Mál nr. 1/2007. Úrskurður kærunefndar útboðsmála:
Úrskurður kærunefndar útboðsmála 4. apríl 2007
í máli nr. 1/2007:
Blómvellir ehf.
gegn
Framkvæmdasýslu ríkisins
Með bréfi 2. febrúar 2007 kæra Blómvellir ehf. afgreiðslu Framkvæmdasýslu ríkisins á útboði nr. 14176 auðkennt sem ,,Fangelsi Kvíabryggju - stækkun og breytingar.“
Í bréfi 2. febrúar 2007 krafðist kærandi þess aðallega að kærunefnd útboðsmála mælti fyrir um að samið skyldi við hann á grundvelli hins kærða útboðs, en til vara að hann fengi bætur fyrir þann kostnað og tjón sem hann hefði orðið fyrir vegna málsmeðferðar kærða. Með bréfi 6. febrúar 2007 gerði kærandi kröfu um að samningsgerð yrði stöðvuð. Tekin var afstaða til síðastnefndrar kröfu kæranda með ákvörðun 12. febrúar 2007 og var henni hafnað. Með bréfi 4. mars 2007 breytti kærandi kröfugerð sinni með vísan til þess að samningur hefði verið gerður á milli kærða og lægstbjóðanda og að kærunefndinni væri ekki heimilt að breyta honum. Krefst kærandi þess nú að nefndin láti uppi álit sitt á skaðabótaskyldu kærða gagnvart honum og að kærði verði úrskurðaður til að greiða kæranda kostnað af því að hafa kæruna uppi, sbr. 81. gr. laga nr. 94/2001 um opinber innkaup. Var kærða gefinn kostur á að tjá sig um þessa breyttu kröfugerð og bárust athugsemdir hans 30. mars 2007.
Kærði krefst þess að kröfum kæranda verði hafnað og að kæranda verði gert að greiða honum kostnað af því að halda uppi vörnum í málinu.
I.
Í nóvember 2006 óskaði kærði fyrir hönd dóms- og kirkjumálaráðuneytisins eftir tilboðum í verk sem bar heitið ,,Fangelsi Kvíabryggju – stækkun og breytingar.“ Um var að ræða opið útboð og nam kostnaðaráætlun kr. 36.800.000. Opnunartími tilboða var 19. desember 2006 og bárust tvö tilboð, annars vegar frá kæranda og hins vegar frá Landsmönnum ehf. og GG lögnum ehf. Tilboð kæranda nam að loknum leiðréttingum kr. 34.972.200 eða 95,03% af kostnaðaráætlun, en tilboð hins bjóðandans kr. 31.172.900 eða 84,71% af kostnaðaráætlun. Var lægstbjóðanda í kjölfarið sent bréf þar sem óskað var eftir ýmsum upplýsingum og fékk hann ítrekaða fresti til að útvega umbeðin gögn. Hinn 15. janúar 2007 óskaði kærði eftir því að kærandi framlengdi gildistíma tilboðs síns til 31. janúar þar sem lægstbjóðandi hefði ekki enn skilað inn umbeðnum gögnum. Féllst kærandi formlega á það með tölvupósti samdægurs. Þegar dró að lokum janúar hafði kærandi samband við kærða og var honum tjáð að lægstbjóðandi hefði ekki enn skilað inn umbeðnum gögnum. Hinn 29. janúar sendi kærði kæranda tölvupóst þar sem þess var óskað að bjóðendur framlengdu gildistíma tilboða sinna til 9. febrúar 2007 og staðfesti kærandi það samdægurs. Kæranda var jafnframt sendur tölvupóstur og bréf þar sem óskað var eftir því að hann afhenti þau gögn sem gerð er grein fyrir í lið 0.1.3 í útboðslýsingu eigi síðar en 5. febrúar 2007. Hinn 30. janúar 2007 ákvað kærandi að gefa frá sér annað verkefni sem var í bígerð. Degi síðar varð það að samkomulagi á milli kæranda og kærða að hittast á fundi 1. febrúar 2007. Kærði átti fund með lægstbjóðanda þann dag og var þá farið yfir fyrirliggjandi gögn og upplýst að þau gögn sem skorti yrðu tilbúin daginn eftir. Var lægstbjóðanda þá tilkynnt að kærði myndi mæla með því við dóms- og kirkjumálaráðuneytið að samið yrði við hann. Kærandi fékk upplýsingar um þessa stöðu mála samdægurs. Hinn 5. febrúar höfðu umrædd gögn borist og sendi kærði tillögu að töku tilboðs lægstbjóðanda til ráðuneytisins sem samþykkti hana með bréfi degi síðar. Hinn 7. febrúar 2007 var lægstbjóðanda send tilkynning þar sem staðfest var að verkkaupi hefði ákveðið að taka tilboði hans í verkið. Tekið var fram að með staðfestingunni væri kominn á bindandi samningur á grundvelli útboðsgagna og tilboðs hans, sbr. 54. gr. laga nr. 94/2001. Kæranda var jafnframt send tilkynning þar sem fram kom að ákveðið hefði verið að taka tilboði lægstbjóðanda.
II.
Kærandi vísar til þess að daginn eftir opnun tilboða hafi hann frétt að tilboð hans hefði ekki verið lægst og hann því álitið að málið væri úr sögunni. Hafi hann þá hafið leit að öðrum álitlegum verkefnum og verið að vinna að undirbúningi slíks verkefnis þegar kærði hafði samband 15. janúar 2007 og upplýsti að enn hefði ekki verið samið við lægstbjóðanda þar sem hann hefði ekki skilað inn umbeðnum gögnum samkvæmt lið 0.1.3 í útboðslýsingu. Hafi verið miðað við að tilboð giltu í fjórar vikur frá opnun þeirra og kærði því beðið kæranda um að framlengja gildistíma tilboðs síns til 31. janúar. Hafi kærandi fallist á það, en tjáð kærða að hann stefndi að því að semja um annað verkefni fyrir janúarlok og að fyrirtækið væri ekki í stakk búið til að taka að sér bæði verkin en teldi hið kærða verk álitlegra. Var áréttað að kærandi fengi að fylgjast með framvindu málsins svo hægt væri að meta hvort óhætt væri að semja um annað verkefni fyrir lok janúar eða ekki. Hafi þetta verið mikilvægt fyrir kæranda vegna þess að fyrirtækið hafi ekki getað sinnt mörgum stórum verkefnum og einnig þar sem það kynni hugsanlega að skapa fyrirtækinu skaðabótaskyldu ef það gæti ekki staðið við framlengingu tilboðs síns. Þegar dregið hafi að lokum janúar hafi kærandi haft samband við kærða símleiðis til að kanna hvar málið væri statt og verið tjáð að lægstbjóðandi væri ekki enn búinn að skila umbeðnum gögnum en hefði til þess lokafrest til hádegis föstudaginn 26. janúar. Yrði haft samband við kæranda að þessum fresti liðnum og hann látinn vita um málalyktir. Hafi í þessu samtali aftur verið minnt á að kærandi gæti ekki skuldbundið sig til annarra verkefna tæki hann að sér umrætt verk fyrir kærða. Hafi kærði haft samband að morgni 29. janúar og tjáð kæranda að lægstbjóðandi hefði enn ekki skilað umbeðnum gögnum og að kæranda hafi verið sendur tölvupóstur þar sem fyrirtækið sé enn beðið um að framlengja tilboð sitt og jafnframt beðið um að skila inn tilskildum gögnum.
Telur kærandi að ekki verði annað ráðið af efni og orðum tölvupóstsins en að komið væri að honum að standa við tilboð sitt, enda hefðu kærði og kærandi framlengt fresti og auðveldað lægstbjóðanda að leggja fram tilskilin gögn án þess að hann hefði orðið við því. Leit kærandi svo á að samið yrði við hann ef hann skilaði inn umbeðnum gögnum. Hinn 30. janúar 2007 ákvað kærandi að gefa frá sér fyrrgreint verkefni sem var í bígerð, enda varð að taka ákvörðun þar um fyrir lok mánaðarins. Þess í stað var hafist handa við að afla gagna vegna væntanlegs samnings við kærða. Hinn 31. janúar var ákveðið að hitta kærða á fundi degi síðar til að ræða verkefnið. Þegar kærandi hafði samband við kæranda eftir hádegi þann dag var honum tjáð að lægstbjóðandi hefði haft samband og ætlað að afhenda umbeðin gögn síðar um daginn. Jafnframt var honum tjáð að yfirmenn kærða væru sáttir við að semja við lægstbjóðanda þar sem gögnin myndu loks berast og kæmi því ekki lengur til greina að semja við kæranda um verkið. Þá var honum tjáð að lokafrestur lægstbjóðanda til að skila gögnum hefði ekki verið til 26. janúar heldur til 31. janúar. Kannast kærandi ekki við að hafa heyrt eða séð þessa dagsetningu fyrr, en það breyti því ekki að umrædd gögn bárust heldur ekki áður en sá frestur rann út. Síðar um daginn tjáði kærandi kærða óánægju sína með þessa málsmeðferð og minnti á að kærandi hefði gefið frá sér annað verkefni vegna þessa.
Kærandi byggir á því að málsmeðferð kærða hafi bakað honum tjón og brotið gegn ýmsum reglum um útboð, að minnsta kosti hafi reglur verið teygðar lengra en eðlilegt geti talist. Þá sé þessi málsmeðferð ekki í samræmi við gott siðferði í viðskiptum. Auk þess vísar kærandi til liðar 0.1.3 í útboðslýsingu þar sem fjallað er um kröfur til bjóðenda og telur að samkvæmt orðalagi ákvæðisins og málsatvikum hefði rétt málsmeðferð kærða verið sú að líta svo á að lægstbjóðandi hefði fallið frá tilboði sínu og þar með hafi ekki átt að semja við hann um verkið. Hafi kærandi svarað öllum beiðnum kærða um tilhliðrun vegna málsins fljótt og jákvætt og ekki farið fram á nein frávik frá útboðsgögnum. Hafi kærandi hliðrað til með framlengingu tilboðs síns til að gefa kærða færi á að ná samningi við lægstbjóðanda. Hafi hann með því sýnt ábyrga framkomu við væntanlegan viðsemjanda sinn og ýtt frá sér öðru verkefni þegar gefið hafi verið til kynna að vilji væri til að semja við hann til að geta unnið hið kærða verk án þess að eiga á hættu að vera að færast of mikið í fang. Hafi kærandi staðið í þeirri trú að kærði starfaði eftir fastmótuðum reglum og gerði ákveðnar kröfur til vandaðra vinnubragða, bæði innan stofnunarinnar og hjá viðsemjendum hennar. Hafi vinnubrögðin í sjálfu sér verið til fyrirmyndar þar til í lokin þegar í ljós kom að kærandi hefði lent í því sem í daglegu tali er kallað svik og prettir í viðskiptum og gerist því miður stundum á útboðsmarkaði þar sem bjóðendum sé með ýmsum hætti haldið volgum þar til allt í einu komi í ljós að greinilega eigi að semja við einhvern tiltekinn aðila hvað sem tautar og raular.
Vísað er til þess að kærandi þurfi samkvæmt lið 0.4.4 í útboðslýsingu að ábyrgjast skaðabætur sem nemi 5% af tilboðsfjárhæð falli hann frá tilboði sínu. Hafi kærandi tekið þetta alvarlega og skipulagt verkefni sín í framtíðinni í samræmi við það. Velti hann því fyrir sér hvaða bætur hann fái vegna þessarar málsmeðferðar og er í því sambandi vísað til þess að þar sem kærði hafi valið að semja við lægstbjóðanda séu nú engin verkefni framundan hjá kæranda þegar núverandi verkefni ljúki í lok þessa mánaðar. Telur kærandi sig hafa farið að öllum reglum og kröfum sem honum hafi verið settar. Engu að síður virðist nú liggja fyrir ákvörðun um að semja við aðila sem sé búinn að fá langan tíma og marga fresti til að standa við tilboð sitt og það þó honum virðist ekki hafa tekist að gera umbeðna hluti innan fresta, þrátt fyrir að honum hljóti að hafa verið ljóst strax og hann fékk útboðsgögnin í hendur hvað hann þyrfti að gera. Telur kærandi hlálegt að þessi uppákoma skuli verða vegna verkefnis sem kærði sé að vinna fyrir hönd dómsmálaráðuneytisins og spyr hvort ekki eigi að gæta alveg sérstaklega vel að því að fara að lögum og reglum fyrir hönd þess ráðuneytis.
Kærandi telur að leiðrétta þurfi veigamikið atriði í greinargerð kærða. Þegar fulltrúi kærða hafi 29. janúar 2007 óskað eftir því að kærandi framlengdi tilboð sitt til 9. febrúar hafi það verið vegna þess að lægstbjóðandi hefði fullnýtt þá fresti sem hann hefði fengið án þess að skila inn tilskildum gögnum. Hafi þessari framlengingu einungis verið ætlað að veita kæranda eðlilegt tímarúm til að skila inn sínum gögnum, enda þá í fyrsta sinn verið farið fram á viðbótargögn samkvæmt lið 0.1.3 í útboðslýsingu. Í tölvupósti sem fulltrúi kærða hafi sent kæranda að morgni sama dags komi fram að óskað sé eftir gögnum samkvæmt umræddum lið til skoðunar og jafnframt óskað eftir því að gildistími tilboðsins yrði framlengdur til 9. febrúar. Í bréfi kærða sama dag hafi einnig verið farið fram á framlagningu gagna, en frestur í því skyni verið veittur til 5. febrúar. Ekki hafi komið fram að óskað væri framlengingar tilboða beggja bjóðenda, heldur hafi eingöngu mátt skilja orðalagið með þeim hætti að verið væri að óska framlengingar á tilboði kæranda. Hafi engin gögn verið lögð fram sem staðfesti að tilboðsfrestur lægstbjóðanda hafi einnig verið framlengdur eða að beðið hafi verið um framlengingu á honum. Gegni öðru máli um fyrri framlengingu tilboðs kæranda 15. janúar 2007, en þá hafi verið ljóst að framlengingu væri ætlað að gefa lægstbjóðanda lengri frest til að leggja fram gögn og jafnframt verið ljóst að ekki yrði farið fram á gögn frá kæranda nema lægstbjóðandi legði ekki fram sín gögn innan frestsins. Séu fullyrðingar kærða um forsendur framlengingar tilboðs kæranda því rangar, en þær eigi aðeins við um fyrri framlengingu tilboðsins.
Þá er því mótmælt að í kæru sé að finna viðurkenningu á því að framlenging tilboðs hafi fyrst og fremst verið til að undirbúa og klára samning við lægstbjóðanda. Hafi fyrri framlengingin verið í því skyni, en sú seinni aðeins verið til að undirbúa og klára samning við kæranda enda þá verið liðinn lokafrestur lægstbjóðanda til að klára sinn samning. Vísað er til þess að kærði telji það ranga túlkun hjá kæranda að gefa sér að við hann yrði samið á einhverju stigi málsins og í því sambandi tekið fram að því hafi ekki verið mótmælt að lokafrestur lægstbjóðanda til að skila gögnum hafi verið 26. janúar 2007. Því hafi heldur ekki verið mótmælt að lægstbjóðandi skilaði gögnum eftir þann frest eða á tímabilinu 1. til 5. febrúar. Þá hafi kærði ekki sýnt fram á að lægstbjóðandi hafi framlengt tilboð sitt og hafi það því í raun runnið út þann dag.
Verði ekki annað ráðið af ofangreindu en að kærandi hafi samið við lægstbjóðanda alllöngu eftir að tilboð hans var runnið út og að einungis kærandi hafi framlengt tilboð sitt. Jafnframt hafi símtal og tölvupóstur kærða 29. janúar 2007 falið í sér að kærði væri að undirbúa samningsgerð við kæranda vegna þess að lægstbjóðandi hefði ekki skilað inn tilskildum gögnum og fengi ekki frekari frest til þess. Sé því ljóst af framlögðum gögnum að kærða hafi borið að halda áfram samningsferli við kæranda og ljúka því eins og gögn málsins og venjuleg framvinda slíkra mála beri með sér að hafi verið ætlunin. Þá sé ekki hægt að skilja ákvörðun kærða 29. janúar um að óska eftir gögnum frá kæranda öðruvísi en svo að hann hafi verið að nýta sér áskilnað liðar 0.1.3 í útboðslýsingu til að líta svo á að lægstbjóðandi hefði fallið frá tilboði sínu þar sem hann hefði ekki skilað inn tilskildum gögnum. Þar með hafi verið hafið samningsferli við kæranda sem beri að ljúka, en það séu ekki eðlileg vinnubrögð í útboðsmálum að hefja samningsferli við tvo aðila á sama tíma. Nái verkkaupi ekki samningi við lægstbjóðanda eða geti ekki samið við hann vegna einhverra annmarka sé eðlilegur gangur mála að leita samninga við þann sem hefur boðið næstlægst og svo koll af kolli. Að auki virðist ljóst af framlögðum gögnum að kærði hafi samið við lægstbjóðanda eftir að tilboð hans var runnið út. Á þeim tíma hafa eina gilda tilboðið verið tilboð kæranda sem hafi verið framlengt að beiðni kærða. Hafi kærða einnig af þeim sökum borið að semja við kæranda en ekki lægstbjóðanda eins og gert hafi verið.
Byggt er á því að ákvörðun kærða um að rjúfa þegar hafið samningsferli við kæranda stangist á við lið 0.1.3 í útboðsgögnum og að ákvörðunin hafi verið óheimil samkvæmt 54. gr. laga nr. 94/2001 þar sem fram komi að tilboð skuli samþykkja skriflega innan gildistíma þess, en ekki hafi verið lögð fram gögn sem sýni að lægstbjóðandi hafi framlengt tilboð sitt til 7. febrúar 2007. Jafnframt er byggt á því að ákvörðun kærða um að hætta skyndilega samningsferli við kæranda án gildrar ástæðu og taka upp þráðinn að nýju við lægstbjóðanda stangist á við 1. gr. laga nr. 94/2001. Loks er mótmælt kröfu kærða um að kærandi verði úrskurðaður til að greiða kærða kostnað af því að halda uppi vörnum gegn kærunni.
III.
Kærði mótmælir því ekki að erfiðlega hafi gengið hjá lægstbjóðanda að útvega umbeðin gögn og að hann hafi fengið ítrekaða fresti til þess. Ekki hafi ástæðan þó verið skortur á vilja lægstbjóðanda til að útvega gögnin, heldur hafi ýmsar hindranir verið til staðar eins og til dæmis annir endurskoðanda hans. Hafi kærði fallist á skýringar lægstbjóðanda á þessum töfum, enda séu það eðlileg og fagleg vinnubrögð hjá stofnuninni að sýna ákveðna biðlund ef vitað sé að lægstbjóðandi sé að vinna að útvegun umbeðinna gagna. Hvað varðar ályktun kæranda samkvæmt lið 0.1.3 í útboðslýsingu þar sem segir: ,,Verði dráttur á afhendingu umbeðinna upplýsinga áskilur verkkaupi sér rétt til að líta svo á að bjóðandi hafi fallið frá tilboðinu“ er vísað til þess að um sé að ræða áskilnað sem setji á engan hátt þær kvaðir á verkkaupa að honum beri að líta svo á að bjóðandi hafi fallið frá tilboði sínu. Þvert á móti beri verkkaupa sem opinberum aðila að sýna sanngirni og gefa bjóðandanum kost á að skýra orsakir tafanna, eins og gert hafi verið í þessu tilfelli.
Hafi verið farið yfir fyrirliggjandi gögn á fundi með lægstbjóðanda 1. febrúar 2007 og þá verið upplýst að þau gögn sem á skorti yrðu tilbúin daginn eftir. Hafi lægstbjóðanda þá verið tilkynnt að kærði myndi mæla með því að dóms- og kirkjumálaráðuneytið semdi við hann, enda hefði hann þá uppfyllt allar kröfur útboðsgagna. Hafi annað skjalið sem vantaði borist 2. febrúar en hitt þremur dögum síðar. Sama dag hafi kærði sent tillögu að töku tilboðs til ráðuneytisins sem hafi samþykkt tillöguna degi síðar. Í kjölfarið hafi lægstbjóðanda verið tilkynnt um töku tilboðsins og kæranda jafnframt verið tilkynnt að tilboði lægstbjóðanda hefði verið tekið. Í öllum atriðum hafi verið farið að gildandi lögum og reglugerðum um framkvæmd útboðsins, lægstbjóðanda verið sýnd biðlund og sanngirni varðandi tafir á afhendingu umbeðinna gagna og réttur hans til verksins, sem lægstbjóðanda, verið virtur.
Kærði mótmælir því að málsmeðferð hans bendi til þess að kærði hafi gefið kæranda loforð um að samið yrði við hann en ekki lægstbjóðanda. Hafi kæranda þvert á móti verið ljóst frá upphafi að framlenging á gildistíma tilboða hafi fyrst og fremst verið veitt til að undirbúa og klára samning við lægstbjóðanda.
Beri að hafna kröfum kæranda þar sem ekki hafi verið leiddar líkur að því að kærandi hafi öðlast þá stöðu sem bjóðandi eða haft slíkt forskot á aðra bjóðendur að kærða hafi borið að semja við hann eða skuli greiða honum bætur. Vísi ekkert til þess við málsmeðferð eða ákvörðun við val á tilboði að raskað hafi verið jafnræði bjóðenda í skilningi 11. gr. laga nr. 94/2001 eða að komist hafi á bindandi samningur á milli kæranda og kærða í skilningi 54. gr. laganna. Því er jafnframt hafnað að kærði hafi brotið gegn ákvæðum í útboðsgögnum eða öðrum ákvæðum laga nr. 94/2001. Vísað er til þess að samkvæmt 50. gr. laganna sé hagkvæmasta tilboðið það boð sem sé lægst að fjárhæð eða fullnægi þörfum kaupanda best. Sé óumdeilt að tilboð kæranda hafi ekki verið hagstæðast. Gildi lög nr. 65/1993 um framkvæmd útboða um það útboð sem kæra lúti að, en samkvæmt þeim verði að gera samanburð á tilboðum á grundvelli útboðsskilmála. Hafi kærða á grundvelli liðar 0.4.6 í útboðsgögnum, sbr. 9. kafla ÍST 30, borið að semja við lægstbjóðanda nema ef tilboð hans hefði verið ógilt. Gefi ekkert í málinu tilefni til að ætla að tilboð lægstbjóðanda hafi verið haldið slíkum form- eða efnisgalla að það hafi verið ógilt, enda hafi því ekki verið haldið fram af hálfu kæranda. Í lið 0.1.3 í útboðsgögnum komi fram þær kröfur sem gerðar séu til bjóðenda. Segi þar skýrt að eftir opnun og yfirferð tilboða skuli þeir bjóðendur sem komi til álita skila inn ákveðnum upplýsingum innan viku. Fyrir liggi að sá frestur hafi verið framlengdur fram yfir áramót og síðar til 9. febrúar 2007. Ekkert í útboðsgögnum, lögum eða reglugerðum leiði til þess að ósk um framlengingu á gildistíma tilboða sé ólögmæt. Þvert á móti hafi jafnræði verið gætt milli bjóðenda varðandi tímafresti og framlagningu gagna og hafi undirbúningur og málsmeðferð kærða verið vönduð. Komi sérstaklega fram í 2. mgr. liðar 0.4.6 í útboðsgögnum að verkkaupi áskilji sér rétt til að láta minniháttar vöntun eða formannmarka á fylgigögnum ekki hafa áhrif á gildi tilboða, enda hafi vöntunin eða annmarkinn ekki áhrif á tölulega niðurstöðu tilboðs, jafnræði bjóðenda sé ekki raskað og ógildi tilboðs feli í sér strangari ákvörðun en nauðsynlegt sé vegna eðlis og umfangs annmarkans. Í 3. mgr. sé svo áréttuð meginreglan um að almennt skuli taka lægsta tilboði.
Ítrekað er að kærandi hafi framlengt gildistíma tilboðs síns af fúsum og frjálsum vilja og þar með kosið að halda opnum þeim möguleika að við hann yrði samið. Hafi fyrri fresturinn verið veittur 15. janúar 2007 og verið innan þeirra fjögurra vikna sem tilboðin áttu að gilda. Hafi hann síðar verið framlengdur til 9. febrúar áður en fyrri fresturinn rann út. Hafi forsendur framlengingar ávallt verið skýrar og ljóst að ekki yrði samið við kæranda nema tilboð lægstbjóðanda yrði metið ógilt eða hann drægi tilboð sitt til baka. Hafi kærði aldrei lýst því yfir að hann liti svo á að hafna bæri tilboði lægstbjóðanda, en því hafi þvert á móti verið tekið og við hann gerður samningur. Geti ekkert í orðalagi útboðsgagna né erinda kærða til kæranda misskilist varðandi þennan þátt málsins. Sé það harmað ef huglæg afstaða kæranda hafi verið önnur til ferlisins, en bent á að kærði geti ekki borið ábyrgð á gefnum væntingum kæranda eða háttsemi hans gagnvart þriðju aðilum í tengslum við önnur verk sem kærði hafi engar forsendur til að tjá sig um eða geti borið ábyrgð á.
Af ofangreindu megi sjá að óeðlileg eða óvönduð vinnubrögð hafi ekki legið til grundvallar vali á tilboði lægstbjóðanda. Geti kærandi ekki bæði haldið og sleppt þegar hann viðurkenni að hafa vitað að framlenging gildistíma tilboðanna hafi verið í því skyni að unnt yrði að semja við lægstbjóðanda ef hann uppfyllti þau skilyrði sem sett hefðu verið og síðar haldið því fram að með því hafi skapast skylda til að semja við kæranda. Hafi kærði fylgt ákvæðum laga og reglugerða sem og grunnreglum EES-réttarins um jafnræði og gegnsæi. Þá er því hafnað að sýnt hafi verið fram á tjón kæranda eða að kærði geti borið ábyrgð á því.
IV.
Kærandi byggir á því að málsmeðferð kærða og ákvörðun hans um að rjúfa samningsferli við kæranda hafi verið í ósamræmi við lið 0.1.3 í útboðslýsingu. Hafi kærða borið að líta svo á að lægstbjóðandi hafi fallið frá tilboði sínu og þar með ekki átt að semja við hann um verkið, heldur ljúka samningsferli við kæranda. Í umræddum lið útboðslýsingar er fjallað um kröfur til bjóðenda. Segir þar að þeir bjóðendur sem eftir opnun og yfirferð tilboða komi til álita sem viðsemjendur skuli, sé þess óskað, láta í té innan viku nánar tilgreindar upplýsingar. Verði dráttur á afhendingu umbeðinna upplýsinga áskilji verkkaupi sér rétt til að líta svo á að bjóðandi hafi fallið frá tilboðinu. Í þessu ákvæði felst heimild fyrir kærða til að líta svo á að bjóðandi hafi fallið frá tilboði sínu verði dráttur á afhendingu þeirra upplýsinga sem þar eru tilgreindar. Var kærða samkvæmt því ekki skylt að líta svo á að lægstbjóðandi hefði fallið frá tilboði sínu þó svo að afhending umræddra upplýsinga hafi dregist. Þá er ekki fallist á að ákvörðun kærða um að óska eftir tilskildum upplýsingum frá kæranda hafi falið í sér að hann nýtti sér þennan áskilnað, enda gerir ákvæðið beinlínis ráð fyrir að kærði geti óskað eftir umræddum upplýsingum frá öllum þeim bjóðendum sem eftir opnun og yfirferð tilboða geta komið til álita sem viðsemjendur. Verður því ekki fallist á kröfur kæranda á framangreindum grundvelli.
Kærandi hefur jafnframt byggt á því að ákvörðun kærða um að semja við lægstbjóðanda hafi brotið í bága við 54. gr. laga nr. 94/2001 þar sem gildistími tilboðs hans hafi verið liðinn. Samkvæmt ákvæðinu ber að samþykkja tilboð skriflega innan gildistíma þess og er þá kominn á bindandi samningur á grundvelli útboðsgagna og tilboðs bjóðanda. Fyrir liggur að lægstbjóðandi samþykkti að framlengja gildistíma tilboðs síns til 31. janúar 2007 með bréfi 16. sama mánaðar. Þá var honum sendur tölvupóstur 29. janúar 2007 þar sem þess var óskað að hann framlengdi tilboð sitt til 9. febrúar 2007 og hefur kærði lýst því yfir að lægstbjóðandi hafi samþykkt það munnlega. Verður því talið að tilboð lægstbjóðanda hafi verið samþykkt innan gildistíma, en samningur komst á 7. febrúar 2007. Var því ekki brotið gegn umræddu ákvæði við málsmeðferð kærða.
Kærandi virðist einnig byggja kröfur sínar á því að með málsmeðferð sinni hafi kærði skuldbundið sig til að semja við hann, en ekki lægstbjóðanda. Telur hann að tölvupóstur og bréf kærða 29. janúar 2007 þar sem óskað var eftir því að kærandi framlengdi tilboð sitt og afhenti tilskildar upplýsingar hafi falið í sér að samið yrði við hann, þar sem lægstbjóðandi fengi ekki frekari frest til að skila tilskildum gögnum. Vísar hann til þess að ekki hafi komið fram að óskað væri framlengingar tilboða beggja bjóðenda og eingöngu mátt skilja orðalagið með þeim hætti að verið væri að óska framlengingar á tilboði kæranda. Umræddur tölvupóstur er meðal gagna málsins og segir þar orðrétt að þess sé óskað að ,,bjóðendur framlengi gildistíma tilboða sinna til 9. febrúar 2007“. Af þessu orðalagi mátti kæranda vera ljóst að farið var fram á að báðir bjóðendur framlengdu gildistíma tilboða sinna og að kærði hafði ekki tekið ákvörðun um við hvorn þeirra yrði samið. Að mati kærunefndar útboðsmála er ekkert í málsmeðferð kærða sem skilja má með þeim hætti að hann hafi hafnað tilboði lægstbjóðanda eða ákveðið að taka tilboði kæranda. Verður heldur ekki séð að málsmeðferð kærða sé í ósamræmi við 1. gr. laga nr. 94/2001 eða meginreglu útboðsréttar um jafnræði bjóðenda. Verður samkvæmt framansögðu að hafna öllum kröfum kæranda.
Þó svo að kærði hafi ekki brotið gegn lögum nr. 94/2001 við meðferð máls þessa athugast að það er það ekki í samræmi við góða starfshætti í opinberum innkaupum að veita jafn ítrekaða fresti til framlagningar tilskilinna gagna og gert var í þessu tilviki.
Kærði hefur krafist þess að kæranda verði gert að greiða honum kostnað við að halda uppi vörnum í málinu. Í 81. gr. laga nr. 94/2001 er gerð grein fyrir úrræðum kærunefndar útboðsmála. Samkvæmt 3. mgr. ákvæðisins getur nefndin ákveðið að sá sem kæra beinist gegn greiði kæranda kostnað við að hafa kæruna uppi og jafnframt úrskurðað kæranda til greiðslu málskostnaðar sem rennur í ríkissjóð að nánar tilgreindum skilyrðum uppfylltum. Hins vegar hefur nefndin ekki heimild til að gera kæranda að greiða kærða kostnað hans af því að halda uppi vörnum í kjölfar kæru. Verður því að hafna fyrrgreindri kröfu kærða.
Úrskurðarorð:
Kröfum kæranda, Blómvalla ehf., vegna útboðs kærða, Framkvæmdasýslu ríkisins, nr. 14176 auðkennt sem ,, Fangelsi Kvíabryggju – stækkun og breytingar“ er hafnað.
Kröfu kærða um að kæranda verði gert að greiða sér kostnað af því að halda uppi vörnum í málinu er hafnað.
Reykjavík, 4. apríl 2007.
Páll Sigurðsson
Sigfús Jónsson
Stanley Pálsson
Rétt endurrit staðfestir,
Reykjavík, 4. apríl 2007.