Mál nr. 60/2015

Úrskurðarnefnd velferðarmála

Mál nr. 60/2015

Fimmtudaginn 14. apríl 2016

A

gegn

Vinnumálastofnun

Ú R S K U R Ð U R

Mál þetta úrskurða Rakel Þorsteinsdóttir lögfræðingur, Agnar Bragi Bragason lögfræðingur og Margrét Gunnlaugsdóttir lögfræðingur.

Með kæru, móttekinni þann 20. september 2015, kærði A, til úrskurðarnefndar atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða ákvörðun Vinnumálastofnunar, dags. 18. september 2015, um að fella niður bótarétt hennar frá og með 18. september 2015 í tvo mánuði.

Þann 1. janúar 2016 tóku gildi lög nr. 85/2015 um úrskurðarnefnd velferðarmála og tók nefndin yfir frá þeim tíma þau mál sem áður voru til meðferðar hjá úrskurðarnefnd atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða, þ.m.t. mál kæranda, sbr. 1. gr. laga nr. 85/2015 og 11. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

I.  Málsatvik og málsmeðferð

Kærandi sótti um atvinnuleysisbætur hjá Vinnumálastofnun þann 7. janúar 2015 og var umsóknin samþykkt. Í ágúst 2015 fór kærandi í atvinnuviðtal hjá veitingahúsinu B. Þann 31. ágúst 2015 barst Vinnumálastofnun tölvupóstur frá eiganda fyrirtækisins þar sem fram kom að kærandi hefði mætt í viðtal og henni verið boðin dagvinna hjá fyrirtækinu. Daginn eftir hafi hún hringt og greint frá því að hún ætlaði frekar að bíða eftir svörum vegna annarra starfa sem hún hafi sótt um. Þá kemur fram í tölvupóstinum það mat atvinnurekandans að kærandi hefði ekki áhuga á vinnunni.

Með bréfi, dags. 10. september 2015, tilkynnti Vinnumálastofnun kæranda að stofnuninni hefðu borist upplýsingar um að hún hefði hafnað atvinnuviðtali hjá B. Þá var óskað eftir skriflegri afstöðu kæranda á ástæðum höfnunarinnar. Skýringar bárust frá kæranda með tölvupósti þann 10. september 2015 þar sem fram kom meðal annars að hún hefði ekki hafnað starfinu heldur einungis greint atvinnurekandanum frá því að hún hefði sótt um á tveimur öðrum stöðum og vildi bíða eftir svörum þaðan. Með bréfi, dags. 18. september 2015, var kæranda tilkynnt um að bótaréttur hennar væri felldur niður frá og með 18. september 2015 í tvo mánuði sem ella hefðu verið greiddar atvinnuleysisbætur fyrir með vísan til 1. mgr. 57. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Kæra barst úrskurðarnefnd atvinnuleysistrygginga og vinnumarkaðsaðgerða þann 20. september 2015. Með bréfi, dags. 21. september 2015, óskaði úrskurðarnefndin eftir greinargerð Vinnumálastofnunar ásamt gögnum málsins. Greinargerð Vinnumálastofnunar barst með bréfi, dags. 13. nóvember 2015. Með bréfi úrskurðarnefndar, dags. 18. nóvember 2015, var greinargerð Vinnumálastofnunar send kæranda til kynningar. Frekari athugasemdir bárust ekki.

II.  Sjónarmið kæranda

Kærandi gerir ekki kröfur í málinu en ráða má af kæru að hún óski eftir því að ákvörðun Vinnumálastofnunar, um niðurfellingu bóta í tvo mánuði, verði felld úr gildi.

Kærandi greinir frá því í kæru að hún hafi ekki hafnað vinnunni. Hún hafi mætt í öll atvinnuviðtöl sem hún hafi verið send í og reynt sitt besta til að fá vinnu. Hún sæki að meðaltali um þrjár til fjórar vinnur í hverjum mánuði. Eigandi B hafi viljað ráða hana í kvöld- og helgarvinnu en það gangi ekki fyrir hana þar sem hún sé einstæð móðir sem hafi enga aðstoð við pössun. Þá hafi hann boðið henni að vinna frá kl. 10 til 17 á daginn. Hún hafi viljað skoða það en greint frá því að hún væri að bíða eftir svörum vegna annarra starfa sem séu svipuð störf og hún hafi áður unnið við. Hún hafi einnig greint frá því að ef hún fengi hvoruga vinnuna myndi hún ræða aftur við hann. Hann hafi sjálfur sagt að það væri í góðu lagi og hann skildi það vel að hún vildi fá svör við hinum umsóknunum fyrst. Hann sé núna búinn að ráða í starfið þannig að hún verði að finna eitthvað annað.

III.  Sjónarmið Vinnumálastofnunar

Í greinargerð Vinnumálastofnunar kemur fram að eitt af skilyrðum þess að umsækjandi um atvinnuleysisbætur eigi rétt til greiðslna atvinnuleysistrygginga sé að hann sé í virkri atvinnuleit. Í 14. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar sé kveðið nánar á um hvað teljist til virkrar atvinnuleitar. Þar sé tekið fram að umsækjandi þurfi meðal annars að vera reiðubúinn að taka hvert það starf sem greitt sé fyrir, vera reiðubúinn að taka starfi hvar sem er á Íslandi án sérstaks fyrirvara og hafa til þess vilja og getu. Þegar atvinnuleitandi sé boðaður í starfsviðtal í þeim tilgangi að fá hann til starfa en hann reynist óreiðubúinn til að ganga í þau störf líti Vinnumálastofnun svo á að hann eigi að sæta viðurlögum á grundvelli 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar.

Þá segir að í greinargerð, sem fylgt hafi frumvarpi því er hafi orðið að lögum um atvinnuleysistryggingar, séu tilgreindar ástæður sem geti komið til greina sem gildar skýringar við höfnun á starfi. Gert sé ráð fyrir að Vinnumálastofnun sé heimilt að líta til aldurs, félagslegra aðstæðna tengdum skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima við ákvörðun um hvort hinn tryggði skuli sæta viðurlögum samkvæmt ákvæðinu. Enn fremur sé heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar í boði sé starf fjarri heimili hans sem geri kröfur um að hlutaðeigandi flytji búferlum.

Fram kemur einnig að í málinu liggi fyrir að kærandi hafi mætt í atvinnuviðtal hjá veitingahúsinu B. Samkvæmt atvinnurekanda hafi kæranda verið boðið að vinna dagvinnu en hún hafi viljað bíða eftir svörum við atvinnuumsóknum sínum á öðrum vinnustöðum. Í skýringum sínum til Vinnumálastofnunar hafi kærandi sagt að hún hefði verið búin að sækja um störf á öðrum vinnustöðum. Þá hafi hún sagt að hún hafi aldrei unnið við þjónustustörf áður og hafi viljað bíða eftir svörum við umsóknum sínum. Í kæru til nefndarinnar hafi kærandi fært fram nýjar skýringar er lúti að vinnutíma og fjölskylduaðstæðum. Kærandi segi að atvinnurekandi hafi viljað að hún myndi vinna um kvöld og helgar en hún geti ekki tekið við slíkri vinnu þar sem hún sé einstæð móðir.

Enn fremur segir að það sé mat Vinnumálastofnunar að skýringar kæranda á höfnun hennar á atvinnutilboði teljist ekki gildar. Kærandi hafi ekki tryggt sér starf þegar hún hafi hafnað atvinnutilboði hjá B. Það að kærandi hafi sótt um störf hjá öðrum fyrirtækjum eða að atvinnuleitandi sé áhugasamari um að starfa í tilteknum starfsgreinum geti ekki talist gildar skýringar fyrir höfnun á atvinnutilboði. Þá bendi Vinnumálastofnun á að fram komi í gögnum máls að atvinnurekandi hafi orðið að ósk kæranda og boðið henni að vinna á dagvinnutíma. Einnig sé bent á að það sé beinlínis ítrekað í athugasemdum með 57. gr. í frumvarpi sem hafi orðið að lögum um atvinnuleysistryggingar að skortur á barnapössun fyrir ung börn á dagvinnutíma teljist ekki réttlæta höfnun á starfi samkvæmt ákvæðinu.

IV.  Niðurstaða

Mál þetta lýtur að þeirri ákvörðun Vinnumálastofnunar að fella niður bótarétt kæranda í tvo mánuði á grundvelli 1. mgr. 57. gr. laga nr. 54/2006 um atvinnuleysistryggingar.

Ákvæði 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar hljóðar svo:

 „Sá sem hafnar starfi sem honum býðst með sannanlegum hætti eftir að hafa verið í atvinnuleit í a.m.k. fjórar vikur frá móttöku Vinnumálastofnunar á umsókn um atvinnuleysisbætur skal ekki eiga rétt á greiðslu atvinnuleysisbóta skv. VII. kafla fyrr en að tveimur mánuðum liðnum, sem ella hefðu verið greiddar bætur fyrir, frá þeim degi er viðurlagaákvörðun Vinnumálastofnunar er tilkynnt aðila, sbr. þó 5. mgr. Hið sama á við um þann sem hafnar því að fara í atvinnuviðtal vegna starfs sem honum býðst með sannanlegum hætti eða sinnir ekki atvinnuviðtali án ástæðulausrar tafar.“

Þá segir svo í 4. mgr. 57. gr. laganna:

„Vinnumálastofnun skal meta við ákvörðun um viðurlög skv. 1. mgr. hvort ákvörðun hins tryggða um að hafna starfi hafi verið réttlætanleg vegna aldurs hans, félagslegra aðstæðna sem tengjast skertri vinnufærni eða umönnunarskyldu vegna ungra barna eða annarra náinna fjölskyldumeðlima. Enn fremur er Vinnumálastofnun heimilt að líta til heimilisaðstæðna hins tryggða þegar hann hafnar starfi fjarri heimili sínu sem og til ráðningar hans í ótímabundið starf innan tiltekins tíma. Þá er heimilt að taka tillit til aðstæðna þess sem getur ekki sinnt tilteknum störfum vegna skertrar vinnufærni samkvæmt vottorði sérfræðilæknis. Getur þá komið til viðurlaga skv. 59. gr. hafi hinn tryggði vísvitandi leynt upplýsingum um skerta vinnufærni.“

Óumdeilt er að kærandi fór í atvinnuviðtal hjá eiganda B sem bauð henni starf á dagvinnutíma. Ágreiningur málsins lýtur hins vegar að því hvort kærandi hafi hafnað starfinu. Í kjölfar þess að kæranda var boðið framangreint starf greindi hún atvinnurekandanum frá því hún hefði farið í önnur starfsviðtöl og vildi bíða eftir svörum um hvort hún hefði fengið vinnu þar. Í kæru kemur fram að hin störfin séu sambærileg þeim sem hún hafi áður unnið við. Í tölvupósti frá atvinnurekandanum til Vinnumálastofnunar kemur fram að kærandi hefði ekki áhuga á vinnunni.

Að mati úrskurðarnefndar velferðarmála var svar kæranda til atvinnurekanda ekki til þess fallið að hún fengi vinnu hjá fyrirtækinu. Ekki er rétt í þessu samhengi að ætlast til þess að atvinnurekendur bíði í ótiltekinn tíma eftir því að fá svar við atvinnuboði. Að því virtu telur úrskurðarnefndin að kærandi hafi hafnað starfi sem henni bauðst með sannanlegum hætti samkvæmt 1. mgr. 57. gr. laga um atvinnuleysistryggingar. Þá telur úrskurðarnefndin að höfnum kæranda á starfinu hafi ekki verið réttlætanleg með hliðsjón af 4. mgr. 57. gr. laganna.

Með hliðsjón af framangreindu er hin kærða ákvörðun staðfest.

Ú R S K U R Ð A R O R Ð

Ákvörðun Vinnumálastofnunar, í máli A, um að fella niður bótarétt kæranda frá og með 18. september 2015 í tvo mánuði, er staðfest.

F.h. úrskurðarnefndar velferðarmála

Rakel Þorsteinsdóttir