Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 202/2021

Fimmtudaginn 8. júlí 2021

A og

B

gegn

Reykjavíkurborg

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Eva Dís Pálmadóttir lögfræðingur.

Með kæru, dags. 20. apríl 2021, kærðu A, og B, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun þjónustumiðstöðvar Vesturbæjar, Miðborgar og Hlíða, dags. 7. maí 2020, um synjun á umsókn þeirra um almennt félagslegt leiguhúsnæði.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærendur lögðu fram kæru hjá úrskurðarnefnd velferðarmála 20. apríl 2021. Meðfylgjandi kæru var bréf þjónustumiðstöðvar Vesturbæjar, Miðborgar og Hlíða, dags. 7. maí 2020, þar sem kærendum var tilkynnt sú ákvörðun að umsókn þeirra um almennt félagslegt leiguhúsnæði hefði verið synjað. Í bréfinu var kærendum bent á að heimilt væri að skjóta ákvörðuninni til áfrýjunarnefndar velferðarráðs innan fjögurra vikna.

Með bréfi til Reykjavíkurborgar, dags. 1. júní  2021, óskaði úrskurðarnefnd velferðarmála eftir upplýsingum um hvort kærendur hefðu skotið ákvörðun þjónustumiðstöðvar til áfrýjunarnefndar velferðarráðs og þá hvort fyrir lægi niðurstaða í málinu. Svar barst 18. júní 2021 þess efnis að málið hefði ekki verið borið undir áfrýjunarnefndina.

II.  Niðurstaða

Kærð er ákvörðun þjónustumiðstöðvar Vesturbæjar, Miðborgar og Hlíða, dags. 7. maí 2020, um synjun á umsókn kærenda um almennt félagslegt leiguhúsnæði.

Samkvæmt 1. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála skal nefndin úrskurða í kærumálum vegna stjórnvaldsákvarðana eftir því sem mælt er fyrir um í lögum sem kveða á um málskot til nefndarinnar. Um húsnæðismál er fjallað í 45. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga. Í 1. málsl. 1. mgr. 6. gr. laganna kemur fram að aðila máls hjá félagsþjónustu sveitarfélaga sé heimilt að kæra stjórnvaldsákvarðanir sem teknar eru samkvæmt lögunum til úrskurðarnefndar velferðarmála. Í 3. mgr. 6. gr. er þó tekið fram að sveitarstjórn geti ákveðið í samþykkt um stjórn og stjórnsýslu sveitarfélagsins að áður en hægt sé að kæra stjórnvaldsákvörðun til úrskurðarnefndar velferðarmála, sbr. 1. mgr., skuli máli fyrst skotið til félagsmálanefndar eða annars tiltekins aðila innan stjórnsýslu sveitarfélaga. Nýti sveitarstjórn þessa heimild skal málsaðila leiðbeint bæði um málskot og kæruleið þegar ákvörðun í máli er kynnt honum og skal niðurstaða liggja fyrir innan 30 daga.

Í athugasemdum við 3. gr. í frumvarpi til laga nr. 37/2018 um breytingu á lögum nr. 40/1991 er vísað til þess að breytingin komi til vegna orðalags í þágildandi lögum um að endanleg afstaða félagsmálanefndar þurfi að liggja fyrir áður en ákvörðun verði kærð. Það hafi valdið vafa um heimildir starfsmanna og hvaða réttaráhrif verði bundin við afgreiðslu starfsmanna á umsóknum um þjónustu. Þá sé einnig mismunandi hvernig framkvæmdin sé á milli sveitarfélaga og mismunandi hversu mikið félagsmálanefndir í raun komi að ákvarðanatöku í einstaka málum. Í stærri sveitarfélögum sé þessi innri endurskoðun eða endurupptaka mála mjög virk, til dæmis í Reykjavík þar sem starfandi sé sérstök áfrýjunarnefnd innan velferðarsviðs og hafi það fyrirkomulag reynst vel. Í öðrum sveitarfélögum hafi verið farin sú leið að líta á afgreiðslu starfsmanna sem fullnaðarafgreiðslu mála þar sem félagsmálanefnd setji reglur og marki stefnu en komi minna að einstaklingsmálum. Það þætti því rétt að fela sveitarstjórnum að taka afstöðu til þess hvernig þessu yrði háttað og gerð var sú krafa að það lægi skýrt fyrir hvort afgreiðslu starfsmanna mætti kæra til úrskurðarnefndar velferðarmála eða hvort fyrst þyrfti að skjóta henni til félagsmálanefndar. Slík innri endurskoðun þurfi að vera skjótvirk og megi ekki leiða til óþarfa tafa á málinu. Þá kemur fram í almennum athugasemdum um meginefni frumvarpsins að lagðar séu til breytingar á skipulagi félagsþjónustu innan sveitarfélaga til samræmis við endurskoðuð sveitarstjórnarlög frá árinu 2011. Breytingarnar lúti líka að því að skýra feril ágreiningsmála og kæra innan stjórnkerfisins.

Samkvæmt 1. mgr. 4. gr. samþykktar fyrir velferðarráð Reykjavíkurborgar fer velferðarsvið Reykjavíkurborgar með framkvæmd félagsþjónustu á grundvelli laga nr. 40/1991. Í 2. mgr. 4. gr. samþykktarinnar kemur fram að starfsmenn velferðarsviðs og þjónustumiðstöðva leysi úr málum einstaklinga á verksviði velferðarráðs á grundvelli þeirra reglna sem gildi á velferðarsviði Reykjavíkurborgar á hverjum tíma. Samkvæmt 3. mgr. 4. gr. samþykktarinnar verður ákvörðun starfsmanna samkvæmt 2. mgr. þó ætíð skotið til áfrýjunarnefndar velferðarráðs til endanlegrar afgreiðslu, sbr. 13. gr. Þar segir að ákvörðunum starfsmanna velferðarsviðs og þjónustumiðstöðva í einstaklingsmálum, sbr. 4. gr., sé unnt að skjóta til áfrýjunarnefndar velferðarráðs til endanlegrar ákvörðunar. Endanleg ákvörðun áfrýjunarnefndar velferðarráðs sé skilyrði fyrir því að unnt sé að kæra ákvörðunina til úrskurðarnefndar velferðarmála, sbr. heimild í 6. gr. laga nr. 40/1991 um félagsþjónustu sveitarfélaga.

Af framangreindu er ljóst að það er nauðsynlegur undanfari kæru málsins, sem hér um ræðir til úrskurðarnefndar velferðarmála, að það hljóti fyrst afgreiðslu áfrýjunarnefndar velferðarráðs. Óumdeilt er að kærendur báru hina kærðu ákvörðun ekki undir áfrýjunarnefnd velferðarráðs og er málið því ekki tækt til efnismeðferðar. Kærunni er því vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Kæru A, og B, er vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Hólmfríður Birna Guðmundsdóttir