Mál nr. 67/2015

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 67/2015

Fimmtudaginn 14. apríl 2016

A

gegn

Íbúðalánasjóði

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.

Með kæru, dags. 15. desember 2015, kærir A til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, synjun Íbúðalánasjóðs, dags. 23. október 2015, á umsókn hans um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu.

Þann 1. janúar 2016 tóku gildi lög nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála og tók nefndin yfir frá þeim tíma þau mál sem áður voru til meðferðar hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála, þ.m.t. mál kæranda, sbr. 1. gr. laga nr. 85/2015 og 42. gr. laga nr. 44/1998 um húsnæðismál.

I. Málavextir og málsmeðferð

Kærandi sótti um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu hjá Íbúðalánasjóði með umsókn, dags. 26. júní 2015. Með bréfi Íbúðalánasjóðs, dags. 23. október 2015, var beiðni kæranda synjað á þeirri forsendu að hann uppfyllti ekki skilyrði e- og f-liða 7. gr. reglna stjórnar Íbúðalánasjóðs um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu.

Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála 15. desember 2015. Með bréfi, dags. 17. desember 2015, óskaði úrskurðarnefndin eftir afstöðu Íbúðalánasjóðs til málsins, upplýsingum um meðferð þess hjá sjóðnum og öllum gögnum. Afstaða Íbúðalánasjóðs barst með bréfi, dags. 23. desember 2015. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 30. desember 2015, var bréf Íbúðalánasjóðs sent kæranda til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki.

II. Málsástæður kæranda

Kærandi gerir ekki kröfu í málinu en skilja verður kæru hans þannig að þess sé krafist að ákvörðun Íbúðalánasjóðs um synjun á umsókn um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu verði felld úr gildi.

Kærandi greinir frá ástæðum greiðsluerfiðleika sinna og tekur fram að hann hafi leitað til viðeigandi stofnana og nýtt þau úrræði sem hefðu staðið til boða fyrir fólk í greiðsluerfiðleikum. Hann hafi verið í lögbundnu greiðsluskjóli hjá umboðsmanni skuldara frá júní 2011 til nóvember 2015 og því ekki haft heimild til að greiða af lánum sínum hjá Íbúðalánasjóði á því tímabili þrátt fyrir að hafa getu til þess. Kærandi gerir athugasemd við að Íbúðalánasjóður hafi ekki greint honum fyrr frá því að hann félli ekki undir reglur sjóðsins.  

III. Sjónarmið Íbúðalánasjóðs

Í greinargerð Íbúðalánasjóðs vegna málsins kemur fram að stjórn sjóðsins sé heimilt að samþykkja afléttingu veðkrafna sem standi utan söluverðs eignar við frjálsa sölu og að uppfylltum skilyrðum um greiðslumat, enda sé söluverð í samræmi við verðmat sjóðsins, sbr. 2. tölul. 1. mgr. 2. gr. reglugerðar nr. 359/2010 um meðferð krafna sjóðsins sem glatað hafa veðtryggingu. Stjórn Íbúðalánasjóðs hafi sett reglur um beitingu þessa úrræðis í desember 2014 og þær hafi verið uppfærðar í október 2015.

Umsókn kæranda um afléttingu áhvílandi veðlána hafi verið synjað á þeirri forsendu að hann uppfyllti ekki skilyrði e- og f-liða 7. gr. reglna stjórnar Íbúðalánasjóðs. Ekki hafi verið tekin afstaða til annarra atriða í umsókn kæranda.

IV. Niðurstaða

Í máli þessu er ágreiningur um hvort Íbúðalánasjóði hafi borið að samþykkja umsókn kæranda um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu.  

Í 2. tölul. 1. mgr. 2. gr. reglugerðar nr. 359/2010 um meðferð krafna Íbúðalánasjóðs sem glatað hafa veðtryggingu, sem sett var með heimild í 47. og 50. gr. laga nr. 44/1998 um húsnæðismál, kemur fram að kröfur Íbúðalánasjóðs teljast hafa glatað veðtryggingu þegar kröfum sem standa utan söluverðs eignar við frjálsa sölu er létt af eigninni með samþykki stjórnar Íbúðalánasjóðs og að uppfylltum skilyrðum um mat á greiðslugetu skuldara, enda sé söluverð í samræmi við verðmat Íbúðalánasjóðs. Í samræmi við 3. mgr. 3. gr. reglugerðarinnar aðhefst Íbúðalánasjóður ekki frekar við innheimtu kröfu sem hefur glatað veðtryggingu nema sjóðurinn telji að krafa hafi orðið til vegna saknæmra athafna eða meintra brota á lánareglum. Við slík brot fellur niður heimild sjóðsins til niðurfellinga skv. 5. gr. og afskrifta skv. 6. gr.

Í reglum stjórnar Íbúðalánasjóðs um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu fasteignar, sem samþykktar voru á fundi stjórnar þann 3. desember 2014, er kveðið á um þau skilyrði sem uppfylla þarf til að umsókn um afléttingu krafna verði samþykkt. Samkvæmt e-lið 7. gr. reglnanna er það gert að skilyrði að vanskil lána á umsóknardegi séu innan við 12 mánaða gömul. Heimilt sé að víkja frá því skilyrði ef ástæðu vanskila megi rekja til aðstæðna sem séu ekki af völdum umsækjanda, t.d. veikindi og lögbundið greiðsluskjól. Þá kemur fram í f-lið 7. gr. reglnanna að umsækjandi skuli hafa greitt að lágmarki þriðjung reiknaðra gjalddaga frá lántöku. Umsókn kæranda var synjað á þeirri forsendu að hann uppfyllti ekki framangreind skilyrði.

Samkvæmt bréfi frá Íbúðalánasjóði, dags. 23. október 2015, hefur kærandi aldrei greitt af öðru láni sínu hjá sjóðnum og aðeins einu sinni af hinu, nánar tiltekið í nóvember 2008. Að sögn kæranda var hann aðeins í greiðsluskjóli, sbr. 11. gr. og 1. mgr. bráðabirgðaákvæðis II laga nr. 101/2010, á tímabilinu júní 2011 til nóvember 2015.  Í ljósi þess að kærandi uppfyllti ekki skilyrði f-liðar 7. gr. reglnanna verður að telja að Íbúðalánasjóði hafi þegar af þeirri ástæðu verið rétt að synja umsókn kæranda um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu. Hin kærða ákvörðun er því staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Synjun Íbúðalánasjóðs, dags. 23. október 2015, á umsókn A um afléttingu krafna umfram söluverð við frjálsa sölu er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Kári Gunndórsson