Hafnarfjarðarkaupstaður - Röð varamanna þegar listi er ekki borinn fram af tveimur eða fleiri stjórnmálasamtökum
Valgerður Halldórsdóttir
3. júní 2005
FEL05060003/1001
Merkurgötu 2b
220 HAFNARFJÖRÐUR
Vísað er til erindis yðar, dags. 1. júní 2005, þar sem óskað er álits ráðuneytisins á því hvort
framboðslista sem ekki er borinn fram af tveimur eða fleiri stjórnmálaflokkum eða samtökum
sé heimilt að hafa anna hátt á boðun varamanna en greinir í 1. mgr. 24. gr. sveitarstjórnarlaga,
nr. 45/1998, með síðari breytingum. Óskað er svars við því hvort aðalmenn slíks
framboðslista megi koma sér saman um aðra röð varamanna en kveðið er á um í umræddu
lagaákvæði.
Því er til að svara að 1. mgr. 24. gr. sveitarstjórnarlaga felur í sér þá meginreglu að varamenn
taka sæti í sveitarstjórn í þeirri röð sem þeir eru kosnir þegar aðalfulltrúar þess lista sem þeir
eru kosnir af forfallast. Röð varamanna liggur þannig fyrir að loknum kosningum og af því
leiðir að ekki skal boða 2. varamann á sveitarstjórnarfund nema ljóst sé að 1. varamaður
komist ekki á fundinn. Einnig á röð varamanna að koma fram á kjörbréfum sem gefin eru út
að loknum sveitarstjórnarkosningum. Er því hér um að ræða eina skýra reglu um röð
varamanna.
Rétt er að taka fram að við setningu sveitarstjórnarlaga nr. 45/1998 var fellt brott ákvæði eldri
sveitarstjórnarlaga sem heimilaði aðalmanni í sveitarstjórn að ákveða hvaða varamaður lista
tæki sæti í sinn stað vegna forfalla um stundarsakir. Aðalmenn lista eiga því ekki lengur val í
þessum efnum heldur ræður röð varamanna á framboðslista eins og áður segir.
Í 2. og 3. mgr. 24. gr. sveitarstjórnarlaga er að finna undantekningu frá framangreindri
meginreglu, sem aðeins á við þegar framboðslisti er borinn fram af tveimur eða fleiri
stjórnmálaflokkum eða samtökum. Um túlkun þessarar undantekningarreglu vísast nánar til
meðfylgjandi úrskurðar ráðuneytisins frá 23. apríl 2003 varðandi Vestmannaeyjabæ, en í
samræmi við þá niðurstöðu sem þar kemur fram ber að túlka allar undantekningar frá
meginreglu 1. mgr. 24. gr. laganna þröngt.
F. h. r.
Guðjón Bragason (sign.)
Þorgerður Benediktsdóttir (sign.)