Mál nr. 7/2013.
Úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála
Hafnarhúsinu v/Tryggvagötu, 150 Reykjavík
Miðvikudaginn 28. ágúst 2013 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 7/2013:
Kæra A
á ákvörðun
Reykjavíkurborgar
og kveðinn upp svohljóðandi
Ú R S K U R Ð U R:
A, hér eftir nefndur kærandi, hefur með kæru, dags. 4. febrúar 2013, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála synjun Reykjavíkurborgar, dags. 21. desember 2012, á beiðni hans um styrk til að greiða tryggingu vegna húsaleigu. Synjunin byggðist á því aðstæður kæranda féllu ekki að skilyrðum 23. gr. reglna um fjárhagsaðstoð. Kærandi krefst þess að honum verði veittur styrkur að fjárhæð 300.000 kr. til að greiða tryggingu vegna húsaleigu.
I. Málavextir og málsmeðferð
Kærandi leitaði fyrst til þjónustumiðstöðvar í september 2012. Kærandi hafði þá í huga að selja íbúð sína að B vegna mikillar greiðslubyrðar og vildi sækja um félagslegt leiguhúsnæði. Kærandi seldi íbúðina í nóvember 2012 og þáði eftir það aðstoð félagsráðgjafa hjá þjónustumiðstöðinni við að leita að leiguhúsnæði á almennum markaði og að fylgja eftir umsókn um íbúð hjá Öryrkjabandalagi Íslands. Kæranda bauðst leiguhúsnæði hjá Öryrkjabandalaginu í desember 2012, en vegna smæðar íbúðarinnar hafnaði kærandi íbúðinni þrátt fyrir hvatningu félagsráðgjafa um að taka hana og sækja síðar um flutning. Þar sem kærandi taldi sig ekki hafa efni á að greiða tryggingu vegna leiguíbúðar óskaði hann eftir aðstoð frá Reykjavíkurborg.
Kærandi sótti um styrk vegna fyrirgramgreiðslu húsaleigu með umsókn, dags. 21. desember 2012. Umsókn kæranda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 21. desember 2012, með þeim rökum að umsókn kæranda samræmdist ekki reglum Reykjavíkurborgar. Kærandi áfrýjaði synjuninni til velferðarráðs Reykjavíkurborgar með bréfi, dags. 3. janúar 2013. Velferðarráð tók málið fyrir á fundi sínum þann 16. janúar 2013 og samþykkti svohljóðandi bókun:
„Velferðarráð staðfesti synjun starfsmanna þjónustumiðstöðvar um styrk að upphæð kr. 300.000.- þar sem eigi verður talið að aðstæður umsækjanda falli að skilyrðum þeim sem sett eru í 23. gr. reglna um fjárhagsaðstoð varðandi styrk til fyrirframgreiðslu / tryggingu húsaleigu.“
Niðurstaða velferðarráðs Reykjavíkuborgar var tilkynnt kæranda með bréfi, dags. 16. janúar 2013. Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála með bréfi, dags. 4. febrúar 2013. Með bréfi, dags. 11. febrúar 2013, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir greinargerð Reykjavíkurborgar vegna kærunnar þar sem meðal annars kæmi fram rökstuðningur fyrir hinni kærðu ákvörðun. Enn fremur var óskað eftir gögnum sem lágu fyrir og gæfu upplýsingar um fjárhag kæranda. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 21. febrúar 2013. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 22. febrúar 2013, var bréf Reykjavíkurborgar sent kæranda til kynningar. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda.
II. Málsástæður kæranda
Kærandi fer fram á að honum verði veittur styrkur að fjárhæð 300.000 kr. til að greiða tryggingu vegna húsaleigu.
III. Sjónarmið Reykjavíkurborgar
Í athugasemdum vegna kærunnar kemur fram að Reykjavíkurborg hafi byggt synjun sína á 23. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg, með síðari breytingum, sem tekið hafi gildi þann 1. janúar 2011. Samkvæmt 23. gr. reglnanna sé Reykjavíkurborg heimilt að veita þeim, sem fengið hafi fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglunum í mánuðinum sem sótt er um og í mánuðinum á undan, lán eða styrk til fyrirframgreiðslu húsaleigu. Þinglýstur leigusamningur skuli liggja fyrir eða önnur staðfesting um að samningur eigi við rök að styðjast. Miða skuli við að leigufjárhæð sé í samræmi við leigu á almennum markaði. Að mati velferðarráðs hafi skilyrði 23. gr. reglnanna ekki verið uppfyllt þar sem kærandi hafi hvorki þegið fjárhagsaðstoð til framfærslu mánuðinn sem hann hafi sótt um styrk til fyrirframgreiðslu né mánuðinn þar á undan. Í rökstuðningi vísar sveitarfélagið til þess að kærandi sé 75% öryrki og fái greiddar örorkubætur ásamt greiðslum úr lífeyrissjóði. Tekjur kæranda séu því hærri en fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg. Að auki hafi ekki legið fyrir þinglýstur húsaleigusamningur eins og kveðið sé á um í 23. gr. reglna um fjárhagsaðstoð og því hafi verið óljóst hver leigufjárhæð yrði og hvort fyrirframgreiðslu yrði krafist. Þá hafi einnig verið litið til þess að í desember 2012 hafi kærandi hafnað íbúð frá Öryrkjabandalaginu sem honum hafi staðið til boða að taka á leigu en hafi ekki verið farið fram á fyrirframgreiðslu/tryggingu vegna húsaleigu. Hafi kærandi hafnað íbúðinni vegna smæðar þrátt fyrir hvatningu frá starfsmanni þjónustumiðstöðvar um að taka íbúðina og sækja síðar um flutning í stærra húsnæði. Með vísan til framangreinds hafi synjun velferðarráðs Reykjavíkurborgar hvorki brotið gegn fyrrgreindum reglum um fjárhagsaðstoð né öðrum ákvæðum laga um félagsþjónstu sveitarfélaga, nr. 40/1991, með síðari breytingum.
IV. Niðurstaða
Málskotsheimild kæranda er reist á 63. gr. laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Um málsmeðferð fer samkvæmt ákvæðum XVII. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga. Í máli þessu er ágreiningur um hvort Reykjavíkurborg hafi borið að samþykkja umsókn kæranda, dags. 21. desember 2012, um styrk vegna fyrirframgreiðslu húsaleigu.
Í upphafi telur úrskurðarnefndin ástæðu til að benda á að í 1. málsl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993, er kveðið skýrt á um að þegar ákvörðun er tilkynnt skriflega án þess að henni fylgi rökstuðningur skuli veita leiðbeiningar um heimild aðila til þess að fá ákvörðun rökstudda. Ákvarðanir sveitarfélagsins í málinu voru kynntar kæranda með bréfum, dags. 21. desember 2012 og 16. janúar 2013. Ákvörðununum fylgdi ekki rökstuðningur sem fullnægir skilyrðum 22. gr. stjórnsýslulaga og bar sveitarfélaginu því að leiðbeina aðila máls um heimild til eftirfarandi rökstuðnings. Úrskurðarnefndin beinir þeim tilmælum til sveitarfélagsins að tryggja að fyrirmælum 1. málsl. 2. mgr. 20. gr. stjórnsýslulaga sé fylgt þegar stjórnvaldsákvarðanir sveitarfélagsins eru ekki rökstuddar.
Í IV. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga er að finna almenn ákvæði um rétt til félagsþjónustu á vegum sveitarfélaga. Þar segir í 12. gr. að sveitarfélag skuli veita íbúum þjónustu og aðstoð samkvæmt lögunum og jafnframt tryggja að þeir geti séð fyrir sér og sínum. Í VI. kafla laganna er fjallað um fjárhagsaðstoð til þeirra sem eigi fá séð fyrir sjálfum sér, maka sínum og börnum yngri en 18 ára. Þar segir í 21. gr. að sveitastjórn skuli setja sér reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög um félagsþjónustu sveitarfélaga veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf miðað við aðstæður á hverjum stað hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði 78. gr. stjórnarskrár lýðveldisins Íslands, nr. 33/1944, um sjálfsstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri nauðsyn að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.
Fyrir nefndinni liggja reglur um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg frá 1. janúar 2011, með síðari breytingum samþykktum í velferðarráði 6. desember 2012 og í borgarráði 13. desember 2012. Í 23. gr. reglnanna er fjallað um styrk eða lán til fyrirframgreiðslu húsaleigu og til tryggingar húsaleigu. Samkvæmt ákvæðinu er Reykjavíkurborg heimilt að veita þeim sem fengið hafa fjárhagsaðstoð til framfærslu samkvæmt reglunum í mánuðinum sem sótt er um og í mánuðinum á undan lán eða styrk til fyrirframgreiðslu húsaleigu. Þinglýstur leigusamningur skal liggja fyrir eða önnur staðfesting um að samningur eigi við rök að styðjast og skal leigufjárhæð vera í samræmi við leigu á almennum markaði.
Kærandi er 75% öryrki og fær því greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins auk greiðslna úr lífeyrissjóði. Nýtur kærandi því ekki fjárhagsaðstoðar frá Reykjavíkurborg eins og gert er að skilyrði í ákvæðinu. Þá lá hvorki fyrir þinglýstur leigusamningur né önnur staðfesting um að leigusamningur ætti við rök að styðjast, þegar kærandi sótti um styrk hjá Reykjavíkurborg, líkt og gert er að skilyrði í ákvæðinu. Með vísan til framangreinds er að það niðurstaða nefndarinnar að kærandi hafi ekki uppfyllt skilyrði 23. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg og hafi því ekki átt rétt á styrk vegna fyrirframgreiðslu eða tryggingu húsaleigu.
Almennt ber sveitarfélögum að gæta jafnræðis og samræmis við ákvörðun um fjárhagsaðstoð. Það er álit úrskurðarnefndarinnar að ekkert hafi komið fram um að mat Reykjavíkurborgar á aðstæðum kæranda hafi verið ómálefnalegt eða andstætt þeim reglum sem um það gilda. Með vísan til þessa ber að staðfesta hina kærðu ákvörðun Reykjavíkurborgar.
Úrskurð þennan kváðu upp Bergþóra Ingólfsdóttir formaður, Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir og Gunnar Eydal, meðnefndarmenn.
Ú R S K U R Ð A R O R Ð
Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 16. janúar 2013, um synjun á umsókn A, um styrk til að greiða tryggingu vegna húsaleigu er staðfest.
Bergþóra Ingólfsdóttir,
formaður
Sveinbjörg Birna Sveinbjörnsdóttir Gunnar Eydal