Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 515/2020

Fimmtudaginn 19. nóvember 2020

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Kári Gunndórsson lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Arnar Kristinsson lögfræðingur.

Með kæru, dags. 15. október 2020, kærði A Reykjavík, til úrskurðarnefndar velferðarmála ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 10. júní 2020, um 25% bótarétt.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Með ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 10. júní 2020, var kæranda tilkynnt að umsókn hans um atvinnuleysisbætur hefði verið samþykkt og bótaréttur metinn 25%.

Kæra barst úrskurðarnefnd velferðarmála þann 15. október 2020. Með bréfi úrskurðarnefndarinnar, dags. 20. október 2020, var kæranda tilkynnt að kæra hefði borist að liðnum kærufresti og honum gefinn kostur á að koma að athugasemdum og/eða gögnum, teldi hann að skilyrði sem fram kæmu í 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 gætu átt við í málinu. Skýringar bárust frá kæranda 21. október 2020. Með erindi úrskurðarnefndar, dags. 27. október 2020, var óskað eftir gögnum frá Vinnumálastofnun vegna hinnar kærðu ákvörðunar. Umbeðin gögn bárust 29. október 2020.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi greinir frá því að hann sé atvinnulaus einyrki með stjórnarskrárvernduð réttindi og óski eftir lausn á sínum málum. Vinnumálastofnun verði að hafa grundvallarreglu 76. gr. stjórnarskrárinnar í hávegum og sjá til þess að enginn fari á mis við þá aðstoð sem almennt bjóðist þeim sem þurfi á henni að halda. Kærandi hafi fengið þær upplýsingar hjá Vinnumálastofnun að ekkert veiti honum réttindi til fullra bóta þar sem hann hafi ekki borgað nóg til atvinnuleysistrygginga til að eiga hærri bótarétt. Vinnumálastofnun virðist halda að stofnunin hafi úrskurðarvald um bótarétt og beiti því nokkuð frjálslega, að mati kæranda. Kærandi hafi verið í 100% vinnu en fái einungis 25% bótarétt.

Í skýringum kæranda vegna kærufrestsins kemur meðal annars fram að hann hafi verið í stanslausu símasambandi við Vinnumálastofnun á sínum tíma og gengið á vegg í hvert sinn. Kærandi, eins og sennilega flestir aðrir, hafi hvorki bolmagn né kunnáttu til að kljást við kerfið. Kæranda hafi tekist að fá í gegn 25% bótarétt en það ferli hafi tekið rúmlega 10 vikur. Eftir þriggja mánaða tekjuleysi hafi kærandi verið búinn að fá nóg af því að líða eins og betlara. Á því tímabili eða 13. mars hafi kærandi einnig greinst með Covid vírusinn og eins og flestir viti geti tekið langan tíma að verða 100%. Þegar ákvörðun Vinnumálastofnunar hafi verið tekin hafi kærandi, líkt og allir aðrir, ekki séð fram á að Covid ástandið myndi vara svo lengi og myndi hefta hans starfsemi í svo langan tíma. Kærandi hafi séð fram á að hann gæti fundið sér eitthvað annað að gera og byrjað að sækja um laus störf en án árangurs. Fjölskyldan hafi misst leiguhúsnæði sitt, konan hans hafi misst vinnuna og veikst. Það hafi því ýmislegt verið í gangi sem hafi dregið athygli frá því að kljást við Vinnumálastofnun. Kærandi sé ekki löglærður og það eigi ekki að þurfa að vera löglærður til að fá lagalegan rétt samkvæmt 76. gr. stjórnarskrárinnar.

III.  Niðurstaða

Kærð er ákvörðun Vinnumálastofnunar frá 10. júní 2020 um 25% bótarétt kæranda.

Samkvæmt 5. gr. laga nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála skal stjórnsýslukæra berast úrskurðarnefnd velferðarmála skriflega innan þriggja mánaða frá því að aðila máls var tilkynnt um ákvörðun, nema á annan veg sé mælt í lögum sem hin kærða ákvörðun byggist á. Hin kærða ákvörðun var tilkynnt kæranda með bréfi Vinnumálastofnunar, dags. 10. júní 2020, en ákvörðunin var kærð til úrskurðarnefndar velferðarmála með kæru, móttekinni 15. október 2020. Kærufrestur samkvæmt 5. gr. laga nr. 85/2015 var því liðinn þegar kæra barst nefndinni.

Í 5. mgr. 7. gr. laga nr. 85/2015 er vísað til þess að um málsmeðferð, sem ekki er kveðið á um í lögunum, fari samkvæmt ákvæðum stjórnsýslulaga og ákvæðum laga sem málskotsréttur til nefndarinnar byggist á hverju sinni. Í 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993 segir:

„Hafi kæra borist að liðnum kærufresti skal vísa henni frá nema:

1. afsakanlegt verði talið að kæran hafi ekki borist fyrr, eða

2. veigamiklar ástæður mæla með því að kæran verði tekin til meðferðar.

Kæru skal þó ekki sinnt ef meira en ár er liðið frá því að ákvörðun var tilkynnt aðila.“

Með vísan til þessa er nauðsynlegt að taka til skoðunar hvort fyrir hendi séu atriði sem hafa þýðingu við mat á því hvort afsakanlegt verði talið að kæran hafi borist að liðnum kærufresti eða hvort veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga, en ákvæðið mælir fyrir um skyldubundið mat stjórnvalds á því hvort atvik séu með þeim hætti að rétt sé að taka stjórnsýslukæru til efnislegrar meðferðar, þrátt fyrir að lögbundinn kærufrestur sé liðinn.

Fyrir liggur að kæranda var í hinni kærðu ákvörðun leiðbeint um kæruheimild til úrskurðarnefndar velferðarmála og um tímalengd kærufrests. Í skýringum kæranda vegna kærufrestsins kemur meðal annars fram að þegar hin kærða ákvörðun hafi verið tekin hafi hann ekki séð fram á svo langt atvinnuleysi. Þá hafi ýmislegt verið í gangi í fjölskyldunni sem hafi dregið athygli hans frá því að kljást við Vinnumálastofnun.

Að mati úrskurðarnefndar velferðarmála eru þær ástæður sem kærandi hefur lagt fram vegna kærufrestsins ekki þess eðlis að afsakanlegt verði talið að kæra hafi borist að liðnum kærufresti. Þá verður heldur ekki séð að veigamiklar ástæður mæli með því að kæran verði tekin til meðferðar.

Með hliðsjón af framangreindu er kærunni vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála, sbr. 1. mgr. 28. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Kæru A, er vísað frá úrskurðarnefnd velferðarmála.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Kári Gunndórsson