Mál nr. 13/2014
Úrskurður
Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða 28. október 2014 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A, nr. 13/2014.
1. Málsatvik og kæruefni
Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 29. janúar 2014, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði ákveðið á grundvelli 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006, að stöðva greiðslur atvinnuleysisbóta til kæranda þar sem hann hafi verið staðinn að því að vinna sem öryggisvörður hjá B samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur. Var það niðurstaða Vinnumálastofnunar að kærandi skuli ekki eiga rétt á atvinnuleysisbótum fyrr en hann hafi starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði. Kærandi vildi ekki una ákvörðun Vinnumálastofnunar og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með erindi, mótteknu 6. febrúar 2014. Kærandi krefst þess að hin kærða ákvörðun verði felld úr gildi. Vinnumálastofnun telur að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.
Kærandi sótti síðast um atvinnuleysisbætur 14. nóvember 2013.
Vinnumálastofnun bárust þær upplýsingar frá ríkisskattstjóra að kærandi hafi verið við störf hjá C. 8. janúar 2014. Honum var sent erindi 13. janúar 2014 þar sem honum var tilkynnt að samkvæmt gögnum frá ríkisskattstjóra hafi hann verið við störf hjá fyrirtækinu C samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur og án þess að tilkynna það fyrirfram til stofnunarinnar. Óskað var skýringa á þessu og kom kærandi á þjónustuskrifstofu Vinnumálastofnunar 20. janúar 2014 og tilkynnti að hann myndi örugglega fá tilfallandi vinnu á næstunni hjá C. Kæranda var leiðbeint um að tilkynna um vinnu með tölvupósti og tilkynna um tekjur þegar hann fengi þær greiddar. Kærandi tók ekki fram að hann hefði verið við störf hjá fyrirtækinu áður. Ekki eru aðrar færslur í samskiptasögu kæranda vegna starfa hans hjá C.
Í fylgiskjali með kæru kæranda, dags. 5. febrúar 2014, kemur fram að hann hafi starfað hjá „D“ og hafi yfirmaður hans hringt í hann kl. 20.00 en þá hafi verið ómögulegt að hafa samband við Vinnumálastofnun. Hann hafi farið á skrifstofu Vinnumálastofnunar 9. janúar 2014 og hafi starfskona þar sagt honum að allt væri í lagi og næst þegar hann fengi vinnu yrði hann að senda tölvupóst eða koma á skrifstofu stofnunarinnar. Hann hafi aftur komið á Vinnumálastofnun 20. janúar 2014 og hafi hann þá hitt starfsmann sem hafi sagt það sama. Honum reynist erfitt að tilkynna um atvinnu sína þar sem hann vinni yfirleitt að nóttu til hjá C. Hann hafi síðan enn farið til Vinnumálastofnunar 4. febrúar 2014 vegna vandræða með greiðslu atvinnuleysisbótanna. E hjá Vinnumálastofnun hafi sagt honum að honum væri vandi á höndum. Hann kveðst ekki skilja hvers vegna farið hafi verið svona með hann, hann hafi tilkynnt um vinnu sína símleiðis og tvisvar sinnum komið á skrifstofuna í eigin persónu. Kærandi kveðst ekki hafa trú á starfsmönnum Vinnumálastofnunar þar sem þeir hafi ekki gefið réttar upplýsingar. Hann líti á þetta sem mismunun og honum finnist hann vera niðurlægður. Aðeins E hafi leiðbeint honum. Í janúar hafi hann unnið samtals í 33 klukkustundir. Hann lýsir því síðan að hann hafi lent í bílslysi í desember 2013 og þarfnist starfs sem henti honum í ljósi líkamlegra afleiðinga slyssins.
Í greinargerð til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 18. mars 2014, bendir Vinnumálastofnun á að lög um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna eða sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verða atvinnulausir. Mál þetta varði 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar þar sem kærandi hafi verið í starfi á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann hafi fengið greiddar atvinnuleysisbætur, án þess að tilkynna til stofnunarinnar að atvinnuleit væri hætt skv. 35. gr. a eða 10. gr. laganna.
Með lögum nr. 134/2009 um breytingar á lögum um atvinnuleysistryggingar hafi verið gerðar veigamiklar breytingar á 60. gr. laganna. Verknaðarlýsing ákvæðisins geri grein fyrir því hvaða atvik geti leitt til þess að viðurlögum á grundvelli ákvæðisins sé beitt. Í athugasemdum með 23. gr. frumvarpsins er varð að lögum nr. 134/2009 segi að Vinnumálastofnun skuli beita viðurlögunum ef atvinnuleitandi starfi á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fái greiddar atvinnuleysisbætur án þess að tilkynna stofnuninni um að atvinnuleit sé hætt skv. 10. gr. eða 35. gr. a laganna.
Vinnumálastofnun vísar til þess að í 13. gr. laganna segi jafnframt að það sé skilyrði fyrir því að launamaður teljist vera tryggður í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar að hann sé í virkri atvinnuleit. Í 14. gr. sömu laga sé að finna nánari útfærslu á því hvað telst til virkrar atvinnuleitar. Ljóst sé að aðili sem starfar á vinnumarkaði geti hvorki talist vera án atvinnu eða í virkri atvinnuleit í skilningi laga um atvinnuleysistryggingar.
Fyrir liggi að kærandi hafi verið við störf hjá C 8. janúar 2014 þegar eftirlitsaðili ríkisskattstjóra hafi hitt hann fyrir á vinnustað. Kærandi hafi komið á þjónustuskrifstofu Vinnumálastofnunar 20. janúar 2014 og tilkynnt að hann myndi líklegast fá tilfallandi vinnu hjá fyrirtækinu. Í kæru taki kærandi fram að hann hafi mætt 9. janúar 2014 til að láta vita af vinnu sinni hjá fyrirtækinu. Hvergi í samskiptasögu kæranda við Vinnumálastofnun sé að finna skráningu um að hann hafi mætt til stofnunarinnar þann dag. Þar að auki hefði sú tilkynning kæranda borist of seint, sbr. 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar.
Kærandi hafi ekki tilkynnt fyrirfram um breytingar á högum sínum til Vinnumálastofnunar en rík skylda hvíli á þeim sem njóti greiðslna atvinnuleysisbóta að sjá til þess að stofnunin hafi réttar upplýsingar sem geti ákvarðað bótarétt viðkomandi. Í ljósi afdráttarlausrar verknaðarlýsingar í 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og þeirrar skyldu sem hvíli á atvinnuleitendum að tilkynna til stofnunarinnar að atvinnuleit sé hætt eða að tilkynna um tekjur, sbr. 10. gr. og 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar, verði að telja að kærandi hafi brugðist skyldum sínum við stofnunina og eigi að sæta viðurlögum í samræmi við brot sitt. Enda geti tilkynning sem berist stofnuninni eftir að aðili hafi verið staðinn að því að sinna ótilkynntri vinnu samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur ekki leyst viðkomandi aðila undan þeim viðurlögum sem hann skuli sæta samkvæmt skýru orðalagi laga um atvinnuleysistryggingar.
Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 25. mars 2014, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum til 8. apríl 2014. Ekki bárust frekari athugasemdir frá kæranda.
2. Niðurstaða
Mál þetta lýtur að því hvort kærandi hafi aflað atvinnuleysisbóta með sviksamlegum hætti í skilningi 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Ákvæðið er svohljóðandi, sbr. 23. gr. laga nr. 134/2009 og 4. gr. laga nr. 103/2011:
„Sá sem lætur vísvitandi hjá líða að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunna að verða á högum hans á því tímabili sem hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum eða veitir vísvitandi rangar upplýsingar sem leiða til þess að hann telst ranglega tryggður að fullu eða að hluta samkvæmt lögum þessum skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði áður en hann sækir aftur um atvinnuleysisbætur. Hið sama gildir um þann sem starfar á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögum þessum án þess að hafa tilkynnt Vinnumálastofnun um að atvinnuleit sé hætt skv. 10. gr. eða um tilfallandi vinnu skv. 35. gr. a. Skal honum jafnframt verða gert að endurgreiða ofgreiddar atvinnuleysisbætur skv. 39. gr.“
Í meðförum úrskurðarnefndarinnar hefur ákvæði þetta verið túlkað með þeim hætti að fyrsti málsliður þess eigi við ef atvinnuleitandi hefur með vísvitandi hætti hegðað sér með tilteknum hætti á meðan slíkt huglægt skilyrði á ekki við ef háttsemin fellur undir annan málslið ákvæðisins. Þessi munur stafar af því að annar málsliðurinn tekur á því þegar atvinnuleitandi starfar á vinnumarkaði, til lengri eða skemmri tíma, samhliða því að þiggja atvinnuleysisbætur og án þess að hafa uppfyllt skyldu sína skv. 10. gr. og 35. gr. a laga um atvinnuleysistryggingar að upplýsa Vinnumálastofnun um þessa atvinnuþátttöku. Fyrri málsliðurinn á við í máli þessu.
Vinnumálastofnun bárust upplýsingar frá ríkisskattstjóra þess efnis að kærandi hafi verið við störf hjá C 8. janúar 2014 samhliða töku atvinnuleysisbóta. Kærandi segir í kæru sinni að hann hafi verið við störf í 33 klukkustundir í janúarmánuði 2014, en honum hafi reynst erfitt að tilkynna um vinnuna þar sem hún hefði verið að kvöldlagi. Hann kveðst eigi að síður hafa komið á skrifstofu Vinnumálastofnun tvisvar sinnum og tilkynnt um vinnuna, þ.e. 9. janúar og 20. janúar 2014. Á samskiptasíðu kæranda segir, 20. janúar 2014, að kærandi hafi komið á skrifstofu Vinnumálastofnunar og sagt að hann muni örugglega fá tilfallandi vinnu á næstunni hjá C. Var honum bent á að senda inn upplýsingar um vinnutíma í gegnum tölvupóst og láta svo vita af greiðslum þegar þær berast. Aðrar skráningar eru ekki um komu kæranda á skrifstofu Vinnumálastofnunar eða um upplýsingar frá honum eftir öðrum leiðum þannig að staðhæfing kæranda um komu hans á skrifstofu Vinnumálastofnunar 9. janúar 2014 styðst ekki við gögn málsins og þegar hann kom á skrifstofuna 20. janúar 2014 var hann að tilkynna það að hann myndi örugglega fá tilfallandi vinnu á næstunni hjá C en ekki að hann hefði verið að vinna þar.
Í ljósi afdráttarlausrar verknaðarlýsingar í 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar og þeirrar skyldu atvinnuleitanda sem kveðið er á um í 35. gr. a sömu laga, verður að telja að kærandi hafi brugðist trúnaðar- og upplýsingaskyldum sínum gagnvart Vinnumálastofnun. Háttsemi kæranda hefur því réttilega verið heimfærð til ákvæðis 60. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Kæranda ber því að sæta viðurlögum þeim sem þar er kveðið á um, enda var hann starfandi á innlendum vinnumarkaði á sama tíma og hann þáði atvinnuleysisbætur án þess að hafa tilkynnt Vinnumálastofnun um tilfallandi vinnu eða um tekjur. Þá er ákvæði 60. gr. fortakslaust en í því felst að ekki er heimild til að beita vægari úrræðum en ákvæðið kveður á um. Skal kærandi ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði. Með vísan til framangreinds og þeirra raka sem Vinnumálastofnun hefur fært fram fyrir hinni kærðu ákvörðun, verður hún staðfest.
Úrskurðarorð
Hin kærða ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 29. janúar 2014 í máli A þess efnis að hann skuli ekki eiga rétt á atvinnuleysisbótum fyrr en hann hefur starfað a.m.k. tólf mánuði á innlendum vinnumarkaði er staðfest.
Brynhildur Georgsdóttir, formaður
Hulda Rós Rúriksdóttir
Helgi Áss Grétarsson