Nr. 75/2018 - Úrskurður

KÆRUNEFND ÚTLENDINGAMÁLA

Þann 15. febrúar 2018 er kveðinn upp svohljóðandi

úrskurður nr. 75/2018

í stjórnsýslumáli nr. KNU18010014

Kæra [...]

á ákvörðun

Útlendingastofnunar

I. Kröfur, kærufrestir og kæruheimild

Þann 16. janúar 2018 kærði [...], fd. [...], ríkisborgari [...] (hér eftir nefndur kærandi), ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 16. janúar 2018, um brottvísun og endurkomubann til Íslands í tvö ár.Kærandi krefst þess að ákvörðun Útlendingastofnunar, þar sem ákvarðað var að honum skyldi vísað brott frá Íslandi og bönnuð endurkoma til Íslands í tvö ár, verði felld úr gildi.Fyrrgreind ákvörðun var kærð á grundvelli 7. gr. laga nr. 80/2016 um útlendinga og barst kæran fyrir lok kærufrests.

II. Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi lagði fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi þann 4. september 2017. Með úrskurði kærunefndar útlendingamála, dags. 4. janúar 2018, sem var birtur þann 8. janúar sama ár, var ákvörðun Útlendingastofnunar um að synja umsókn kæranda um alþjóðlega vernd staðfest. Með úrskurðinum var kæranda veittur sjö daga frestur til að yfirgefa landið. Þann 10. janúar sl. birti Útlendingastofnun fyrir kæranda tilkynningu um hugsanlega brottvísun frá landinu. Með hinni kærðu ákvörðun, dags. 16. janúar 2018, var kæranda vísað brott frá landinu enda lægi fyrir að hann hefði ekki yfirgefið landið innan veitts frests, sbr. a-lið 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga. Kærandi kærði ákvörðunina við birtingu þann 16. janúar 2018. Kærunefnd hefur borist greinargerð kæranda, dags. 22. janúar 2018.Í greinargerð óskaði kærandi eftir að fá að koma fyrir nefndina og tjá sig um efni málsins. Kærunefnd taldi ekki ástæðu til að gefa kæranda kost á að koma fyrir nefndina.

III. Ákvörðun Útlendingastofnunar

Í hinni kærðu ákvörðun kom fram að kærandi hafi ekki yfirgefið landið innan þess frests sem honum hafi verið veittur með úrskurði kærunefndar útlendingamála frá 4. janúar 2018, sem hafi verið birtur þann 8. janúar sl. Með bréfi Útlendingastofnunar til kæranda, dags. 10. janúar 2018, hafi honum verið tilkynnt um hugsanlega brottvísun og endurkomubann og verið gefinn kostur á að andmæla ráðstöfuninni. Fram kemur að kærandi hafi mótmælt ráðstöfuninni enda ætti hann enga peninga og hefði ekki húsaskjól í heimaríki. Þá kvaðst kærandi ekki hafa sérstök tengsl við Ísland. Að mati Útlendingastofnunar hefði ekkert komið fram sem leiddi til þess að sú ráðstöfun að brottvísa kæranda gæti talist ósanngjörn ráðstöfun gagnvart honum eða nánustu aðstandendum hans, sbr. 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga. Þar sem kærandi hafi ekki yfirgefið landið innan þess frests sem honum hafi verið veittur með úrskurði kærunefndar frá 4. janúar 2018 var honum vísað brott frá landinu á grundvelli a-liðar 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga og ákveðið endurkomubann í tvö ár, sbr. 2. mgr. 101. gr. sömu laga.

IV. Málsástæður og rök kæranda

Í greinargerð kæranda er vísað til aðstæðna hans í heimaríki sem voru grundvöllur umsóknar um alþjóðlega vernd hér á landi. Kærandi hafi gert tilraun til að upplýsa um ólögmætt athæfi borgarstjóra og í framhaldinu verið sýnt banatilræði þegar sprengja hafi sprungið á vinnustað hans. Bendir kærandi á að í heimaríki hans bíði hans ekkert nema yfirvofandi hefndaraðgerðir og sárafátækt. Byggir kærandi á því að ákvæði 42. gr. laga um útlendinga komi í veg fyrir brottvísun hans, en ákvæðið mæli fyrir um bann við því að vísa fólki brott þangað sem líf þess eða frelsi kann að vera í hættu. Þá telur kærandi að brottvísun feli í sér ósanngjarna ráðstöfun gagnvart honum, sbr. 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga.

Kærandi byggir á því að Útlendingastofnun hafi borið að framkvæma nýtt mat á aðstæðum kæranda, enda sé um að ræða nýja ákvörðun sem feli í sér brottvísun og endurkomubann. Útlendingastofnun hafi hins vegar látið hjá líða að kanna með viðhlítandi hætti þær aðstæður sem raunverulega urðu til þess að kærandi yfirgaf ekki Ísland innan veitts frests. Málið hafi þannig ekki hlotið viðhlítandi málsmeðferð og hafi Útlendingastofnun þannig brotið gegn rannsóknarreglu 10. gr. og meðalhófsreglu 12. gr. stjórnsýslulaga nr. 37/1993. Þá sé hin kærða ákvörðun ekki rökstudd með fullnægjandi hætti. Þá hafi verið byggt á því í úrskurði kæruefndar útlendingamála þann 4. janúar 2018 að kærandi hefði yfirgefið landið og að því væri ekki tilefni til að veita „henni“ frest til að yfirgefa landið. Kærandi hafi hins vegar ekki verið búinn að yfirgefa landið á þeim tíma og hafi því átt rétt á sanngjörnum fresti til að bregðast við úrskurðinum. Telur kærandi framangreint renna enn frekari stoðum undir það að ákvörðun um brottvísun sé óheimil, sbr. 42. gr. og 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga. Loks óskar kærandi eftir því að koma fyrir kærunefnd útlendingamála og skýra mál sitt.

V. Niðurstaða kærunefndar útlendingamála

Brottvísun og endurkomubann

Í máli þessu er til úrlausnar hvort brottvísa beri kæranda frá Íslandi, sbr. a-lið 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga. Jafnframt er til úrlausnar hvort rétt sé að ákvarða kæranda endurkomubann til landsins í tvö ár, sbr. 2. mgr. 101. gr. sömu laga.

Á grundvelli a-liðar 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga skal, svo framarlega sem 102. gr. á ekki við, vísa útlendingi úr landi sem er án dvalarleyfis ef hann hefur ekki yfirgefið landið innan veitts frests, sbr. 2. mgr. 104. gr. laganna. Í 2. mgr. 104. gr. segir m.a. að í þeim tilvikum þar sem ákvörðun felur í sér að útlendingur skuli yfirgefa landið skuli lagt skriflega fyrir hann að hverfa á brott. Að jafnaði skal Útlendingastofnun veita útlendingi frest í 7-30 daga til að yfirgefa landið sjálfur. Í 102. gr. er m.a. kveðið á um vernd gegn brottvísun og takmarkanir á ákvörðun um brottvísun en samkvæmt 3. mgr. 102. gr. skal brottvísun ekki ákveða ef hún, með hliðsjón af málsatvikum, alvarleika brots, tengslum útlendings við landið, felur í sér ósanngjarna ráðstöfun gagnvart útlendingi eða nánustu aðstandendum hans. Samkvæmt 2. mgr. 101. gr. laganna felur brottvísun í sér bann við komu til landsins síðar. Endurkomubannið getur verið varanlegt eða tímabundið en skal að jafnaði ekki gilda skemur en tvö ár.

Eins og rakið hefur verið lagði kærandi fram umsókn um alþjóðlega vernd hér á landi þann 4. september 2017. Með ákvörðun Útlendingastofnunar, dags. 22. nóvember 2017, var umsókn kæranda um alþjóðlega vernd synjað. Þá var kæranda vísað brott frá landinu og ákveðið endurkomubann til tveggja ára. Kærandi kærði ákvörðunina til kærunefndar útlendingamála sem staðfesti ákvörðun Útlendingastofnunar um að synja umsókn kæranda um alþjóðlega vernd með úrskurði, dags. 4. janúar 2018. Kærunefnd felldi hins vegar úr gildi ákvörðun Útlendingastofnunar um brottvísun og endurkomubann kæranda og veitti kæranda sjö daga frest til að yfirgefa landið. Úrskurður kærunefndar var birtur fyrir talsmanni kæranda þann 8. janúar 2018 og hafði kærandi þá frest til 15. janúar sl. til að yfirgefa landið. Kærandi mun hins vegar enn vera staddur hér á landi.

Kærandi vísar til þess að í úrskurði kærunefndar í máli hans, dags. 4. janúar 2018, hafi verið byggt á því að hann væri ekki lengur staddur hér á landi og að því væri ekki tilefni til að veita „henni“ frest til að yfirgefa landið. Kærandi hafi því ekki fengið frest til að bregðast við úrskurðinum. Kærunefnd tekur fram að setning sem vísað er til í greinargerð kæranda virðist fyrir mistök hafa ratað í rökstuðning fyrir niðurstöðu nefndarinnar í tengslum við mat á hvort umsókn kæranda um alþjóðlega vernd teldist bersýnilega tilhæfulaus. Aftur á móti kom skýrt fram í úrskurðarorði í umræddum úrskurði að kærandi hefði 7 daga til að yfirgefa landið. Þrátt fyrir formannmarka á rökstuðningi er það mat kærunefndar að lagt hafi verið fyrir kæranda með fullnægjandi hætti að yfirgefa landið, sbr. 2. mgr. 104. gr. laga um útlendinga. Liggur því fyrir að kærandi hefur ekki yfirgefið landið innan veitts frests og eru skilyrði a-liðar 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga því uppfyllt í máli hans.

Kærandi byggir kröfu sína um að brottvísun hans verði felld úr gildi jafnframt á því að ákvörðunin brjóti gegn 42. gr. og 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga. Í úrskurði kærunefndar í máli kæranda, dags. 4. janúar 2018, kom fram að nefndin teldi ákvæði 42. gr. laga um útlendinga ekki standa í vegi fyrir endursendingu hans til heimaríkis. Ekkert er komið fram í málinu sem bendir til þess að aðstæður sem bíða kæranda í heimaríki hafi breyst frá því að úrskurður kærunefndar var kveðinn upp. Í viðtali hjá Útlendingastofnun, dags. 10. janúar sl., var kæranda veitt tækifæri til að koma á framfæri andmælum við fyrirhugaðri ákvörðun stofnunarinnar. Kom fram í svörum kæranda að hann gæti ekki snúið aftur til heimaríkis þar sem honum væri ógnað þar í landi auk þess sem hann ætti enga peninga og væri án húsnæðis. Í viðtalinu kvaðst kærandi ekki hafa tengsl við Ísland. Í viðtali hjá Útlendingastofnun þann 22. nóvember 2017, vegna umsóknar um alþjóðlega vernd, kvaðst kærandi eiga fjarskylda ættingja í Frakklandi. Með vísan til framangreindra atriða tekur kærunefnd undir það mat Útlendingastofnunar að brottvísun kæranda feli ekki í sér ósanngjarna ráðstöfun gagnvart honum, sbr. 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga.

Af framangreindu er ljóst að eftir birtingu úrskurðar kærunefndar útlendingamála þann 8. janúar 2018 hafði kærandi sjö daga frest til þess að yfirgefa landið sjálfviljugur. Kærandi mun hins vegar enn vera staddur hér á landi. Atvik málsins gefa ekki tilefni til að ætla að brottvísun kæranda geti falið í sér ósanngjarna ráðstöfun gagnvart honum, sbr. 3. mgr. 102. gr. laga um útlendinga, enda liggur fyrir að kærandi hefur ekki heimild til dvalar hér á landi og hefur fengið nægt ráðrúm til að yfirgefa landið í samræmi við ákvarðanir stjórnvalda þar að lútandi. Samkvæmt framansögðu verður staðfest ákvörðun Útlendingastofnunar um brottvísun kæranda með vísan til a-liðar 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga, enda hafi hann ekki yfirgefið landið innan veitt frests, sbr. 2. mgr. 104. gr. laganna. Þá verður ákvörðun Útlendingastofnunar um tveggja ára endurkomubann, sbr. 2. mgr. 101. gr. laga um útlendinga jafnframt staðfest, en samkvæmt ákvæðinu skal endurkomubann að jafnaði ekki gilda skemur en í tvö ár.

Andmælaréttur aðila máls

Í greinargerð byggir kærandi á því að skort hafi á rannsókn málsins hjá Útlendingastofnun. Af því tilefni tekur kærunefnd fram að ákvörðun um brottvísun og endurkomubann felur í sér sjálfstæða og íþyngjandi stjórnvaldsákvörðun og ber því að gæta m.a. ákvæða 10. og 13. gr. stjórnsýslulaga um rannsóknarskyldu og andmælarétt við töku slíkrar ákvörðunar. Fyrir liggur að kæranda var tilkynnt um hugsanlega brottvísun og endurkomubann þann 10. janúar 2018. Eins og áður segir hafði kæranda frest til 15. janúar 2018 til að yfirgefa landið og hófst því meðferð máls vegna hugsanlegrar brottvísunar áður en fresturinn sem kærandi hafði til að yfirgefa landið sjálfviljugur var runninn út. Útlendingastofnun tók svo ákvörðun um brottvísun kæranda og endurkomubann þann 16. janúar sl. þegar ljóst var að kærandi hafði ekki yfirgefið landið innan veitts frests, sbr. a-lið 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga.

Í ákvörðuninni er vísað til viðtals við kæranda þann 10. janúar 2018 þar sem honum var tilkynnt um fyrirhugaða ákvörðun um brottvísun. Eins og að framan greinir fór umrætt viðtal fram áður en frestur sem kærandi hafði til að yfirgefa landið rann út. Af því tilefni áréttar kærunefnd að málsatvik geta verið með þeim hætti að aðdragandi þess að útlendingur yfirgefur ekki landið innan frests getur haft áhrif á því hvort skilyrði brottvísunar skv. a-lið 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga séu fyrir hendi. Þegar fyrir liggur að útlendingur hefur ekki yfirgefið landið innan veitts frests geta atvik því verið með þeim hætti að ástæða sé til að veita viðkomandi tækifæri til að koma á framfæri andmælum vegna þessa áður en ákvörðun er tekin um brottvísun hans á grundvelli a-liðar 2. mgr. 98. gr. laga um útlendinga.

Í máli þessu liggur aftur á móti fyrir að kærandi fékk tækifæri til að leggja fram frekari gögn og upplýsingar við meðferð málsins hjá kærunefnd en í því sambandi er áréttað að samkvæmt beiðni kæranda var réttaráhrifum ákvörðunar Útlendingastofnunar frestað á meðan á meðferð málsins stóð hjá nefndinni. Ekkert hefur aftur á móti komið fram af hálfu kæranda um ástæður þess að hann yfirgaf ekki landið innan veitts frests. Verður því litið svo á að á kærustigi hafi kæranda verið veitt fullnægjandi tækifæri til að koma að andmælum vegna málsins, sbr. 13. gr. stjórnsýslulaga, og að málið sé nú nægjanlega upplýst, sbr. 10. gr. stjórnsýslulaga. Að mati kærunefndar er því ekki tilefni til að fella hina kærðu ákvörðun úr gildi á þeim grundvelli.

Athygli kæranda er vakin á því að skv. 6. mgr. 104. gr. laga um útlendinga frestar málshöfðun fyrir dómstólum til ógildingar á endanlegri ákvörðun um að útlendingur skuli yfirgefa landið ekki framkvæmd hennar. Að kröfu útlendings getur kærunefnd útlendingamála þó ákveðið að fresta réttaráhrifum endanlegrar ákvörðunar sé talin ástæða til þess. Krafa þess efnis skal gerð ekki síðar en sjö dögum frá birtingu endanlegrar ákvörðunar. Skal frestun bundin því skilyrði að útlendingur beri málið undir dómstóla innan fimm daga frá birtingu ákvörðunar um frestun réttaráhrifa úrskurðar og óski eftir að það hljóti flýtimeðferð. Nú er beiðni um flýtimeðferð synjað og skal þá mál höfðað innan sjö daga frá þeirri synjun. Þó getur kærunefnd útlendingamála tekið ákvörðun um að fresta framkvæmd ef sýnt er fram á að verulega breyttar aðstæður hafi skapast frá því að endanleg ákvörðun var tekin.

Úrskurðarorð

Ákvörðun Útlendingastofnunar er staðfest.

The decision of the Directorate of Immigration is affirmed.

Anna Tryggvadóttir

Anna Valbjörg Ólafsdóttir                                                             Árni Helgason