Mál nr. 265/2021 - Úrskurður
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 265/2021
Fimmtudaginn 2. september 2021
A
gegn
Mosfellsbæ
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.
Með kæru, dags. 28. maí 2021, kærði A til úrskurðarnefndar velferðarmála synjun Mosfellsbæjar, dags. 16. mars 2021, á umsókn um styrk á grundvelli 15. gr. reglna um fjárhagsaðstoð í Mosfellsbæ.
I. Málsatvik og málsmeðferð
Með umsókn, dags. 12. janúar 2021, sótti kærandi um styrk hjá Mosfellsbæ á grundvelli 15. gr. reglna um fjárhagsaðstoð í Mosfellsbæ til greiðslu tannlæknakostnaðar. Umsókn kæranda var synjað með bréfi fjölskyldusviðs Mosfellsbæjar, dags. 3. febrúar 2021, með þeim rökum að skilyrði ákvæðins væri ekki uppfyllt. Kærandi skaut ákvörðuninni til fjölskyldunefndar Mosfellsbæjar sem tók málið fyrir á fundi þann 16. mars 2021 og staðfesti synjunina.
Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd velferðarmála þann 28. maí 2021. Með bréfi, dags. 9. júní 2021, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Mosfellsbæjar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Mosfellsbæjar barst 27. júní 2021 og var hún send kæranda til kynningar með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 29. júní 2021. Athugasemdir bárust ekki.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi greinir frá því að samkvæmt 1. kafla reglna um fjárhagsaðstoð í Mosfellsbæ uppfylli hún kröfur Mosfellsbæjar til fjárhagsaðstoðar. Kærandi uppfylli 1. lið 1. gr., enda sé hún á örorkubótum eftir vinnuslys og greiði tæplega 70% af launum í leigu. Vegna örorku uppfylli kærandi 2. gr. reglnanna. Kærandi hafi haft lögheimili í Mosfellsbæ í nokkur ár og uppfylli því 4. gr. reglnanna. Kærandi hafi ekki haft efni á að framfleyta sér, verji engum peningum af launum í afþreyingu eða nauðsynjar eins og föt, hafi ekki efni á því að stofna sparnað og eigi því enga möguleika á að mæta óvæntum kostnaði eins og tannlæknakostnaði, sem hún hafi sótt um styrk fyrir. Þar af leiðandi sé rangt að hafna umsókn um styrks vegna þess að kærandi hafi ekki átt rétt á fjárhagsaðstoð síðastliðna sex mánuði eða lengur.
Kærandi hafi þegið sérstakan húsnæðisstuðning frá Mosfellsbæ vegna lágra tekna síðan kærandi hafi flutt þangað. Því sé augljóst að kærandi hafi þegið fjárhagsaðstoð síðastliðna sex mánuði eða lengur. Þar af leiðandi uppfylli kærandi það skilyrði að umsækjandi hafi þegið fjárhagsaðstoð. Kærandi gerir athugasemd við það kerfi að til þess að fá fjárhagsaðstoð þurfi viðkomandi að vera að þiggja fjárhagsaðstoð. Það geri fólki, sem ekki hafi þurft að sækja um fjárhagsaðstoð en þurfi þess skyndilega, engan veginn kleift að gera það og því hvetji kærandi til breytinga á því.
III. Sjónarmið Mosfellsbæjar
Í greinargerð Mosfellsbæjar kemur fram að samkvæmt G. lið 15. gr. reglna Mosfellsbæjar um fjárhagsaðstoð sé styrkur til tannlækninga eingöngu veittur til einstaklinga sem hafi verið á fjárhagsaðstoð í sex mánuði eða lengur og því sé grunnskilyrði fyrir veitingu þessa styrks að einstaklingur hafi verið að þiggja fjárhagsaðstoð sveitarfélagsins. Þrátt fyrir að kærandi hafi ekki þegið fjárhagsaðstoð hjá Mosfellsbæ, hvorki í sex mánuði né skemur, hafi verið kallað eftir gögnum til að kanna rétt kæranda til að sækja sér fjárhagsaðstoð. Grunnfjárhæð framfærslu fyrir einstaklinga á fjárhagsaðstoð í Mosfellsbæ á árinu 2021 sé 196.685 kr. á mánuði. Samkvæmt þeim gögnum sem kærandi hafi skilað inn séu mánaðarlegar tekjur hennar 283.561 kr., eða 86.876 kr. umfram grunnfjárhæð fjárhagsaðstoðar og hafi kærandi því ekki rétt á að þiggja fjárhagsaðstoð hjá sveitarfélaginu.
Fjárhagsaðstoð sveitarfélaga sé neyðaraðstoð fyrir þá einstaklinga sem ekki eigi rétt á og/eða hafi fullnýtt greiðslur frá öðrum stofnunum sér til framfærslu. Heimildargreiðsla vegna styrks til greiðslu nauðsynlegra tannlækninga sé skilyrt við þá einstaklinga sem séu á fjárhagsaðstoð og hafi þegið hana sér til framfærslu hjá sveitarfélaginu í sex mánuði eða lengur. Kærandi hafi ekki þegið fjárhagsaðstoð hjá sveitarfélaginu og ekki haft rétt til þess vegna of hárra tekna miðað við grunnframfærslu.
IV. Niðurstaða
Í máli þessu er ágreiningur um hvort Mosfellsbæ hafi borið að samþykkja umsókn kæranda um styrk á grundvelli 15. gr. reglna um fjárhagsaðstoð í Mosfellsbæ.
Markmið félagsþjónustu á vegum sveitarfélaga er að tryggja fjárhagslegt og félagslegt öryggi og stuðla að velferð íbúa á grundvelli samhjálpar, sbr. 1. mgr. 1. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga. Samkvæmt 2. mgr. 1. gr. laganna skal þess gætt við framkvæmd félagsþjónustunnar að hvetja einstaklinginn til ábyrgðar á sjálfum sér og öðrum, virða sjálfsákvörðunarrétt hans og styrkja hann til sjálfshjálpar. Með félagsþjónustu er átt við þjónustu, aðstoð og ráðgjöf, meðal annars í tengslum við fjárhagsaðstoð, sbr. 1. mgr. 2. gr. Í 1. mgr. 12. gr. laganna kemur fram að sveitarfélag skuli sjá um að veita íbúum þjónustu og aðstoð samkvæmt lögunum og jafnframt tryggja að þeir geti séð fyrir sér og sínum. Þá segir í 2. mgr. 12. gr. að aðstoð og þjónusta skuli jöfnum höndum vera til þess fallin að bæta úr vanda og koma í veg fyrir að einstaklingar og fjölskyldur komist í þá aðstöðu að geta ekki ráðið fram úr málum sínum sjálf. Í athugasemdum með ákvæði 12. gr. í frumvarpi til laga nr. 40/1991 kemur fram að skyldur sveitarfélaga miðist annars vegar við að veita þjónustu og aðstoð samkvæmt lögunum og hins vegar að tryggja að íbúar geti séð fyrir sér og fjölskyldum sínum.
Í VI. kafla laga nr. 40/1991 er kveðið á um fjárhagsaðstoð en í 19. gr. laganna kemur fram sú grundvallarregla að hverjum manni sé skylt að framfæra sjálfan sig, maka sinn og börn yngri en 18 ára. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf, miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri útfærslu að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar velferðarmála, enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.
Í 15. gr. reglna um fjárhagsaðstoð í Mosfellsbæ er kveðið á um aðstoð vegna sérstakra aðstæðna. Samkvæmt G-lið 15. gr. er heimilt að veita einstaklingum sem þegið hafa fjárhagsaðstoð í sex mánuði eða lengur styrk til nauðsynlegra tannlækninga og er hámark aðstoðar 61.500 kr. á ári.
Samkvæmt gögnum málsins hafði kærandi ekki notið fjárhagsaðstoðar sér til framfærslu frá Mosfellsbæ síðastliðna sex mánuði eða lengur þegar umsókn um styrk vegna tannlæknakostnaðar barst Mosfellsbæ. Af þeirri ástæðu uppfyllti kærandi ekki skilyrði G-liðar 15. gr. reglna Mosfellsbæjar um fjárhagsaðstoð. Með vísan til framangreinds er hin kærða ákvörðun staðfest.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Mosfellsbæjar, dags. 16. mars 2021, um synjun á umsókn A, um styrk á grundvelli 15. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Mosfellsbæ, er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir