Eyjafjarðarsveit - Heimildir sveitarfélaga til að veita afslátt af fasteignaskatti o.fl.
Eyjafjarðarsveit
14. janúar 2004
FEL04010004/1110
Bjarni Kristjánsson, sveitarstjóri
Syðra-Laugalandi
601 AKUREYRI
Vísað er til erindis yðar, dags. 2. janúar 2004, þar sem óskað er svara ráðuneytisins við eftirfarandi
spurningum er varða álagningu fasteignaskatts skv. II. kafla laga um tekjustofna sveitarfélaga, nr. 4/1995,
með síðari breytingum. Orðalagi spurninganna hefur verið breytt lítillega:
1. Ber að líta svo á að heimild skv. 5. mgr. 3. gr. laga nr. 4/1995 nái til allra fasteigna í
dreifbýlishluta sveitarfélagsins óháð því hvort þær falla undir a- eða b-lið 3. mgr. sömu greinar?
2. Nú hagar svo til að í sveitarfélagi er bæði rekinn landbúnaður og önnur atvinnustarfsemi.
Samkvæmt a-lið 3. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 má fasteignaskattur nema allt að 0,5% af
álagningarstofni útihúsa og mannvirkja á bújörðum, sem tengd eru landbúnaði. Felst í því
ólögmæt mismunun ef sveitarstjórn nýtir sér þann álagningarrétt til fulls en leggur jafnframt hærri
skatt á fasteignir sem flokkast undir b-lið sömu málsgreinar, þ.e. allt að 1,32% af gjaldstofni?
3. Getur sveitarstjórn ákveðið að fella undir a-lið 3. mgr. 5. gr. laga nr. 4/1995 mannvirki sem áður
voru nýtt til landbúnaðar en hefur verið breytt til að nýtast fyrir ferðaþjónustu?
4. Er sveitarstjórn heimilt að veita tímabundið afslátt af álögðum fasteignaskatti í þeim tilgangi að
styrkja nýsköpun eða laða að nýja atvinnustarfsemi?
Álit ráðuneytisins
Um álagningu fasteignaskatts gilda ákvæ ði II. kafla laga um tekjustofna sveitarfélaga, nr. 4/1995, með
síðari breytingum, og reglugerð um fasteignaskatt, nr. 945/2000. Í 2. mgr. 2. gr. reglugerðarinnar kemur
m.a. fram að til landbúnaðar skuli telja grasræ kt, garðræ kt, ylræ kt, skógræ kt og búfjárræ kt aðra en
fiskeldi, ef lögð er stund á þessar greinar í þeim mæ li að talist geti búrekstur eða þáttur í búrekstri.
Að því er varðar fyrstu spurningu yðar verður ekki annað ráðið af skýru orðalagi 5. mgr. 3. gr.
tekjustofnalaga né 2. mgr. 5. gr. reglugerðar um fasteignaskatt en að sveitarstjórn sé heimilt að
undanþiggja allar fasteignir í dreifbýli álagi á fasteignaskatt, þótt hún ákveði að eigendur fasteigna í
þéttbýli skuli greiða slíkt álag.
Ráðuneytið leggur þann skilning í aðra spurningu yðar að óskað sé svars við því hvort í því felist ólögmæ t
mismunun að annar atvinnurekstur en landbúnaður greiði hæ rri fasteignaskatt en sem nemur
álagningarprósentu sem sveitarstjórn ákveður skv. a-lið 3. mgr. 3. gr. tekjustofnalaga. Því er til að svara
að löggjafinn hefur ákveðið það fyrirkomulag sem mæ lt er fyrir um í b-lið sömu málsgreinar, þ.e. að
fasteignaskattur megi vera allt að 1,32% af álagningarstofni allra annarra fasteigna en þeirra sem falla
undir a-liðinn. Verður að æ tla að löggjafanum hafi verið ljóst að með þessu væ ri einni atvinnugrein,
landbúnaði, ívilnað umfram aðrar atvinnugreinar en ráðuneytinu er ekki kunnugt um að reynt hafi á fyrir
dómstólum hvort í þessu kunni að felast ólögmæ t mismunun.
Varðandi þriðju spurningu yðar skal bent á að skv. 3. mgr. 3. gr. tekjustofnalaga er það nýting mannvirkis
sem ræ ður því undir hvorn staflið ákvæ ðisins það fellur. Mannvirki sem nýtt er til ferðaþjónustu fellur því
ótvíræ tt undir b-liðinn, óháð því hvort það hafi áður verið nýtt til landbúnaðar. Þá verður ekki talið að
sveitarstjórn geti ákveðið að fella slík mannvirki undir a-lið 3. mgr. 3. gr. af þeirri ástæ ðu einni að þau séu
ekki nýtt nema hluta ársins til ferðaþjónustu. Hins vegar skal yður bent á að í undantekningartilvikum
kann að vera heimilt á grundvelli 4. gr. reglugerðar nr. 945/2000 að ákveða að hluta úr ári skuli greiða
fasteignaskatt skv. a-lið þótt mannvirki falli annars undir b-liðinn.
Í fjórða lagi spyrjið þér hvort sveitarstjórn sé heimilt að veita tímabundinn afslátt af álögðum
fasteignaskatti í þeim tilgangi að styrkja nýsköpun eða laða að nýja atvinnustarfsemi. Ráðuneytið er
þeirrar skoðunar að tekjustofnalög standi því ekki í vegi fyrir því að sveitarstjórn ákveði slíkar ívilnanir.
Hins vegar verður við beitingu slíkra ívilnana að gæ ta að ákvæ ðum samkeppnislaga og einnig
jafnræ ðisreglu 11. gr. stjórnsýslulaga, nr. 37/1993. Bent skal á að eðlilegt er að sveitarstjórn setji
skriflegar reglur um slíkan stuðning. Jafnframt telur ráðuneytið heppilegra, m.a. til þess að slíkur
stuðningur verði sýnilegur í reikningshaldi sveitarfélagsins, að hann sé ákveðinn í formi beinna styrkja
fremur en að um sé að ræ ða afslæ tti af álögðum sköttum eða gjöldum.
F. h. r.
Guðjón Bragason (sign.)
Guðmundur Ómar Hafsteinsson (sign.)