Mál nr. 73/2018 úrskurður 20. september 2018
Mál nr. 73/2018 Eiginnafn: Lucas (kk.)
Hinn 20. september 2018 kveður mannanafnanefnd upp svohljóðandi úrskurð í máli 73/2018 en erindið barst nefndinni 10. september 2018.
Til þess að heimilt sé að samþykkja nýtt eiginnafn þurfa öll skilyrði 5. gr. laga, nr. 45/1996, um mannanöfn að vera uppfyllt. Skilyrðin eru:
-
Eiginnafn skal geta tekið íslenska eignarfallsendingu eða hafa unnið sér hefð í íslensku máli.
-
Nafnið má ekki brjóta í bág við íslenskt málkerfi.
-
Það skal ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls nema hefð sé fyrir öðrum rithætti þess.
-
Stúlku skal gefa kvenmannsnafn og dreng skal gefa karlmannsnafn.
-
Eiginnafn má ekki vera þannig að það geti orðið nafnbera til ama.
Eiginnafnið Lucas telst ekki ritað í samræmi við almennar ritreglur íslensks máls miðað við að nafnið sé borið fram með ú. Auk þess telst bókstafurinn c ekki til íslenska stafrófsins. Með almennum ritreglum íslensks máls er vísað til auglýsingar mennta- og menningarmálaráðuneytis nr. 695/2016 um íslenskar ritreglur. Af þessum sökum er einungis hægt að fallast á ritháttinn Lucas ef hann telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli.
Við túlkun mannanafnanefndar á hugtakinu hefð í 5. og 6. gr. laga um mannanöfn er stuðst við eftirfarandi vinnulagsreglur sem nefndin setti sér á fundi 15. janúar 2015 og eru byggðar á greinargerð með frumvarpi að mannanafnalögum og eldri vinnulagsreglum:
1. Ungt tökunafn telst hafa unnið sér hefð í íslensku máli ef það fullnægir einhverju eftirfarandi skilyrða:
-
Það er nú borið af a.m.k. 15 Íslendingum;
-
Það er nú borið af 10–14 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 30 ára aldri;
-
Það er nú borið af 5–9 Íslendingum og hinn elsti þeirra hefur náð a.m.k. 60 ára aldri;
-
Það er nú borið af 1–4 Íslendingum og kemur þegar fyrir í manntalinu 1910 eða 1920;
-
Það er ekki borið af neinum Íslendingi nú en kemur a.m.k. fyrir í tveimur manntölum frá 1703–1920.
2. Með Íslendingum er átt við þá sem öðlast hafa íslenskan ríkisborgararétt án umsóknar og eiga eða hafa átt lögheimili á Íslandi.
3. Tökunafn getur verið hefðað, þó að það komi ekki fyrir í manntölum, ef það hefur unnið sér menningarhelgi. Nafn telst hafa unnið sér menningarhelgi komi það fyrir í alkunnum ritum, frumsömdum og þýddum, í nafnmynd sem ekki brýtur í bág við íslenskt málkerfi.
Tekið skal fram að vinnulagsreglurnar eru mannafnanefnd til stuðnings við mat sitt, en ekki ráðandi um niðurstöðuna bendi önnur atriði engu að síður til þess að ritháttur nafns hafi hefðast.
Samkvæmt upplýsingum frá Þjóðskrá bera sjö drengir nafnið Lucas í þjóðskrá sem uppfylla skilyrði ofangreindra vinnulagsreglna og er sá elsti þeirra fæddur 2002. Nafnið kemur ekki fyrir í manntölum frá 1703–1920. Þess vegna er ekki hægt að líta svo á að nafnið Lucas hafi unnið sér hefð í íslensku máli skv. lögum um mannanöfn.
Úrskurðarorð:
Beiðni um eiginnafnið Lucas (kk.) er hafnað.