á innlendum vinnumarkaði. Skilyrði er að nám og starf hafi verið samfellt í a.m.k. sex mánuði. Kærandi skilaði lokaritgerð sinni 10. janúar 2014 og hóf störf á innlendum vinnumarkaði þann 29. janúar 2014. Útskrift var hins vegar í febrúar 2014. Þarf því að taka afstöðu til þess hvort námið og starfið geti í þessu tilviki talist samfellt. Í úrskurði nefndarinnar í máli nr. 13/2010 komst nefndin að þeirri niðurstöðu að leyfi í heilan mánuð, talið frá útskriftardegi, væri nægilegt til að nám og starf teldist ekki samfellt. Hér háttar hins vegar svo til að kærandi hafði hafið störf áður en að útskrift kom og aðeins 19 dögum eftir að hann hafði skilað lokaritgerð sinni, en fyrir liggur að kærandi var að flytja heim frá B landi á þessum tíma. Ekki liggur fyrir hvenær kærandi fékk staðfestingu frá skóla um lokaeinkunn og fyrirhugaða útskrift, en það þykir eðlilegasta tímamarkið til að miða námslok við í þessu samhengi. Verður skilyrði laganna um samfellu ekki skilið þannig að starf þurfi að hefjast samdægurs þegar námi lýkur, heldur fremur þannig að viðkomandi hefji þátttöku á vinnumarkaði í beinu framhaldi af námslokum, til dæmis um næstu mánaðamót þar á eftir. Þegar af þeirri ástæðu þykir rétt að líta svo á að kærandi uppfylli skilyrði 12. mgr. 19. gr. ffl. um að nám og starf hafi varað samfellt í a.m.k. sex mánuði.

Með hliðsjón af framangreindu telur nefndin rétt að fallast á umsókn kæranda um fæðingarstyrk í 3 mánuði, enda virðist ágreiningslaust að hann uppfyllir skilyrði 19. gr. ffl. að öðru leyti.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

 Fallist er á umsókn A um fæðingarstyrk námsmanns í 3 mánuði.

Haukur Guðmundsson formaður

Heiða Gestsdóttir

Gunnlaugur Sigurjónsson