Úrskurður í máli nr. IRR14070093

 Ár 2015, 20. apríl er í innanríkisráðuneytinu kveðinn upp svohljóðandi

ú r s k u r ð u r

Kæra Samtaka kaupmanna og fasteignaeigenda við Laugaveg
á ákvörðun
umhverfis- og skipulagssviðs Reykjavíkurborgar.

I.         Kröfur og kæruheimild

Þann 9. júlí 2014, barst ráðuneytinu stjórnsýslukæra Samtaka kaupmanna og fasteignaeigenda við Laugaveg, […], (hér eftir nefnd S) dags. sama dag,  vegna samþykktar 60. fundar umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkurborgar þann 26. mars 2014 varðandi svokallaðar ,,sumargötur 2014“.

Þess er krafist að umrædd samþykkt verði felld úr gildi.

Jafnframt er krafist frestunar á réttaráhrifum, með vísan til 2.mgr. 114. gr. sveitarstjórnarlaga nr. 138/2011, sbr. 2. mgr. 29. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Kæran er fram borin á grundvelli 1. mgr. 111. gr. sveitarstjórnarlaga.

II.        Málsatvik, málsmeðferð og röksemdir

Umhverfis- og skipulagsráð Reykjavíkurborgar samþykkti eftirfarandi tillögu samhljóða á fyrrgreindum fundi 26. mars 2015:

Lögð fram tillaga umhverfis- og skipulagssviðs dags. 24. mars 2014 að sumargötum í miðborg Reykjavíkur sumarið 2014.  

Tillaga umhverfis- og skipulagssviðs var eftirfarandi:

Pósthússtræti við Kirkjustræti verði lokað fyrir bílaumferð frá laugardeginum 7. júní til mánudagsins 1. september. Gatan verði opin fyrir akstur með aðföng frá kl. 08.00 til 11.00 á virkum dögum. Bifreiðastöður í Pósthússtræti sunnan Hafnarstrætis verði óheimilar.

Laugavegi verði lokað fyrir bílaumferð við Vatnsstíg frá 17. júní til 1. september. Gatan verði opin fyrir akstur með aðföng frá 08.00 til 12.00 á virkum dögum. Bifreiðastöður í götunni verði óheimilar. Akstur um þvergötur verði leyfður og bílastæði fyrir hreyfihamlaða staðsett við göngugötu.

Skólavörðustíg verði lokað við Bergstaðastræti frá 17. júní til 1. september. Akstur með aðföng eigi sér stað frá kl. 08.00 – 12.00 á virkum dögum. Bifreiðastöður í götunni verði óheimilar.

Mögulegt er að lengja gögngugötutímabilið og stækka göngugötusvæði sumarsins ef óskað verður eftir því tímalega.

Þrír fulltrúar Sjálfstæðisflokksins lögðu fram eftirfarandi bókun á fundi umhverfis- og skipulagsráðs þann 26. mars 2014.

Mikilvægt er að tryggt sé hverju sinni að haft sé samráð við rekstraraðila og íbúa á svæðinu þegar ákvarðanir um sumargötur eru teknar.

Eins og fyrr segir barst stjórnsýslukæra S ráðuneytinu þann 9. júlí 2014.

Með bréfi ráðuneytisins, dags. 5. september 2014, var Reykjavíkurborg gefinn kostur á að koma að sjónarmiðum sínum varðandi kæruna. Þann 6. nóvember 2014, bárust ráðuneytinu gögn frá Reykjavíkurborg. Með bréfi ráðuneytisins, dags. 12. nóvember 2014, voru S send þau gögn sem Reykjavíkurborg hafði sent ráðuneytinu þann 6. nóvember 2014 og S gefinn kostur á að gæta andmælaréttar. Andmæli S bárust þann 12. desember 2014, með bréfi dags. sama dag.

III.      Niðurstaða ráðuneytisins

Í upphafi kæru segir að kærð sé sú ákvörðun umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkur frá 26. maí 2014 um að samþykkja tillögu umhverfis- og skipulagssviðs Reykjavíkurborgar um svokallaðar ,,sumargötur 2014“.   Í kærunni er síðan ýmist vísað til þess að ákvörðunin hafi verið tekin  26. mars eða 26. maí 2014. Ráðuneytið hefur farið yfir öll gögn málsins og rannsakað það sérstaklega hvenær umræddur fundur umhverfis- og skipulagsráðs var haldinn. Sú athugun leiddi í ljós að umrædd ákvörðun var tekin á fundi þann 26. mars 2014 og því um misritun að ræða í kæru.

Í 1. mgr. 111. gr. sveitarstjórnarlaga segir að aðilum  máls sé heimilt að kæra til ráðuneytisins ákvarðanir um rétt eða skyldu manna sem lúta eftirliti þess skv. 109. gr. Í 2. mgr. sömu greinar segir að kæra skuli borin fram innan þriggja mánaða frá því að aðila máls var tilkynnt um stjórnvaldsákvörðun, nema lög mæli á annan veg. Um kæruleiðbeiningar, kærufrest og meðferð kærumáls fer að öðru leyti að ákvæðum stjórnsýslulaga.

Eins og að framan greinir er hin kærða ákvörðun tekin þann 26. mars 2014 og því ljóst að kærufrestur var liðinn þegar kæran barst ráðuneytinu þann 9. júlí 2014.

Í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir að æðra stjórnvald skuli vísa frá kæru, sem berst að liðnum kærufresti, og hljóðar ákvæðið svo:

Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá, nema:

1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða
2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.

Í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga eru því greindar tvær undantekningarreglur frá þeirri meginreglu laganna að kærumáli skuli vísað frá æðra stjórnvaldi ef kæra berst að liðnum kærufresti.

Í 1. tölulið kemur fram, að taka megi kæru til meðferðar þegar afsakanlegt verður talið að hún hafi ekki borist innan kærufrests, t.d. ef lægra stjórnvald hefur vanrækt að veita leiðbeiningar um kæruheimild eða veitt rangar eða ófullnægjandi upplýsingar.  Gögn málsins bera með sér að S var fullkunnugt um hina kærðu ákvörðun þegar hún var tekin því verður ekki talið að fyrir hendi séu neinar þær ástæður sem leiða til þess að 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga eigi við.

Hvað varðar undantekningu  2. töluliðar  ber við mat á því hvort veigamiklar ástæður séu fyrir hendi að líta til hagsmuna aðila máls svo og almannahagsmuna, t.a.m. hvort um „princip“-mál sé að ræða sem haft geti þýðingarmikið fordæmisgildi.  Það er mat ráðuneytisins að S geti vissulega haft af því hagsmuni að kæra félagsins verði tekin til meðferðar á þeim grundvelli að málið hafi fordæmisgildi.  Ráðuneytið telur hins vegar ekki tilefni til þess að hefja skoðun á því þar sem hin kærða ákvörðun er ekki stjórnvaldsákvöðrun.

 Í 1. mgr. 111. gr. lagann segir að aðila máls sé heimilt að kæra til ráðuneytisins ákvarðanir um rétt eða skyldu manna sem lúta eftirliti þess skv. 109. gr. laganna. Af athugasemdum við ákvæðið í frumvarpi því er varð að lögunum er ljóst að einungis svonefndar stjórnvaldsákvarðanir verða bornar undir ráðuneytið með stjórnsýslukæru. Vísar orðalagið „ákvarðanir um rétt eða skyldu manna“ til 1. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993.

Með stjórnvaldsákvörðun er átt við ákvörðun stjórnvalds í skilningi 2. mgr. 1. gr. stjórnsýslulaga sem tekin er í skjóli stjórnsýsluvalds og er beint milliliðalaust út á við að tilteknum aðila eða aðilum og með henni kveðið á bindandi hátt um rétt eða skyldur þeirra í ákveðnu og fyrirliggjandi máli  (sjá t.a.m. Páll Hreinsson, Hæfisreglur stjórnsýslulaga, 2003, bls. 169). Ljóst er að ágreiningsefni það sem S hefur borið undir ráðuneytið fellur ekki þar undir og uppfyllir ekki skilyrði þess að vera stjórnvaldsákvörðun. Verður því ekki séð að umhverfis- og skipulagsráð Reykjavíkurborgar hafi á umræddum fundi sínum tekið stjórnvaldsákvörðun í fyrirliggjandi máli.

Með vísun til framangreinds er óhjákvæmilegt að vísa kæru þessari frá ráðuneytinu.

Ekki er tilefni til að fjalla um kröfu S er varðar frestun réttaráhrifa.

Vegna mikillia anna í ráðuneytinu hefur málsmeðferðin dregist og er beðist velvirðinga á því.

Úrskurðarorð

Stjórnsýslukæru Samtaka kaupmanna og fasteignaeigenda við Laugaveg, […], vegna samþykkktar 60. fundar umhverfis- og skipulagsráðs Reykjavíkurborgar þann 26. mars 2014 varðandi svokallaðar ,,sumargötur 2014“, er vísað frá.