Mál nr. 67/2012

Miðvikudaginn 13. febrúar 2013 var á fundi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála tekið fyrir mál nr. 67/2012:

Kæra A

á ákvörðun

Reykjavíkurborgar

og kveðinn upp svohljóðandi

Ú R S K U R Ð U R:

A, hér eftir nefnd kærandi, hefur með kæru, dags. 11. júlí 2012, skotið til úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála synjun Reykjavíkurborgar, dags. 26. júní 2012, á beiðni hennar um fjárhagsaðstoð.

I. Málavextir og málsmeðferð

Kærandi er einstæð móðir og leigir húsnæði á almennum markaði fyrir 130.000 kr. á mánuði. Hún hefur lítinn stuðning frá foreldrum og barnsföður en foreldrar kæranda eru skilin og búa úti á landi. Kærandi hefur verið í skertu starfshlutfalli og þegið atvinnuleysisbætur á móti launum þar sem skerða þurfti starfshlutfall hennar vegna samdráttar. Kærandi er nú í 50% starfi. Í lok árs 2011 hætti Vinnumálastofnun að greiða kæranda atvinnuleysisbætur og leitaði kærandi þá eftir aðstoð sveitarfélagsins. Í mars og apríl 2012 var kæranda veitt uppbót með fjárhagsaðstoð að fjárhæð 34.367 kr. hvorn mánuð. Kærandi sótti um fjárhagsaðstoð hjá Reykjavíkurborg með umsókn, dags. 7. mars 2012. Kærandi óskaði eftir styrk að fjárhæð 260.000 kr. vegna sérstakra erfiðleika til að greiða húsaleigu fyrir febrúar og mars 2012. Umsókn kæranda var synjað með bréfi þjónustumiðstöðvar, dags. 20. mars 2012, með þeim rökum að hún samræmdist ekki reglum Reykjavíkurborgar. Kærandi áfrýjaði synjuninni til velferðarráðs með ódagsettu bréfi. Velferðarráð tók málið fyrir á fundi sínum þann 26. júní 2012 og samþykkti svohljóðandi bókun:

„Velferðarráð staðfesti synjun starfsmanna þjónustumiðstöðvar um lán að upphæð kr. 260.000.- þar sem eigi verður talið að aðstæður umsækjanda falli að skilyrðum þeim sem sett eru í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð varðand aðstoð vegna sérstakra erfiðleika.“

Niðurstaða velferðarráðs var tilkynnt kæranda með bréfi, dags. 26. júní 2012. Kærandi lagði fram kæru hjá úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála með bréfi, dags. 11. júlí 2012. Með bréfi, dags. 17. júlí 2012, óskaði úrskurðarnefnd félagsþjónustu og húsnæðismála eftir greinargerð Reykjavíkurborgar vegna kærunnar þar sem meðal annars kæmi fram rökstuðningur fyrir synjun um sérstakar húsaleigubætur. Enn fremur var óskað eftir gögnum sem lágu fyrir og gæfu upplýsingar um fjárhag kæranda. Greinargerð Reykjavíkurborgar barst með bréfi, dags. 20. ágúst 2012. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 23. ágúst 2012, var bréf Reykjavíkurborgar sent kæranda til kynningar. Engar frekari athugasemdir bárust frá kæranda. Með bréfi úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála, dags. 5. desember 2012, var kæranda tilkynnt um tafir á afgreiðslu málsins sem orsökuðust af miklum málafjölda hjá úrskurðarnefndinni en að vonir stæðu til þess að ljúka málinu sem fyrst.

II. Málsástæður kæranda

Kærandi kveðst hafa sótt um fjárhagsaðstoð vegna vangoldinnar húsaleigu. Hún hafi fengið á sig fjármagnstekjuskatt vegna íbúðar sem hún hafi selt fósturföður sínum. Þar af leiðandi hafi hún misst barnabætur í ágúst 2011, nóvember 2011 og febrúar 2012. Kærandi kveðst vera einstæð móðir og fái enga aðstoð frá foreldrum eða barnsföður. Hún sé í 50% starfi og fái ekki 50% atvinnuleysisbætur á móti þar sem þær hafi verið felldar niður í lok árs 2011. Kærandi vísar til greinargerðar sem hún lagði fram hjá Velferðarsviði Reykjavíkurborgar þar sem fram komi lýsing á öllum hennar aðstæðum.

III. Sjónarmið Reykjavíkurborgar

Í athugasemdum Reykjavíkurborgar vegna kærunnar kemur fram að meðferð umsóknar kæranda um fjárhagsaðstoð hafi farið samkvæmt reglum um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg með áorðnum breytingum sem tekið hafi gildi þann 1. janúar 2011 og samþykktar í velferðarráði þann 17. nóvember 2010 og í borgarráði þann 25. nóvember 2010. Í 25. gr. framangreindra reglna sé vikið að fjárhagsaðstoð í formi láns. Þar komi fram að til þess að unnt sé að veita fjárhagsaðstoð í formi láns þurfi öll skilyrði 24. gr. reglnanna að vera uppfyllt sem og þau skilyrði er fram komi í 25. gr. Kæranda hafi verið synjað um lán vegna sérstakra erfiðleika þar sem skilyrði 24. gr. hafi ekki verið uppfyllt. Kærandi hafi ekki verið með fjárhagsaðstoð sér til framfærslu undanfarna sex mánuði eða lengur, sbr. a-lið 24. gr. Þá liggi ekki fyrir staðfesting á að umsækjandi hafi ekki aðgang að lánafyrirgreiðslu banka, sparisjóða eða annarra lánastofnana, sbr. b-lið 24. gr., en fyrir liggi að kærandi sé með yfirdrátt og njóti ekki frekari lánafyrirgreiðslu í viðskiptabanka sínum. Ekki liggi fyrir yfirlit starfsmanns þjónustumiðstöðvar eða umboðsmanns skuldara um fjárhagsstöðu umsækjanda og tillögur að úrbótum eins og kveðið sé á um í c-lið 24. gr. Þá liggi ekki fyrir á hvern hátt lánið muni breyta skuldastöðu umsækjanda til hins betra til lengri tíma litið, sbr. d-lið 24. gr. Þá liggi ekki fyrir samkomulag um félagslega ráðgjöf og/eða fjármálaráðgjöf, sbr. e-lið 24. gr.

Í athugasemdunum er bent á að í 24. gr. sé einnig kveðið á um að ekki sé heimilt að veita styrk eða lán til greiðslu skulda við einkaaðila en umsókn kæranda varði lán til greiðslu leiguskuldar við leigusala fyrir febrúar- og marsmánuð 2012. Því sé um að ræða skuld við einkaaðila og falli umsóknin því ekki að 24. gr. reglnanna. Þá liggi ekki fyrir mat á endurgreiðslugetu umsækjanda en samkvæmt yfirliti starfsmanns þjónustumiðstöðvar á fjárhagsstöðu kæranda séu ráðstöfunartekjur kæranda, þ.e. heildartekjur að frádregnum föstum útgjöldum, samtals 33.390 kr. á mánuði. Það hafi því verið mat velferðarráðs að kærandi hefði ekki endurgreiðslugetu eins og kveðið sé á um í 25. gr. reglna um fjárhagsaðstoð. Með hliðsjón af framansögðu hafi það verið mat velferðarráðs að skilyrði 24. og 25. gr. væru ekki uppfyllt og synjun þjónustumiðstöðvar því staðfest. Reykjavíkurborg telur ljóst að ákvörðunin hafi hvorki brotið gegn fyrrgreindum reglum um fjárhagsaðstoð, sbr. 21. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga, né öðrum ákvæðum laganna.

IV. Niðurstaða

Málskotsheimild kæranda er reist á 63. gr. laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Fyrir nefndinni liggja reglur um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg sem tóku gildi 1. janúar 2011, með síðari breytingum. Í máli þessu er ágreiningur um það hvort Reykjavíkurborg hafi borið að samþykkja umsókn kæranda, dags. 7. mars 2012, um styrk að fjárhæð 260.000 kr. vegna sérstakra erfiðleika.

Fjallað er um rétt til fjárhagsaðstoðar til þeirra sem eigi fá séð fyrir sjálfum sér, maka sínum og börnum yngri en 18 ára í IV. og VI. kafla laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991. Samkvæmt 21. gr. laganna skal sveitarstjórn setja sér reglur um framkvæmd fjárhagsaðstoðar að fengnum tillögum félagsmálanefndar er metur þörf og ákveður fjárhagsaðstoð til einstaklinga í samræmi við reglur sveitarstjórnar, sbr. 2. mgr. sömu greinar. Lög nr. 40/1991 veita þannig sveitarfélögum ákveðið svigrúm til að meta sjálf miðað við aðstæður á hverjum stað, hvers konar þjónustu þau vilja veita. Í samræmi við þetta og ákvæði stjórnarskrárinnar um sjálfsstjórn sveitarfélaga er mat á þeirri nauðsyn að meginstefnu til lagt í hendur þeirrar sveitarstjórnar er þjónustuna veitir. Verður ekki við því mati hróflað af hálfu úrskurðarnefndar félagsþjónustu og húsnæðismála enda byggist það á lögmætum sjónarmiðum og sé í samræmi við lög að öðru leyti.

Í 12. gr. laga um félagsþjónustu sveitarfélaga, nr. 40/1991, kemur fram sú meginregla að sveitarfélag skuli sjá um að veita íbúum þjónustu og aðstoð, og tryggja að þeir geti séð fyrir sér og sínum. Skal aðstoð og þjónusta jöfnum höndum vera til þess fallin að bæta úr vanda og koma í veg fyrir að einstaklingar og fjölskyldur komist í þá aðstöðu að geta ekki ráðið fram úr málum sínum sjálf. Reykjavíkurborg hefur sett sér sérstakar reglur um fjárhagsaðstoð. Kærandi sótti um styrk að fjárhæð 260.000 kr. vegna sérstakra erfiðleika til að greiða húsaleigu fyrir febrúar og mars 2012. Synjun Reykjavíkurborgar byggist á því að skilyrðum 24. og 25. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg hafi ekki verið fullnægt.

Í 24. gr. reglna um fjárhagsaðstoð hjá Reykjavíkurborg er fjallað um aðstoð vegna sérstakra erfiðleika. Í 3. mgr. 24. gr. reglnanna kemur fram að eigi sé heimilt að veita styrk eða lán til greiðslu skulda við einkaaðila. Líkt og áður hefur komið fram sótti kærandi um styrk til að greiða húsaleigu fyrir febrúar og mars 2012 en kærandi leigir þriggja herbergja íbúð á almennum markaði í Reykjavík. Í máli þessu er því ótvírætt um að ræða skuld við einkaaðila og þegar af þeirri ástæðu óheimilt að veita styrk eða lán til greiðslu hennar, sbr. 3. mgr. 24. gr. framangreindra reglna. Í ljósi þess telur úrskurðarnefndin ekki tilefni til að fara nánar yfir skilyrði 24. og 25. gr. reglna um fjárhagsaðstoð frá Reykjavíkurborg.

Almennt ber sveitarfélögum að gæta jafnræðis og samræmis við ákvörðun um fjárhagsaðstoð. Það er álit úrskurðarnefndarinnar að ekkert hafi komið fram um að mat Reykjavíkurborgar á aðstæðum kæranda hafi verið ómálefnalegt eða andstætt þeim reglum sem um það gilda. Með vísan til þessa ber að staðfesta hina kærðu ákvörðun.

Úrskurð þennan kváðu upp Bergþóra Ingólfsdóttir formaður, Margrét Gunnlaugsdóttir og Gunnar Eydal, meðnefndarmenn.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Reykjavíkurborgar, dags. 26. júní 2012, um synjun á umsókn A, um fjárhagsaðstoð vegna sérstakra erfiðleika er staðfest.

Bergþóra Ingólfsdóttir, formaður

Margrét Gunnlaugsdóttir

Gunnar Eydal