Ólafsfjarðarbær - B-gatnagerðargjald, skylda sveitarfélags til framkvæmda, gjalddagi
Ólafsfjarðarbær
18. janúar 2005
FEL04120048/122
Kristinn Hreinsson, bæjarritari
Ólafsvegi 4
625 Ólafsfirði
Vísað er til erindis Ólafsfjarðarbæjar til félagsmálaráðuneytis, dags. 16. desember 2004, þar sem
óskað er eftir áliti ráðuneytisins á stöðu bæjarins varðandi frágang á slitlagi á Mararbyggð í
Ólafsfirði.
Málavextir eru þeir að á árinu 1989 voru byggð fjögur hús við Mararbyggð nr. 10, 12, 37 og 39.
Gatnagerðargjöld voru innheimt við byggingu þeirra húsa. Við Mararbyggð standa nú fimm
íbúðarhús, þ.e. auk ofangreindra fjögurra húsa jafnframt hús nr. 49. Ekki hefur enn verið gengið
frá bundnu slitlagi á Mararbyggð og hafa íbúar húsa nr. 10, 12, 37 og 39 nú krafið bæjaryfirvöld
um varanlegan frágang á bundnu slitlagi.
Af þessu tilefni tekur ráðuneytið fram:
Málið snýst um innheimtu svonefnds B-gatnagerðargjalds sem varið skal til að leggja bundið
slitlag á götur í sveitarfélagi og til lagningar gangstétta, sbr. 3. og 4. gr. laga um
gatnagerðargjöld, nr. 51/1974, sbr. lög nr. 31/1975. Með lögum um gatnagerðargjald, nr.
17/1996, er B-gatnagerðargjald afnumið, þó þannig að ákvæði eldri laga um innheimtu og
álagningu B-gatnagerðargjalds halda gildi sínu vegna framkvæmda sem lokið er við innan tíu ára
frá gildistöku nýju laganna, þ.e. fyrir 31. desember 2006.
Um greiðslu B-gatnagerðargjalds á Ólafsfirði vísast jafnframt til staðbundinna reglna bæjarins,
þ.e. 11. gr. reglugerðar um gatnagerðargjöld fyrir Ólafsfjarðarkaupstað, nr. 795/1982. Umrætt
reglugerðarákvæði heldur gildi sínu jafnlengi og lagastoð þess, þ.e. vegna framkvæmda sem
lokið er við fyrir 31. desember 2006, sbr. ákvæði til bráðabirgða í lögum nr. 17/1996.
Samkvæmt 2. mgr. 6. gr. laga um gatnagerðargjöld, nr. 51/1974, er gatnagerðargjald gjaldkræft
þegar lagningu bundins slitlags og gangstéttar við hlutaðeigandi götu er lokið. Sams konar
efnisreglu er að finna í 14. gr. reglugerðar um gatnagerðargjöld fyrir Ólafsfjarðarkaupstað, nr.
785/1982, en þar segir að innheimta skuli B-gjald af fasteignum við götur sem lagðar hafa verið
bundnu slitlagi á sl. 5 árum. Í þessu sambandi bendir ráðuneytið á tvo dóma Hæstaréttar, annan
frá 1991, bls. 615, en þar gerði Hæstiréttur ekki athugasemdir við það að sveitarfélagið hóf
innheimtu á hluta B-gatnagerðargjalda áður en lagningu gangstéttar var að fullu lokið og hinn
dóminn frá 1984 bls. 573, sem fjallaði um álagningu B- gatnagerðargjalds, en þar fann
Hæstiréttur ekki að því að þessi gjöld væru lögð á og innheimta þeirra hafin áður en
gatnagerðarframkvæmdum lauk.
Með hliðsjón af framangreindum hæstaréttardómum telur ráðuneytið fyrst heimilt að hefja
innheimtu B-gatnagerðargjaldsins eftir að bundið slitlag hefur verið lagt á viðkomandi götu. Í
máli þessu var eigendum fjögurra húsa við Mararbyggð á hinn bóginn gert að greiða gjaldið áður
en framkvæmdir hófust, sem er í andstöðu við lög og staðbundnar reglur bæjarins. Bendir
ráðuneytið í þessu sambandi sérstaklega á 9. og 102. gr. sveitarstjórnarlaga um skyldu
sveitarstjórna til að fara að lögum og heimild ráðuneytisins til að veita sveitarstjórn áminningu
vanræki hún lögbundnar skyldur sínar.
Með hliðsjón af framansögðu er niðurstaða ráðuneytisins sú að Ólafsfjarðarbæ sé skylt að hefja
nú þegar og ljúka framkvæmdum við að leggja bundið slitlag á á Mararbyggð.
Lagaheimild sveitarfélagsins til að innheimta B-gatnagerðargjald af húsi nr. 49 við Mararbyggð
er síðan bundin við það að framkvæmdum sé lokið fyrir 31. janúar 2006, sbr. ákvæði til
bráðabirgða í lögum nr. 17/1996, en ella fellur heimild til innheimtu niður.
Með vísan til alls sem að framan er rakið er þess hér með farið á leit að Ólafsfjarðarbær tilkynni
ráðuneytinu um niðurstöðu málsins í bæjarstjórn.
F. h. r.
Guðjón Bragason (sign.)
Þorgerður Benediktsdóttir (sign.)