Úrskurður í stjórnsýslumáli nr. IRR12020271
Ár 2012, 6. mars er í innanríkisráðuneytinu kveðinn upp svohljóðandi
ú r s k u r ð u r
í stjórnsýslumáli nr. IRR12020271
Ingólfur Árnason
gegn
sveitarfélaginu Norðurþingi
I. Kröfur
Með stjórnsýslukæru dagsettri 15. febrúar 2012 kærði Ingólfur Árnason (hér eftir nefndur IÁ) það að sveitarfélagið Norðurþing hefði ekki tekið til umfjöllunar og svarað erindi hans, dags. 6. janúar 2011, er sent var bæjarráði þann 10. janúar 2011.
Krafa IÁ er þríþætt:
1. Óskað er eftir að ráðuneytið taki afstöðu til þess hvort kærufrestur vegna erindis hans, sem aldrei var tekið til umfjöllunar hjá Norðurþingi, sé liðinn.
2. Ef kærufrestur er liðinn er óskað eftir að innanríkisráðuneytið taki málið til skoðunar.
3. Sé niðurstaða ráðuneytisins sú að kærufrestur sé ekki liðinn, krefst IÁ þess að ákvarðanir Norðurþings, varðandi óskir um breytingar á reglugerð um úthlutun á byggðakvóta fyrir árið 2010-2011, verði ógildar.
Kæran grundvallast á 103. gr. eldri sveitarstjórnarlaga nr. 45/1995.
II. Málsatvik, rök og meðferð máls
Málavextir eru í stuttu máli þeir að þann 10. janúar 2011 sendi IÁ erindi til bæjarráðs Norðurþings vegna úthlutunar byggðakvóta í sveitarfélaginu, þar sem hann lýsir áhyggjum sínum yfir úthlutun sveitarfélagsins undanfarin ár. Í bréfinu vekur IÁ athygli á því að undanfarin ár hafi byggðakvóti brunnið inni á Kópaskeri og mögulega einnig á Raufarhöfn. Í bréfinu beinir hann því til bæjarráðs að það óski eftir samskonar sérreglum við úthlutun byggðakvóta og Langanesbyggð og sveitarfélagið láti jafnframt af þeim óskum sem það hefur haft uppi undanfarin ár um afnám svokallaðs 15 tonna þaks á byggðakvóta. Sveitarstjóri svaraði bréfi IÁ með bréfi dags. 14. janúar 2011.
Á fundi bæjarráðs Norðurþings þann 13. janúar 2011 var fjallað um byggðarkvóta. Þar var eftirfarandi bókað:
„Bæjarráð felur bæjarstjóra að óska eftir breytingu á reglugerð um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2010/2011 Breyting verði á 1. gr. b liðar og 6. gr. er varðar löndun til vinnslu.“
Í kæru IÁ kemur fram að erindi það, er hann sendi bæjarráði þann 10. janúar 2011 og vísað er til hér að framan, hafi ekki verið meðal gagna bæjar- og sveitarstjórnarfulltrúa í tengslum við ákvarðanatöku varðandi óskir um sérstakar úthlutunarreglur vegna byggðakvóta í sveitarfélaginu vegna fiskveiðiársins 2010-2011. Fulltrúarnir hafi því ekki getað tekið upplýsta ákvörðun þar sem þeir höfðu ekki upplýsingar um öll sjónarmið málsins.
Þá vekur IÁ einnig athygli ráðuneytisins á því að bæjarstjóri Norðurþings kunni að hafa farið út fyrir stöðuumboð sitt þar sem beiðni hans til sjávarútvegs- og landbúnaðarráðuneytisins um breytingu á reglugerð um úthlutun byggðakvóta til fiskiskipa á fiskveiðiárinu 2010/2011 hafi verið víðtækari heldur en bókun bæjarráðs þann 13. janúar 2011 kvað á um.
Stjórnsýslukæra IÁ barst ráðuneytinu þann 16. febrúar 2012. Ráðuneytið taldi ekki þörf á að óska eftir frekari gögnum eða sjónarmiðum og er málið er því tekið til úrskurðar.
III. Niðurstaða ráðuneytisins
Ráðuneytinu ber að eigin frumkvæði að kanna hvort kæra hafi borist innan kærufrests. Eins og áður segir er framkomin kæra sett fram á grundvelli 103. gr. eldri sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998 þar sem sagði að ráðuneytið skuli úrskurða um ýmis vafaatriði sem upp kunna að koma við framkvæmd sveitarstjórnarmálefna en það skerði þó eigi rétt aðila til þess að höfða mál fyrir dómstólum. Í lögunum er ekki kveðið á um sérstakan kærufrest en ráðuneytið hefur í fyrri úrskurðum sínum litið svo á að um kærufrest gildi ákvæði 27. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Af því leiðir að kæra skal borin fram innan þriggja mánaða frá því að aðila var tilkynnt um stjórnvaldsákvörðun nema lög mæli á annan veg. Í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga kemur fram að berist kæra að liðnum kærufresti skuli vísa henni frá nema að afsakanlegt verði talið að kæra hafi ekki borist fyrr eða veigamiklar ástæður mæli með því að kæra verði tekin til meðferðar. Í 2. mgr. 28. gr. kemur svo fram að kæru skuli þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.
Ráðuneytið telur ljóst að sú ákvörðun sem IÁ krefst að ráðuneytið úrskurði ólögmæta, sé ekki stjórnvaldsákvörðun í skilningi stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sbr. 2. mgr. 1. gr. laganna. Ráðuneytið hefur í fyrri úrskurðum sínum margsinnis komist að þeirri niðurstöðu að 103. gr. eldri sveitarstjórnarlaga hafi víðtækara gildissvið en svo að hún taki einungis til stjórnvaldsákvarðana.
Samkvæmt gögnum málsins var hin kærða ákvörðun tekin þann 13. janúar 2011. Ljóst er að ákvörðunin er þess eðlis að á byggðaráði eða sveitarfélaginu hvíldi engin skylda til þess að birta hana sérstaklega, hvorki fyrir IÁ né öðrum, en fundargerðir byggðaráðs eru birtar á vef sveitarfélagins þar sem þær eru öllum aðgengilegar.
Var ákvörðunin kærð til ráðuneytisins með bréfi, dags. 15. febrúar 2012, en ljóst er að þá var liðið nokkuð meira en ár síðan hin kærða ákvörðun var tekin, en skv. 2. mgr. 28. gr. skal ekki sinna kærum sem berast svo seint. Ekki er gert ráð fyrir að afsakanlegar ástæður geti réttlætt frávik frá ákvæði 2. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga (sjá álit umboðsmanns Alþingis frá 26. október 2000 í máli nr. 2770/1999), en um fortakslaust ákvæði er að ræða.
Telur ráðuneytið óhjákvæmilegt af þeim sökum að vísa málinu frá.
Úrskurðarorð
Kæru Ingólfs Árnasonar, er varðar það að Norðurþing hafi ekki tekið til umfjöllunar og svarað erindi hans, dags. 6. janúar 2011, er sent var bæjarráði þann 10. janúar 2011, er vísað frá.
Fyrir hönd ráðherra
Bryndís Helgadóttir Hjördís Stefánsdóttir