Mál nr. 2/2014

Úrskurður

 Á fundi úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða 14. október 2014 var kveðinn upp svohljóðandi úrskurður í máli A, nr. 2/2014.

1.      Málsatvik og kæruefni

Málsatvik eru þau að með bréfi, dags. 4. desember 2013, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda, A, að Vinnumálastofnun hefði á fundi sínum 27. nóvember 2013 fjallað um ótilkynntar tekjur í ágúst 2013. Tekin hafi verið sú ákvörðun, vegna ótilkynntra tekna í ágúst 2013 frá Tryggingastofnun ríkisins, að fella niður bótarétt kæranda frá og með 27. nóvember 2013 í þrjá mánuði, sem ella hefðu verið greiddar atvinnuleysisbætur fyrir með vísan til 1. mgr. 59. gr., sbr. 61. gr., laga um atvinnuleysistryggingar, nr. 54/2006. Kærandi vildi ekki una ákvörðuninni og kærði hana til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða með bréfi, dags. 3. janúar 2014. Vinnumálastofnun telur að staðfesta beri hina kærðu ákvörðun.

Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur til Vinnumálastofnunar 6. júlí 2012. Kæranda var með bréfi, dags. 8. október 2013, tilkynnt að við samkeyrslu gagnagrunna Vinnumálastofnunar og ríkisskattstjóra hafi komið fram upplýsingar um ótilkynntar tekjur frá Tryggingastofnun ríkisins vegna júlímánaðar. Óskað var skriflegra skýringa kæranda og 10. október 2013 skilaði kærandi inn áætlun vegna makalífeyris frá Tryggingastofnun ríkisins vegna júlí og ágúst 2013 að fjárhæð 114.483 kr. vegna hvors mánaðar fyrir sig. Ákvörðun Vinnumálastofnunar var síðan tekin 27. nóvember 2013 eins og fram hefur komið og þar sem kærandi hafði áður sætt missi bótaréttar í tvo mánuði með ákvörðun stofnunarinnar 6. júní 2013 var bótaréttur hans felldur niður í þrjá mánuði skv. 1. mgr. 59. gr., sbr. 61. gr., laga um atvinnuleysistryggingar.

Í tölvupósti kæranda til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða frá 24. mars 2014, segir að málavextir séu þeir að kærandi hafi ekki getað tekið að sér starfið hjá B vegna veikinda á heimilinu, því starfið hafi falið í sér mikla fjarveru frá heimilinu. Kona kæranda sé 100% öryrki og eigi mjög erfitt með að hugsa um sig sjálf. Þar sem hann hafi misst úr tvo mánuði á launum, fyrir júlí- og ágústmánuð 2013 vegna þessa hafi honum verið bent á af lögfræðingi hjá velferðarráðuneytinu að sækja um umönnunarbætur hjá Tryggingastofnun ríkisins þennan tíma sem hann hafi og fengið. Þær hefði hann ekki fengið nema vegna veikinda konu sinnar. Það sé því ekki rétt að hann hafi bæði fengið greiðslur frá Tryggingastofnun ríkisins og Vinnumálastofnun á sama tíma og sé því afar ósanngjarnt að hann þurfi að gjalda fyrir þau mistök sín að láta Vinnumálastofnun ekki vita fyrirfram um þessar greiðslur frá Tryggingastofnun. Hann hafi leiðrétt þetta strax og hann hafi fengið bréf Vinnumálastofnunar. Finnist honum sú ákvörðun að hann missi atvinnuleysisbætur í þrjá mánuði ennþá ósanngjarnari.

Í greinargerð sinni til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, dags. 26. febrúar 2014, vísar Vinnumálastofnun til þess að lög um atvinnuleysistryggingar gildi um atvinnuleysistryggingar launamanna og sjálfstætt starfandi einstaklinga á innlendum vinnumarkaði þegar þeir verði atvinnulausir.

Hin kærða ákvörðun hafi verið tekin á grundvelli 1. mgr. 59. gr., sbr. 1. mgr. 61. gr., laga um atvinnuleysistryggingar. Á þeim sem fái atvinnuleysisbætur hvíli rík skylda til að sjá til þess að stofnunin hafi réttar upplýsingar um hagi viðkomandi, sér í lagi þær upplýsingar sem geti ákvarðað rétt aðila til atvinnuleysisbóta. Í lögum um atvinnuleysistryggingar sé ákvæði þar sem þessi skylda sé ítrekuð. Í 3. mgr. 9. gr. laga um atvinnuleysistryggingar sé skýrt tekið fram að sá sem teljist tryggður á grundvelli laganna skuli upplýsa Vinnumálastofnun um allar breytingar sem kunni að verða á högum hans á þeim tíma er hann fái greiddar atvinnuleysisbætur eða annað það sem kunni að hafa áhrif á rétt hans.

Í 2. mgr. 14. gr. laganna sé einnig mælt fyrir um þessa upplýsingaskyldu umsækjenda um atvinnuleysisbætur. Þar segi að atvinnuleitanda beri án ástæðulauss dráttar að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunni að verða á vinnufærni hans eða aðstæðum. Í athugasemdum með frumvarpi því er varð að lögum nr. 37/2009 segir meðal annars að „láti atvinnuleitandi hjá líða að veita Vinnumálastofnun þessar upplýsingar sem og í þeim tilvikum þegar rangar upplýsingar eru gefnar kemur til álita að beita viðurlögum skv. 59. gr. laganna“.

Af framangreindum ákvæðum sé ljóst að hinum tryggða beri að tilkynna fyrirfram um tekjur til stofnunarinnar. Á heimasíðu Vinnumálastofnunar sé að finna greinargóðar leiðbeiningar um tilkynningu um tekjur og að auki sé farið ítarlega yfir þær reglur á svokölluðum starfsleitarfundum stofnunarinnar.

Við samkeyrslu Vinnumálastofnunar við gagnagrunn ríkisskattstjóra hafi komið fram upplýsingar um ótilkynntar tekjur hjá kæranda í júlí og ágúst 2013. Þar sem kærandi hafi ekki sinnt þeirri skyldu sem hvíli á honum að tilkynna til Vinnumálastofnunar það sem áhrif geti haft á rétt hans samkvæmt lögum um atvinnuleysistryggingar beri honum að sæta viðurlögum í formi þriggja mánaða biðtíma eftir greiðslu atvinnuleysisbóta skv. 1. mgr. 59. gr., sbr. 1. mgr. 61. gr., laga um atvinnuleysistryggingar.

Kæranda var með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 11. mars 2014, sent afrit af greinargerð Vinnumálastofnunar og gefinn kostur á að koma á framfæri frekari athugasemdum fyrir 25. mars 2014. Athugasemdir kæranda bárust 24. mars 2014 eins og rakið hefur verið.

2.      Niðurstaða

Bótaréttur kæranda var felldur niður í tvo mánuði frá og með 14. júní til 14. ágúst 2013 með fyrri ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 6. júní 2013. Sú ákvörðun var ekki kærð til úrskurðarnefndarinnar og er ekki til meðferðar í máli þessu. Kærandi fékk aftur greiddar atvinnuleysisbætur eftir að tveggja mánaða tímabilinu lauk. Vegna tekjuleysisins þessa tvo mánuði sótti kæranda um makabætur til Tryggingastofnunar ríkisins og fékk þær að fjárhæð 114.483 kr. fyrir hvorn mánuð. Kæranda láðist að tilkynna um makabæturnar til Vinnumálastofnunar eins og honum bar að gera skv. 3. mgr. 9. gr. laga um atvinnuleysistryggingar, en þar kemur fram að sá sem telst tryggður á grundvelli laganna skuli upplýsa Vinnumálastofnun um allar breytingar sem kunna að verða á högum hans á þeim tíma er hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans. Í 2. mgr. 14. gr. laga um atvinnuleysistryggingar segir að hinn tryggði skuli tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunna að verða á vinnufærni hans eða aðstæðum að öðru leyti án ástæðulausrar tafar.

Í 59. gr. laga um atvinnuleysistryggingar er fjallað um það þegar látið er hjá líða að veita upplýsingar eða látið hjá líða að tilkynna um breytingar á högum. Samkvæmt 1. mgr. 59. gr. laganna skal sá, sem lætur hjá líða að veita nauðsynlegar upplýsingar skv. 14. gr. eða um annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögum þessum, ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila. Hið sama á við þegar hinn tryggði hefur látið hjá líða að tilkynna Vinnumálastofnun um þær breytingar sem kunna að verða á högum hans á því tímabili sem hann fær greiddar atvinnuleysisbætur eða sætir biðtíma eða viðurlögum samkvæmt lögunum eða annað það sem kann að hafa áhrif á rétt hans samkvæmt lögunum, sbr. 3. mgr. 9. gr. og 2. mgr. 14. gr.

 Með vísan til framangreinds uppfyllti kærandi ekki skilyrði laga um atvinnuleysistryggingar með því að láta hjá líða að tilkynna um greiðslur makalífeyris frá Tryggingastofnun ríkisins. Vinnumálastofnun var því rétt að láta kæranda sæta viðurlögum í formi þriggja mánaða biðtíma eftir greiðslu atvinnuleysisbóta skv. 1. mgr. 59. gr., sbr. 1. mgr. 61. gr., laga um atvinnuleysistryggingar með þeim hætti sem rakið hefur verið. Hin kærða ákvörðun er staðfest.

 Úrskurðarorð

 Hin kærða ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 27. nóvember 2013 í máli A um niðurfellingu bótaréttar hans í þrjá mánuði frá og með 27. nóvember 2013 er staðfest.

 Brynhildur Georgsdóttir, formaður

Hulda Rós Rúriksdóttir

Helgi Áss Grétarsson