Mál nr. 243/2021 - Úrskurður
Úrskurðarnefnd velferðarmála
Mál nr. 243/2021
Fimmtudaginn 19. ágúst 2021
A
gegn
Reykjavíkurborg
Ú R S K U R Ð U R
Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.
Með kæru, dags. 17. maí 2021, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 7. apríl 2021, um að synja umsókn hans um sérstakan húsnæðisstuðning.
I. Málsatvik og málsmeðferð
Með umsókn, dags. 3. febrúar 2021, sótti kærandi um sérstakan húsnæðisstuðning frá Reykjavíkurborg. Umsókn kæranda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 26. febrúar 2021, á þeirri forsendu að skilyrði 4. tölul. 1. mgr. 3. gr. reglna Reykjavíkurborgar um sérstakan húsnæðisstuðning væri ekki uppfyllt. Kærandi áfrýjaði niðurstöðunni til velferðarráðs sem tók málið fyrir á fundi þann 7. apríl 2021 og staðfesti synjunina.
Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 17. maí 2021. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 19. maí 2021, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Reykjavíkurborgar vegna kærunnar ásamt gögnum málsins. Sú beiðni var ítrekuð þann 14. júní 2021. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst 18. júní 2021 og með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 22. júní 2021, var greinargerðin send kæranda til kynningar. Athugasemdir bárust ekki.
II. Sjónarmið kæranda
Kærandi greinir frá því að hafa fengið synjun um sérstakar húsnæðisbætur en hann uppfylli kröfur Reykjavíkurborgar um stuðninginn. Þá geri kærandi athugasemdir við reglur borgarinnar og telji þær mismuna borgarbúum sem kunni að þurfa aðstoð frá Reykjavíkurborg hvað varði húsnæðisstuðning, jafnvel þó tímabundið sé.
Þá hafi kærandi gert athugasemdir við persónuvernd hjá Reykjavíkurborg sem dreifi málum út og suður í gegnum of marga starfsmenn. Ef leitað sé til úrskurðarnefndar þá dreifist persónuupplýsingar enn frekar. Ferlið í heild beri merki skrifræðis í stað þjónustu og aðstoðar við borgarana.
III. Sjónarmið Reykjavíkurborgar
Í greinargerð Reykjavíkurborgar er greint frá aðstæðum kæranda. Kærandi hafi óskað eftir því að fá fjögur stig vegna félagslegra aðstæðna sinna.
Tekið er fram að í 3. gr. reglna Reykjavíkurborgar um sérstakan húsnæðisstuðning sé að finna skilyrði fyrir því að umsókn um sérstakan húsnæðisstuðning verði samþykkt en öll skilyrði ákvæðisins þurfi að vera uppfyllt. Samkvæmt 4. tölul. 1. mgr. 3. gr. þurfi staða umsækjanda að vera metin að lágmarki til sex stiga, þar af að lágmarki til tveggja stiga vegna félagslegra aðstæðna, sbr. matsviðmið í fylgiskjali með reglunum. Samkvæmt matsviðmiðunum hafi umsókn kæranda verið metin til fjögurra stiga, þar af til tveggja stiga vegna félagslegra aðstæðna. Fyrrgreind matsviðmið séu þríþætt, þ.e. staða umsækjanda, húsnæðisstaða og félagslegar aðstæður umsækjanda. Staða kæranda sé ekki metin til stiga þar sem hann sé á atvinnuleysisbótum. Húsnæðiskostnaður sé hins vegar verulega íþyngjandi og sé að teknu tilliti til húsnæðisbóta meiri en 30% af tekjum heimilisins. Húsnæðisstaða kæranda hafi því verið metin til tveggja stiga.
Um félagslega stöðu segi um kæranda að hann glími við félagslegan vanda og að hann hafi fengið umfangsmikinn stuðning þjónustumiðstöðvar, annan en fjárhagslegan, á undanförnum 12 mánuðum, og hafi staða hans því verið metin til tveggja stiga. Til þess að vera metinn til fleiri stiga vegna félagslegrar stöðu þurfi eftirfarandi að eiga við samkvæmt matsviðmiðum fyrir sérstakan húsnæðisstuðning:
„Málefni barns hefur verið í umfangsmikilli vinnslu þjónustumiðstöðvar á undanförnum 24 mánuðum þar sem barnið hefur fengið bæði aðstoð á grundvelli skóla- og félagsþjónustu eða mál þess verið til meðferðar hjá Barnavernd Reykjavíkur á undanförnum 24 mánuðum: fjögur stig.
Umsækjandi glímir við fjölþættan vanda og hefur fengið umfangsmikinn stuðning þjónustumiðstöðvar, annan en fjárhagslegan, í að lágmarki 24 mánuði: fjögur stig.
Umsækjandi glímir við alvarleg langvinn veikindi sem hafa veruleg áhrif á fjárhags og húsnæðisstöðu samkvæmt faglegu mati félagsráðgjafa: fjögur stig.“
Til þess að geta fengið fjögur stig vegna félagslegra aðstæðna þurfi nokkuð meira að koma til, umfram þær upplýsingar sem kærandi hafi veitt. Málefni sonar kæranda hafi ekki verið í umfangsmikilli vinnslu þjónustumiðstæðvar undanfarna 24 mánuði. Kærandi eigi ekki við fjölþættan félagslegan vanda að stríða. Þá glími kærandi ekki við alvarleg langvinn veikindi sem hafi áhrif á fjárhags- og húsnæðisstöðu hans. Áfrýjunarnefnd velferðarráðs Reykjavíkurborgar hafi því komist að þeirri niðurstöðu að staðfesta synjun þjónustumiðstöðvar um hærri stigagjöf vegna umsóknar um sérstakan húsnæðisstuðning samkvæmt 4. tölul. 1. mgr. 4. gr. reglna Reykjavíkurborgar um sérstakan húsnæðisstuðning.
Með hliðsjón af öllu framangreindu hafi það verið mat velferðarráðs Reykjavíkurborgar að staðfesta bæri synjun þjónustumiðstöðvar um sérstakan húsnæðisstuðning þar sem skilyrði 4. tölul. 1. mgr. 3. gr. reglna Reykjavíkurborgar um sérstakan húsnæðisstuðning væru ekki uppfyllt.
Ljóst sé að ákvörðun velferðarráðs Reykjavíkurborgar hafi hvorki brotið gegn fyrrgreindum reglum um sérstakan húsnæðisstuðning, sbr. 2. mgr. 45. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga né öðrum ákvæðum sömu laga eða stjórnsýslulaga nr. 37/1993.
IV. Niðurstaða
Kærð er synjun Reykjavíkurborgar á umsókn kæranda um sérstakan húsnæðisstuðning. Umsókninni var synjað á þeirri forsendu að skilyrði 4. tölul. 1. mgr. 3. gr. reglna Reykjavíkurborgar um sérstakan húsnæðisstuðning væri ekki uppfyllt.
Í IV. kafla laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga er að finna almenn ákvæði um rétt til félagsþjónustu á vegum sveitarfélaga. Þar segir í 12. gr. að sveitarfélag skuli sjá um að veita íbúum þjónustu og aðstoð samkvæmt lögunum og jafnframt tryggja að þeir geti séð fyrir sér og sínum. Aðstoð og þjónusta skal jöfnum höndum vera til þess fallin að bæta úr vanda og koma í veg fyrir að einstaklingar og fjölskyldur komist í þá aðstöðu að geta ekki ráðið fram úr málum sínum sjálf, sbr. 2. mgr. 12. gr. Með félagsþjónustu er átt við þjónustu, aðstoð og ráðgjöf, meðal annars í tengslum við húsnæðismál, sbr. 1. mgr. 2. gr. Samkvæmt 2. mgr. 45. gr. laga nr. 40/1991 skulu sveitarfélög veita sérstakan húsnæðisstuðning í samræmi við nánari reglur sem sveitarstjórn setur.
Reykjavíkurborg hefur sett reglur um sérstakan húsnæðisstuðning í samræmi við 2. mgr. 45. gr. laga nr. 40/1991 til útfærslu á þeirri þjónustu sem sveitarfélögum er skylt að veita samkvæmt 45. gr. laganna. Sérstakur húsnæðisstuðningur er fjárstuðningur til greiðslu á húsaleigu umfram húsnæðisbætur sem veittar eru á grundvelli laga nr. 75/2016 um húsnæðisbætur og ætlaður þeim fjölskyldum og einstaklingum sem ekki eru á annan hátt færir um að sjá sér fyrir húsnæði sökum lágra launa, þungrar framfærslubyrðar og félagslegra aðstæðna, sbr. 1. og 2. mgr. 1. gr. reglna Reykjavíkurborgar um sérstakan húsnæðisstuðning. Í 3. gr. reglnanna er kveðið á um skilyrði fyrir samþykki umsóknar og þarf umsækjandi að uppfylla öll skilyrði sem fram koma í 1.–6. tölul. 1. mgr. ákvæðisins. Þá þurfa skilyrðin að vera uppfyllt á meðan umsækjandi fær greiddan sérstakan húsnæðisstuðning.
Samkvæmt 4. tölul. þarf staða umsækjanda að vera metin til sex stiga, þar af að lágmarki til tveggja stiga hvað varðar félagslegar aðstæður, sbr. matsviðmið í fylgiskjali með reglunum.
Í fyrsta lið matsviðmiðsins er greint frá stigagjöf vegna stöðu umsækjanda; þar segir:
0 stig Staða umsækjanda er önnur en getið er hér að neðan
2 stig Örorkulífeyrisþegi með 75% örorkumat
2 stig Ellilífeyrisþegi
2 stig Framfærsla hjá þjónustumiðstöð vegna langvarandi atvinnuleysis eða óvinnufærni
Í öðrum lið matsviðmiðsins er greint frá stigagjöf vegna húsnæðisstöðu umsækjanda; þar segir:
0 stig Er með húsnæði. Húsnæðiskostnaður að teknu tilliti til húsnæðisbóta er minni en 20% af tekjum heimilisins
1 stig Er með húsnæði. Húsnæðiskostnaður er íþyngjandi; húsnæðiskostnaður að teknu tilliti til húsnæðisbóta er meiri en 20% af tekjum heimilisins
2 stig Er með húsnæði. Húsnæðiskostnaður er verulega íþyngjandi; húsnæðiskostnaður að teknu tilliti til húsnæðisbóta er meiri en 30% af tekjum heimilisins
2 stig Óöruggt húsnæði, þ.e. gistir hjá vinum og/eða ættingjum
4 stig Gistir í neyðarathvarfi eða á gistiheimili
4 stig Heilsuspillandi húsnæði samkvæmt mati Heilbrigðiseftirlits Reykjavíkur eða húsnæði er sannanlega óíbúðarhæft af öðrum ástæðum og veruleg vandkvæði eru bundin við að finna nýtt húsnæði
Í þriðja lið matsviðmiðsins er greint frá stigagjöf vegna félagslegra aðstæðna umsækjanda; þar segir:
0 stig Aðstæður umsækjanda eru betri en getið er hér að neðan
2 stig Umsækjandi glímir við félagslegan vanda og hefur fengið umfangsmikinn stuðning þjónustumiðstöðvar, annan en fjárhagslegan, á undanförnum 12 mánuðum
4 stig Málefni barns hefur verið í umfangsmikilli vinnslu þjónustumiðstöðva á undanförnum 24 mánuðum þar sem barnið hefur fengið bæði aðstoð á grundvelli skóla- og félagsþjónustu eða mál þess verið til meðferðar hjá Barnavernd Reykjavíkur á undanförnum 24 mánuðum.
4 stig Umsækjandi glímir við fjölþættan vanda og hefur fengið umfangsmikinn stuðning þjónustumiðstöðvar, annan en fjárhagslegan, í að lágmarki 24 mánuði
4 stig Umsækjandi glímir við alvarleg langvinn veikindi sem hafa veruleg áhrif á fjárhags- og húsnæðisstöðu samkvæmt faglegu mati félagsráðgjafa
Í gögnum málsins liggur fyrir mat á aðstæðum kæranda. Samkvæmt því var staða kæranda ekki metin til neinna stiga en húsnæðisstaða hans var metin til tveggja stiga þar sem húsnæðiskostnaður væri meiri en 30% af tekjum heimilisins. Þá voru félagslegar aðstæður kæranda metnar til tveggja stiga. Kærandi uppfyllti því ekki skilyrði 4. tölul. 1. mgr. 3. gr. reglnanna. Úrskurðarnefndin telur ekki ástæðu til að gera athugasemd við stigagjöf vegna stöðu og húsnæðisstöðu kæranda, enda verður að telja ljóst að aðrir liðir matsviðmiðsins eigi ekki við um aðstæður hans. Hvað varðar félagslegar aðstæður kæranda er það mat úrskurðarnefndarinnar að gögn málsins bendi ekki til þess að aðrir liðir matsviðmiðsins eigi við um aðstæður hans. Að því virtu er það niðurstaða úrskurðarnefndarinnar að staðfesta hinu kærðu ákvörðun.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 7. apríl 2021, um að synja umsókn A, um sérstakan húsnæðisstuðning, er staðfest.
F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála
Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir