Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 574/2021

Miðvikudaginn 9. febrúar 2022

A

gegn

Tryggingastofnun ríkisins

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur og Unnþór Jónsson lögfræðingur.

Með rafrænni kæru, móttekinni 2. nóvember 2021, kærði A, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 20. júlí 2021, þar sem umsókn kæranda um örorkulífeyri og tengdar greiðslur var synjað.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um örorkulífeyri og tengdar greiðslur með umsókn, dags. 1. júlí 2021. Með ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 20. júlí 2021, var umsókn kæranda synjað á þeim grundvelli að endurhæfing væri ekki fullreynd. Kærandi fór fram á rökstuðning fyrir þeirri ákvörðun stofnunarinnar með bréfi, dags. 26. júlí 2021, og var umbeðinn rökstuðningur veittur með bréfi, dags. 27. júlí 2022.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 2. nóvember 2021. Með bréfi, dags. 6. desember 2021, var kæranda tilkynnt að kæra hefði borist að liðnum kærufresti og var henni gefinn kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum, teldi hún að skilyrði, sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993, gætu átt við í málinu. Bréfið var ítrekað með tölvupósti 10. janúar 2022. Athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Í kæru kemur fram að umsókn kæranda um örorku hafi verið hafnað. Nefndinni ætti að hafa borist í það minnsta tvö læknisvottorð sem ættu að styðja enn frekar við þá umsókn. Forsenda höfnunar Tryggingastofnunar ríkisins sé sú að endurhæfing sé ekki fullreynd, þrátt fyrir að það komi að minnsta kosti tvisvar fyrir í gögnum að endurhæfing sé óraunhæf í bili. Þessi niðurstaða hafi fengist vegna niðurstöðu B sálfræðings sem hafi greint kæranda með CPTSD. Hann hafi lagt til að hún myndi sækja um örorku þar sem aðgengi að þeirri geðheilbrigðisþjónustu sem hún þurfi sé af skornum skammti og ekki sé hægt að uppfylla kröfur Tryggingastofnunar um virka endurhæfingu.

Kærandi óski eftir endurskoðun málsins og þá vilji hún fá samþykkta örorku aftur í tímann eins og beðið hafi verið um. Til vara vilji kærandi fá að fara aftur á endurhæfingarlífeyri, greiddan aftur í tímann frá því að hann hafi verið felldur niður, og henni veitt undanþága frá kröfum Tryggingastofnunar um virka endurhæfingu og þá endurmat á 12 mánaða fresti. Hvorki andlegt ástand né sú þjónusta sem í boði sé bjóði upp á að hún geti gengið í gegnum endurmat á nokkra vikna fresti. Fyrirhuguð endurhæfing sé aðkoma sálfræðings á vegum C og skoðun á því hvort kærandi fái þjónustu geðheilbrigðisteymis á D. Umsókn um dvöl á heilsuhæli sé í ferli. Kærandi biðji um að þessu öllu verði sýndur skilningur, hún sé ekki manneskja sem sé að grenja sig inn á kerfið heldur manneskja sem hafi alla tíð „farið á hnefanum“ og sé að tapa í þeirri baráttu. Kærandi biðji um að vera sýnd sú virðing að geta framfleytt sér og sínum börnum, að hún fái að lifa með reisn og að hún geti unnið sig aftur upp í að verða gegn samfélagsþegn.

III.  Niðurstaða

Mál þetta varðar ákvörðun Tryggingastofnunar ríkisins frá 20. júlí 2021 þar sem umsókn kæranda um örorkulífeyri og tengdar greiðslur var synjað.

Samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga nr. 100/2007 um almannatryggingar, með síðari breytingum, sbr. 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála, skal kæra til úrskurðarnefndar vera skrifleg og skal hún borin fram innan þriggja mánaða frá því að aðila var tilkynnt um ákvörðun.

Í 5. mgr. 7. gr. laga um úrskurðarnefnd velferðarmála er vísað til þess að um málsmeðferð, sem ekki er kveðið á um í lögunum, fari samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga og ákvæðum laga sem málskotsréttur til nefndarinnar byggist á hverju sinni.

Samkvæmt 3. mgr. 27. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 hefst kærufrestur ekki fyrr en rökstuðningur hefur verið tilkynntur aðila máls, hafi hann farið fram á rökstuðning samkvæmt 21. gr. laganna.

Samkvæmt gögnum málsins liðu þrír mánuðir og fimm dagar frá því að kæranda var veittur rökstuðningur með bréfi Tryggingastofnunar ríkisins, dags. 27. júlí 2021, þar til kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála 2. nóvember 2021. Kærufrestur samkvæmt 2. mgr. 13. gr. laga um almannatryggingar var því liðinn þegar kæran barst nefndinni.

Í 28. gr. stjórnsýslulaga segir:

„Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema:

1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða

2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.

Kæru skal þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.“

Með vísan til þessa er nauðsynlegt að taka til skoðunar hvort atvik séu með þeim hætti að afsakanlegt verði talið að kæran hafi borist að liðnum kærufresti eða hvort veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, en ákvæðið mælir fyrir um skyldubundið mat stjórnvalds á því hvort atvik séu með þeim hætti að rétt sé að taka stjórnsýslukæru til efnislegrar meðferðar, þrátt fyrir að lögbundinn kærufrestur sé liðinn.

Fyrir liggur að í hinni kærðu ákvörðun frá 20. júlí 2021 og rökstuðningi frá 27. júlí 2021 var kæranda leiðbeint um kæruheimild til úrskurðarnefndar velferðarmála og um tímalengd kærufrests. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 6. desember 2021, var kæranda veittur kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum teldi hún að skilyrði, sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, gætu átt við í málinu. Hvorki bárust athugasemdir né gögn frá kæranda.

Í ljósi þess er það mat úrskurðarnefndar velferðarmála að ekkert í gögnum málsins bendi til þess að afsakanlegt sé að kæra hafi ekki borist fyrr. Þá verður ekki heldur séð að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar. Ekkert virðist vera því til fyrirstöðu að kærandi geti sótt um örorkulífeyri að nýju.

Með hliðsjón af framangreindu er kærunni vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Kæru A, er vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir