Mál nr. 29/2013.

Úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu, 150 Reykjavík

Miðvikudaginn 29. janúar 2014 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 29/2013:

Kæra A

á ákvörðun

Reykjavíkurborgar

og kveðinn upp svohljóðandi

Ú R S K U R Ð U R:

A, hér eftir nefnd kærandi, hefur með kæru, dags. 8. júlí 2013, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála synjun Reykjavíkurborgar, dags. 26. júní 2013, á beiðni hennar um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 195.000 kr. til greiðslu dvalargjalds á áfangaheimilinu Dyngjunni fyrir júní, júlí og ágúst 2013.

I. Málavextir og málsmeðferð

Kærandi fór í áfengismeðferð í febrúar 2013 og dvaldi í framhaldinu á meðferðarheimilinu Vík. Eftir heimkomu fór kærandi að finna fyrir miklum kvíða og ákvað í samráði við ráðgjafa hjá SÁÁ að dveljast á áfangaheimilinu Dyngjunni. Kærandi kveður kvíðann vera á undanhaldi. Kærandi hefur leitað til umboðsmanns skuldara vegna vanskila sinna.

Kærandi sótti um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 195.000 kr. til greiðslu dvalargjalds á áfangaheimilinu Dyngjunni fyrir júní, júlí og ágúst 2013, hjá Reykjavíkurborg með umsókn, dags. 27. maí 2013. Umsókn kæranda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 30. maí 2013, með þeim rökum að hún samræmdist ekki reglum Reykjavíkurborgar. Kærandi áfrýjaði synjuninni til velferðarráðs með bréfi, dags. 4. júní 2013. Velferðarráð tók málið fyrir á fundi sínum þann 26. júní 2013 og samþykkti svohljóðandi bókun:

„Velferðarráð staðfesti synjun starfsmanna þjónustumiðstöðvar um styrk að upphæð kr. 195.000.- þar sem eigi verður talið að aðstæður umsækjanda falli að skilyrðum þeim sem sett eru í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð varðandi aðstoð vegna sérstakra erfiðleika.“

Niðurstaða velferðarráðs var tilkynnt kæranda með bréfi, dags. 26. júní 2013. Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála með bréfi, dags. 8. júlí 2013. Með bréfi, dags. 10. júlí 2013, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir öllum gögnum málsins, þar á meðal umsókn kæranda, ákvörðun sveitarfélagsins og gögnum um fjárhag kæranda. Enn fremur var óskað eftir greinargerð Reykjavíkurborgar þar sem fram kæmi meðal annars rökstuðningur fyrir hinni kærðu ákvörðun. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 3. september 2013, var kæranda tilkynnt um tafir á afgreiðslu málsins sem orsökuðust af miklum málafjölda hjá úrskurðarnefndinni en að vonir stæðu til þess að ljúka málinu sem fyrst. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 4. september 2013. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 5. september 2013, var bréf Reykjavíkurborgar sent kæranda til kynningar. Frekari athugasemdir bárust frá kæranda með tölvupósti þann 11. september 2013. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 13. janúar 2014, óskaði nefndin að Reykjavíkurborg legði fram gögn um tekjur kæranda og bárust þau með bréfi, dags. 15. janúar 2014.

II. Málsástæður kæranda

Kærandi kveðst dvelja tímabundið á áfangaheimilinu Dyngjunni. Hún hafi farið í áfengismeðferð í febrúar 2013 og í framhaldinu á Vík. Eftir það hafi hún farið í eftirfylgni hjá SÁÁ tvisvar í viku í þrjá mánuði. Þegar sumarleyfi ljúki í byrjun ágúst 2013 muni sú eftirfylgni halda áfram einu sinni í viku í níu mánuði. Vegna kvíða og óróleika hafi kærandi ákveðið í samráði við ráðgjafa að dvelja á Dyngjunni í 3-4 mánuði. Þar sem mánaðardvöl kosti 65.000 kr. óskar kærandi eftir aðstoð. Hún þiggi atvinnuleysisbætur og sé með íbúð sem hún sé að reyna að halda. Dvöl á Dyngjunni hjálpi henni á allan hátt. Hún fái stuðning og komist hjá því að einangrast. Miklu máli skipti að hún nái bata því hún eigi tvö börn sem hún vilji vera til staðar fyrir. Hún sé í mjög slæmri stöðu og hafi miklar fjárhagsáhyggjur.

Kærandi kveðst hafa fengið aðstoð frá Mæðrastyrksnefnd og Hjálparstofnun kirkjunnar. Hún geti hvorki fengið lán hjá banka né á öðrum stöðum. Hún sé á vanskilaskrá og með miklar skuldir sem umboðsmaður skuldara hafi bent á. Hjá honum hafi komið fram að hún hafi ekki ráð á að borga neitt og sé í miklum skuldum. Kærandi kveðst hafa lagt fram pappíra frá umboðsmanni skuldara. Skuldastaða hennar muni breytast þegar hún hafi náð sér á strik. Hún stefni á að komast í vinnu á árinu 2014. Með því að halda sér allsgáðri muni það takast og hægt og rólega muni kvíðinn minnka. Miklar fjárhagsáhyggjur valdi henni kvíða og erfitt sé að takast á við þær. Dvöl á Dyngjunni hafi hjálpað mikið en sett stórt strik í fjárhaginn. Kærandi kveðst hafa talað við ráðgjafa hjá umboðsmanni skuldara um mál hennar. Einnig hafi hún leitað til fjármálaráðgjafa hjá kirkjunni. Kærandi bendir á að þegar hún hafi sótt um fjárhagsaðstoð hafi hún ekki verið beðin um að greina frá framangreindum atriðum.

III. Sjónarmið Reykjavíkurborgar

Í athugasemdum Reykjavíkurborgar vegna kærunnar kemur fram að meðferð umsóknar kæranda um fjárhagsaðstoð hafi farið samkvæmt reglum um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg með áorðnum breytingum sem tekið hafi gildi þann 1. janúar 2011 og samþykktar hafi verið í velferðarráði Reykjavíkurborgar þann 17. nóvember 2010 og í borgarráði 25. nóvember 2010. Í athugasemdunum eru rakin ákvæði 24. gr. reglnanna. Fram kemur að kæranda hafi verið synjað um styrk vegna sérstakra erfiðleika þar sem ekki hafi verið uppfyllt öll skilyrði 24. gr. reglnanna. Kærandi hafi ekki verið með fjárhagsaðstoð sér til framfærslu undanfarna sex mánuði eða lengur, sbr. a-lið 24. gr. reglnanna. Kærandi kveðist ekki njóta aðgangs að lánafyrirgreiðslu hjá banka, sparisjóðum eða öðrum lánastofnunum. Kærandi hafi þó ekki framvísað staðfestingu þess efnis, sbr. b-lið 24. gr. reglnanna. Ekki liggi fyrir yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar eða umboðsmanns skuldara um fjárhagsstöðu kæranda og tillögur að umbótum eins og kveðið sé á um í c-lið 24. gr. Þá liggi ekki fyrir á hvern hátt styrkurinn muni breyta skuldastöðu umsækjanda til hins betra þegar til lengri tíma sé litið, sbr. d-lið 24. gr. Þá liggi ekki fyrir samkomulag um félagslega ráðgjöf og/eða fjármálaráðgjöf, sbr. e-lið 24. gr. Með hliðsjón af öllu framansögðu hafi það verið mat velferðarráðs að skilyrði 24. gr. væru ekki uppfyllt og því hafi velferðarráð staðfest synjun þjónustumiðstöðvar um styrk að fjárhæð 195.000 kr. Það sé ljóst að hin kærða ákvörðun hafi hvorki brotið gegn fyrrgreindum reglum um fjárhagsaðstoð, sbr. 21. gr. laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991, né öðrum ákvæðum laganna.

IV. Niðurstaða

Málskotsheimild kæranda er reist á 63. gr. laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Fyrir nefndinni liggja reglur um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg frá 1. janúar 2011, með síðari breytingum. Í máli þessu er ágreiningur um hvort Reykjavíkurborg hafi borið að samþykkja umsókn kæranda, dags. 27. maí 2013, um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 195.000 kr. til greiðslu dvalargjalds á áfangaheimilinu Dyngjunni fyrir júní, júlí og ágúst 2013.

Úrskurðarnefndin telur ástæðu til að gera athugasemdir við rökstuðning Reykjavíkurborgar sem fram hefur komið við meðferð kærumálsins. Af gögnum málsins má ráða að umsókn kæranda hafi verið synjað þá þegar á þeim grundvelli að hún hafi ekki fullnægt skilyrði a-liðar 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Þannig hafi ekki verið tilefni til þess að afla gagna og upplýsinga varðandi skilyrði b-e-liða ákvæðisins. Í rökstuðningi Reykjavíkurborgar er hins vegar farið yfir að kærandi hafi ekki lagt fram gögn sem sýni fram á hvort hún fullnægi skilyrðum b-e-liða. Bent skal á að beiðni úrskurðarnefndarinnar til Reykjavíkurborgar um rökstuðning fyrir kærðri ákvörðun er þáttur í rannsókn nefndarinnar, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993. Rannsókn úrskurðarnefndarinnar á að leiða hið sanna og rétta í ljós í máli og er gengið út frá því að umbeðinn rökstuðningur fyrir kærðri ákvörðun sé skrifleg greinargerð um þau sjónarmið sem raunverulega voru ráðandi við úrlausn máls. Úrskurðarnefndin beinir þeim tilmælum til Reykjavíkurborgar að gæta að framangreindu þegar óskað er upplýsinga frá sveitarfélaginu við meðferð kærumála hjá nefndinni.

Úrskurðarnefndin tekur fram að með bréfi nefndarinnar, dags. 10. júlí 2013, var óskað allra gagna málsins frá Reykjavíkurborg. Hin kærða ákvörðun byggði meðal annars á upplýsingum um tekjur kæranda. Í gögnum sem bárust frá Reykjavíkurborg með bréfi, dags. 4. september 2013, var hins vegar ekki að finna gögn þar að lútandi. Úrskurðarnefndin bendir á að afar brýnt er að við meðferð kærumála liggi fyrir öll þau gögn og upplýsingar sem hin kærða ákvörðun byggir á. Reykjavíkurborg hefði því verið rétt að leggja fram slík gögn, svo sem skattframtal. Verður í þeim efnum ekki talið nægjanlegt að leggja fram greinargerð fyrir áfrýjunarnefnd þar sem upplýsingar um tekjur kæranda voru skráðar. Úrskurðarnefndin beinir þeim tilmælum til Reykjavíkurborgar að framangreint verði haft í huga við afhendingu gagna í tilefni af stjórnsýslukæru til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála.

Fjallað er um rétt til fjárhagsaðstoðar til þeirra sem eigi fá séð fyrir sjálfum sér, maka sínum og börnum yngri en 18 ára í IV. og VI. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja sér reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfsstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri nauðsyn að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.

Í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg er kveðið á um aðstoð vegna sérstakra erfiðleika. Samkvæmt því er heimilt að veita einstaklingum, hjónum eða sambúðarfólki lán eða styrk vegna mikilla fjárhagslegra og félagslegra erfiðleika, að uppfylltum öllum neðangreindum skilyrðum:

a) umsækjandi hafi fengið fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglum þessum

undanfarna sex mánuði eða lengur,

b) staðfest sé að umsækjandi hafi ekki aðgang að lánafyrirgreiðslu banka,

sparisjóða eða annarra lánastofnana,

c) fyrir liggi yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar eða Umboðsmanns skuldara

um fjárhagsstöðu umsækjanda og tillögur að úrbótum þegar við á,

d) fyrir liggi á hvern hátt lán eða styrkur muni breyta skuldastöðu umsækjanda til

hins betra þegar til lengri tíma er litið,

e) fyrir liggi samkomulag um félagslega ráðgjöf og/eða fjármálaráðgjöf þegar það á

við

Við afgreiðslu umsóknar kæranda var miðað við að tekjur kæranda hafi verið 179.513 kr. Kærandi sótti um styrk vegna sérstakra erfiðleika í maí 2013. Samkvæmt fyrirliggjandi gögnum voru tekjur kæranda 179.863 kr. í nóvember 2012, 287.238 kr. í desember 2012, 179.513 kr. í janúar 2013, 170.538 kr. í febrúar 2013, 179.513 kr. í mars 2013 og 179.513 kr. í apríl 2013. Meðalmánaðartekjur kæranda undanfarna sex mánuði fyrir umsókn hennar voru því 196.029 kr. Grunnfjárhæð fjárhagsaðstoðar til einstaklings, 18 ára eða eldri, sem rekur eigið heimili getur numið allt að 169.199 kr. á mánuði, sbr. 1. mgr. 11. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Tekjur kæranda voru því hærri en grunnfjárhæð fjárhagsaðstoðar og var því skilyrði a-liðar 1. mgr. 24. gr. reglnanna ekki fullnægt í málinu. Þegar af þeirri ástæðu átti kærandi ekki rétt á styrk vegna sérstakra erfiðleika á grundvelli 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Hin kærða ákvörðun verður því staðfest.

Úrskurð þennan kváðu upp Bergþóra Ingólfsdóttir formaður, Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir og Gunnar Eydal, meðnefndarmenn.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 26. júní 2013, um synjun á umsókn A, um styrk vegna sérstakra erfiðleika að fjárhæð 195.000 kr. til greiðslu dvalargjalds á áfangaheimilinu Dyngjunni fyrir júní, júlí og ágúst 2013, er staðfest.

Bergþóra Ingólfsdóttir,

formaður

Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir                Gunnar Eydal